장음표시 사용
261쪽
nostra id est sablunaria, non attingens , ut Aristoteli; aut pulla, ut Epicureis ; aut cum fortuna & casu coli iuncta, ut Politicis & populo . Jam ne Monarchia quidem Deli, nisi .admodum paucis cognita. Et derile re Philosophi Deorum turbam popularium , sed aut
Deo malorum Principium coaeternum coaequarunt, aut Mundi fabricam , & regimen im Plures diuitere, ut scilicet ignari homines originis suae Aectorum , perplura & incerta vagarentur, nec quid colendum tibi esset scirent . Uno verbo, qui Deos ae se d erunt tam r. sunt in varietate ac di ensione, ut eorum molesum sit dinumerata sententias, inquit Cicero. Agnoverunt Id Potamonici Scholae Alexandrinae alumni , poliquam disputationibus . Christhanopum ad incitas.red chi .fueriant.
Itaque uti suppetias labenti Philosophiae serient, dili in guendum. censuere inter Philosophos, Piuis Ophiam, ut sic honestius & Philosophρs coarguerent 4 defcnuerent interea philosophiam, quasi aliud illa sit , quam Philosophorum opiniones t dii putRtiones, 1 .
h. x Quid nunc .errores in Morali: Philosophia r censere attineti tot sunt ac talest, ut phiam sudere possit imbecillitatis suae . Ac quum ea potissimum Philosophiae parte genus humanum indigeat, ut recte praeclare uiuat intelligitur quam parum sit in sola humana ratione ab . omni diUina miti tutione,& vi destituta ad beate vivendara praesidi , ri'c Pl' de fine bonorum & malprqm incerta omnia . Pud Uniolosophos , qui solam sunt i t)arym ducem .lequuti. Unus Cicero in iis libris, quos super ea ite .conscrIplIte legant i is mos, id copio e docebit , ,& L ertilis qui in multa veteris philosophiae parte enarranda costolior fult, quam in hac , quae de fine es . Ignorato autem ultimo hominis fine, quod recte Aristoteles dixit, nec elle
a VH Mos,h mium in disrtatione de deturbata per eccntiores Platonicos Ecclesia , calcem intonaris
262쪽
perpetuo simus: ex quo illud etiam efficitur , ut tota sominum vita perturbata sit . Deinde illud etiam ac- .l cedit, quod de vitae humanae norma aut nihil docuerunt certi , aut Omnino eam. abstulere, aut, quod tantundem est, eas constituerunt regulas , quae perdendae vitae aptiores sunt, quam regendae , id quod consectarium eit ignorationis finis humanae. Nirael: Ram Viveni di regulas humana ratio, nisi divinitus hauriat, ex fine tantum investigare potest . Itaque nihil esse natura ju sum . aut injus,m , honesum aut turpe, sed omnia ea coniuetudinibus & legibus humanis originem debere, plu res horum Philosophorum dixeruqt . Celebre est illud Calliolis in Gorgia Platonis, qui quae Philosophi dejustitia & injustitia velut ex naturae sontibus disserunt , vocat hominum destramenta , o nugas . Eadem VOX fuit Aristippi perpetua : eadem Epicureorum , qui justitiam & injustitiam sola utilitate metiendam elle do cebant, quo quid humanae,societati perniciat us excorigitari potest Et disseruere quidam Philolophorum de Jure naturae, & Ossiciis, Platonici, Stoici, Peripateti ci , sed incerti de fine bonorum, incerti de norma, sibi
non constantes. Praeterea alat ea excogitarunt, quae,
quod superiora natura humana sint, inutilia prorius sunt, ut Stoici , & Platonici, quorum praecepta non iis hominibus qui sunt, sed iis, quos illi comminiscebantur,
magna eX parte aptata erant : a ut omnia ad inane quod
dam honestatis idolum accommodarunt : aut in Cive sormando intenti , pietatis negligentes , impium fecere, quod de Aristotele adnotavit Picus Mirandolanus comes a) . Hanc igitur tu Philosophiam vitae magistram asia sumes 8 Equidem nihil incoguantius unquam scriptum
reperio , quam illud Ciceronis b , si ad hanc Philo
sophiam pertineat, o vitae Philosophiae dux l o virtutis
a) Lib. v. de Notionibus. Lib. v. 2 eculanarum cap. Ir.
263쪽
2 4 ELκMENTOR. METAPH. indagatrix, expultrixque vitiorum i Quod si esset verum, qui idem Cicero scribere potuit a , quotus quisque 'Lioseophorum invinitur, qui sit ita moratus , ita animo , o Titar consiturus , ut ratio postilat qui di ciplinam suam non ostentationem scientiae, sed legem vitae putat qui οὐ
remperet ipse sibi, deeretis Dis pareat ὶ Qui Iustinus
T gi , profui se plus apud Barbaros ignorationem vitio-mm , quam apua Graecos regnitionem Urtutum b ρ nam
Philosophi, ut eleganter Augustinus loquitur,ia loque Gm faciles, ad esciendum ineptissmi erami sc). g. XI. Iam quod plenius id quod volo demonstrat, inter ipsos Hebraeos & Christianos , qui paulo liberius lPhilosophari voluere , & hanc rationem secuti ab in- istitutione Prophetarum & Apostolorum discessere , ira iiisdem se erroribus implicuerunt , in quibus Ethnici sine revelatione . Cujus quae esse alia potest causa, nisi suod sola humana ratio , quae ex naturae notionibus informatur, homini ad pietatem plene instituendo ineptast Enim vero ut apud Ethnicos absurdiores de Deo , pietate , natura in scholis Philolbphorum reperias opiniones , quam in vulgo inso Philosophis & Poetis antiquiore, quod nempe veterum traditionum tenaciores populi, ut non innovare, ita ne corrumpere quidem facile sciant; ita inter Hebraeos & Christianos pestilentium dogmatum iis fuere Auctores, qui plus ex jecore suo scire voluerunt, quique maiori Philosophiae ardore , quam diuinae regu-ἰae , se rapi passi sunt. Ac mitto nunc Hebraeos , quorum Cabalistae , Caraitae, aliique ex quo tempore Aristotelis& Platonis Philosophiam admiserunt, dici nequit quanta aut inanium somniorum farragine , aut superstitione , aut impietate doctrinam Dei foedaverint M)': Christianorum , ut videri voluerunt , quoidam consideremus. et Nam
e in Lib. viri. de Civit. Dei. His Inflantium Lib. IIT.
d) Euddeus in intredactione ad nsoriam Philosephiae
264쪽
, Nam unde nata deliria Ualentini & Marcionis orum qui apud Irenaeum, & Tertullianum legit ineptias,
atque delirantium aegrorum formas , se taedeat rationis humanae necelse est . De eodem sonte prodiere Pelagiani, quos Semi-Epicureos dicere possis , aut primum inter Christianos quod censuit Bodinus , Dei starum germen . Quum in Italia xlv. & xv. saeculo Peripatetica & Platonica Ρhilosophia nimis pleri sciue admira- tioni esset, in quot ridicula, absurda , impia ivere Paltricius, Cardanus , Pomponatius, Cesalpinus, Berigarindus , Cosmus Rugerius , Brunus Nolanus , Uaninus Unde autem & Macchiavellismus, & H bestianismus,' pestilentissimae Philosophorum sectae ' Iam quum in tota Europa haec philosophandi ratio non ita pridem
invaluisset, qua revelationis incuriosi sola naturae ra- tione niti homines coeperunt, inde Socinianis mus , Delia mus , atque Atheismus denique longe invaluerunt . Nem pe omnibus eadem causa : una sola & corrupta ratio dux: una nimia Philosophiae admiratio : unus divinae institutionis contemptus. Intelligo nunc, qui factum ii ut divina oracula breviter ac nude proponerentur. Sci- . licet non solum, quod non decebat aliter, ut quum Deus ad hominem loqueretur argumensis a sereret suas voces , tanquam fides ei non haberetur, cujus es non argumen tari , sed pronunciare υerum , quod censuit Lactantius aὶ : sed ut ne occasionem curiosius investigandi animantium omnium maxime curioso homini suppeditaret: ut doceret, quod Germanicus apud Tacitum pronunciat, sanctius esse de Deo cireders , quam scire e ut nostrae rationi diffidendum assuefaceret in iis rebus, unde vitae beatitudo pendet: ut rationein nostram divina institutione rectam efficeremus.
3 IX. Opiniones hominum de Deo , de Natura, de Legibus , perridiculae , absurdae , impiae perspicue demonitram quam inepta sit humana ratio , nisi divinis
265쪽
246 ELE MENTOR. METAPH. notionibus informetur & regatur ad hominum vitam pietati conformandam . Mores nunc spectemus popul rum , ut inde videre possimus, quo tandem foeditatis sine divina inlli tutione evadere queamus . In duplici classe sunt mores omnes politi e nam aut vitam ci Uilem spectant, aut religionem. Quod pertinet ad p steriores, eae nationes , quae sine disina revelatione vixerunt olim , aut nunc etiam vivunt, in tam deridicula, nefanda, impia superstitione suere , aut nunc
sunt, ut cum animo mecum reputo, satis mirari non possum , animantes rationales tot numero , tamdiu , ac in tanto mencis itupore esse potuisse s ita ut verendum esset, ne commenticiae fabulae videantur, nisi tanta contentione gravissimorum te ilium narrarentur , ut stupidius esset non credere . Civilem & poeticam Theologiam apud Ethnicos unam eandemque fuisse , Poeticaminempe theoricam , Civilem vero,Poeticae prae icam , ut quod ilia de Diis narraret, haec publice exhiberet , & Ethnica historia cum Poetis collata demo strat, & pluribus evicerunt veteres Chiilianae Religionis Apulogistae, in primis Arnobius, & Augustinus sa).
Itaque qui Poeticam noverit , Civilem quoque novit . Deorum , Dearumque amores scelellissimos , raptum puerorum ac puellarum, mendacia, iras, ac omnem vitae corruptionem in scenis exhibebant Poetae , populo
belle plaudente. Ac graviores Philosophi quidam fuisse videntur, qui haec improbarunt b), quam Dii ipsi, Deorumque administri , quibus Auctoribus haec publice
q. III: Iam vero quis turpitudinem mysteriorum Eleu. sinorum, Orphicorima , Dianae . aliorumque enarret Clemens quidem Alexandrinus se pudere scribit minutatim illa narrare, quae tot gentes facere non puduit c).
266쪽
P Anx T E R T D A . 247Bacchanalia ludos fuisse Baccho sacros ignorat nemo rq uiam tamen ebrietatis , impudicitiae , omnigenaequo 1purcitiae exercitatio essent, ut iure Varro apud Augustinum a emotae mentis homines bacchantes appellaverit , Senatusque Romanus quum primum Romam inducerentur, velut foedam Civitatis corruptionem vetuerit M. Jam quis ferat sceleratissimos homines inter Deos relatosὶ Eil quod magis cum Religione ac Religionis fine, idest vitae honestate , sanctitate, felicitate pugneti Ut ecce meretrices ipsae publice cultae, Laona ab Atheniensibus, Lupa, Faula,& Flora a Roma Dis , quas Lupanariq magiitras fuisse ex veteri hiitoria demonstravit Lactantius co . Nihil ego nunc dicam
de Venere cuius impurissimos amores theatra omnia personabant. Pudet quoque me Floralia describere': nam praeter in arum licentiam, quibus obscoenitas omnis Gundebatur, exuebantur etiam Seses, popalo flagitante, moretriaces , quae tunc Mimorum fungebantur ossicio , oe ἐπ' n-
pectu populi usque adisatietatem impudicorum laminum cum pudendis moribus detinebantur, quae Lactantius itae narrat, ut ad tempora usque sua continuata indicet . Interim honesta haec dicere possis , si cum Gnaccorum mysteriis compares. Praeterea quis Mutuni , aut , ut
Arnobius vocat, Tutuni Dii, seu Priapi, obscoena facta , quae illi sacrificia habebant, commemoret liben teri In cujus sinu c Lactantii verbis potius dicam γρudendo nubentes praejident, ut illarum pudicitiam prio Deus delibasse videatur: M . Id quod nodieque plures Asiae Nationes efficiunt' e=. Et est praeterea, qui vitaet humanae regulam, qui veram religionem ab homi nibus sibi suaeque rationi & affectibus commissis expe-
267쪽
IIS extIrpandis Incumbuisse videatur. Mirum dictu est
os ipsos Lactantii tempore Latialis Iupiter sangui-
L .' i i 0 pζct ribus humanis gignere. non de hominibus belluas immanes reddere . Itaaue insigne
lim criterium verae & divinae religioni j est uua Tusebius adnotavit. Cuius locum, cum e estius sit.&
268쪽
PARs T ERTIA. 249 aures afflari coepere , continuo factum est, ut qui fertialprius ae barbari nationum omnium mores fuerant , sidens. lenioribus, o humanioribus insitatis mansuescerent. Ita que nee Persae, qui semel ejus disciplinae nomen dederum, nuptias amplius cum manribus in uni, nec Scbtae , quod in eorum quoque regionem Chrisi sermo penet est , hinmana iam carne p cuntur e nec alia barbarorum genera
ince lo fliarum ac sororum eoncubitu polluuntur e nec ad mares furiosae libidinis asu mares ipse rapiuntur: nec caeteras, quae naturae leges'violant, corpWis voluptates per sequuntur: nec canibus atque volucribas nece sariorum ac
propinquorum suorum eadavera , quibus id quondam immore 1 uerat, objiciuntur e nec senio iam confectis , ut antea, laqueos injiciunt: nee sbi amicissmorum carne possobitum antiquo ritu saginantur' r nee majorum instituto daemonibus tanquam Diis homines immolant , nec sibi
carissimos jugulant falsa pietatis opinione delus. Haec nia mirum illa sent, alia ne id genus propemodum infinita ,
quibus infesta qu/ndam hominum ista hiabebatur . Haeci Eusebius. Qui haec barbara facta cum Christianae Religionis praeceptis comparaverit , is duo intelliget Iis quam imbecillis sit natura hvmana ad se sermandum& regendum sine coelesti doctrina . Ir. Religionem Christianam , quae tam brevi tam immanes mores diuturnitate temporis firmatos delevit, coelo vim suam
atque Ortum habere .f.XVI. Nec vero nunc nobis quisquam Opponat, etia isi Christiana relisio praedicata non fuisset , paulatim t men Gentes ad ingenii, opinionum, ac morum cultum Tam perventuras fuisse : nam hoc est, quod omnino conficit , rationem naturalem nullo modo sine divina institutione ad haec pertingere posse, quod nulla temporis diuturnitate meliores nomines efficiat: id quod etiam
probat, nisi Christiana Religio praedicata fuisset , nos
tam immanes, & publice corruptos futuros fuisse, quales veteres ante Christum nationes fuere . Videamus , ut haec demonstremus, qui mores, quae dogmata apud
269쪽
13o ELEMENTOR. METAs Η.men. Idololatria in omnibus: ceremoniae nefandae ac impiae . In Philippinis Insulis Sacerdotes foeminae: quae, in olim in Floralibus, nudae, ac pudorem, quod ma jus quoque, eXutae, quae apud Orientales Indos , &Tartaros se publice praeterea prostituunt, eumque Deorum cultum habent . Nasingae in India frusta carnis suae obtruncant ac palpitantem intrepida Diis sacrifi- cant. Sacrificia humana pluribus in locis usitata, ut ia1n ula Ceylon, Mexico , Peru, Terra Firma ,. Uirginia. Solem, Lunam, Aitra apud omnes ferme cultat sed addita bruta ipla magis nefanda', velut Simiae'
& Elephanti in Ceylon , Serpentes ac Tigres in pluribus Africae locis; aves ac pisces in Guinea. Nec minus absurda dogmata. Alibi duo Dii crediti , alte
Coeli , Terrae alter,ivelut in Tartaria : in Insula o , Formosa, ut inter Hultentottos , boni ac mali Dii. statuti. Sia menses quemdam Deum agnoscunt, sed non natura , verum vi sua ac merito factum , postquam scilicet, per infinita propemoilum corpora pertran fieri t.l Apud Malabares mutabiles Dei, ac , ut Romani Consules, minime perpetui: providentia praeterea praecia
suarum , non omnium rerum, ut videantur Principum
jura ac potestatem transtulisse ad Deos. Metempsychosiis vulgata apud Orientales omnes , nec quidpiam aliud confidentius assertum . plerique apud Malabares & In-ἐos perpetuo vesci Deos, ut antiqui.Chaldaei, sibi per suasum habent, seu antiqua diis pima , seu Sacerdotum Vasticie . Tartari, Guineenses, Canadentes defuncto, Tum quoque animas vitae omnibus subsidiis indigere
credunt. Sed Lectores Obtundo ' . .
S. XVII. Quid mores, Minime illi quidem meliores.
Apud Orientales Indos ut & Guineenses uxores vi ventes cum corporibus virorum igni traditae . um Oeis: cubunt Reges, familiares occiduntur, qui illis in altera vita administrent . Pluribus in locis Americae eorum , qui vulnere moriuntur, icatentem languinem exugunt, ut
ita scilicet ferociae assuetrant. In Asica , Brasilia , &
Hupaniola humana carne vesci non exhorrescebant. Relatum
270쪽
PARs TERTIA. 2 Ilatum quoque est, Canadenses humanis praedis velut venatione victitare solitos. Sint haec viatorum fabellaer sed illud certum, quod infantes, ut apud Veteres, multis in locis hodie exponantur, ac in primis apud Sinenses . Quod mihi non humanitatis modo leges omnes violare videtur, sed naturae quoque animanti adversarii siquidem video id inter feras ipsas nunquam usurpatum , quae pro partubus suis ita ut pro vita dimicant. Mitto alia ferociae & barbari ei exemnia, quae copiose collegit Episcopus Londinensis a) . Haee nisi ostendant, quam imbecillis sit humana ratio ad vitam & pietatem conformandam , non video quid evidentius in rebus humanis reliquum sit.*. XVIII. His nunc addo, quod etiams constituere velimus rationem humanam , quae ad Religionem MMoralem pertinent , plene omnia intelligere posse , ut nihil omnino, quod scitu sit necessarium , eam lateat inutilem eam adhuc reperiemus in genere humano ad moralem & pietatem instituendo . Neque enim idem est, purgatam hominum exercitatorum rationem intelligere quidquam posse , & eandem aut omnes gener tim posse ad idem inlii tuere , aut eorum etiam flectore naturam . & quasi ad agendum inducere , qui ilintellexere. Principio ratio utcumque clara & distincta
intel Iectum coget, naturam aut non omnino, aut vix commovebit . Vix ea momentum aliquod habet , aut
exiguum habet ad naturam emolliendam, atque ad pie tatem, justitiam , honestatem inflectendam . Naturam doctrina meliorem non effici , tota hominum doctissimorum vita me docet . Quantumvis enim perseret se ratio, haud tamen minuu odio, amore , ira , metu, ambitione , avaritia , superbia , aliisque affectibus pertu bamur . Iis semel excitatis, aeque stulti ac docti, audprope eundem in modum, agitantur , addo, aeque plerumque homines ae belluae. Ratio ergo intellectum cogit