Elementa metaphysicae mathematicum in morem adornatorum ab Antonio Genuensi ..

81쪽

te perfectis ς alioquin opera, quae facit Deus , Deo persectionem tribuerent, re pertinerent ad essemiam Dei : quae

emm naturam alicujus perficiunt , partes sunt ejus , ut rationale hominis, ut manus totius eorporis. Munos igia . tur pars erit Diianae essentiae ς erit igitur,corpus Deus , icorporei que affiftionibus obnoxius . Quod si Deus perfe- ditur non fit, nis Mundus ab aeternitate conssat, Deus perfectionem fuam accipit a Mundo : quare plura accipiera suis operatas, quam illis ipse impertiatur . cim enim

illis det , ut sent , ine ab illis accipiet ut perferitus sit: pluris autem es pedestio Dei , quam natura rufumis rei creatae. At qui potes hoc fieri ρ s enim perfectio ab eis fentia ejus non differt . scut Deus esse non accipit a Mundo, ita neque moestisuem; o scut esse Dei non pendet a muri, δε neque perseditio ejus . Adde , quod

perfectio es ιn eo quod perficitur : at creatio oe produstio. uui, o aliarum rerum effeEctio transeunt in res quae funt. Et cum Proclus tribua3 Deo proυidentiam , Ο σ-

frientiam rerum etiam extremarum atque minutisDnarum, quarum tamen quaedam eximcὲae sunt, quaedam nune covinsetnt , aliae vero futurae junt; necessie es diceti Deum potuiste opificem nunc ese respe tu rerum futurarum'; nam si adta opifex sit, res futurae astu jam praesentes e sent ex ipsus Iententia , Si igitur potesate inpificem esse, imperfectionem eqse Proclus extimat ; semper autem in mundo aliqua a Deo pro reanua' fant, respectu quorum dum futura sunt, uel opifex potentia ; necessarium habet omnino dicere, Deum Iemper imperirestum ese. Porro, Hendum es aditionem po se duobus modis con- Merari ; uno modo, secundum id guia ponit aflio ut aflio,

in 'eute e deinde , quatenus infert ex se passonem vel efffectum . Primo modo Milo Dei es in astu ab aeterno, nou autem secuνδε modo a priori modo Deus non es caussa in potentia , jed in actu ab aeterno : poseriori modo Deus non fuit ab aeterno astu ediriens ea a Mundi ,

quia non meavit Mundum ab aeterno. Et aaverte, MAndum , O alios effectus ese in Deo antequam fant ιnpotentia adibis neque hos es alardum : Iolum enim de

82쪽

P A n s T E R T I A. i 63 iis quae formaliter suur tu Deo , inconveniens es ponere aliquid in 'otentia in ipso mo . Quocirca, oportet aclionem sectindum id totum quod poniς in agente, formalιteresse af ω ιn Deo ab aeterno : haec autem actio Deι ροωs atque potestas omulum essectrix nihil aliud est . quam escax Dei voluntas , quae in se semper ενι aditu es imvariabitis , tunc autem ab ea procedit esse ius, quando ut procedat, o a sapientia Dei praescriptum , O a voluntate ejus determinatum fuit . .

. Septimum arguineutum Procli. CI mundus conditux est, & peribit , necesse est' . o tempus, quod una cum Mundo necetiario cohaeret , ortum quoque interitumque habere: quare aliquando non fuit tempus, di aliquando non erit tempus: sed Aliquando certum quoadam tempus significat; e go fuit tempus, quando non erat tempus a & erit aliquod tempus, quando nullum tempus erit r quae cum 11m inter se pugnantia i necessarium est , Mundum ab aeterno 'issse. - . . - Ad septimum argumentum Proeli.

.28. τοῦ Si estis iam argumentum . Etenim Nembum illud a Aliquando non significat propria , o natuli vi sua tempus aliquod certum, sed tantum signi at aliquid , vel non fuisse semper , vel non fore unquam. Cum enim dico croinus dies utiquando erit , illud Aliquando non sonat aliquod certum tempus in quo erastinus dies futurus sit: Elioquin illud tempus etiam esset Aliquando, rursum illud , ae ita deinceps in infinitum : Ied tam tum Hrifcap crosinum diem , neque simper, neque uian quum, sed medio quodam modo futurum. Cum igitur dicimus aliquando Mundus est Delus, intelligimus Mundum non semper suis. Ied habuise ortum , o principium e smiliter cum dicimus aliquando Mundus non erit, intelligimus Nun m , vel motum, non semper futurrem et

scuti

83쪽

ELEMEM TOR. METAῆΗ. si ii verbum , erat , vel fuit, non semper tempus aliis significas, γοniam haec tribuimus Deo , qui nullo pacto subhi tempori: Plara in Timaeo dixit , quammam pro π erat, nequaquam imi dus , Munis dum condidit i m scuti quando dicimus extra, vel supra coelum nihil est, in hac orationa supra extra non segniscamus aliquam disserentiam loci, nisi ima in riam , se aliquando π dicimus , Mundus aliquau do coepit, non Anificat tempus , nisi imaginariam . malum argumentum Proeli ia

αρ. Λ , Undus dissolub non potest; ergo neque ur I VI quam factus est. Patet consequentia I nam si quod generatum est, aliquando interibit, ergo ex op patito consequentis, quod interire nequit, ut est apullatonem in Phaedro, numquam generatum .suit. An tecedens probatur e Nam Mundus a sola Deo , qui fecit ipsum, dissolvi potesti is enim rationem Blvendi nodum tenet , qui secit nodum ; atqui Deus numquam dissolvet , nam quod bene & cum ratione colli- gatum, & copulatum est, velle dissolvere, improbi est ruet igitur. Mundus non fuit bene compaAus a Deo , quare in eo faciendo honus arti sex non extitit; vel si benefactus est, improbi erit ipium veste, dissovere Quare cum nefas sit opinari Deum vel . iv sahiendo Mundo non optimum fuisse artificem, vel in eo dis, solvendo improbum ovadere, planum est, mundum dise. solvi non possi . - . P .

. Ad octavum argumentum proeli. 3o. A N non tarpora nostra m animantium item , lx atque stirpium pulchria rempacta Dint ὶ υι uiatur haec Deus vult dodisre , vel non υult s s non vulsi quomodo contra Voluntatem ejus μολπntur s vult , quomodo improbus non es , qui quod bene eo actum es viat vita 8 QMd s dicat, haeς corpora mortalia noma Deo

84쪽

naturalibus procreari ὶ hoc nihil obseat, quominus o ipse Deus, qui causis secundis vim agendi tribuit, eum snis siciendum concurrit, sit, Dis secundi , seu causae naturales improbae sint, quae res pulchre, compactas dissolvant . Sane qua bonitate diaetus initio

mundum fecit, eadem, si voluerit, dissolvet, etsi dissolvitionis ratio nos lateat, enisu ea , quorum causas ignoramus , temere , male fieri arbitrari debemus. Pο- Itea , facultas quae ad astum numquam deducitur , ιmperfecta otiosa est, ut solent ipse dicere ς cum igitur Deus habeat facultatem dissolvendi mundum , quomodo enim qui mundum jecit vinculum colligavit , nesciat aut non poδit imum dissolvere vel igitur haec facultas

promovebitur ad actum, quetre Mundus aliquando dissolvetur Uel nuuquam reducetur ad actum , f euitas imperfedia ρο otiosa erit . nec Arias oteli placeat, in aeternis aliquid esse , quod potestate tantum sit, uno e t illa ejur sententia 9. lib. Metaph . sex. II. Nihil potentia aeternum est . Et illa etiam ias. PD. rex. 2. in perpetuis non differt posse ab ipso esse. Deinde , ji folυere Mundum malum es, cum Vitar Deus possit Mundum solvere , habebit utique Deus facultatem male agendi, o ut aliquando malus evadat . Quare , vel in Deo non est facultas dissolvendi Mundum , sic nec in ipso fuit facultas condendi, ut supra diximus vel sies, aut folvere Mundum non est malum , aut in Deo

inerit facultas mali . Possumus etiam aliter ad hoc argumentum breviter respondere ad hunc modum . Quicquid ortuo est per morum pbscum, ab agente pissico , potest etiam similiter interire per motum pissicum o ab agente physico ἔο ὶ eontrario , quod potes interire per motum ph icum , fuit etiam similiter teneratum ς ρο hoc intellectu υerum es illud Platonis N Aristotelis axioma , quodcun yue est generabile es corruptibile , re quodcunque ere corruptibile es generabile et O item, quicquid coepit esse , aliquaudo

desinet esse , o quia aliquando detinet esse , aliquando Tom. III. E etiam

85쪽

εε ELEMENU N. METAPH. etiam caepit esse. At quod caepit esse per creationem a Deo produ tum , potest quidem nunquam desinere esse per motum ph icum G potesatem agentis physici a sed potes tamen desinere esse per potentiam Dei , qui ipsum creavit; ρο hoc quidem perspicuὸ cernitur in anima rati natio idem autem de Mundo sentiendum es.

Nonum argumentam Procli .

gi. π TNiversi anima ortu caret & interitu ; ergqMundus quoque ortu,& interitu vacare debet . Consequentia patet, quia non potest animal interire, aut non esse, cui anima eius semper adsit . Antecedens prQbatur , quoniam anima Mundi a seipsa m vetur . Quare Plato in Phoedro ait, animam nunquam

natam , aut caducam esse .

Ad nonum argumentum Procli .. 32. A N non etiam Iuxta Platonem , anima nostra a LX se moυetur immortalis es , corpus autem, quod ab ipsa movetur, ρο ortum , O interitum habet PAn non infirma ratio est , qκae nititur decreto Platonis

non Ualde certo, neque a multis recepto, nimirum , quod

essentia animae in eo st, ut moveatur a seipsa , o Dprincipium movendi 8 Neque placet Arsoteli, tinam esse

Mundi animam a Deo diseriam , a qtia cuncta regantur corpora : Ied Iolis orbibus coel tibus , immortales animassuum cuique attribuit, quarum motionibus omnia quae in fra Lunae orbem sunt, regi, foveri, o moderari censet. uare quod hic a Proeso de anima Mundi dicitur, a nolis non conceditur. Adde, quod qui negant Auntam aeternum esse , hos consequens es, vel negare animam mum di caeterasque intelligentias aeternas esse , sed suisse eas simul cum mundo procreatas: vel dicere illas non habere eo necessariam ecim mundo connexionem , ut sηe ip . onte inum esse non potuerint . uuare sumere aeternita-um animae tanquam rem certam oe indubitatam

86쪽

PARs TERTIA: Θ ex ea concludere aeternitatem Mundi , quasi absque Mundo anima ese non potuerit , es duplici nomine vitiosam facere argumentationem i tum quia sumit pro certo , quod es dubium p tum quia ex hoc conscit id , quod ex illo concluditur necessiario. Deinde , vel essentia animae in eo es , ut si principium moυendi aliud , Ο

se anima habebit essentiam suam dependentem a corpore,ner ullam actionem sine illius opera exercere poterit e vel

non in hoc coinuit essentia ejus, o sic non erit necessarium,s anima aeterna st, tu quoque, quod ab ipsa movetur, aeternum esse . Posea , 1-stiones animae separabis

mercio corporis liberiores sunt; quare , ut recte Plotinus ait, fultantia quo)ur anim te separabilis erit a corpore . Quare fustantia ejus , non in eo conuit, ut sit princia pium moendi corpus. I se quoque Proclus in Comment riis suis super Timeteum ait, esentiam animae in eo egie , quod est a b Ua moveri : movere autom corpora , 0sqque vitam impertiri , atque motus m actiones communicare , non ege subsantiam auimae , sed vim , atque facultatem, ac functionem e us . Praeterea , Plato in Phaedro soait Anima hominis immortalis est o nam quod semper moUetur , aeternum es e quod autem agitur , oe movemratiuude, quando finem habet motus , iaυendi fnem habeat necessie es : solum igitur quod sese moUet, quia nu quam deseritur a se , nunquam ne moveri quidem δε- sinet, quin etiam caeteris, quae moventur, hic fons , hoc

principium es movendi. Haec Plato . Cum igitur Us lum quod se movet sempiternum si, nullumque corpus , ut corpus es inanimum, a seipso mowri queat, κt Platoni , o Arsoteli visum es; Mundus autem corpus quoddam es ; relinquitur , ut Mundus moriendi, visendi f-nem habeat. Cum his autem consentiunt , quae in I Lmaeo scripta sunt, quoniam, inquit orti sis , immortales vos quidem ese , indissolubiles non potesis : quods Mundus interire di solis potes , ortum suife n regie es ἰ neque enim ortum fugis, quod aliquando su pia is interire potes. E a . De E a .

87쪽

Decimum argumentum Procli.

33. 'a Undus non potest interire ; ergo nunquam1VI fuit natus. Probatur consequentia nam si quod ingenitum est . non potest interire ; ergo quod potest interire non est ingenitum, & quod est genitum potest interire. Nam quod non fuit ,& potuit esse , quum est, poterit etiam non esse. Praeterea , quicquid fit , ex contrario fit, in quod rursus interire potest . Quod si ex privatione interdum fit commigratio in habitum,

ut e tenebris in lucem ,& ex quiete ad motum, multo magis ex habitu potuit fieri commigratio in privationem . Quare si mundus ex iMrdinato aliquando generatus suit ordinatus, quae est commigratio ex privatione in habitum, multo magis nunc ex ordinato pO- terit fieri inordinatus, quae est commigratio ex habi- au in privationem . Quod si hoc absurdum est, absu dum item erit facere Mundum aliquando ortum fui se . Antecedens autem probatur . Quidquid interit ab aliquo extrinsecus occurlante interit, & in aliquid ali num a se; cum igitur extra Universum nihil sit , nee

Ricquam ab eo alienum existat , sej ut est apud

latonem omnia complexu suo continens, totum ex

totis, persectum ex persectis constet ; Mundus igitur interire non potest; quare neque unquam ortus est. Ad decimum argumentum Proeli. 34. TIROrius in opere , -od inferibitur, Observationest eorum , in quibus Platonis Timaeo contradixit Aristoteles, volens tueri Platonem, qui in Timaeo dixit, quidquid sentitur generari π interire posse, adversis Ari- sotelem, qui huic opinioni oppo uit Coelum, quod cum sen- statur .su, generari tamen o interire nequit , sic ait nullum corpus fultum praeditum est viribus in itis ,

ut ipsa Ardioteles ais 8. Pbs sed Mundus finitus es,m Aris, ostendit in a. ιib. de Coelo, ego non habet vi

88쪽

res infinitas. Atqui, quod aeternum es, wn infinitam, ut semper si , , unde ipsum αιωνα , hoc es aevum ab eo quod semper sit , Graecis appellatum esse certum est o quare mundus aetemus esse nequit . Suapte igitarnatura, o nasci ρο isterire potes. Verum , conjunctus es cum eo quod vere es , O vires habet infiniatas, suppeditatur illi immortalitas , o aeternitas .ssuare s cogitatione Mundum ab ipso Deo se iunxeris , εν mom istis esse priviri necessie es). Haec Pro- eius . Π igitur μndus per se finitas vires habet , quod autem hujusmodi es, j. interire potes , quomodo Pro

clus ait, Mundum interire non posse , extrinsecus nihil ips contrarium occurrere possit ' Praeterea mu-dus per se cares contrario extrinseco ; quod autem tale est, per se interire nequit ἰ Mundus igitur per se non potes interire . Proclus igitur pugnantia loquitur , cum in supradidio opere dicat, Mundum liti te natura interire pinfe , quoniam habet vires finitas; hic autem inquit man

dum interire non posse, quia non habet contrarium ex trinsecus occursans illi .

Deinde , non valet, quidquid oritur ex aliquo gia initur, quod prius erat alienum , ερο exmr ipsum ; sed ni . A es a Mundo alienum , aut extra insum , ut tuit Plu to ergo Mundus non est generat . Hoc, inquam, non is leto nam sυe id , ex quo generatus fuit Mundus , fuit a

liquid formatum, o aliquam speciem habens , sive fui

aliquid rude ac in io e , non necesse es nunc aliquid e se extra mundum alienum ab imo . Nam s id ex quo

fastus es Mundus aliquam speciem habebat, ipsam defcrens , Mundi formam sulcepit. Quid enim hic remanet alienum a mundo P Nam species illa jam interiit : Dbjectum autem illius es stio forma Mundi . Si vero fuit aliquid rude informe, id ipsum, cum in generatione

Mundi evaserit materia , elementam pars ipsus Mun di , non potes dici esse alienum a Mundo I non igitur ne cessarium est si Mantas ortus suit, aliquid nunc ese e tra Mundum . Ne ae illud, si praecise dicatur , verum

es , quidquid gignitur, ex contrario gigni : nam suis an

89쪽

no ELEMENTOR. ΜgTAPH. tia gignitur, cui nihil est contrarium ; in solis autem eo trariis. est mutua reciprocatio, o commutatio : in pris tione autem ρο habitu, non Item evenit i non enim es necessaria commutatio ex habitu in privitionem . Unde Pr eo ait Mundum ex prisatione vel ex inordinato fuisse factum ordinatum, nusquam tamen dixisie legitur , Mundum rediturum ad illam privationem informιtatis, o imordinationis . Adhaec, concedimus muncium quantum in

ipso est, posse ad inordinationem , O misationem redire: omne enim quod ligatum es, suis Plato posse dissolvi ; &quum orti estis. Inquit in Timaeo immortales esse non potestis: neutiquam tamen dissolvemini, nec vos ulla mortis fata periment, nec fraus violentior, quam con silium meum , quod majus est vinculum ad pei petuitatem vestram , quam illa , quibus eliis tum cum gignebamini colligati . Plato igitur sensi Mundum suapte natuina diffisi posse , a Deo tamen immortalitatem ipsi suppedit ri. Non ergo ρugnant haec, Mundum Dei munere nunquam esse interiturum, eum iamcn ab aliquo initis Disse conditum . Denique, quod ex materia per motum habuisorium id suapte natura mortale , aliquando interitum es: quod per motum p scum es interiturum , id quoque ortum fuit. Sed quod sua natura es immortaleo incorruptibile, id preuit de novo fieri non ex mat ria per motum , Ied ex minis per creasionem : sc est mundus . . Undecimum argumentum Procli.

33. Uidquid interit , id suo ipsius vitio interire solet o at mundus nullius vitii capax est ;ergo non potest interire. Maior patet ; nam quod interit, neque bono suo interit, neque eo, quod neque bonum, neque malum sit , sed medium e quod enim est hujusmodi , id neque laedere , neque iuvare potest. Unde fit, ut neque perimere , neque servare valeat. Minor apud Platonem perspicua est; ipse enim ait Mundum beatum esse Deum, sicut & Deos omnes: & .

90쪽

PARS . E R T I A. Ta& propterea Deorum genus universum, cum vitii non sit capax, nullam sentire ' posse immutationem . Non igitur unquam interibit universum , cum in eo nihil insit vitii . Quod si interire nequit , nunquam Ortum est, alioquin, ex nihilo factum esset ; nullam autem rem

a Quum pleraque alia , tum praesertim 8. 9. I .

& II. Procli argumenta acri Philosophi iudicio sunt penitus indigna. Quid enim illud est , numdum , quia

sit sapientissime & creatus & constructus, interire non Posse , ouin Deum poeniteat consilii suscepti Quid vetat eadem ratione immutabili , qua placuit ut exusteret, decretum esse ne semper existat Nempe, est& in hoc argumento illud, quod quum de Deo disp.

tam .praecipimus Omnes , cavet nemo, ne analogiae ex natura & mente nostra desumptae nimium indulf eamus . Agnosco equidem difficile esse , ut quum: penitissimis & ignotis rebus disserimus , non illas ex notionibus nostris explicemus: inde certe factum est , ut & humana ad Deos transtulerint omnes semper, quod gravissime queritur Cicero , & in natura rerum explicanda Meroeo imi assectiones omnes Macrocosmo tri buerint , quemadmodum eleganter loquitur Uerulamius. Sed quando constat haec neque sine erroris periculo di ci , neque cum reliquis rationis nostrae firmi sque decretis consentire; turpissimum est, philosophum disserendi libidine dicere masis quod in buccam venit, quam quod ex ratione proficiscitur. r . Iam eiusdem generis est, quod ex anima mundana depromitur argumentum. Nam ut demus aliquam eia se, qui illlam ingenitam esse intelligemus P Scilicet non magis, quam animam nostram. Ate , inquit , move

tur . Quasi vero hoc sit priori illo clarius . Quamquam iuid tandem est He a se mουeri Id scilicet ut a se it P est id idem per idem probare. Ut quum a Supr mo mundi opifice creata sit, ea tamen vi sit praedia