Ad Scripturam Sacram discendam et docendam, introductio : quæ constat in grammatica explicatione phrasium Hebraicarum, in rhetorica et dialectica sacræ Scripturæ exemplis illustrata : prælecta publice in Academia Regia Hafniensi in Dani. A ... Iacobo

발행: 1589년

분량: 265페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

DE DIALECTICA

L E A FG IR MOTO FFIRMA PVM eis, in quo argumentum de Themale infirmatur. Negans contra Aufrmatio autem ideo ad doctri nam accuratam eis necessaria ita Affirmatio Negationec prior si notior,et breuior est,υt ait Arais teleo Post ib. 1 in Di Prior autor Notior est Pramium, ita mirmatio est e qπod est , proandescientiae et doctrinae est, Posteriorum lib. 1. c. . II SCI tia. πτι ι καταφα bos est id est, Scientia Essentia

risnuionis, a rmationis est irmatione igitur quod

verum est ocetur. Negatio autem contra ect eius quo non est. Unde et Dreconsulti dicunt: Negantis nusiam eqstproba tionem L. o eueratio et L .arifore probationibus A xorn- de Negatio nonscientiae aut artutis si se inscientiae et viiij atque erroris. Nec tam docentis eis, quam dedocentis et se oopiniones et Enunciationes,et utilia consilia improbantis et refutantu et vitta et errores in agendo commisos reprehen

dentis laque Negatione id quod apum et vitiosum Erei G-tur. Et inficiatio expediti, um solutio ent Rabam lib. . cap. 8. ortissima, inquit, tuendise, rata es si quod obi ciatur, ne gari potest. Unde et notatum eri Euclide matuor an, tiYmpropositiones et demoni irationes Ne atiuabis . Deinde Prior et Notior est, Ia ex affirmatione veri, Ne gati as inrelligitur non contra Si qui intelligit mi sit homo issatim inte igit mi non it, nempe neclapis, necarbor non autem contrά. Sic exempli etiam. caussa de Deo ct

Religione ait Laciant , Philosophos assecutos esse , ut in istelligerent id non sit: Pud autem a sequi nequiuisse , ut

intelligerent si ui it .Non aliter a Quid intesilit quid redia lineas it mox etiam quae curuasit, inte Uit. Praeterea,quia Ah irmatio Negasione probat et demons fratenon autem contra, unde i in omni Syllogisno, altera mini

232쪽

ris Negatiui nihil concludipossit. Breuior etiam eis firmatio seu dociretna MVirmativa qui 'Negativa luiaplin uno verum esse nonpoteu, si Af,irmatio; verita ipsa et rei uti a natura Simplex es Finio ea Negatio autem vj pum varia et in semia eis ut linea

recta unica erit curvae autem in nitae Pauca enim sunt,qui-bin in cui que natura continetur quaeidere, ver et necessario affirmarapos int mae autem de re negaripo Ont, ins Lia mi multo enimplura extra rem siunt,quam In re Mare pirmatio, doctrinam nitam es breuem efficit: unde et G. lenus 3γνὰ ne ita κω λαχις is id est, vera et a rinatiua doctrina breuis ma es: Negatio autem doctrinam longam et in nitam essecti. Sic in Theologia, omnes errores etprauas InIones haereticorum ex 'uirere, et negando et refutando per equi velle doctrinam in natam ficeret. In doctrana ergo accuratra et breui verum primum af rmate tradendum eis falsorum elationes, o zatrones, refutationes,praemittcnda

et ad usiores commentarios chien sunt. Sed qui interdum, Contraria iuxta seposita magis elu- cessunt ideost ubi af matto ex negatro oz tione illuserari post et atro interdum quasi argum Vntum Disscntaneum af matronas bycipo t. E RECIPROCO.s ECIPIO CVM ea, in quo argumentum themati irrum est, et ob consevit,acprornae sieciproce verum s. Non

Reciprocum contra Sic Reciprocasunt Dems ct mundi conditor, et condior mundis cir s. Chri im est litris Dei et Ma

mani redemptor, Et redoptor humanigrneris est Chiustus David Goliathum inter cit Et Goliath intersedior est David. Solomonpra um Templum Drxsomnae condidit Et conditorsrim Tepsi Drusolymae est Solomon omnia enim a Gmenta

233쪽

DE DIALECTICA

Thematipropria esse possunt: maxime consentaneae in his, Caussa, Effectus, ulteisum, Adiunctum, Diuisito es Definitio.

Mare Reciprocatio non e olum Desinitionis es Diuisionis sed etiam aliorum argumentorum inprimis autem Definitionis se Diuisionis esse debet. Vae duo argumenta maxime ad artes tradendas idone unt. Da hac lege sit c ait Aristoteles post. I. cap. 9. In disciplinis vix fieri potest,ut non reciprocentur ea, quae assumuntur. Propterea quod non Accident a sed Definitiones ad docendum unumquodque adhibentur. Atq; hac in re disciplinae&artes differunt ab ij sermonibus, qui in disputatione ac Dialogis continentur. Qi dautem haec lex non solum artis uniuersalium, ut vult Aristotcles in Analyticis sed etiam historiae&singulariusit,ipse etiam Aristoteles in Rhetoricis autor testis est: eo locio, quem supra de Argumento citauimus.Vt enim Generalium Thematum Generalia Argumenta pro . pria sunt, ita ingularium Singularia propria sunt, Rhetoricorum lib. 2. cap. 2Ι. adicendo, inquit, non respicie dum est, ad ea argum eta, que Infinita sunt sed ad ea, quae rei,de qua sermo est,insunt: Ac ea potissimuelige da sunt, quae ad rem ipsam, qua proxime acccdui. Hecenim ad docendu persuadendu sunt accomodatiora: quae min' sunt Comunia. Voco aute Comunia hoc modo ut si quis Achillem laudet quod Homo sit, quod Heros, quod ad bellu Troianu profectus sit.Haec enim alijs etiam multis copetunt. Quare qui h c commemorarit, non magis Achillem, quam Diomedem laudarit Propria autem illa dico quae nemini alii contigerunt aut competunt ut lud Hectorem Troianorum fortissimuinterfecerit in Cygnum, qui cum vulnerari non posset, Graecos omnes e nauibus descendere prohibuit: quod

234쪽

quod omnium esset maxime iuuenis: quod iureiurando no astrictus ad id bellum profectus siti,&alia eius generis. Haec Aristoteles, quibus manifeste docet hanc Lcgem, non solum in arte, sed etiam in historia nec solum in Dialectica sed etiam in I laetorica in docendo dicendo locum: usum habere.

DE ARTIS E NUNCIATO

ARTEM anesi Doctrinam,quaeperpetua es. In hac ergo unciatum omne Catholicum esse debet. Catholicum autem est,cuius Subieritam perpetuum se numeros itum es min-tιbanmib. a cap. 1 3 Vniuersale se Perpetuale appellatii modisiunt primum omnium Dem ipse, tum mundis domici Deio hominum, se eius partes principales Caelum quasi laqueare, SOL Luna, quin Planetae, Stella certae magnitudinuet numerabiles tum Elementa, terra primumsolum et pausementum huius domicili , tum aqua, mina montes, quib- terra regatur, tum aer quopersatur et quasi verritur. 8his enim et eorum natura, quatenus ab homine cognosci si sunt, et eorum assectionibm consans et necessaria scientia es, ut si Theologia,in Physica, pronomia, c. In rebus Α-tem infinitis et caducis, eorums Essectis et Adiunctissola Genera et Speciesperpetuasunt,et ad artes apta vi, Angelus, Homo, Anima Stirps, Grando,Nix, et hominis adiuncita TheologicarPeccatum, Fides, Poenitentia,& c. Rebin enim gul intereuntibi , Genera et Species manent et propagantur, hNi propagationis caussa et domicilium es Deus et Mundus.Atqκede his dicitur Singularium non esse scientiam aut artem. hicorum es cap. a Sintularia necsub artem necsubpr.eceptionem et Eam cadunt. Et Ethtc. 1 iap. r. lla ars considerat rei simulas ut edicina non docet quid Socrati aut Calliae Ρω-

235쪽

3 q. DIALECTICA

tare is quid honum hoc aut illo morbo laboranti ocen quod Generale est,adartem perimet. Singularia autem infini ta suntmecscientia comprehendipossunt. Et Galenmib. . de Disserentinpulsuum non in Dionepleuriti sed in Commen ratione Generum et periera artessenipsi ae. Haec ille.Qι re et Plato a Generat imis a Spectatisima profectos quie Gre iubebat, ut Porphyrius in capite de Specie ex Phliabo Plato,nDrcpetit. Vi autem in rebus singulis aeternis Scientia sim ars o instoria idem re est ita in caducud infinitis rebm,artabo hi soriae diuortium atris discrimens se apparet. t senam uni

uersalium.Hisoria autem Singuiarium est. Et si aute arso artis Enunciata omnia Catholicasini ta exemplasingulara

ex historia serebis ingulta a maint ita etiam hi)loria ee artibvsgenera a praeceptao monita ac git, finga A; I-bus ipsis adiungit. Hoc autempraeceptum non tantum Mart -b osed in ali scitam doctrinas et tam habet, quae vel arte Lmitantur, vel arti qua particuia cnt Seneca ad . tam de Cosolatione, cap. a. Scro,inquit o Inues, Io monere alijx volunt apraeceptis In persu in ta

Hae ergo qVinques ni leges nunciati re illos, nsm vi δε-ctrina, tum communitum accurata es aretur a A mas que in docendo re Pucere essequi ob t. Quae o p.trte a PDtone initano plenius aItem a Galeno de Opis a Secfa ad Thras ibulum accurat bime ab Arii tote Pos i cap. propositae 'explicat uni. Et Arsoteles quidem tres tacetam legesIrvonit quas nunciati artisicior Leges tantum se vult. cas ribus notis breuitis exprimit, V sunt, et vis civ et , καθ' Hi γ,κχθ ολου σι. τοι ides,deo Getici Hor uniuers eprimKm. modautem eas leges non oliris ad artes Muthematicas sed etiam ad omnes omnino artes scapi a P rtinere ve-o Aristoteles indepatet, quod in iis duobwlbras, non potam

236쪽

de disici, ni Mathematici, sed in genere de omnzbu artibus cst Gentiu . . t in quibu res et erae N citer exponunt Ast uas ideo Dialogis o Hsutationibuου, permnlcrrogationem γr ponsione actis. in Albin etiam verisimitha,zπαραλογισl ct Ditso e ratiocinationes locum habent,opponit,Posi i cap. 96uas . tam latestatere ait, quampatet sensuum μή ,cap. 4,

map. 9. edicinam ct Physicam disiciplinas appent Et Ga

lemuri ut Secta ad Thro bulum Omnium, inqui artium cientiarumpraecepta, equesunt perpetua et aeterna Sed indu ribi legibus Aristotelicis et obscuritas quaedam ea propter brevitatem Namprima Lex, De omni,comples'λ- tur non iam veritatem,nece sitatem et niuersutatem seu etiam mirmationem Deinde,secunda Lex Perse, rursum et veritatem et nec Datem in Ddit Tertra autem, utramque praecedentem, et insuper sieciprocationem complectitur. Praeterea uniuer iis Primaem non e istam artis sed etiam Historiae,ut ex ipso Aractotele Acmmm, Quare nos paulo a ter has Leges di finxi s etproposivimus, ut jacitius intesigi et aalsum rectius transferr/psis hoc nunciat iudicium totius reisqui uici Iundamentum est. Hoc enim ommum artium omnes omnIn E- nunciationesper se clarae et manifes tu scantur et omnGomnino uaestio, cui non posit resonderi Ita vel Non hoc E- nunciamuHGo Iudicatur. Vt cum quaeritur Quae Caussae, Cinae. Et octa, Quae Subiecta, Adiuncta Vbi es, manA exit,

acquies itor, π.ereret ora et dabitare destim i cso Iea,quicqui iudicatur,ope huim iudicii iudicatur.

237쪽

DU PARTIBVS ET SAE ECIEBUS

PARTES nunciali unt duae quarumprior ὐποκειρ χοιρSubiectum,pocterior καλγοράμωνον Praedicatum dicitur quorum illud fere thema hoc Argumentum est, possunt i ntea cedenso Consequensse prior o ouerior dici ciatio in Species diuidi olet, nempe Simplicem ornon are. Simplex ess, quae partibu Simplicibus constat. Atque his

breuissima Enunciatio se oratio ea, quae Nomiue se Verbo tantum conctat, ut ait Plato in Cotylo, ut Dem est, Chrissitis resurrexit, Fides iussi cat. Haec deinde alijs vocibi artim ad men,partim ad Verbum pertinentibu augetur. IV m quod de tribi artibin, Subiecti, Praedicato 6 Copula vulgo dicitur Speciale emnec omnibmanunciatis competit. Desinitiones quidem se Diuisiones verbo Subctantivo gaudent. Se multa alia argument unt,quae, non habent, ipsum verbum Subctantivum verbum etiam est, o praed)catum conssiluit,vel lum, etcum alijs vocibin adiunctum

mi, Deus ect, Deus embontra. Et quanquam verbum omne in

Participium se verbum Sub antivum resoluipotest, ut Fideses ius cans tamen ea resolutio periphrasis verbi,quae G ca magis quam Latina eis non ent nece tria Satis enim est, Uitate loqui,se stato sermonesententiam exprimere Oiη-telligere. Compositum seu Coniunctum est, quod duo simplicia continet vinculo aliquo Relativo connexa Cuiusmodi incula sunt,primum nomina Infinita Relativa, mi Picunque,

visiquis item Palis, Ouantus, O uot, c. Deinde Adverbis, ut Cum, mando. Poctremo. Coniunctiones,ut is qui vulgo autem ea sola Composita, pothetica dicitur sua vinculo Coniunctionis con te Reliqua o es Cathegoricae. Vertim hic

238쪽

his obseruandum eE, O Simplices omnes in compsitas mutaripo seres contra Compositas in Simplices resolui, eadem manentesintentia ut Homo e amma Qui homo est,animalens. Si quis homo ea,animal est. Si homo ela,animalect. Item, Credens aluabitur, Bi crediderit, ille saluabitur. Si quis credideritineruabitur Si homo crediderat,seruabitur. Par an haec Disinciti, unciari necessarias it ubitarisoteu. Et ex partibus oritur: quarepartium magis quam totius esse videtur unde sesupra monuimus Thema se Argumentum inter Minguli vocibus,interdumpturasus contineri.

cta. Ea estplurium Enunciatorum dis itio a Generati ad Speciale progrediens ac proinde ex iusione originem trahens. Omnis enim artis cio inunciatorum Dissitio a generalibus,v nisi raperpetuis,a roinde naturastrioribus se notioribus, ad Speciali rogreditur. Vide Arictotelem cum alibi, tum Poct. c. p. o. si uare omnis ei modi legitima Disositio Enunciatose ex loco Diuisionis oriri videtur.

Huic autem Dis ilionistequens ορύψι se occultatio opponitur,constans Ellipsi, Pleonasmos Enallage. DISPOSITIO igitur Coniuncta duplex est Syllogismiso Meihodiri Sysiogismus en Disositio coniunita, qua argumentum cum thematis compsit se dubi'tarte utras in duobus Enunciatis certis et noris, etiam ante creditis disonitur unde thema quodante dubium erat, certo se nec rio concluditur.mae ex veris se certu tantum constat, Demons tio ab Arsotele dicitur.Ex certis enim se notisse creditis,incerta,ignota, o nondum credita docentur. Ea enim rationis

conclusioprobanda es, quae ex rebin non dubise, id quod ubi

ZZ Saepe

239쪽

S d. ute , t , quodper sic et erum es certum eos, homini

te issicit, rigogismo docendu es. Nam quod omnine perse in rerum natura incerium se ignotum est, idnesimpliciter, necs logismo docer potes. Et ad Syllogismum omnia, quae dubia

Iutat,reuocanda et exgenda. Duo autem prima nunciata Imul tecedens Tertium

Con6equens dicipotest risoleis συμπἹ-μαὰδ ides Conco,iη, Ciceroni et Mintiliano Compuxio. Et antecedentis E. minciatio prior propo sitio Ciceroni est posterior sumptio. Et haec si e a1rmata esse debet Lingumentum autem in propositione antecedit,in assumptionesquitur, ac videndum est,ut Argumentum totum in assumptione repetatur Syllogisimum autem connectendum , primum Thematis Deinde Argumenti habenda es ratio Tertio Dissilio Argumeticum

Themate instituenda est. S L fisu duplex es, Grmans et Negans. 1irmanses,qui ex utraq; AEtecedentis affirmata thema mans concludit, Isolus ut Enunciatum 4 rmans, ad docendum apris es decrefert generabie ansecialiter concludit Vt, Conditor mundi est Deus, Genes 1 Vers. I. Christus est conditor mundi, Col. 1 Vers 16. Christus ergo Deus est Vel Propositione compsitarVt, Qui mundum condidit, Deus est. Christus mundum condidit. Christus ergo Deus cst. Velle vincuti/m coniunictionis Si, et nominis Mis. Si quis mundum condidit, Deus cst. Christus mundum condidit.

240쪽

NE AN Sect, qui ex altera antecedentis negata, themanelativum concludit,se ad refutandum idoneiu striis Argum tum compositum negationem continet, etiam absumptio

negata esse potea: Sed quae νegatione transsta ad firmativam reducipo fit ut, Qui nota est mulidi conditor,non est Deus. Idolum non est conditor mundi.Ιerem. IO. V. II. Idolum ergo non est Deus.

Negativum Argumentum ad prmationem reduci potenti negatione trans o sita ut, Qui est non conditor mundi, adolum

Est non conditor, quomodo Hebraei loquuntur. Velper conivnectionem Si se nomen uis. Si quis mundum non condidit, non est Deus. Idolum mundum non condidit. Idolum ergo non est Deus. Syllogi in igiturper ea quie certa se notasunt ea quae incerta se ignota tunc docet hoc modo se concludit non aliterati rerum mensurae se pondera ignota, eru notae mensurae crpoderis collatione docetur. Et quod Pindarus Osti . Nemeorsiisit Ad veritatem seu bonam a sum tri verba sufficere id etiam de S PNisem daci potea, in quo tres termIII, Argumcnium maior, ct Ino terminus,veritatem concludunt.

Haec autem Disositio, quam instrusentia fenerabicrero generali se legitima Dissili-neposuimus, inloteliprimas gura est, quam omniumperfecIVumam C ad docendum ac commodis imam se docet,quod ea exgeneralibus ad Vecialia progrediatur, Ponter. .v. Eo Ued non solumperfectis; ma Msola etiam perfecta διδα I. κα esse videtur, csola omnIno generalis S,se omni Thematist quaestioni ofkirmantis negantigenerali 'eciali concludendo apta est comms

SEARCH

MENU NAVIGATION