장음표시 사용
161쪽
ne facere cum sitis mali ibi dia progenies viperarum etiam Metaphora Hyperbolica est pro mali iiij, malorii parentum. Oh. 8.v. 3 9. Si fili Abrahae stetis opera A
brahae faceretiS..HOC Argumento etiam Scriptura de Deo hominibus dulci admoduMetaphora utitur. De ut. 3 2. V. II. Dei qui te genuit oblitus es Esai. I.V. 2 . Filios enutritui. At ipsi deseruerunt me. Matth s v. 8.Estote perfecti sicut Pater vester coelestis perfectus est. Et, 6. V. 2. Ne Estote solliciti quia pater coelestis Vestri curam gerit. HOMO etiam homini autor boni mali, Salutis&interitus caussa est..BO NI Salutis autor est qui alit, conseruat, tuetur, docet Cuiusmodi sunt, Nutrices, Paedagogi Tutores, Magistratus, fideles Praeceptores Doci ou es, Patroni,&Me coenates, amici, dic.
PROPHETAE Apostoli Deum ipsum ripiritiun
S praeceptore habuere. 2. Pet. I V. 1 A' Spiritu Sanctoacti oculi sunt Sancti Dei homine S. ET ijdem hominum rursum Magistri, doctrinae coe testis autores,&Ecclesiae conditores secundari fuere. Ad Ephes .V.2O. Superstructi super fundametum Promphetarum apostolorum.
M INISTRI Euangelii, Pi doctores sunt hominibus caussa salutis. I.Timoth. .v. 6. Attende tibijpsi doctrinae Hoc enim faciens teipsum saluu facies, eos qui te audiunt. MALI autor est homo homini,Variis modi S,Vel praua doctrina,vt Sophistae Haeretici,vel malo consilio. Genes 3 V. I a Mulier quam mihi dedisti, illa mihi dedit, &comedi. VEL qui vivi manu nocet,ut Tyranni,Latrones, oc HOMO
162쪽
NIO MO etiam multarum rerum Martium autor est,
RES etiam rei caussa est. SIC peccatum mortis caussa est.Ad Rom. V. I 2.Per hominem peccatum intrauit inmundum: per pecca- tuan mors It 6.V. 2 3 Stipendiuna peccati mors. SANGUIS Christi tollit peccatvim Mnaorte .. I doli. I.V. 7. Sanguis Christi purgat nos ab omni peccato. OPUS praemi caussa est a. ad Thest 3 V. I O. Qui non laborat, non manducabit. a. ad Tina. 2.V. 6.Agricolaria Ο- portet prius laborando fructum percipere. Et V. S. Non coronabitur quis,iaisi legitime certauerit. HARVM ab istarum Gradatio est. Ad Rona. 3.V. 3.
lictio patientiam parit patientia experientiam experientia spem spes autem non confundit. INSTRUMENTUM Enicientis Species est. SIC Ministri verbi, Dei quasi Organa sunt ad salutem
DOCTRINA etiam coelestis caussa Instrumentalis Fidei est. Ad Rona. 1O.V. 13. Fides exauditu auditu aute
E eadem Orga non Salutis est. Ad Rom. I V. 6. Nopudet me Euangeli Christi, potentia si quidem Dei est ad saltatem omni credenti. Em Sacrameta Instruimeta Salii tis sunt. I Pet 3 V. a I. Bapti simus nos quoq; sciat per resurrectione Christi. FID ES apprehendens Christu gratia eius per Verba& Sacramenta oblata Caussa Instrumentalis Salutis in Ad Rona 3 v. 4 Colligimus Fide iustificari honaine. E partes hontinis actionu Instrumenta sunt ut Corcogitationum os, Lingua, Labia serimoni S: Brachlum, Manus, Digiti,Instrumenta operiana. Ni 3 LP -
163쪽
EFFICIENS interdum Impulsiiua dicitur. Estq; vel
obiectum vel AlfectuS. OBIECTUM est pcisona aut res ad agendum mota Uen S. Gen. 6.V. 2. Viderunt fili Dei filias hominum puta
lier fructum arboris bonia ad vescendum, aspectu iucundum,& ad intelligendu est cacem, decerpsit c comedit. AFFECTI S in Deo aut homine etia causa dicitur. Thren 3 V. 2 2.Misericordia Domini est quod nolumus consumpti Iohan. 3 V. 16. Sic Deu dilexit mundum, ut Filium suum daret,sec.Psalm a. . a. Osculamini Filium ne pereatis, cum exarscribsubito ira eius. HV etiam Occasio referri potest quae est Loci &Temporis.Vnde dicitur Vitare peccata est vitare occasionem peccandi. Et Prouerb. II. V. 1. dicitur Occasionem quaerit, qui vult discedere ab amico. FINIS etiam ellicit quatenus bonum aliquod est,uel cogitatio de bono, quae etiacientem ad agedum excitat. Sic Deus ipse Gloria eius Finis est hominis rerum Omnium a se conditarum. Prouerb. I 6.V. . Omnia pro pter seipsum condidit Deus. EXHMPLUM etiam ad quod res seu actio fit, cfllaietis rationem habet, secundum Platonem in laymeo, qui Idaeam appellat. Seneca lib. 8 .Epist. 66. tiastrumenti
INTER DU M autem persona Essiciens ipsa personae
vel rei effectae exemplum est. Sic Deus ad suam imaginem hominem condidit ipsemet exemplum condendi homini S fuit. Gen. I. V. 27. Creavit Deu a Ominem ad imaginem suam.
HO MO etiam ad suam imaginem hominem gignit. Genps cap. s. versu 3 Adam genuit filium ad similitudinem
164쪽
nem suam: imaginem suam. RES etiam rei cxcmptu est in artificialibus Exod. 2V.6O.Vide ut facias omnia ad exemplum, quod tibi in monte ostensum est EXEMPLUM etiam caussa instituedae vitae eit. 2. Vet. a v. i. Christus passus est relinquens nobis exemplum. ἐt 1 ad Tim. .V. 12.Exemplum esto fidelium. M. ATERIA etiam quatenus ante rem est, Enicientis rationem habet,ut est apud Ciceronem in Topicis, de inuentione. Sed quia Materia rei composite est de ea Diuisionibus&Partibus dicemus . . . VNIVS rei plures sunt Messe possimi caussae, Ila: terdu variis locis in Scriptura exprimutur. Interdu)no
Ecce emisit Dominus spiritu me daci in ora omnHi Prophetarum tuorum cogitat enim Dominus tibi malum. Hic interitus Achab tres caussae recitantur. I. Dominus puniens peccata cius. Deinde Spiritus mendax. I. Pseudoprophcte Diaboli ministri&organa.Ad Rom. 3. v. et . Iuilificamur Gratis ius gratia, per Redeptionem factam per Iesum Christia quem proposuit Deu Vtel- set propitiatorium per fidem, per sanguinem ipsius: a declarandam iustitiam suam, per Remissionem peccatorum praecedentium ex Dei tulerantia ad declaradam, inquam, iustitiam suam praeshnti tempore ut sit pie iustus iustificans cum, qui est ex fide Iesu. Hic prmaum iustificatio ipsa describitur, Quod sit remissi peccatorum imputatio iustitiae Christi Deinde iustificationis caussae plures coniunguntur. I. Deu erusque Gratiae c. Misericordia II Christus eiusq; sanguis Redemptio. III. Fides in ChristUm
CAV SSA per Accides dicitur qua Effectus sequitui:
165쪽
Non per se, aut no necessario. Vt cum effectus magis ex homine ciusque voluntate quam x reipsa pendet. SIC lex peccati mortis caussa dicitur Ad Rom. 7.
V. 2 O. Perlegem peccatum fit excellenter peccatum. Et, Ad Rom. .V. 6.Lex iram Operatur. 2. ad Cor. 3.V. 6. Litera occidit. Qu*d Paulus ad Rom. . . . sic interpretatur Quid ergo dicemus, Num lex peccatum est,absit. Imo peccatum non cognoui nisi per legem Sed peccatum occasione sumpta seduxit me per madatum, per illud occidit me. Et, v. IO. Et mandatum quod ad vitam institutum crat, mihi ad mortem cessit.
SIC Christus Euangelium dicitur caus a Gladij
discordiarum inter homines, quarum causi ς sunt homines ipsi 'qui doctrinam Euangelii repudiant Matth. Io. v. L .Non Veni missiurus pacem, sed gladium. Sa CPhilosophia dicitur causa deceptionis cum caussa vera sit in homine Philosoplita abutete. Ad Colosi a. V. 8. Cauete ne quis vos per Philosophiamin inanem deceptionem depraedetur. S IC scientia superbiae causta dicitur cuius propria caussta est homo ipse, ex scientia insolescens, alios despiciens, quibus scientia seruire deberet. I. Cor. S. V. I. Scientia inflat Charitas vero aedificat. S AEDE' etiam caussa falsa ex verae causis disimulanturin tegunturin causis aliqua plausibilis foris Ostenditur. Quod προφασι seu praetextu dicitur. Rhetores Translationem caus e vocant, colorem rhetoricum Thuci dides μα-λιακὸν λογου : id est,sigurana politicam seri, Onis Atque haec figura interdum officiosa est, in vita pene necessaria interdum admodum pernitiosa Sophistica est. Nam invita communi interdum quaedam prudentia&ingeni dexritas est, post allegare verissimi-
166쪽
verisimiles caussas,ut cum aliquis non vult accedere ad Odiosum negotium, Vtitur excusatione valetudinis aut
S IC Rachel, quae idola patris furata erat, alsa caussae praetextu Utitur. Genes 4 Ι.V. 3 . Rachel accepit Idola&posuit sub clitellis Canacti sedit super ea. Cumq; Labaperscrutatus csset Omne tabernaculti nusquam ea inuenisset, dixi filia ad patrem suu NOE,Domine,aegre Diae, quod nequca tibi assurgere patior cnim muliebria. S IC Michol filia Saulis Davide excusat,quod ad Sau- Ie venire no posset Quia, inquit, grotat L. Sana. I9.V.1 . DEINDE etiam se hac rationccxcusat quod Dauidem dimisisset,ille inquit Mortem mihi minatus est,nisii eum dimississem,V. 7. ALIA S autem perniciosa, crudelis&crueta Sophistica est. Ut cum Tyranni suis suspicionibus cupiditatibus praetexunt caussam aliquata popularem: hoc praetextu homines innocentes emces,tollunt aut toti
SIC Saul Dauidem ut hostem insidiatorem sui silii accusat atq, persequitur L. Sam. O.V. 3 2. Irat' autem Saul aduersum lonatha dixit ei Fili matris adulterae nu- quid ignoro quod diligis silium Italin cofusionem tua. Qia in diuenina ille vivet, non stabilieris tu, neque re
SIC Christus falso seditionis haeresco a Iudaeis in
S t Herodes caussam interficiendi Iohan odio suo praetexit iurisiurandi religionem. Matth. II. AT E hic locum habct illud: Nd propter erratum pedis ad Cytharam. EODEM modo faciunt Haeretici, qui nomine Dei &Oo Scriptura
167쪽
Scriptura ab tituntur: dicunt se quaerere Gloriam Dei& salutem hominum cum re ipsa querant illam gloriam dc primatum in Ecclesita & explere studeant private viii dictae cupiditatem ciliis furoribus indulgeant. ICfalsam caussa prohibitionis diuina ad Eua affert Serpesin Spirit' mcdax. Gen. 3 V. .Dixit Serpes ad Muliere: O moriemini sed ideo Deus prohibuit . quia nouit futuriae ut cum ex ea arbore comederitis, oculi vestri aperiantur, stitis similes ijs sciente bonum malia. IN his autem falsiis caussis calumnia viruleta est. Et ex caumis per Accidens id est, non necessarijs falsis atq;
alienis oritur Fallacia secundumno caussam Vt causam. Elenchorum 1 cap. . Ilaetoricorum a. cap. 2.apud Aristotelem. Ea caussiis autem Res amplificatur, cum res non sim pliciter proponitur, sed caussae etiam rei quamuis n6 sit necesse, exponuntur. Aut cum rei causae,Vel omnes vel pleraeque numerantur. Cuius rei exempla duo supra posita sunt.
EFFECTUM es quo res ipsa efficit modes ἀχmetris
citur Graecis Id est, Caussarum, Actio, eritio, Generatio seu Ortud, Molin. tuo Latinis Essecius, Euentum Euentus queluc pus si minas ictus et o cium interdumJectat.Opus enim rei cuiusis etiam Finiae dicitur,ut ait Aristote les lib. 2. Ethicorum ad Eudemum i que huc etiam φθορα
corruptio se interit e fat. De hoc Argumento Cicero in To
picis Vt causa,inquit, F um indicatsi quodus iam est,
168쪽
du S&genus humanum, eorumque creatio & conseruatio. Ex quibus Effectis meum esse intelligimus qualis h. Ex creatura enim, Opere Deum opificem esse intelligimus. Et ex mundi magnitudine rerum pulcritudine, ordine ista, Dei potentia sapientia tonitas praesertim erga hominem conspicitur. Atq; in hoc Arguine to bona ars Theologia:&Plix sic apta S sobria tota pene Versatur Ad Rom. 1 v. ao.Qus d de Deo cognosci potest, ex rebus Oditis intelligitur: cxcreatione mu-di conspiciuntur aeterna eius potentia diuinitaS. HOC Argumento Ecclesiastes Dei timorem conclaidit, cap. 3 V. I . Deu Operatus cst omnia, ut timeant homine Sas acie eiu S.
HOC Argumento Deus saepissime in Psalmis Pro
phetis describitur, tu datur: ces ebratur. Psal. 8.V. 2. Ic-la Oua Domine noster , quam admirabile est nomen tuuiu uniuersa terra. Asia iam video coelo tuos, opera digitorum inorum Tunam: Stellas, quas formasti. MIS E LUCO E VAL Dei magnitudinem hoc Argumento ex mundii partium eius colligit David .Psal. s. Verc. 6. Je oua usque ad coe Os Misericordia tua &Vcr1ta tua Vsque ad nubes Iustitia tua sicut montes Dei iudicia tua sunt Oragines profundae. Homines animalia seruas Iehoua. Et, Psalm IO3. Vers II. Quantum Cminet Celitin supra terram tantum roborauit O minus Misericordiam suam erga timentes se Vers 12. Qiam tum distat Oriens ab Occidente tam procul remouet a nobis iniquitates nostras. Et, Psal. 9. Ex vi ulminis tonitrii fragore potentiam Dei describit potente Datque principe ad Dei timorem cum glorificandum hortatur. Afferte Iehouae, fili fortium, afferte gloria fortitudinem, vox Ichouae super aquaS. O Deus
169쪽
Deus gloriosus tonat Sonitus ius frangit Cedros,&
HIS auteri similibus Arguinctis plenus est liber Iobi. . Vide cap. 36.3 .ctc.Atq), hoc Arguimento Idolis diuiniatas detrahitur.
PIO Cargumeto reationis David etia Dei prouiden. tia confirmat, pio coso latur,Epicureos confutat Ty- Tanno terret. PsaLi .v. 3. Viduas peregrinos interfici ut pupillos occidunt. Et, Cogitant Dominum non videre neque id intelligere Deum Iacob. Intclligite stupidi in populo,&vos fatui tandem sapite. AN qui plantauit aures no audiet An qui finxit oculos, no videbit An qui docet Gentes non intelliget Anqui docet homines scientiam no cognosce: lchouacr o cogitationes hominum vanas nouit' intelligit. Atq; idem Argumentu Esaia cap. 29.V. I S.&I6. repetit. HOC Argum uto Idolis diuinitas detrahitur Iere. o. v. 11 Sic dicetis iis Percant Dij sub coelo de terra,qui
D Ictiam Effecta specialia sunt Ecclesiae piorum
170쪽
ARGUMENTA Effecta Dei plura&diuersa primu quid Privata beneficia erga Dauidem quem uis aliii.
3. Qiii remittit Omnes iniquitates tuas qui sanat omnes infirmitates tuas. Qui redimit de interitu vitam tuam. Qui coronat te misericordia & miserationibus Qtii satiat bono os tu inae.& renouat ut Aquilae iuuentutem tua. Faciens iustitias Dominus,ac iudicia omnibus iniuriam patientibu S.
PVBLICA beneficia, patefactio Dei in Ecclesia 7. Qui notas fecit vias suas Moysi filijs Israel volun
8. Quod sit misericorsin clemens Ichoua patiens, multi miserationis,o . ΗΟ RVM autem Esthctorum Dei Species quaedam sunt miracula, quae sunt opera diuina, quibus Deus ia rariam pioru naturae ordine mutat,& cursum impedit.' SIC Mare rubrum ingratiam populi sui ex siccauit. Exod I .Et Iordane,c H.IO suae . . Solem sistit ad preces Iosuae, Iosiae Io. Solem reducit ingratiam Ezechiae, a.
Re Lao. Saram sterileni foecundar, Gen. 8.
HOC Argumento David hostibus Ecclcsiae insultat. Psal. IIs V. a.Vt quid dicet Getes ubi nucist Deus co-ruξCerte Deus noster in Coelo omnia quae voluit fecit. ET Ecclesiam cosolatur.v. 9. Tu ergo Israel fide Deo. Nam auxilium: clypeus tuus est: q. d.Is te saepe magnis miraculis liberauit S E Ecclesiam consolatur. Psal. 77.V. In die angustiae meae Dominum quaero.V. Q. Et cum pene despero cordor operum Iehouae,& ita meipsum consolor. VTRVM ZE autem Argumentum' Creationis,
Conseruationis Ecclesiae saepe in Psalmisin Prophetis coniungitur ad Deum celebrandum