장음표시 사용
151쪽
- . In Lib. de Anima. Opinio Ioan gram. Cap. I.
: INVM nobis Dan. gram. opinio occurrit, quam ipse . protulit primo de anima, qui scientiam de anima uniuem sam nee natur Hem nec diuinam opinatus est,sed magis disciplinam quandam ex utraque costaram, in qua pars sit diuina, o pars naturalis scientiae . Et ut haec intelligatur opinio, animadue ierc oportet, tres esse animas, siue potius partes aut1pecies nunci pare uelimus,uegetativa, sensitiuam O intellectivam, quarii duas priores,quoniam e materiae gremio eductae sunt, materialis materiaequeimmersas dicimus,postremam veta,eo ei nulla est cum materia forictas,immateriale ab omniq; materiae coniunctione disium Liam vocamus. ait igitur opinio eas tractare animas philosophumnaruralem,qua materia ad rent. ab eaq; subtracta non sunt, de separatis uero O abiunctis Neta 7sicus disserit. Verum ci in hac de anima oratione de triplici agatur anima,pars eius,in qua de vegetativa, sensitiva disputatur,ad naturalem attinet. altera,in qua de rationali,ad Diuinum. Trorsus igitur uniuersa haec famuras nec naturalis nec diuina dici potessed potius ex parte utriusque composita.Hacsic afuitur opinio riuolrimo de anima plane testatur non de omni anima loqui pbilosophummaturalem ,sed de ea tantarat. qnae materiam Luerba sic leguntur.rin esis est considerare de anima,aut omni,aut huiusmodi. Iocutus eri cum dubitatione,ut innuereisotanu de ea anima agere philosephunatur Ecm,qua materiae coniuncta est,s in qua habet ponones, ut 'gnificat,quando adiecit,aut huiusmodi,' autem tantum vegetatiua sensiti se habent iam intellectui nihil comune est cum nutateria.Scientia igitur haec eritnaturatis si ad illas duas animas res ratΗr, si uero ad alteram, dicetur diuina rinoteles vero hos duos femonessimul coniunxit,inquit Ioagram.quia hic es eius mos ueausas materiales ad ab tractas Oseparatas redigat,sicut in libro phys fecit,ubipostquam de causis materialibus O de motu egerit, de im-bili motore O abiuncto disserit. quod idem feruauit libodegen. corr.in quo causas materiales O infimas ad superiores reduxitia quo procedendi modo non uisus es hὶc recedere, na ubi priminu de Negetatiua ' sensitiva formis materiae coni tinctis disse V a uir,
152쪽
uit,ad intellectum formo separata e contulit. Praeterea haec opinio G 6.met. confirmatur,ubi naturalem non de omni anima contemplari asseruit sed foliam de ea,quae ncat si sine materia. Oa .metapb.quae a pbilosopho naturalι tractantur referens ait i ta natura habet materiam, hoc est, omne quod a Naturali consideratur,tabet materiam intellectus autem es nissoluta libera segregata ue at omni concretione mortali, ut 3.de anima liquet, de ea itaq; oratio ad Naturalem nonspectabit.
E RV m hec opinio 2 ueritate abhorret, primi m sic tollitur,' tunc de anima scientia non foret uva, connexsq; inter se essentfacultates,que muruo rerum pertractandarum natu secernuntur,cofusa igitur perturbata maneret hec doctrina.Praeterea ex uno genere in alterum fieret transtra, quodque proprium esset unius facultatis in altera pertractaretur, qvoduon licere in omnibus Aristo. i.post praecepit. Deinde ad eandem
attinet disciplinam de genere obpeciebus disserere teste, ricto
tele q.meta. turalis rei de anima loqui 'iusdem erit de omni aniam di putare. Ad hec eiusdem est facultatis principia, ct quae Geis efficiuntur, contemplari,homo vero ad naturalem attιuet, quare o intellectus,qui eius est principium alioquin de homine doctrina certa Operstem non esset in hac scientia naturali, tunc enim quodque scire nos putamus,cisa causas cognouerimus. Deinde si ad primum philUophum de intellectu loqui attinebit, eiusdem erit Ode homine disserere, cum xt diximus , νηiussit facultaris, qua de utroque agit,id autem a Neritate es alienum, quandoquidem Naahm'mussolum res ut entia consi derat O naturas singulas non perscrutatur intellectus uero principium est rei, quae singularis es , hominis, quatenus homo. quare Metap mnnus non erit de i . tessectu agere. Additur erim ' certior O amplior hominis cogni tis in prima haberetur philoopbia, quam in hac scientia ,siquidcm - eius principium ibi esset perspecti fac exploratum. Praeterea Aristo. 7.meta.ait naturalem non Nateriam duntaxat sed Oformam,
O magis hanc,quia nobilior eswonsiderar intellectus uero fom
153쪽
ma est hominis, principium; in eo operationis, quare eius tractatio maximd ad philosophti naturalem attinet. Adi citur quia Arι no. i .de anima eos reprehendit,qui de omni anima non sunt locutι 1. de amsimul O de intellectu, mens igitur Arino.est, ad Naturalem spe- 'I 'ctare de omni anima disserere, Auer.ait in com.' qui natural ter νult loqui,debet agere de omni anima. Deinde en opimo Io. gram. hsubiectu hoc in libro fit anima,una autem est facultas, quae de subiecto O de eius speciebus agit, ut patet t. post . quare unius erit de omni anima loqui. Deinceps quaeque anima in eius leoniti ne posita est naturalis contemplationis,quandoquidem definitio de ea tradita es naturalis sed uniuersa anima in ea definitione,quasecundo de anima habetur,complexa es,quoniam Aristotel.In exordio secundi libri se communisiimam definitionem allaturam promiserat, o tex. 8. dixit se definiuisse communiter quamlibet ammam, quare simul in ea definitione intellectus fuit comprehcnsus. uerum cisa ad unis spectet facultatem definitum oe desinitio , δε- militer intellectus a P aturali considerabiturdi uerum s dcsnitionem de eo traditara esse nati riam, i m
3Wm falsam,a ueritateq: recedere hanc opinionem one ἰ derimus,paucis diluenissunt rationes quas pro ea alimri; D limus,uerum prius noscere oportet, nullum esse absurdum uarias facultates in eisdem uersari,ratione uerὸ tractandi disserente ,quod perspicud duobus exemplis patefaciam primo enim et hic. r.etbicicit Artito. de recto fabram ct geometram disserere diuerso dicendi genere, O 2 0.dixit linea a geometra philosopho Παμr ii , phr. i Uderari. Quare re una a pluribus tractam facultatib. nec a 10- ILn im nec absurdum est. Consimi li ratione fateri possumus nonnulla reperiri,qus luino naturali philosopho coueniant,si diuersa ratione fuerint excogitata, illisque modis,qui eorum propriipnt pqη idem Diuinus omnia contemplatur,ut entia sunt,Naturalis uero Mins ipsis babent principium motus, quietis. Quare etsi concemus intellectum ab utroqtie considerari, id nomia accidet ratione,
sed a primo philosopbo ut est principium hominis qμας tan
154쪽
a naturali ut est causa corporis naturalis.Tar ast es ratio de recto, . o de intellectu ineltitiai. illud a pluribus tractatur artibus,sta hie, nunque ratio diuersitatis Uignari potest. Est praeterea alterum animaduertendum,' licet dixerimus separata materia carentia ab utroque posse considerari philosopho, eorumtamen contemplatio primum pertinet ad Diuinum,priusqκe eitribuitur,quandoquidem prius sunt principia entis,quod in Metapusica Hi materia, inde corporis naturalis, quare eorum tractatio primum ascribetur Metapbsico,cum prius sint eius principia,pineam aturali,cuius posterius duuntur. Verum cum tota nobilitas diuina scientiae ex rerum abstractam e me dependeat erit ὀ Aristo. semperauabstructa a primo pbilosopho dissutari. non a naturali,cui eorum tractationem penitus abrogauit,quod non est praeter eius consuetudinem licui id atrogare,quodprimum sibi non conuenit,uelatipatet T. Metaph. cumsubstantiarum duntaxat dixerit esse definiti nes,cAn accidentia quoque desiniantur,quorum quia uere non funt definitiones iec eis primum competunt, se ubstantis', ab accidentibus prorsus eas abstulit, tantumq;βιIIatiarum esse asseuerauit. ita deseparatis arbitrari oportet,qussolilma primophilosopho tractari asseruit etmiru ad ipsum attinet primum eora cMemplatio,liaeet nihil sit quod prohibeat, ea a naturali disseri Ex his facili rei
ciuntur ratio nes primum Ioan gramaeecipitur,cisma iram apbilosopho naturali consederari minime opinatus est,id enim tantu abest a ueritate,tit eo nihil alsurdius dici queat,quamuis enim ab Ira, i cta materia careant,cum eaque nullam habeantsocietatem, naturalem tamen non subterfugiunt disciplinam. Nec friNo. t iactant eum dubitatione locutus es,uis aratorisv crastumem eriperet pe
nitus P muralised magis, quia rauit canon primum a naturali considerari,nec libera Osolata ratione sed ut materiam iiispiciunt sensibilem. Nec uermn es in naturaliscientiade eis agi,ut ad ip- . sa causa naturales redigantur, siquid persei pectat adphiloso. phum naturali et sunt enim rerim naturali principia, me quorum cog tionesciri non , ossint.ne unquamprincipionum doremna altior sublimiorque Di js,quorum sunt principia, quando ire
eodem continentur ordine in eadems facultate tractari oportet
. Si itur M.LS .pb. de motore immobili disseruerit, id ut philosopbus
155쪽
phus nataralis escit, necessario cogebatur pro rerum naturalia scietitia, ut latius diximus in prima Praefatione. Consimili ratione soluitur locus ea.6. metruallatus. Ad id uero, quod ex Iecundo a ducitur,respondetur,quὀd addidit Aristiorid, o id inquit Aueri propter intellectum, qui licet a naturali consideretur,materia tamε curet. huiusmodi loquendi modum etiam rinoteles usurpauit 6.metaticiandixit Naturalis speculativa clusda prosecto est, sed 6.Met.tex speculatiua circa tale ens,quoa possibile moueri, & circa sub- δ' stantiam secundum rationem ut plurimum inseparabilem so lum est. O ue ait in com. Aristotelem dixisse in maiori parte propter intellectum, qui non es inseparabilis . Et baec hactenus debae opinioRe.
g E CV V D O lota nobis Simplicii opinis objcitur, quam
et imagis diuinare es yecesse,quam perspicuo ex eius uerbis elicere, cos inpi fundo scientiam abstruserit satis re eondito dicen i genere utens. opinatur autem scientiam de anima mediam constitui inter naturalem diuinam,ut nec naturalis diacenda sit, nec diuina.Ver c- diuers, modo eius recenseatur opinio, noscere oportet medium dupliciter dici,nntim per extremorum negationem, alterum per eorundem communionem quod adhuc duplex est,aut quia uere utriusque natura particeps est,Υ elati tepidum,aut quia amborum quasdam habet conditione sicutife habere uidentur animalia asso lapidibus quibus natorum mediam inter animalia O plantas incsse quispiam exinimabit, si quidem cumi ambobus conuenio uni enim animalibus similia auia sensum po- ticipant,plantis uero,quoniam te rara adbsrentis loco non mouen-- tur. Ait igitur Simplicius si quisphilosophias ipsas in extremis sta. tueret,ita ut ex una parte sit naturalis, ex altera autem supernatui. Talιs,media inter utroquescientia de anima ponenda est, a mari enitet substantia media inter naturalia o supernaturalia dicipotest, v. ut quodammodo cum naturalibus conueniat,aliquo uero modo cum: supernaturabb. Si Vumnopere approbat hanc opinionem, eam α. que rationibus O autoritatibus nititur moliri.Et priuatin ea assera
156쪽
de partib. qua ab Ariso. dicta sunt de re hac r .de partib. unimal.'iu primu 'i P ostendenssaltem non de omni anima Vaturalem disserere, deinceps de nulla. risto .loco iam dicto cum docuisset creturalis manus esse de animalium parte materiali ,sicut de similaribus o organicis partibus agere, adiscit, quod etiam rationi consonum est simul deforma loqui, O de hac magis,quoniam animal aut est anima,aut non sine anima, partes enim animalis,ut pes O manus,cum discesserit anima AEdin amplius dicuntur tales,nisi aequivoc8.ambigit igitur psi naturalis de anima tractare cogitar, an de omisit locaturus, deinde onendit non spectare ad naturalem de omni anima tradere doctrinam, sic argumentatur ι naturalis scientia de omni anima disseris,prster eam alia non erit scientia, quod est absurdu,cum tres sint constitutae scien is 6.meta.quodsequitur sic probatur,si de omni animast sermo, suo de in ae cta, aure Oi de inte gibili,
quia relativorum interseita coniunctorum eadem est disciplina, mutuδ enim referuntur intellectus o intell8ibile, sicut sensus oesensibiles itaque de intellectu disputare adnaeturalem attinet, eiusdem munus erit de intelligibili qui ac de hoe omni,quare omnia intelligibilia, praeter quae nulla alia in res,erunt naturalis considera tionis. nullum igitur aliud intelligibile superest, quod ab altera fa euitate posist conerant, quaresola erit scientia naturalis. Secura ratio ex eodem elicitur capite,in ea forma uersatur bilosophus naturalis,quae natura est,quippe de re&nnis risbis earumque Dr-
mis,quae naturae dicuntrer,disserit,intellectus uero non en natura, quod ex eius definitione dHenditur, qua dictum est, principium es se motus . nullius aut motionis intellectus est principium, non Me-' gerandi,quia huimmodi motus principiuiis en anima ueterativa in plantis, in quibus non est intellectus, neos liendi, quoniam sitius .principium in sensitiuEin brutis quae intellectu carent, nec esus πο tus,qui localis icitur,quia hic inest brutis sine intellectu . inicit reus igitur nullius motus in principiAM, natura itaquedisinequit.
Traterea natura temperfacit aliquid propter sine, O alicuius gra ria operatur,xt liquet et .p 1 .inteirectus uerὸ dum asiquid es cunullum i picit finem, quandoquidem quae a materia separara sunt nihil agantpropter Dem, est autem intellectus 2bsractas, anima patet. Deinde Vcturalis formas liberas id ab ii maioria solutag
157쪽
Iblutas non perscrutatur uellectus uero substantia Hi ab iracta,
ab omniq; materi ocietate abiuncta,quare de eo agere non spectabit ad Naturalem. Hic est primus modus probationis, quem Sm plicius arripuit ad ostendendum saltem non de omni anima natura Iem loqui. ΛIonstrat deinceps de nulla anima fieri sermonem inscieria naturali, ut simul de anima disciplinam non esse naturalem patefaciat. Prima est ratio, in iis uersaturformis philosophus natur iis,qua sunt naturales,anima uero non est forma naturalis,siquide omnis forma naturalis est terminus oe finis naturalis corporis , ut
naturale est, ima vero non est is ct terminus corporis naturalis, ed cum hac adiectione organici,ut costat in animae definitione, ubi dicitur,s, est actus corporis p sici organici. Secundo monstrat animam non dici formam naturalem,nec ad scientiam de natura stectare,quoniam Psque forma naturalis est motus localis principiapa aluum,velutι ipse protulit a. p subi asseruit naturam esse quadam aptitudinem,qua res Rapte natura mouetur , quare si forma naturalis dici debet natura,erit quoquepasiluam motusprincipiu, anima licet localis motionis sit principium, non tamen passivum, qμinimo activmn, ut liquet 8.pb . ubi rictum est animalia moueri 2 8.Phy. rex. seipsis,idq; proprium esse animatorum, cst in hoc imata ab inania 7 mis sieiungi, quippe illa babent motus principium activum, haec ue-ia passivum,ut eodem libro patet. Quare co. z imam non esse Ibide tex. formam naturalem,nec ea 2 philosopho naturali cosiderari potuit. 3 . Similiter nec de ea disserere spectabit ad diuinu, anima.n. uegetatiua ct sensitiva sunt forma materia coniunctae,de eiusq; pote tia proereata,formae autem id genus a primo philosopho non tractantur, qui semper abstracta σὰ materia abiuncta contemplatur. Nec intellectus illius spectat orationem,licet eius substantia subtractam ab omni mortari coniunctione, quandoquidem ipsius operatio, si ut Progressus, non ut in Ie manet,spectetur, sine materia O corporis uirtutibus fieri non potest, quae uero a primo tractantur philoso di ipho, pure impartibilia Osabilia omnino sunt, qus nec pro Ucr itione nec pro exissentia corporis ministerio indigent. Patet igitur de anima scientiam negatione dici mediam, si quidem nec naturalis,
nec diuina est, O ab utraque diriat consideratione. media quo- que dici potest, ut utriusque participat conditiones, complectia X tur
158쪽
ui Ascanij Comiti; Praefatio C.
tur quidem naturalis scientie eonditiones, ut de iis disserit fommis, que corpori adherent,oesine materia non possunt operari,qualessunt uegetativa oesensitiva, intellectus etiam,ut a summa sua egreditur perfectione,cum naturalibus conuenir formis quippe sine
corporis virtutibus no operatur,ut uer3 ex materiae sinu natus non est,nec cum corpore communes obtinet actiones cian adseipsum re
dierit,maximam cum diuinis formis habet societatem, cumque iis conuenit,qua ad Metapusicum pertinent. Vtriusque igitur me tiae particeps est haec de anima facultas,mediaque duplici ratione dicenda e l.quod idem asseruit Simplicius pro mo I. p s. hinc eoru patet error,qui Simplicium parum sibi constare putarunt,ut aliterhὶc, inphsicisDnserit,quod veru non est,ide semper cofessus est,
ibi.n.cii Naturale o Diuina enumeraueri cietiE, inter bas me dias mentias mathematicam o de Animadoctonum collocat, copinatus est disciplina de ita esse natuendam inter Mathematicas.
INPLICIVS magnus peripateticus eximio praeci
roque ingenio praeditus,in hac uero re contentionis cupiadior quam ueritatis, ristotelis mentem non attigit, plu' rimumq; abfuit ab eiusfentelia. Primum arguitur,quippe illud sensisse AriR.arbitratus est,st de nussa amma naturalis disserat, cum tamen aliudpraeceperit I .de partib.animal.ibi enim dubitans an de omni anima naturalis loquatur, ostendit eam duntaxat animam a naturali non considerari,quae non est natura,sicuti intellectus se habet, quem ratione probabili,ut paulo infra dicemus,oItendit non esse natura ,eo sprincipium non est motus. Concedit igitur ueget riuam Osensitivam spectare ad Naturalem, cum time Shnplicius uniuerse animae tractationem Naturali abroget.Praeterea de ma-1.Phy.tex. teria ct forma disserere unius efffacultatis At secundo p0s p tet ;animalis miteriam a naturali tractari monet Aristo. primo de partib.animal.quare simia oe forma, ct magis hanc ,ut ibi testatur 7. Metaph. Arin. 7 .meta. anima uero est animalis foma,ut liquet a.de mu ς 3' ma tex.3 7. quare de anima naturalis uerba faciet, id non Iolsem
de illis fomi quas diximus materia inhaerere, intelligendum sit,
159쪽
uerumetu de intellectu,qui similiter actus O forma in rei naturalis ut puta hoministro cuius scietia ora principia sunt cognosta ut etiam contra priorem opinionem ostendimus. Deinde cuius sunt partes de aliqua re composita disputare,ad eundem attinet causas, ex quibus res illa efficitur,contemplari,uerum naturalis en de b mine loqui,is ipse simul de intesiectu,qui eius principium eH,dissoret.Ad hac quarta esset danda scientia,quippe Simplicius hanc de animascientiam a caeteris omnibus disiungi arbitratus est,id autem ualde est alsurdum,siquidem rin. 6.meta.ex rerum sectione tres statuit scientias, Naturalem,Diuinam,ct Nathematicam.Praetor perfecta non esset rerum naturalium scientia, quoniam de an malibus doctrina absoluta non haberetur,anima enim ignoraretur, quae eorum in triplici genere est causa is,forma, eociens,issse Aristo. et .de anima,ea igitur non scita tria causarRm genera pro ι. Deania animesium disciplina essent ignorata. Deinceps de anima liber iis mater.37. adnumeratur,qui de rebus naturalibus tractant, ergo est naturalis alioqui confunderentur libri,qui ad diuersas spectarent acultates, in sine autem de animalium incessu rist. Ie de anima tractaturum pollicetur,oe initio libri de sensilibus, qui librum de anima proX i- . tmd consequitur,fatetur Ie de anima egisse,cum autem ambo ini liabri, inter quos qui de anima inscribitur,collocasurint naturales,similiter o medius erit naturalis.
funditus Simplicii opinio intereat, nullaque uis pro ea tuenda supersit,diluenduunt eius rationes.Primum dicimus rationes omnes,quae ex primo de partib. animal. d
pro is sunt,esseprobatiles o dialecticas iec eas necessarias odemonstrativas intelligere oportet,aliter multa moeri telis do ctrina ruerent,ueritasq; multis in locis labefactaretur, Oid in pramis in priori argumento conspicere ualemus,quando dicebatur, psonaturalis de omni anima disserit, ergo O de intellectu o de omni intelligibili,quareJuperuacaneae forent rellus scientis,prisu ους ratio respuitur,siquidem naturalem de intellectu O intelligibili lo qui assentimur,ue m negamus illa equi,caeteras scientias fore μ
160쪽
. Ascanij Comitis Praefatio. 6.
fluas,nam fieri potest philosophum naturalem res omnes cunctaque intestigibilia perscrutar esteras uero scientias auferri non est necesse,quandoquidem esdem res alia ratione diuersoque tracta di genere ab aliis artibus possunt tractari,ictum es enim ante facultates mutuδsecemi non ex rebus di putandis,sed ex diuerso differendi modo. Praeterea ratio haec ostenditur minimi esse momenti, nam detur cui tribuenda sit tractatio de intellectu, eamque primam philosopbiam concedamus,tunc eodem utar argumentandi modos alia stientia non sit admittenda praeter diuinam, quae de intellectuo intelligibili disputat, superstuae igitur erunt reliqua disciplina.
quare idem consequitur absurdum qua munq; posuerimus facult tem de intellectu disseretem si ueram risionem illam putauerimus enec aliquorum responsio aliquod balet momentum, quod par ratio ne I non sit de scientia uniuersali, qualis est Nera 'sica, de Natura
li,qua partem entis contemplatur,prima enim philosophia com uniter de omnibus disputat,quare et si de intellectu ct intelligibili doctrinamfaciat, reliqua ta re facultates non erunt superuacanea, nam quae com uniter in ea tractantur,singulariter deinde in scien -Mς x ijs particularibus considerari contingit,nam ut liquet q.mera. prima philosophia rimatur res,ut ens est, aliae Nero scientia abscindutpartem entis. Verum hi magnopere decipiuntur, quia eadem sunt, quae in utraque consideratur facultate diuerso dicendi genere, quare consimili ratione dicere possumis P aturalem omnia intelligibialia pertractare ratione singulari,superes deinceps ea tractatio, qua uniuersa est,primoque philosopho ascripta. Praeterea de intellectu naturalis verisfacit, nec recti dicunt, qui de intellectu, ut anima est, naturalem disserere opinati sunt, ris .ueta in libro de partib loqui de intellectu, ut intellectus est, quo modo etiam a priamopbilosopho comeratur. id aut nimis est absurdum,nam 3.de anima de intellectu,quatenus en intesiectus,ut principiumq; est intellectionis,fuit disputatum, licet ut materiam respicit sensibalem, O ut causa es rei naturalis.Secundo uero libro ut es albus O forma corporis, ut anima.Deinde si de intesiectu agere ad Metap sicu spectat uit diminutus Arimn prima philosophia,cii ibi aut parum aut nihil de eo dixerit. falsum est eli asserere primum philosophum tractare de intellectu seu imellectus est,quia quae ab eo consideranis