장음표시 사용
141쪽
in quarto disseruntur . Opus igiturhoe insequi libros meteorologia
eos minime existimauit um cateria omnia,O quibus erat locuturus post meteorologicam recensuerit, tacuerit ver) qua hic tractatur.
N exadrum, Ammonium, quos magnos peri
pateticos , fiιmmisque Aristotelis expositoribus pares
semper iudicaueris,in hac re risum dese Heris tradi disye cognovi,quandoquidem uerum non es opus hoc alio rras ferire, librisque degen. corr. coniungendtim. quodsic in primιs offenditur AriIIoaese tacuer.initio libri meteo.ad libros usque de anima tibus eo ordine,qui est secundum naturam, usus est, ut a communi ad minu s communiora procedat, ab imperfectoque ad perfectius,pon autem de uniuersomixto,de quo diximus agi in libro de ortuo interitu, de mixti,cuius dua sun peries perfectum o imperfectum pecιebus erat tractandum,priora autem sunt mixta imperfecta, quare in priori loco de eis erat disserendum, inpineriora uetaque perfectior unt, perfectis tribus prioribus Meteorol gi cis di putatur , de perfectis autem in quarto. Disciplina igitur quarti consequitur trium priora aliter eam ordinem non serua set Aristo. τπterea in sine huius de animalibus o plantis innia ruitse locuturum,quare qus hic tractantur,sermoni de animalibus in plantia cohaerere oportet.libris igitur de ortu interitu falso Nectitur. Non tamen inter recentiores defuerunt,qui Alexandri partes tueri Hinati sunt asperentes rationes, quas ipsi retulimus solui posse,qu3d in hoc opere licet de primis qualitatibus, de earumq; actione Erpinione dictum sit,id tamen non solum perfectam, --νum αι- imperfectam res icit mixtionem, quare utriusque Mationis traditur ratio.diluitur etia secuta,qu)d ex uerbis in fine quam ii sollam habetur doctrinae ordo rerum pertractandarum, ut chm de similaribus cmmuniter dictum esset,consequens erat, urseparatraude s, quaesunt animalium O plantarum, agerethruic de disiιmilaribus monsequitur tamen, ut animalium libri cum opere hoc sint coiungendi, imos hune flatim sequerentur, hoc accitat absurdum νωι metallorum tractatioprT cederet,ctim in calcehuius Aristo t. de T anim
142쪽
animalibus O plantis inpostera e tractaturum promiserit. V rm huius opinionis fautores, si potius ueriores quam probabiliores insectui essentsententias jubtiliusque Ariso. libros fuissent interpretati, O ea, qua maioris sunt momenti, docuissent, admir bilem tradidissent doctrina sed cum grauiora reliquerint, sape in multos labuntur errores,quod ex uno loco conspici potest, quis unquam id audeat dicere,hic de iis agi, qus persediis O imperfectis mixtis communia sunt' tantum id abes a veritate, ut ei nihil magis possit esse contrariu exsuperioribus connitit, hic de similaribus tractari partibus, ijs, quibus earum natura perficitur, ut de
concoctione nemini sit ambiguum, mixta imperfecta concoctione non gigni.Praeterea eodem loco duplex generationis definitio fulsiset tradita,in primo enim de ortu interitu una data eLi definitio altera vero hιc,quare dicendum est ibi communiter fuisse definita hὶc vero ut perfectis accommodatur mixtis. Deindeputrefactio, qua bὶc fit semo,in rebus meteorologicis non inuenrtur,nec refert
si multa deprimis qualitatibus repetantur,quatenus sine illis perfecta mixta fieri non possunt,imo si liber hic pars esset scientiae degenerio corr. 'uia ea repeterentur,cum idem esset locus, O repetitio non exposceretur,iam paulo supra stendimus de corpore similari communiter hic fierisermonem,eiusque gratia omnia considerari. 2 resolutio alterius dubitationis uera en, quia usque ad liabros de animalibus idem est librorum ordo, rerum cognoscendarum, ut res eo tractentur ordine,quo constituta sunt. Si igitur res singulae uniuerjas consequuntur,sic rerum singularium tractatio uniuersa sequitur.quare ordine doctrina post communem de similaribus orationem,ea,qua est de singulis, locari debet. nec rationitru consonum,ut maiori societate libri de animatibus cum libris degen. corr. quam cum posterioribus, quibus propinquiores D nt, coniungerentur. Nec illiud incommodum,quod ipsi putarunt, accidet, diximus enim paulo ante etiam de mineralibus librum hunc uocariposse,nec alius de eis habetur tractatus,in qua re omnes, quos ego perlegeri expositores decepti sunt. Verum bis eorum omissis erroribus,ct compluribus alys,quos com ferant,cum perfecta mixta ex uno constare elemento,eiusque magis clectiones dici
affirmauerint, quod maxime a veritate alienum eii, ut in quarta
143쪽
monuims praefatione,me,unde discest,reuocabo, alijsque Alexadri opioionem falsam esse ostendam. crinot. in fine terti, meteor. tum de mineralibus uniuersὰ disseruisset singulariter de eis se uer bafacturum proponit,quod in hoc quarto factum est; quare liber
hic proxime tres priores consequitur, nec in eorum eundum essententiam, qui extremam tertii partem a libris meteorologicis abscindi putarunt. ristoteles enim caput,in quo de mineralibus uniuem saliter agit, connectit facultati meteorologicaesiquidem si epilogum eorum,quae dixerat,fecisset, de quibus sit locuturus, deinceps proponit,sic ait. scunque igitur opera accidit exhibere sc- gregationem in locis iis,quae super terrani, tanta fere sunt, &etalia,quscunque alitem in ipsa terra inclusa terri partibus operatur, dicendum. Quare tractatio de uniuersis metallis minimi ab ea, quae est rerum meteorologicarum,seiungenda est. Traeterea
necessario pars de mineris proximὸ consequi debet,quia declaratur eas ex duplici oriri balitu, de quo dictum est in libris prioribus. Traeter etiam rationem est,traitationem de metallis,quae miata perfecta sunt,imperfectorum sermoni praeferri. Deinde Oressi in hoc . . Meteor.
quarto cum de metallorum loquitur ortu, eaque ex duplici exhala- tex. a.
tione fieri afferens ait se de re hac dissem aliis, O librum te tium intelligit, in quo communiter de mineralibus disseruerat, O cum dicat in alijs,diuersum innuit opus. Olympiodorus quoq; uniea ratione idem nititur destruere,licet multi non sit momenti, quod si liber hic tribus prioribus esset praeponendus militer eum,qui de ortu ct interitu est, prscederet, aliter interrupta atque intercissa de elementis foret oratio,iribus enim locis de elementis dictum est, in libro de coelo, ut funt sterna,in libro degen. corr. ut qualit tibus formantur, ortuique o interitui obnoxia sunt, hic vero , urpassionibus afficiuntur,uerum bacpostrema consideratio em, qua est de eorum generationes cedit,nam prius elementa patiuntur, uarioque modo assciuntur,deinde formis O qualitatibus forma tur,quare librum huc ei, qui es degeneratione O corruptione,prs ferri oporteret.
144쪽
c Ascanij Comitis Praefatio. s.
Opinionis rationes diluuntur. Cap. II.
a ueritate abhorrere ariorum sententiam perspexeritin mus,mine rationes, quas attulimus,ehciendasunt. Ad
x agri primam respondetur,quod alia ration quimi pu tauerint, complura de primis qualoratibus in libro de ortu ct interitu explicata hic repetuntur,quatenus scilicet similarium partium sermoni conducunt. id pasiιm apud I riso.inueniri potere, de prima materia aris abundd di m est t. pos libro tamen de ortu O interitu repetitur,ibi autem communater, hic uerosingulariter consimili ratione in secundo μ' numquodque genus causa plicatur, quod idem repetitur I .. netapb. Traeterea qua hic de concreti one, liquefactione, exiccatione dicta sunt,infecundo de animaliartibus rursus traduntur. nullum igitur est absurdum, si eadem res ut diuersam respicit consideration em pluribus tractetur locis, in libro enim degen. corr. primis qualitatibus fuit dis utatum uniuersi mixti gratia,quod ibi insubiectum,hὶc uero, ut adsimilarespa
res referuntur,ut ured ad rerum meteorologicarum doctrinam conferunt,tractatum est de eis in libro de ortu O interitu, pro earum
enim scientia cognitio illa suociebat, nec fuit necessarium multa de eis repeti inlibro meteor.Soluitur fecunda ratio, ct assentimur eis, eodem loco deprincipiss de iis,qua ex illis efficiuntur, agi. uerum dicimus quod dum de principi s in duobus librκ de ortu interitu tractatum insimul de compositis fuit dictum, principia
enim compositi gratia tractantur, secundo degen. ch cors Fcιe ter dictis es de mixto, de eius generatione, ut nos in tertia Trafatιone monstrahimus. itera euertitur ratio ex discriptione sumpta, fatemurq; nihil comune huic libro esse cum tribus taeteorologicis, hac rone male meteorologicis fuisse inscriptum opinamur, ut paulo infra magis constabit.Postrema reiicitur,ct iccirco Arist. in exordio primi meteor. non meminisse de hoc libro arbitramur, ut indicaret eu necessariδ consequi facultate meteorologicam saris liatur fuit de extremis scientiae partitas dixisse, natim enim media coplectuntur,praesertim cstm in calce tertii eum essetpropositurus, O hac rone adieritparticula illam feri,quia sine hac facultate, r rura metallicarum distiplina sinis scientia naturalis non habetur .
145쪽
io A gram.= Ob .priori opinioni non adhaerentes, in aliam tuerunt sententiam,opinati Desunt librum huc partem esse acultatis meteorologrca,ex omnibusque num fieri opus. Quorum opinionem la mi secuti fiunt, id autem rationibus es auctoritatibus nituntur ostendere 1 Prima ratio ex inscriptione sumitur, quae una ct communis omnibus est, meteo rologicique nuncupantur,quare liber hic cum eodem cum prioriabus hebeat inscriptionem in eodem disciplinae genere cum illis continebitur. Dicunt aut Olymp.oe Ioa.gram. meteorologicos inscribi OD, quia omnium rerum, qus in hac uniuersa facultate tractatur, una in materia ima,qua exhalatio e,quaesuapte natura in sublini locu fertur, O ideo rerus Himiu scietia nuncnditur. tali autem materia non solam quae insuperiori plaga fiunt, sed qus in tra terram utimineralia, procreantur iure tota haecscientia meteorologica dici potesI. Est secunda ratio, ad unam spectat facultatem degenerei gener isspeciebus agere, ut liquet q.meta. mixtuperfectum ci imperfectum unius generis sunt θ ecies, quare eorum tractatio ad una attinebit isti nam,uerum cum in tribus prioribus de mixtis disseratur imperfectis, in quarto uero de perfectis, sub una complectentur facultare, nec de his sermones seiungendi sunt. Praeterea hoc idem ex Arι Io.confirmari poten, qui in fine tertii cum de mineralibus communiter egisset, jeparatim de eis se tractaturum pollicetur, ueluti igitur pars illa tertii a facultate meteorologica non abscinditur,sic nec quarti disciplina par enim ratio est de utraq;. quare doctrina haec a prioribus non est diuidenda, sed magis in una sede ambae sunt ecllocano.
Opinio improbatur,rationesq; diluuntur. Cap. I
; EC haec opinio Aristotelis mente attingit, falsumque esse dicimus horum omnium librorum unam esse faculatem , quod sic primum inendimus, qua diuebas satis babent
146쪽
naturas, O nulla propemodum colanctione continentur, uno loco, as it quefacultate tractari non debent,at mixta perfecta ct imperfectasi e babent, ut eorum diuersa sitsubstantia. de eis igitur uno disseri loco non licet. Praeterea quorum diuersae sunt affectiones,alιusque productionis modus, in una complecti facultate non decet,alis autem funi mixti perfectι ct imperfecti passiones,uarioque modo producuntur, ab una igitur facultate considerari nequeunt.in una enim disciplina ea duntaxat tractantur,quae sibi conueniunt in affectionibus,principjs, ct modo generationis, quod in his minimὰ inueniri licet, alia enim pro perfecti mixti ortu requiruntur,o alia pro eius, quod es imperfectum. Deinde Aristo.in exordio libri meteor.proponens de quibus facultas meteorologica disserit,de eis,quae in quarto diJputantur,non meminit.non putauit Uitur,qua in eo traduntur, sub disciplina meteorologica complecti. Praeterea non est una facultas,qua de rebus meteorologicis,
O que de partibus similaribus agit,tres priores libri de rebus m teorologicis disserunt, his vero de similaribus, una igitur non enscientia,praesertim cum libere hic etiam de mineralibus dicatur, qui ab illis prorsus seiungendus est. Rationes uero facit olui possunt. ad primam respondemus,ct mal/ meteorologicum fuisse inscriptum asserimus, sicque fuisse nuncupatum extimamus aut impressoris incuria, qui ob operis exiguifatem superiorum librorum partiaeulam esse duxerit, aut eorum inscitia, qui estigandos susceperint Arinotelis libros. Errasse quoque eos arbitramur,qui ex materia, quae sua natura in sublimem regionem fertur, fuisse inscriaptum opinati sunt,nomenclationis ratio admodum extranea foret ut rerum sublimium dicatur facultas, quia eorum materia in sublimem locum feratur. Praeterea nec ob hanc rationem hic qua tus diripotest meteorologicus, non enim solum de metallis fit semmo, qua ex huiusmodi oriuntur materia ,sed de compluribus aliis ut de animalium ct plantarum partibus , qua supra terram procreantur,ct non quidem ex ea materia, qua mineralia. Secundasoluitur ratio, uerum est ad uniuersam facultatem spectare genus O sipecies contemplari, illud tamen non m necessarium in parte facultatis, Aristotiles enim quarto mei.in uniuersa loquiatur scientia , ueluti etiam primo poHe. o nos fatemur ad me tum
147쪽
tiam naturalem attinere de corpore naturali agere, O de eius speciebus, non est tamen necessarium ut uno loco omnes tractentur, aliter omnium specierum tractatio facienda foret libro physubi degenere agitur,similiter inscientia de animalibus de plantis, quae corporis animati sunt specιes, agendum esset. non est igitur necessarium in unum conferri locum orationes de speciebus .Praeterea dicimus quod partes similares, de quibus diximus hie fieri sermonem,non suntprimariaspecies corporis mixti,sed magis eius quod perfectum eri . ratio igitur multas patitur difficultates .Po- Hrema diluitur , ct dicimus partem illara tertij, in qua communiter de mineralibus sit disputatis,non per se coniugi disciplinae mereorologicae,sed per accidens superioris. libris adhaerere . na cum dixisset res meteorologιcas ex duplici balitu procreari, ex qua similiter minera ortum habent , ut omnes halitus operationes doceret, fuit eoactus mineralium tradere doctrinam, o eandem ob causam pars singularis uniuersaefuit preposita icet hac ad mineralia re
lata pro singulari posita sit. lsa es itaque inorum opinio.
PLOS IS aliorum sententiis nostra modo est asserenda, uerim cima ordo prius o posterius respiciat, quem sequatur , O cui prs ponendus sit , noscere oportet. Dicimus proxime ad libros tres meteorologicos poni,scientia.n. quando fieri potest, a natuta ordine non disicit, prssertim cum fuermes utι Ordine secundum necessarium Ar totelem ad lia brum usque animalium dixerit, mixta imperfecta natura, qua pofectiora sunt, antecellunt, prius igitur tractari oportebat, quandoquidem natura ab imperfecto ad perfectius semper progreditur. quare libri meteor. in quibus de imperfectis disseritur,preferendi, quos co equi necesse e libra de similarib.Prsterea huc ordine risa calce tertii co lituit, ubi Ipostera pollicitus Uede mineralibus singulariter tractaturu ractatus de singulis mineris es hic quartus. Deinde riftex 4 a .loques de mineraliu ortu ait ex duplici exhalatione
148쪽
Iatione Oriri,de qua re in aliisse dixisse fatetur,oe tertium inelli
git,quare liber hic tres priores consequiturirecedit autem de animalibus libros, prox mὰ eum,qui de historia inseribitur Emuniora enim ct imperfectiora frent praeferenda, quae hὶc πactantur, amplioris sint ambitus,ominus habent perfectionis,latiusq; patent, quandoquidem si fuerit animatum,en necesse perfectumsit mixta,
e r non e contrario. haec etiam uita carent, qua imperfectiora sunt uitam habentibus. iuia igitur tractatus hic de animalibus sermoni praeponitur.hoc idem ex Argi.confirmatur,qui in calce huius ci desimilaribus egisse asseruerit,de animalibusse tractaturum inglia ruit. Deindesee do de partibus animal.cap. a. de concrrtione, oetique factione loquens aufe de his disseruille alio loco, Obue quartum intelligit. Ded hec partessimilares prius in communi cognosci operaenorit eratiostea gulariter Ommuniter hic de eis tra etatis , separatim uer) in libris de animalibus o plantis. Quare
est perspicnu librum hunc ijs,qui sunt de animatibus, praeferri, Olxime et,qui debistoria nuncupatur,hie mmmmus in inter libros de animalibus,ut insequenti dicemus praefatκne. ENPVS est ut de Dissione loquamur,quatuor in pa li PQ resseindi totum hoc opus dicimus.in prima cum nonnullata χα deprimis accepisset qualitatibus Arinoteles, quod duasum activa, duae uerῖpas uae, duo disputare instituit, nempe qua activarlimsint operationes quaepasiuarum species Wq; ad te . 28. opera facustam,qua Metiue sunt,explieat,ut quid sit gener rio oncoctio, quae his contrairiasuntanβcunda parte usque adtex. alpicies pastiuarum aperiuntur, ut qua ex humido sicco
oram habent,ueluti durum o molle, simulque de concretione, liquefactione, exiccaturae humectarione agitur qua sunt cor pora,que hi ubi ciuipturasseaionibus i tertia uero parte ad tex. que departium similarium contaturione disseritur Musque earum productionis tradituri et Immum diserentia,quibus partessimilares dignos itur,po nunt- , ratioque earura cognosce Grum
149쪽
dourn assignatur,disserunt enim qualitatibussensibilibus, D-monibu que ad agendum Opatiendum attinem Ohae sinit diam de re hac. O i L z
-ον is S IN E proposuimus de utilitate disserere, de
qua in praesentia agere decrevimus,m huius operis pri- 1 ff.partita maria νtilitas,qu)d partem felicitatis speculatins nobis niui .e... suppeditat. diximus enim in primapraefatione felicitatem contemplativam nobis ex artibus Jeculatiuis comparari, cum autem fa- eastas haec pars sit scientiae speculativa, intellectui pro felicitate acquirenda non paruo emolumento erit,nisi enim intellectus fuerit singulafactus, suam non adipiscitur perfectionem. Ad multas etiares perutilis est hie liber, primam maximo usui es medico, qui ut
trabsos humores noscat extenuare, O crudos concoquere,rebusque. putridis auxiliari,opus eri, ut concoctionem,cruditatem: ct tr factionem cognoscat,quarum cognitio probὰ hὶc traditur. Teres set etiam corpus densius rarefacere rarius conriringere. Fu Eendi quoque ars, constandique metalla maximam ab hac facultatate sumit utilitatem,hic enim metaliorum materia,O eorum modus
pridi ductionis, quaeque sit illorum cuiusque natura , qus arti fusoria pernecessaria sunt,explicatur. Reliquas omitto facultates, quae noparum commodi ab hac disciplina recipiunt, id tamen unicuique sit perspessinn,opus hocInmno Rudio,magnaque diligentia esse pertinondrem. Haec igitur sunt ea, qus hoc uolumine declarari opere V Asc.
150쪽
TSI multas uariasque res nobis natura concialiavit,nulla tamen est,quae nobiliorpranantio cive anima sit, quamuis nulla res sit, in qua non mirandum aliquid inditum habeatur,animat enon modo mirabitis, sed prodigio similis en ,si ea presertim spectemus,que hominis propria est,qua . futura prsterita dignoscimus, quid in νnaquaq: re opimum sit, cernimus, ct inter nos naturali quadam societate coniungimurineque ulla realia aυβumus a ferarum natura, um etiam easublata nibιI interin inter hominem O lapidem. Si igitur caeteris omnibus. nobilitate O dignitate anima otecellis, quis a te eius notitia prastare reliquorum contemplationi e Hinc primordia nonri ortus conspicimus pectatoresq; superarum rerum atque caele Hium eniacimur,nostraq; vita in alio seculo aeternitatem inuenimus. In eius disciplinam meu modo es institutum Praefation praemittere,ueluti in actarum rerum praeceptionibus fecimus, triaque disputare more interpretum decrevimus. Primum est, an de anima disserere ad naturalemspectet philosophum.Secundum, qui locus iter natura lis philaophiae libros tribuendus sit huic de anima hictoriae . Nilum uero ad materiam operis scopum attinet. Nec is istorum disceptatione a noHro disputorigenere discedemus,primum enim aliorum sententias recensebimus,eam deinceps,quam ueram pus uerimus, in medium profer mus.