Elementa metaphysicae mathematicum in morem adornatorum ab Antonio Genuensi ..

91쪽

eta ELEMENTOR. METAPH. Ad undecimum argumentum Procli.

36. NT On decet loco demonstrationis . in omnibus r I hus uti tesimonio Platonis , utpote quem ira multis errasse conset: ut in Aseronomia, cum Solem,quem . ronomi inter sellas errantes medium collocant, fecun-

ta, ut se agitet ipsa , & sei determinet Nam ut dictum est , minime pugnat huiusmodi res a Deo ereari. Id si sit, quid vetat, eodem , quo genita est con silio, in nihilum redigi posse P Itaque hoc argumentum in Scholis quidem Platonicorum , in quibus ratum est

dogma,mundanam animam emanationem esse naturae Dei& necessariam, vim suam retinet integram ; elumbe veroest, ubi ab illo dogmate , quod cum tota Dei natura pugnat, discesseris . , ἰPorro decimum similibus sophismatibus, & pluribus, conclusum est. Quid enim est apertius, quam & mun dum iis compactum esse partibus , quae ut infinitis. aliis modis copulari poterant & disponi , ita dissilire ab eo nexu eoque ordine possint, quo constant Nisi si Proclus censeat& hanc Telluris structuram, magnitudinem, distantiam a Sole, ita hanc esse, ut pugnet esse aliam potuissed negetque iis viribus conservari, quae sint, in mutuo & perpetuo conflictu , quo, perpetuo, conismi necesse sit, ut nisi eadem vi, qua primum, sunt geni tae, conservetur, diis patum iri brevi, oporteat . Quo niam ergo natura sua dissolubilis est mundus: qui inde confici potest, nec esse propterea genitum Sed nihil , inquit , est in universo vitii. Quid istuc est vitium pBeatum, inquit, plato mundum praedicat et nec quod beatum est , vitio ullo laborat . Scilicet venimus ad Platonica mysteria. His tu, Procle, chimericis cassisque notionibus mundi aeternitatem adstruere conaris E Quid

si Plato Fidicinem, Tibicinem, Musicum denique esis

92쪽

P A n s. T E R T r Α. 73atim o Iuna lacum tenere dixit. In Philosophia naturali ,

cum animarum transmigrationem etiam in corpora rati

Us carentium , fabulas othagoricas sequutus , amplexus

es, ut ipse Proclus fatetur in libro , quem pro Timaeo

mundum dixe it Idcirco beatum quoque esse perpetuaque harmonia frui doceret nos Proctu γ Nihil estiti Universo vitii, idest nihil non ex persectis rationi bus constans, nihil non Auctoris consiliis, & fini e fruens, id verum est: nihil autem , quo interire pessit, ae

intereat brevi, nisi Dei Numine procuretur, id est, quod cum experientia repugnat. Quid, quod si ex Tellure argumenta eonjicere liceat, continenter mundus ti mutintur ti ad interitum vergit Nam historiae naturalis imperitus sit oportet , qui ignoret, quantas intra, Σ - Saecula, quorum ad nos historia naturae aliqua pervenit, globus terraqueus subierit mutationes, ab igne, aqua, a vi quadam actuosa, qua praeditus est. Hinc terraemotus, auibus quum externa Telluris superficies, quum interna ructura confracta , apertae ooragines et natae insulae &montes, veluti Picus Tenarissae , Vesaevus: alii absorpti, aut diruti , velut sub finem praeteriti Saeculi Ter natis insulae mons e consita proceris arboribus loca spoliata, ut Istandia. Sed & maiorum vicissitudinum Τelluris argumento sunt ostracea in altissimis montibus , Terrae visceribus, visceribus montium , & lapidum reperta e reperta animantium ossa, arborum trunci &c. Accedunt perpetuae, quae in Planetis , Sole , Cometis, Stellis ipsis fixis , mutationes , luxationes , partium dissolutiones contingunt. Sol perpetuo consumi debet tanta luminis & ignis, quam quotidie emittit, copia . Solis maculae Ulcanorum.esse evaporationes non sine gravissimis coniecturis Physici quidam docuere. Iam necesse est ut Luna, ac reliqui Planetae iisdem

mutationibus, quibus Tellus, sint subjecti: simi li enim

93쪽

4 ELEMENTOR. ΜETAPH. contra Armoralem scripsit. In Medicina, cum in eorpori bus viventium trahendi facultatem negat ese '. PraetereanteTum animantem esse voluit, quod reprobatum es a Gra-Ieno . Adhaec , cen let stirpes Iemus participes esse , quodneo Aristoteli , nec Medicis, nec ipsis Platonicis probatur. In Philosophia morali, non de nuditate mulierum ,

de communione uvorum, liberorum procreatione , o a'

hortuo, e, in libris de Republica decreta reprehendit 'Herum , s quis plura graviora Platonis errata sabintius vult cognoscere, legat Eusebium libro I g. de Praeparatιone E uesica a capite 8. ad finem usque ejus lis hri . ieonstant natura. stellae fixae sunt totidem Soles . Quidni iisdem mutationibus obnoxiae Haec omnia satis demonstrat mundum iisdem vicissitudinibus agitari , qui bus singula animantium corpora , quousque appropin-

ruante senecta, idest eo temporis termino , qui illi Dei

ecreto constitutus est, tandem aliquando emoriatur . Quod . Stoici , veterum omnium acutissimi philosophi, providisse videntur. Tantum igitur abest, ut mundus perire nequeat, ut sit nihil tam manifestius, quam quotidie ad sui interitum appropinquare . Fiunt quidem haec omnia secundum constantes naturae leges : sed fiunt tamen. uumque eae leges, secundum quas contingunt, non sint, nisi ex hypothesi tantum necessariae p.p. prop. 6.) earum existentia a Dei voluntate Pendet , quae ut nulla necessitate naturae impellitur ad quidquam extra se essiciendum , ita nulla cogitur , ut facta perpetuo conservet: Erant haec observatu facilia , praesertim quum veteres ipsi Physici, Geographi,& Astronomi animadvertissent . Sed quando Metaphysici de mundo non ut par erat, ex mundi ipsius phaenomenis, sed ex anticipatis abstractisque id eis disterere constituerunt, mirum non est, ejusmodi arenearum telas contexisse, quibus videntes ac prudentes & ipsi implicarentur , & leviora animalcula irretirent .

94쪽

P A n s TERTIA. 73Bri. 9 Deinde, non sequitur, Plato dixit Mundam esse

Dram; ergo non sensit illum ese ortum e utrumque enim

dixisse potuit, Ni contradixisse. Interdum enim Plaro sim eras de Deo sententias se=utus es ; Aterdum patrium morem reveritus, oe jussicium Socratis reformidans , ad fabulas de lutus es . Genus Deorum expers inquit Plisto uitii est, atqui Mundus Deus est quis hoc comeedat ὶ nam si mundus, qui omnia continet, Deus es , qtiid erit, quod non sit Deusὶ rebus itaque inanimatis , in bellais Diυinitatem tribuere vortebit . Quomodo Munisdus Deus es, cujus partes inferiores penes omnia coma

mutationum genera commutantur, superiores Nero perpetua

conversioue immutantur P0lea , sicut naturalis facultas es casia conservationis, o ut res sit , sic imbecillitas causa erit, cur non sit: omnis autem facultas finita n

reste est ut deficiat ; quire s Mundus ut corpus es , 5-nitae es facultatis, ut 1 atetur Proclus : finitam autem facultatem descere est necesse e cum descit in id rem ipsam labi oportet, quod contra naturam ejus st: quia autem es contra naturam , id cujusvis rei es vitium, eisque

a) Optandum esset, ut hoc canone ubique usus es set vir alioquin acutus & doctus . Quid enim causae subesse ei potuit, cur majori cum reverentia erga Aristotelem se gereret, quam erga Platonem, quum plu ra & majora Aristotelis erraIa sint Praesertim quum hic idem Pererius in huius operis proaemio magnanime scribat, quid ma3is a philosophiae gravitate dignit teque remotum alienum esse potes, quam philosophum,

ides amatorem sapientiae, quem ad hanc rerum omnium uniυerstatem animo perluserandam atque contemplandam

SOLUTO ET LIBERUM ESSE DECET , unius

hominis, nec omnium mortalium sapientishmi , quas vile mancipium , o , ut Poeta quidam ait, servum pecus effri Nempe tanta est vis consuetudinis, ut viros alioquin doctos cogat interdum lententia esse philosophos, Opera vero ipsa vulgus I

95쪽

6 ELEMENTOR. METAPH. que assere interitum: Mundas igitur oe vitii ct interiatus capax erit.

Quoniam autem Proclus ex illo communi axiomatae Ex nihilo nihil fit, conatur ostendere Mundum non potuise generari, quippe eum nihil ante Mundum fuerit , ex quo ipse generari potuerit; age dum , huic quoque rarioni occurramus . Ars tantum 4scit formas accidentarias , non autem bubuantiam . Natura etiam formas sub tam tiales glanis, non autem materiam. Cum igitur Deus , o artem, , naturam longe antecellat, oe formas acci dentales , O substantiales , O iVim materiam sicere poterit. Non enim Deus vi oe potesate tua minus Operat naturam, quam haec artem excellit: Vuare non est illi impossibile ex nihilo aliquid facere . Praeterea , aliud essisqui de generatione uniuscuiusque rei 'articularis , aliud vero de procreatione Univers o omnium entium , quae ex aliquo hubjesu antecedeut non Diu runt existere. Eraliud es loqui de prima procreatione rerum , aliud vero de procreatione ιρο - cessione earundem ; ill m enim nullam bubjectum antecedere oportet: huis autem semper aliquod

subjectum rubese debet.

Quinim i , in ipsa communi rerum particularium g neratione cfrnimus quodammodo aliquid ex nihilo fieri et

non enim materia generatur, ac proinde nec totum compositum fecundum utramque lysius partem ensentialem de novo producitur ; sola ieitur forma , quete ante generatis nem nulla erat nisi fortasse formas metieriae inhaerentes sempiternas ese quisipiam eκistimet y r generationem producitur : quae forma, cum subjectum eius interit, in nihilum videtur recidere t aut enim in insum subjectum comis mutatur ἰ aut ad alias materias ton it d- aut ad aliquod proprium totum reducitur: aut in aliam formam commutatur : quorum nihil fieri potest. Quod autem a quibusdam dici solet, materiam esse cauiam procreationum μυarum, absurdum es e quomodo enim deterius causa erit melioris, o posterius prioris P forma enim finis es materiae: dici rur autem materia potentia ess omn s species , non quod

istos procreet, sed quod habilis sit ad naturas Iormarum

96쪽

in ipsa describuntur, litterae: non quod litterae ex tabula nascantur, sed quod potuit in se litterarum characteres

recipere . Neque Uero potest una forma eadem numero extino subjecto transire in altAdo nam nec forma per Ie mo veri r nec una numero nis in uno tantum jubjecto sngula'

ri esse potest. Nec forma dissolvitur in alia jimpliciora ,

alioquin esset composita. Nec redit ad suum totum, seu ad propriam intwritatem: tum quoniam formae partes nouhabent, O quantitate carent; tum quoniam diffficile e sfriere , quae sit tota forma earum animarum vegetantium , quae in sngulis viυentibus inbi , aut quod nat Tale corpus illa tota forma occupet . Neque una forma ira aliam interιt , ut ferυetur mutua co mutatio ; talis enim commutatio non fit propter formam , sed propter commune subjectum, quod potesatem habet Atramυis formam recipien di . Ad haec , quod vere generatur, id e si per motum es

scitur, id o in tempore, o ex aliquo sufetio feri ne

cesse eyi s at procreario II Jundi non Vl motus, nec in tem pore fς , immediate enιm fit a Deo , qui in tempore non operatur. Sed dicent, n c materiam proprie gigni, n quo formam, sed imum comyositum, idemque interire . Gio . sed compositum , ut multis placet, re non dissert a partiabus Q quare per generaesonem nulla res noυa procreabitur, sed terminus generationis erat tantum unis o concretiosmplicium z erit autem generatio nihil aliud , siliam com cretio , tuteritus autem nihil aliud, quod fecretio, ut placebat antiquis ς evenietque ut vera st Empedoclis leu' tentia affirmatis nullius naturam esse, sed permixtioncm tantum atque mixtorum segregationem. Praeterea, ante Re nerationem forma non erat . Aristoteles enim I 2. lib. -- taph. rex. I 6. non vult fo=mam esse priorem composito nec

post interitum forma Itiperses es ; hoc enim s alicui for

mae tribuendum eli, tantum intelleflui concedendum erit et tu generatione igitur θ' corruptione compositi, nulla res ,

o subsantia gigni, aut interire cernitur, praeter formam sed quoniam tales formae a composito non sunt separab 'ira , Orco ex quadam consecutione essicitur , ut cum for-

97쪽

8 ELEMENTOR. METAPH. ma gignitur, o interit, simul eadem ratione eompositum gigni, o interire necesse sit.

rirum quid opus es multis ρ brevibus namque occurri potes argumento: concendendo uniis um quidem naturalia ter non posse interire; sed negando ex hoc concludi , ipsum nunquam esse caepisse . Nam, ut non Use coeperit per m tum ex aliqua materia fastum, nihil tamen prohibet iatuum ex nihilo per creationem proxime a Deo fui se procreatum . Sed clamat Proclus, ex nihilo nihil feri: clamet sane quantum libet: nuvuam certe creationem proba hit Deo ese imposibilem. Ac nos quidem supra libro quinto, posibilem e se creationem, multis firmisque rario nibus confirmaυimus, o quae contra creationem objici poterant, omnia repulimus. Duodecimum Argumentum Procli.

37. T T Niversi elementa, vel manent in suis Iocis

naturalibus, quod ipsis est secundum naturam: vel circulo moventur, & neque principium , neque finem habent movendi. Si igitur Universi elementa in suis sunt locis . neque ullum in alienum locum totum contendit, neceste est Universum expers esse mutati Dis : cum omnia, eaque tota id obtineant, quod ipsis est secundum naturam, tum quae in eodem manent,

tum quae moventur.

Ad duodecimum Argumentum Procli. 38. T T Oe Procli aratimentam δε tis ollogi is nit

L I tur. Unus est hie e quae sunt in loco naturali, ea sunt incommutabilia : at unaquaeque Mundi pars tota es in loco naturali ; partes igitur Miandi sunt incommutabiles , quare qui ex ipsis con ira Mundus, mtitationis erit expers. Alter syllogismas his es e quae in orbem modentur , neque principium , neque finem habent sui morus e caelum autem Dersatur in orbem ; neque principium igitur habuiι unquam motus , neque mem es habitarum .

98쪽

eo naturali, ese immutabile. Elementa enim contigua,tit aer ρο ignis, aqua O aer, terra aqua, in suis

Dei, na ratibus posita, tametsi cognata , o ut , Lymbola sint, tamen quoniam semper altera qualitate sibi

ιχ icem a Gantur. mutuo alterari, comminari ne,

se est.

Deinde, eum ait elementum manens λ βο Deo esse immutabile, mel intelligit de mutatione, es fecundum locum, vel alia, trumvis falsum effle nam multarpartes cujuslibet elementi Depe numero a suis locis natu ratibus ad loca non naturalia Aimmeri cemnimus: -- in sua manens integritate saepe inca leuem, frigescit, discutitur in halitum , vertitur in aerem , o in se computrescens sexcentas praereat animalium formas . Terram etiam in loco suo immutari, declarant tam multae si prium , o metallorum species, crine ex ipsa procreantW. At dicet partes elementi psi'unt immutari , integrum autem ct totum elementum nequaquam . Verum, hoc es petitio' principii r nam qtii negat Mundum aeternum egie, partes ejus omnino immutabiles ese, itidem negabit: de uetroque enim par dubitatio es . Praeterea, s nulla pars timenti es immutabilis , quomodo Proclus absque demonseratione sumit, elementum esse immutabile' cum panium commutario . contrarium sentire suadeat :Eadem enim es natura partium elementi, ele ; qtiare s partes sunt e ruptibiles, totum item suapte natura es conruptibile. Vel igitur aliquando interibit, id quod nos asserimus, vel nunquam ; sic fet, ut gnia es eorruptibile, nunquam corrumpatur e quia o re pugnat naturae, o Missatur iis quae traduntur ab Aris. in 1. de Coelo. Quinimo Aris. ex motu, qui

te parrium terrae in centro neque enim contigit rotum elementum te e smul moveri ad centrum argumentatur totius terrae naturalem locum esse centarum. Neque vero Proetus illud recte concludit, cum sit, motus circularis caret principio, o fine, ergo es aetem

99쪽

Me durationis, o ita petit principium, ut per se manifesum est vel sequitur de principio is fue motas ex

parte magnitudinis, O isa non consequentia . Et mm idem posset de motu cujuslibet globi diei in tali enim motu non licet certum principium sumere, aut mnem , ex parte globi ς non proinde tamen quispiam dicet,

aut nunquam coepisse motum globi, aut nunquam esse deis sturum . His accedit, quod duratio motus non a sub Ela corpore , in quo ines , sed a virtute motoris pendet equare si motor libere , fecuudum voluntatem moveat , tamdiu motus durabit , quam tu ei libuerat ; incipiet . motor incipere voluerit e figura igitur mobilis

non necessario aeternitatam motus coucludit . Decimum ertium argumentum Procli.

a . ri4 Ateria prima, est procreationis & interitus a VI expers ; alioquin alterius materiae indigeret. Illud autem , cujus gratia materia est , est ipsa procreatio i & materia refertur ad formam: relativa autem simul sunt: relinquitur igitur, ut si materia aeterna est procreatio quoque, cujus gratia illa est, aeterna sit, & sint formae-in ipsa ex aeternitate. 'Ad decimumtertium argumentum Procli .

o. D nbagmia, Platonici, o Stoici, materiam fere

L runt sempiternam quamυis nunquam omnis formae , qualitatis expers si per se , tamen informem, o incorpoream esse voluerunt . Huic dixerunt primum omnium inessse trinam dimensionem, ex qua licitur corpus quoddam, quod sua natura solis dimensionibus tribus d

finitur , es quas tumor quidam indonitus . oe s tam pares ρο magni differentia definitur, Hanc item po

suerunt commune subjestam omnibus naturalibus formis, idque incommutabile; in omni enim commutatione debet

esse aliquod subjecitum , quod ab ea serma, quae interit ,

transeat ad eam, quae procreatur. Hanc igitur materiam,

100쪽

si producatur, dicimus nos non necessse esse eae alia materia produci: Formae enim , quia per se non sub Phint , nec helsas I ientant, ideo materia indigent cum gen

marum , easque s ientat, si producitur, indigebit alia

Nattira, ex qua . Praeterea , quamvis in procreatione partium Umet eryi materiam praemisere cernimus , Da pro- duisione tamen rotius Mundi , non oportet exillimare eam Νpraecelsisile, sed una cum Munlo a Deo productam fuisse. Sed Λιcet , Plato et oluit materiam sempiternam esse e Gio;

at idem in Timaeo rerram ponit incommutabriem, rett- tria elementa vult in se mtituo commutari: cum tamCurbidem a derat, corpora animantium ex quatuor elementis cor fare, esse non Posset, nisi terra commutaretur .

Dus igitur viri , qui in re tam manifesta sibi contradicit, velle in omnibus rebus sententiam , quasi oraculum, Iequi, sultum es, ipsemet moneat, ut Socratis parvam, veritatis autem permagnam curam habeamus . Adde, nusquam legitur Plato dixisse , materiam sempite nam es e : Mundum autem ortum esse, clam Voce pronuu-ciat. Llar igitur magis consentanea Platoni dicit, Procius. qui vult Mundum aeternum esse, aperte negat Plato si materia sempiterna , nusquam Plato dixit s an nos , sir I materiam una cum Mundo coepisse Uolumus , quorum alterum Plato manife=le Icribit, alterum nusquam aperte negat Z a) Denique, materiam non posse

Tom. III. F pro

υ Platoni materiam mundi positam a Deo creatam non hic tantum Pererius sibi persuasit, sed viri plures

docti atque eruditi, quum Veteres, tum recentes. EX

nihilo a Deo mundum creatum εκ μη οντος υποτατος

secundum Platonem scribit Clemens Alexandrinus lib.v. Strom. cap. I 4. Idem contendit Hieroeses, quem plures alii consectati sunt . Videtur in eandem opinionem