장음표시 사용
141쪽
cendam se discendam,perutilem, tum et ira se quotidianus is
docendo et scendo offendit tum etiam AuguJmus IVG-mas docet. Qui lib. 2. de Doctrina C si cap. s. Disputatio nis inquit Disiciplina adomni genera quaectionum, 'reae in libris Sanctissunt,penetranda ac di seluendae lurimum valet. Tantum ibi vitanda est libido xandi, se puerilis quaedam octentatis decipiendi aduersirium. Et idem aduersa Creschonium Grammatscum, lib. I cap. aliquot equentibus, Christum se Apostolos Dialecticos, ostendere conatur, se ex Chricti et Apostoloryconcionibuου, ArgumentatIones ex Da learificorylegibus concinnatas, crebro inuentristo Icue ossedit. Et Hieronymineuarrans cap. 2 s. Esi ech Ouicquid, inquit, in
seculo peruersorum dogmatum it Micquid ad terrenam scietiam pertinet, se robustum esse utatur, hoc Dialenticiar tesubuertitur. Haec ille. Si quidautem contra Dialecticam, apud veteres Theologos dicium legitur id de Sophistica se artas abusiu intelligendum est. De qua se Pauluc loqui videtur ad Coloss. r. citHait Videte nequis vos per Philosophiam aut inanem deceptionem δε- Dialectica igitur stud, Theologicis perutilis est. Vnde ut cicero Topica Torensia, et ureconsi liquidam Ut Christopherus Hegendorphim, et Claudias Cantiunci mitialecticas legales fecerunt: Ita se Theologi quidam Topica Thcologica,v loachimus Perionam Ponti crin et Andreas m eri aes siquidam Dialecticam Theologicam conscripscre, ut nuper Casar le
Verism in Dialecyica Sacrae Scripturae caussa disicenda, eiqMe
accommodanda, plexpraecque vitium cauendum est. Pri- mkm,ne perperam tradatur et disicatur Deinde,ne nimium ei tribuatur Perperam autem traditur si pr.eceptis, et quaestionibus et technologijssubtilibus, et non necesseri,s, aut etiam tautologiys
142쪽
tautolo js oneratur. Aut etiam ordine,n alis ad sum apto, traditur. Nam quo a praec Frasuperflua attinet,ut reliquae fere omnes artes ambitionis aut quaessu caussa Ita et Dialectica olim primum a Philoseph: ingenio et otio abundantibus, nimis aucta es inuoluta est Deinde etiam a Scholacticis.Vndeo ero Philosophos ait,plura quam necesse esset,sibi quaerenda,
proposuisse Ea enim ei omni in re animorum conditio, via nec sarys orsa, tincta venermi ad nimium,ut ait Plinsus lib. . cap. s. Et ea eis natura artium omni visit tota vita nihil vel Nagere alaad ipsa tractatio et quaestio Gotidie aliquid ex
se gignat, quo ci desidiosi Mectatione vectiges. Vndestit
agitatione rerusi in niua cogniti', ut ait Cicero 3 de Oratore. Cum autem hoc modo traditurita fida, non solum inge-κj, o iudici',cuius il Era i caussa trabestur, lux en obscurat Sed etiam artes se doctrinas omne, quibus docendiso incti rue is usure puta e norina adhibetur,corrupit O . prareat. Vnde et uia sentium ficiliora es tar sorin Ili unt. Ita udierio I siccis,cum has artes omnes, tum inprimo Theo- Iogiam praeceptron m et quaectionibus otio et Dialectica vitiosi impleuIt. - depinci piis otiosis sinosiis in Dialectica et ganter ab Au ismo dicIum eis de doctrina Chriss lib. 2.cap. 37.Ple rung. inquat, accidit maciliis homines eas res assequantur, propter quas assenuendus ea discAtur, quam taliumpraeceptorum nodosi imas et 'mosi ima disciplinas Tanqua qui-siam dare volens 'raecepta ambulandi, mont alno, leuan--mperimposseriorem,ns composier priorem. Deinde mInutatIm, quemadmodum articulorum etpoplitum Cardines oporteat mouere siribat Vera quidem dicit nec aufer ambulari poteE. Sed homines faciliis hoci aciendo ambulant, quam animaduertunt faciunt, ut intelligunt cum audiunt Maetifim uomnibuου ipsas ectacula veritatu pe L delectant,
143쪽
delectat,qua ex se in disputari sui iudiserte quodexercitatiora reddant ingenta si eriam malignioruaut in latiora non reddant hoc θ,τι aut decipere alios amet, aut aliquid magnum, quose bonis atque Innocent binanteponant e siecutos putet, qui ista didicerunt Haec Atlgustinus. DeInde Dialectica etiaperpera traditur ii iis etrurbate sine iusso ordine traditur. No enimpotese tu aut in ali sarti-bΜs, aut in Acyrina coelecti,verum doce Et ordanem monErare. Perperam etiam docetur si veru et in non satis mosiretur. Vt si ars tantum disputanda esse doceatur se existimetur. Qua opinio et eruetusta est, ita etia admodupernatio et .Hinc eκim
magna incommoda in Scholis es Eccles' extitA ampri, mi m in Scholis exi limatum est,praecipuus nem esse, sam fruoIum studiorum et artium omnium, acute Euputare. Atque ita non Διm aliae artes doctrinae se etiam Sacro Sancta Theologia ad c utationes se conficiationes Scholasticas ut Paulin ait Meset lia τειδεῶς traducia est marynusit uefius iso modus. Adeo ut era et implex docIrina, quae is uta- Iionum undamelum ecterae ludo et certamine Sophi algo ut aliovu,et ipsum etiam Sanclum docedio sectu geret
ais vilesceret Nihili docZῶputaretur,nasi quod zraectrones, Sylgogi mos et distinctionumsubtilitatessiperet Ais ne dis Alandi Maieria fiam deesset, peto ut sic, o quaesitus Grais omnia tandem vera certater Icua in dubin vocata sunt,cse in utram spartem de omnibu on Gno I utatu est.
Vel hoc Lim intra ScholaruparieIes constitit sederia in ipsa siclesia emanauit et se gesta occupauri. Is in cocioni-bmpopularibus, in quibus populopro captu eisu implicetteris religioses de oepietas tradenda atque uadenda es et sepe si uaEiones non Διm otiosae et inextricabiles se etiasultae et
ridicule ropositi et ventilatae sunt. Quare ars Deta clica qzae
Theologiae seruire debet a stom. cu a d Encceptis, orinuo et ij tradi debet. Dein e
144쪽
Deinde es aiserum vitium cauedum si ne artirecZe etiam traditae nimiu tribuatur. Hoc est, ne vel Scripturae praeferatur velaequetur Augustinis lib. et de Doctr. GH.c. . . . Absit, inquit, error, quo virintur homines sib apsam beatae vitae veritate didicis e, cum icta didicerint me etiam east ne Ars bonis artibus ad Scripturae tractationesius cere putetur. Praeterea ne vi domina Scripturi adhibeatur ad cuius legem er-sitiose actringatur si oti ut famula et ancilla Iopus ciet
respoPulatio temere operam e nauet Denu ne in Scripturae .locutione Immodice et Int pestiue ed obraepotis e prurinter a 2beatnr.Vt enim ars sobrie et tempestiue Scripturae tra
Hadae adhibita luces adfert se recitis intelligatur ligestius o sideretur, et ad usum iacilius tras rettur: ita immodice et Intempessive adhib/ta, o tenebras ipsi; undit,or animos a docibin e consi oratione a artis cy obseruationem et admirationem, se ab usu docinnae es actione, ad seculationes tradu cit. Denique Thoologiam quaesti Logicam transformat. Priscianso de Metra Comicas excipitonio sic secrabit comici, in i, Poeta a Ius in vers .seu, quam Tragicis acin dederut et illa quot loca labo debebatur, Dactylicis occupat edabm: du quotidianusermone imitari voluerat. Et a versi cationis obseruat rotae pectatore ad acru rei coueriere. Haec it e modigitur Poetae homines pientes fecerunt i etiam nobis scien dum se idetur es t illi aliquid de artis ci versi cationis remiserunt ut eritatores se auditores magis res s, quae in fabula proponerentur quam versuum artem considerarent Ita nobis etiam in doctrinae cilestos tracratione ars ipsa Diale ctica nonnih: d imulanda est, se arti citi eius laxiisset cra piis adhibendum ni it ita ipsa doctrina adicitis eius . suemineat,magisque conspicio consideraristo fit. ractotelestib. Ethscoryci cap 3. Non est,inqγit, in omni doctrinae Genere aeque magnasubtalitaTrequareda Nec in LoL doctrina.
145쪽
Eo Danie genere maior ubtilitas requiri debet Vam rei natu- rapatitur. Et Db. 1 O inta doctrina de rebui. M , OV non se bittiter trad, debet. Haec ille. Doctrina autem coelectis tota Practica E, es ad vitam reciὸ inctatuendam pertinet, ora consolationem animorum Inpeccatis stibus,in rebus aduersis se morte ipsa. Mare do trina etiam coelestis non mis exili orsi hi ui sed crassori an, c/ o formula es pinguiori, ut dicitur, Inerua, traictandaeis, ne arseiplas noceat quam pro sit ea in resummatrudentia se cautione opus est..Haec igitur duo vitia vitandasunt: et vivitentur,ars ipsa et accurate admodum nepraeceptorum Ellipsi et Pleonasmo toruinis Enasi e traderi est, et pruriter Scripturae adhibeta. Sediera eius artis tradendae se exercendae rationem discet Studiosis Professore Dialectico, qui eam erudite explicat. Nos tantiim, quod promisimus, exempla persicua et Lustria gulorum Argumentorum ex Scriptura collagemin, et eo ordine qui in Tropta expressus est digeremus. Vt autem a capite rem accersam, etiam de arte Dialectica primum Generales quasdam admonitiones addam Dilectica intur eis ars bene disserendi, quae et Logica dacitur. Est proprie ars rationis et cogitationis qua homo ita IIII s, aret etIam mutus utipotest. Vt enim Grammatica et Rhetorica proprie orationis ita Dialecticaproprie rationis arsisse Verum,ut rationis et cogitationis ita et artis ipsim et in in oratione maxime conficitur. Disserere igitur non esstantsm hoc loco distatare,ut vulgo vocabulo ut arsed etiam cogitare, rat occina. ri, disceptare isulare,docere, dicere, declamare, conclcnari quaestiones Implices et coniuncIas tractare praeter ascrabere Orationes, Carmina,mctoria s, 'idolaΥ, Artes et Tractat' insiluere,vera ofirmare tapa refigere. Denis Di fa et Scripta alio rum e cndere, et bonos autore omnisgeneris , Oratores,
146쪽
Pvetas, Philo ophos, Modicos, areconsutos, Theologos, et ipsos
denis ue Prophetas et Apostolos explicare interpretara et commentari' illastrare si uod quidem adrationis et cogitationuarti icium attinetiam enim late'ttet artuustus quam rationis ei ingeni, huma i. . Diale sicae aute opponitur Sophistica Curae est artu abusus ac uiata quaedam, no autem vera Logica Et Sophisma amiis vitium eis, e vitium Logicum. Vt Soloecismus et Barbari us vitium Gramaticum in Latine Camiliati Camitam, Eallacia dicipoteis. Et Sophicta,qui arte abutitur ad alio a lendos. Cuius res erit e ophisma, dolaboram, τIοφα, techna Captio dici potest Galen a.de Temperamentis: Quicquiri inquitan omnibus artibus et omnibus vitae partibu pervorse iudicatur, Sophi aest . Caussa autem artis Dialecticae Spartim natura, et ingent humanum Sapientiae diuinae illustratum partim obseruatio hominum ingeniosorum Sophisticae aut causaesipartim Malitia, cir quis ingenio et eruditione excellans circumuenire conat repartim imperitia, qua quis velpers errat et hallucinatur vel cogitando velandiendo an legendo aut ab
alio in errorem inducitur. Einis, Vsius et O crum artis est animum homini in rerum omniu tractatione regere et gubernare,ne a vero aberret,neue
fallatur quis,aut flut alium, et v asientem deprehedat. I
enim ars dux certior quam naturae ae et hebetiores acuitetine is intra metas cohercet,ne temere extra oleas,ut αἰ-citur,cuarentur Essisimilis silo,quod ab Ariadne Theseo tu est,quos exta'r, hociete explicauit. Vt enim uom illud Thesia regebat in caeci ab inthi nubet luem ita et ars
haec in maena rerum ob istitate et ment humanae tenebr et contationium quas ab rinthis ammon iro via OEMart. LI-- autem Sophisiticae in medacium,et alios in mendaciumn -
147쪽
ca est. Unde existunt errores λογομαχώα,quae in maximis se grauis imis contentionibus pe dominatur Macelsam Paulus nominatim prohibet. In sermonis ergo ignoratione, obscuritate amuiguitate prinnusons est Sophicticae. Qui latis mepatet, n9n tantum In Scholis, in artibio doctrinis sed etiam in vita communi,in
contractibus, in faciis nor eribus, in iudici Ain legum inter
haec Sophistica omnia maxime naturalis, vulgarus
qui eri nonpotest,ut de rebus ipsit ropala et nί oculosp sitis, disse mira nominum p mbolis atque nos spro rebrumtimur modi nominab et si venis id quos in rebus et is et Gnire arbitramur β sema ora, accidi qui calculi, ratiocinantur. At id nequaqua est imile. ominis, uides unt simia esierborus nitu es numeris Res autem sint innumerabiles et tonitae. Vnde necesse est,ut num et idem nomen atque verbum respluressi is cet. Gemadmodῶata' aperitissa tantur j, qui calculos' bdacere sciunt picina ferendo, iri verborum vim ignorant, decipiuntur siue i secum digerat, siue alios Histrentes aucunt Haec ille .quae diligentersunt obseruanda P am haec in Sacris etiam literi et doc ina coelesti maxime locum habent. Cum enim Docyrina coelestis tota ex libris Prophetarum et Apo,solorum hauriendast,nssiermo recte intelligatur, et facile est saLucinari, et error admodum periculo τ
148쪽
cum voce ni si Az AE, apud Patalum non recte accepisti, Pauti doctar nam de Lu,ri catione hominis corru t. Sicci mNonachiis recte acciperent voces, Lucticiae, Gratiae, Lictio auster errarunt et doctrInam corruperunt. Quare ante omnea in doctrina caris liritusque cognitione et
explicatione vera sermonis sit uisicatio, quaerenda et constituenda est. In se praesertim locis, in quibuου, de dogmatibus vel alijs grauioribus negotys, itur Galenus inquit
tro cauendi erroris et Sophis aras est,siermonem inteLigere eo us recte tr. At Chri Iu Matth. 22. Erratis, Inqπit, ne- entes Scripturas id eu, non intelligentes Scripturas quas legit .
Ut ergo sermo Scripturae intelligatur et de octrina coelecti sine errore di sinatur, optu est, non solum Latinae lingarae sed
etiam Graecte et Hebraicie,quibus aprimi m tradita est,cognitione haud vulgari quie ex Grammaticas, LexIcu et Conco
dantque Scripturae atque ipsa Scripturae lectione et auditionea dua petenda est. Et nos ad hunc et sum Phrasium Hebra
carum Troporum et durarum doctrinam ex Sacras literas propos Imus. Deinde vocum certa significatio in Scriptura ex Argumenio et Loco,petenda est. Vt enim Philosephis quibusdam visum ect, nullum se verbum quod non si ambiguum, ip&-Osigni cet ut ait uintiltab. . cap 9. Ita vocum μωνυ- rei sita dicam aris aemulae tollitur, ei certoignis catio ex Argumento et Locose verba Adiun iis coctatuitur. Cum autem cum alio dissutarum. Frmone obscuro utitur, obscurita tis nomine reprehendendus ea,ac drcen uni non intelligo,ni se apertairs scas, ut doce Cicero in Eriit de Cecinna et Cato At Iosae. 44.et IIII π .reag. 3 c.Si autemsrmone
149쪽
ambiguo utitur, ambiguitas ex Grammaticio Lexico, diu γnerata signasticat ovibus, cum opu csi explicanda est. Atque haec in gener . . Sextus Empari, lib. a Pyrrhonicar Hypothesum cap. 3. admonet, Sermonem ambiguum etiam pueri in vita comum intelligi, et cim opus E, explicar olere a.
Esautem Species obscurio ambigui innumerabilessent, et Lait Tabim fit lx dissereri satis P obscuritatis G ambigui
talis nomInesermonem reprehen rer tamen κtores caussas
.es Genera obscuritatis es ambiguitatis quaedam notarat Vide rictotelem de Elenchis indictione Fab/um lib. I. cap. 9. Et quctinum Tomo . depretiac se Dialeriticae, Tomo aede doni. Christib. 3 cap. 4.et Hinc s. Subiectum artis est Ens id esI,res omnis de qua disseripsit. Vt enim Gramatica de omni re is ur ita Diale tica de omni rediiserit. Sed hoc interest, zod Grammatica esiam riga
habita veritatis ratione de rebus te e garrit et nuga an Dialecti ca autem ad veret atem et naturam rei, GItas Irem et orationem dirigit Vt ars Ibgrnandi nauem Esiiartum. Iesautem quae ad diserendumproponitur Thema, Tipeo, Propositum et Ouaessio denique diripotest. Omne gute Thema et aenii omnis quae in holis The D. gicis et Ecclesi proponitur,utilis esse debet stio monet Paulus i Ad Cor. . . . Cumsitissectatores bitumin. OZ Iaa ae sicarionem Ecclesiae facite. Ad Titum 3 Haec volo leproponere et serere quae sunt honea et tilia hominibus ulla aute V. sionem e sunt enim imi tiles et vanae. Et et . ad Tim. r. Haec suggere obtestas coram Domino,nezcyboruptana sequanitar, quodnullam a fert viilotate sed audito e tantus buertar. Aristotcles etiam Topicorum I cap. admonet, non esse de
quouis Themate disserendum certain non esse H 'utanda, nisi id exerciti, causias alsi docendatotius deque declaris
150쪽
et pers inuis neque de arduis se dissicilibu qu aestionibm quo-mam in nullam habent dubitationem: M autem quae explicari nequeunt ructra H putantur. Thematis autem cognitio necessaria es ad disserendum. riseoteles lib. 2. Ehetae . a I. Primium omnium nquit, necesse se,utis,qui de re aliqua diserere velit,cognita etpersecta habeat, et Aea omnia quae ad rei natura 'ecut vel quaedam altem Om qui nihil cognitum habet nihil etiam de re
dicerepotea. Thmnatas autem cognitio mys artibubpetendae I, inquibin respropositi explicatur Singula enim artes do binae singulari; rerum Dialecticae uni id Arist. Anal 1
Sic The; tu Theologici explicatio et cognitio ex libris Pro-pbeiicis Apodolicis Cateche sibi id e 1 ibris do Irinae
Chri yianae capita, Methodice expocata,cptinentibus, petendaeis. Vndeo de Paulo dicitur Ast. 17. ci ρυ udaei, Thessa lonicen bus d fruerit ex Scripturis Dipserebat Vide ex praescripto Diale nicae se res es materiam Hsutationis ex Scriptura umebat. Duo igit rprima ant,ad di serendisci tatem nece arias Indam Ata ncmpe sermon Sprimu tum et rci cognitio. Qibus deinde accessit Drale sica, qui Hyberoditanti m ras onem praescrib t. cunctio Dialectanae ebet in docodo Fides or. In dis utando autem cum si s amor veritatis, Has Sophisticae se Calumniae Candor in iudicandis aliorum dictis mode atro a secuum, ut ambitionis,iracundiae se reli reorum, qui iudἰciam impediunt o communicataoncm placet a sermonis turbant. Ab sit φιλουσι etia, absint conaritia leni aesit modus quid di utationis Nimiu enim altercado frita amiIIItar, se zodnimis ubtile est, Sic I.rntica n est Viri Amirosum lib. pciorum, cap. 26. tque harii nus Praestio fusi.