T. Macci Plauti Comoediae / ex recognitione Alfredi Fleckeiseni.

41쪽

AMPIII TRVO.

quid id estis admirati quasi uer novom Nunc proferatur, Iouem facere histrioniam somiam histriones finii quom in proseditio hic Iouem inuocarunt, uenit auxili is fuit. Praesdrea certoirddit in tragoedia.Ηane labulam inquam Iuppiter hic hodie ipse aget Et ego cum illo una ni in uos animum adlidrtite, s5 Dum argiumentum huius eloquar comoediae. Haec tirps est Thebae in Iisce habitat aedibus Amphstruo, natus Argis ex Arg patre, quicum Icumenas nupta, Electri figia. Is ni inc Amphitruo praefectus legidnibus: Ioo Nam cum TeIebois bellumst Theban poplo. Is prius quam hinc abiit ipsemet in exercitum, Gravidam Alcumenam licit uxorem Suam. Nam ego ud nouisse credo iam ut sit meus pater, quam Isber harum rerum et multarum siet Iob quantiisque amator, si ei quid conplacitumst semel. Is amare occepit Alcumenam cIsim uirum Vsi iramque eius corporis cepit sibi Et grauidam fecit stidem conpressu Suo. Nunc de Icumena ut rem teneatis rectius, Io Vtrsmquest grauida, et ex uir et summo ex Ioue. Et meus pater nunc sitius hic cum illa cubat Et haec ob eam rem nox est laeta Idngior, Dum cum in quacum uditioIuptatem capit Set ita id simulauit se quasi Amphitru siet. IIS Nunc ne hunc ornatum uos meum admiremini, quod ego huc processiise cum seruiti SchQma A et Veterem atque antiquam rem nouam ad uos proferam:

Propterea ornatus in novom inceSSI modum. Nam meus pater nunc intus eccum Iuppiter 2D

42쪽

In in hitruonis uortit sese imaginem, Omnesque eum esse censent seruirius uideni: Ita uorsipellem se facit, quod Iubet. Ego serui sumpsi Sosiae mi imaginem,

qui eum imphitruone una abiit hinc in exercitum, 125Vt praeseruire amanti me possem patri Atque ut ne qui essem familiare quaererent, Vorsari crebro hic quom uiderent me domi. Nunc quom esse credent seruom et eοBServom suum,

nautiussquam qui sim quaeret aut quid uenerim Ido

Pater nunc intus suo animo morem gerit:

Cubat conplexus, quoius cupiens maxumest. quae illi ad Iegionem facta sunt, memorat pater Meus Icumenae censet illa illum uirum , Suum esse, quae cum moechosi ibi nunc meus pater 135 Memorat, legiones hostium ut fugauerit, quo pacto donis sit donatus plia rumis. Ea dona, quae illic Amphitruoni stant data, Apstulimus facile meus pater quod uolt facit. Nunc hodie Amphitruo ueniet huc ab exercitu 1 DEt seruοs, quοius ego fer hanc imaginem. Nunc si1ternosse ut 116 possitis facilius, Ego has habebo usque lis in petas psnulas: Tu in me patri autem torulus inerit aureus Sub petaso id Amphitruoni signum non erit. 1 bEa,sgna nemo horis nee familiarium, Videre poterit, uerum uos uidebitis. Se in hitruonis sini est seruos Sosia: Aidrtu illic nunc cum alerna huc siduenit. Abigam iam ego inunc aduenientem ab aedibus. 15o Adeste erit operae uobisJ inspectantibus Iouem et Mereurium facere hic histrioniam.

43쪽

Sos I A MERCURIUS.

SO qui me alter est audacior homo aut qui considenti Or, Iuventritis mores qui clam, qui hoc Iidetis soIustam stulem quid faciam, si nunc tresviri me in carcerem conpegerint 8 155 Inde eras e promptuaria uel Ia depromar ad flagrum, Ne caiisam liceat dicere mihi neque in ero quicquam

auxili Siet nee quisquam sit quin me omnes esse dignum deputent. Ita quasi incudem me miserum homines

Octo ualidi ibo Caedant ita peregre huc adueniens Puplicitus ego hospitio accipiar. Eri haec inmodestia me coegit, qui hocidetis A pdrtu med ingratiis excitauit: Idem nonne me mittere hoc Iuclidiuit 8 65 opulent homini dura hoc magis seruitiis est, IIIoc magis miser est diuitis seruosi quoi nclutis diesque adsiduis satis superquest: Facio aut dicto adest opus, quietatus ne Sis. Dominus diues operis te et cxpers Iabdris Toquod quilinque ei subere accidit posse retur: Aequom esse id putat, non reputat quid laborist

44쪽

die aequom anne iisquom imperet cogitabit. Ergo si seruitute expetunt multa ins tua: Habendum et ferundum hoc onust cum labore Iib . Satiust me queri II modis seruitiitem: qui hodie fuerim Isber, Elim nunc potiui pater seruitutis: Hicius uerna natust conqueritur. S Sum uero uere uerbero nam nil mero IInmentem fuit, IMDis aduenientem gratias pro meritis agere atque adloqui. Ne illi edepol, si merito me referre studeant gratias, Aliquem hominem ad Iegent, qui mihi aduenienti soccillet probe, quoniam bene quae in me fecerunt ingrata ea habui,

atque inrita.

ME. Facit me quod uolgo hau solent, ut qusd se sit dignium sciat. 8sSO quod numquam pinatus fui neque filius quisquam ciuium

Sibi euenturum, id contigit, ut salui poteremur domi: Victores uictis hostibus legiones reuenit in domum Exisneto uino maxumo atque internecatis hostibus. Quod multa Thebano popi acerba obiecit funera, soId ui et uirtute militum uietum fitque expugnatum oppidumSt, Imperio atque auspici mei eri in hitruonis maxume, Qui praeda agroque adoreaque adfecit popularis suos Re oue Thebanis Creoni regnum si inust suum. Is Me portu praemissi domum, haec ut nuntiem uxori suae: Viget serit rem p ipticam ductu imperio, aura eis Suo. Ea nunc meditabor quo modo illi suam, quomodo

aduenero.

45쪽

Si dixero mendacium, Solon meo more fecero:

Nam qudin pugnabant maxume, ego tum fugiebam

maxume.

Verum quasi adiuerim tamen simu Iabo atque audita eloquar. 2oo Se quo modo et uerbis quibus me deceat fabularier, Prius ipse mecum etiam uolo hic meditari sic haec pri loquar. Principio ut illo aduenimus, ubi primum terram tetigimuS, Continuo Amphitruo des egit uiros primorum principes. Eo Iegat Telebois iubet sententiam ut dicant suam: Iob Si sine ui et sine beII uelint rapta et raptores tridere, Si quae sportassint reddere se exercitum extempli;

domum

I educturum , abitur6 agro Argivos, pacem atque diium Dare illis sin a Ilier sient animati neque dent quae petat, Seserigitur summa ui uirisque eorum oppidum oppu

nae ubi Telebois drdine iterarunt quos praefecerat Amphstrum, magnanimi uiri freti uirtute et uiribus Superbi nimis ferclciter Iegatos nostro increpunt, Respcludent bello se et suos tutari posse, proinde uti Propere de sinibus suis exercitus dedituerent. IbHaec ubi legati pertulere, Amphitruo e castris ilico Producit omnem exercitum contra Teleboae exippido Legiones educti ut suas nimis pii Iuris armis praeditas. Postquam utrimque exitumst maxuma cdpia, Dispertita uiri, dispertiti ordines: sto

Nos nostras more nostro et modo instruximus IegioneS: Item hostes contra legiones suas instruuntJ

46쪽

Deinde uterque imperator in medium exeunt,s xtra urbam ordinum conIocuntur semul. Conuenit, uicit utri sint, praesio, 225 Vrbem agrum, aras Deos Seque uti dederent. Postquam id actiumst tubae utrimque contra canunt: Consonat terra clamorem utrimque ecferunt. Imperator uterque hinc et Isine Ioui Vota suscipere, tum exercitum horiarier. 23o

Pro se quisque sd quod quisque et potest et ualet Ediis ferro serit tela frangi inichoat

Caelum fremitti uirum ex spsritu atque anhelitu Nebula constat cadunt udinere uim uirum. Denique ut uos uimus, nostra superat manus 235 Hostes crebr cadunt nostri contra ingruont Vicimus uiderοCES. In fugam se tamen nemo convorii iurbe recedit loco quin statim rem gerat: Animam omitti int prius quam Ioco demigrent: ad Quisque, ut steterat, iacetiptinetque ordinem. His ubi Amphitruo erus conspicatis Si meuS, Ilico equites iubet dextera inuadere. Equites parent citi, ab dextera maxumo Cium clamore inuolant, supeluis auri ruont: i5 Foedant et proterunt hostium copias Iure iniustaS. m. Numquam etiam quicquam Adhuc uerborumst prolocutus perperam.

Namque ego fui illi in re praesenti et meus quom pugnatiumst Pater.

SO. Perduelles penetrant se in fugam ibi nostris animus additust. 25o Vorientibus Telebois telis conplebantur corpora,

47쪽

Ipsiusque Amphitruo regem Pterelam suapte optruncaust

Haec illi ut pugnata pugnast iisque a mane ad uesperum: IIo adeo hoc conmeminis magis, quia isti die inpransiis fui. Set praelium id tandem diremit udein feruentu suo. 255 Postridie in castra ex urbe ad nos ueniunt flentes principe di Veliliis manibus orant, ignoscamus peccatum suum: Deduntque se diusna humanaque omnia, urbem et Isberos 258 In ditionem atque in arbitratum cuneii Theban poplo. Post ob virtutem ero Amphitruoni patera donata aureast, qui Pterela potitare rex est solitus haec sic dicam erae. Nunc pergam eri imperium exequi et me domum capes

ME. citat, illic huc iturust ibo ego istic obuiam: Neque ego hunc hominem hasce hodie ad aedis hines

Sinam umquam accedere. 26. Quando imagost huius in me, eertumst hominem es iidere. Et enimuero quoniam formam huius cepi in me et statum, Decet et facta moresque huius habere me similis item. itaque me malum esse portet, allidum, astutum admodum Atque hunc telo suo sibi, malitia, Iis a foribus pellere. Set quid illuc est caelum aspectat opservabo quam rem agat. ToSO. Certe edepol, si quicquamst alius udd credam aut ceri sciam, Credo ego hae noctu Nocturnum dbdormiuisse ebrium. Nil neque se septentriones udquam in caeI edn-

48쪽

ita statim stantssgna neque nox quoquam concedaei die. 2 6

ME. Perge, nox, ut decepisti gere patri morem meo: Optum optume optumam peram das, datam pulere

S Neque ego hac noete longiorem me uidisse censeo dissi itidem unam, uerberatus quam pependi perpetem: stam quoque edepol iam multo haec uicit Iongulidane. Credo edepol equidem dormire Solem, atque adpotum probe 282-ra sunt nisi iuuitauit sese in cena fusculum. ME. Ain tu uero uerbero deos esse tui similis Putas Evo pol te istis tuis pro dietis et malefactis, hircifer 285 Aecipiam modoris ueni huc inuenies infortunium. SO. Vbi sunt isti se friatores, qu soli inuit cubant Haec nox scitast exercendo scorio conducto male. ME. Meus pater nunc pro huius uerbis recte et S pienter facit,stus conplexus cum lcumena cubat amans, animo P-

Sequens. 2so

S ibo ut erus quod imperauit Deumenae minitem. Set quis hic est homo, quem ante aedis usde hoc no-etis' nd placet. m. unus hoc meticulosus aeque S 3 quom recogito,J illi homo hoc meum denuo u timium detexere. ME. Timet homo deludam ego illum Sο Perii,

dentes pruriunt: s5 Certe aduenientem e me hospiti pugneo aece

49쪽

Credo misericors est: nunc propterea quod me meus

Fecit ut uigilarem, hie pugnis faciet hodie ut disrmiam. Oppido interii: psecro hercle quantus et quam usui .

ME. Claro aduorsum fabulabor, hic auscultet quae loquar: Zoo Igitur demum magis maiorem in sese concipiet metum. igite pugni iam diust quom ueniri uictumidi datis. Isim pridem uidetur factum heri quod homines quattuor In soporem c6nlocastis nudos O Formido male Ne ego hic nomen meum conmutem et Quinctus fiam e Sdsia. os quattuor vird sopori se dedisse hic alitumat: Metuo ne numerum augeam illum ME. IIem, nunciam ergo: scioIο.Sο. sngitur certe expedi se ME. Ndnferet quin uapulet.SO. Quis homo' ME. Quisquis homo huc profecto uenerit, pugnos edet. Sο. Apage, non placet me hoc noctis esse cenaus modo: Io Proin tu istam cenam largire, si sapis, essurientibus.

. ait malum huic est pύndus pugno. O. Perii, pugno pύnderat. ME. Quid, si ego illum tractim tangam, ut dormiat FSO. Seruaueris: Nil in continuas his tris noctis peruigilaui pessume. ME. iacimus nequit ferire mesam mas discit manus. ilia forma op6rtet esse quem tu pugnis iueris 3I6SO illi homo me interpolabit meumque os finget

denuo.

50쪽

SO. rerum ni hic me quasi muraenam exossare cogitat.(ltro istunc qui exossat homines perii, si me aspexerit. ME. Os et homo quidam malo suo. SO. ue mini, numnam ego obolui m. tque hau longe abesse oportet, uerum Ionge hinc fisuit. SO. Illic homo superstitiosust. ME. Gestiunt pugni mihi. So. Si s me exercituruis, quaeso in parietem ut primum domeS. ME. Vox mi ad auris duolauit ο. Ne ego homo insessx fui, 25Qus non alas interuessi uolucrem uocem gestito. . illi homo a metasia malam rem arcessit umento

suo.

SO. Non equidem unum habeo iumentum. m. nerandust pugnis probe SO Lassus sum heres e naui, ut uectus his sum:

s incedo inanis, ne ire posse cum onere eos nes 33o ME. Certe enim hic nescio quis loquitur. mo. Salvos Sum, non me uidet: Nescio quem loqui alitumat mihi serio nomen Sosiaest. ME. IIsnc enim dextra mihi uox auris, ut videtur,

uerberat.

Sο. Metuo uocis ne uicem hodie hic vapulem, quae

hunc uerberat.

totus torpeo.