Epitome trium terrae partium, Asiae, Africae et Europae : compendiariam locorum descriptionem continens, præcipue autem quorum in Actis Lucas, passim autem euangelistæ & apostoli meminere. : Cum addito in fronte libri elencho regionum, urbium, amnium

171쪽

IUDAEORUM DISPERSIO. i 1 squam Matthaeus μετοικεσιαμ AabλωνB Uocauit,& uulgo transmigratio Transim rua Babylonica dicitur, septuaginta annorum spacio determinata, quo tio βήhγlonii

tempore Assyri j & Persae rerum in Asia sunt potiti. Erat tum in Aegypto Pharao,Vaphres uocatus,ad quem sub Babylonioru aduentum

magna Iudaeorum pars, conscientia rebellionis territa, ne in regis,uutionem quaerentis manus inciderent, confugit. Vt eo tempore etiam

Aegyptum Iudaeos incolere ex dispersione coepisse intelligamus. Verosimile autem nec Susiachum in capiendis Hierosolymis prorsus hominum libertati pepercisse, cum & Ptolemaeum illum Lagi cuius suis Pra meminimus, post captam urbem plurimos Iudaeorum captiuos in Aegyptum traduxisse,constet,qui multis post annis a Philadelpho illo de quo est in Alexandria dictum,manumissi sunt. Ex Titi autem Vespasiani uictoria multa millia Iudaeorum uendita sunt,quorum haud dubie miserrima dispersio fuit, cum non abducerentur, sed ueanirent,longe aute deterior emptith quam captiui coditio esset. Quaninquam autem gens illa pro legis suae & institutorum ratione,prow reliquarum nationum contemptu quodam antea nunquam nisi grauiribus, ut dixi, caussis exagitata in alienas se terras contulerit, sed in Pais laestinaceuauita & a patribus recepta sede,continuerit: tamen postin quam Iudaea Populi Romani prouincia facta est, Sc domesticarum dissentionum, factionum, tumultuu nullus finis esset, praeterea uarie se duces legionum & militiae Romanae in administranda illa regione gererent, exire in alias prouincias & pro iure quo imperi j iam pars esse uidebantur, caeteris itidem terris, urbibus, agris qui ditionis uoin manae essent immigrare coeperunt. Ad quem modum Giscalis Gali laeae oppido relictis Tarsum migrasse Pauli apostoli parentes diuus alicubi Hieronymus innuit. Quanquam,ut a nobis est in Peloponinneso dictum,odiosissimo semper Iudaeorum cum Gentibus commeristio, quippe qui synagogas suas frequentarent, S prouincialium sacris ritibusq3 detraherent, ut non raro principes, Iudaeorum incolumitaintem & ut eis in prouinci js locus esset contra Gentium insultationem diplomatis atque etiam edictis tueri fuerint coacti. Porro,qui ad hunc modum sparsi essent,auitae sedis & religionis memores, si gulis anonis Hierosolymam ceu ad metropolim es sacrorum matrem dona mittere, & ad sestos dies uel remotissimis a locis aduolare, templo & sacerdotio praecipuum honorem impendere, consueuerunt. Neque id a Iudaeis modo, sed & a Gentibus templi fama excitatis, factum est: quod uel una Eunuchi Candaces profectione istestigitur. Et Auguaestum Caesarem templum uel abstiItem coluisse,&exim is donariis or Dasse osephus author est. Hinc illa apud Lucam Act. capite H. a tot regionibus prosectae multitudinis frequentia.Hitic& Pauli singulare

172쪽

IUDAEORUM DISPERSIO. studium festis diebus Hierosolymam proficiscendi, qui non alio aut

tempore aut loco maiorem occasionem doctrinae Christi in fratres propagandae, captare poterat . Hactenus de ludaeorum dispersione

quam Gentes fecere. Nunc de illa dicendum, quam nostri qui excirincuncisione credidissent, non a Gentibus,sed ab ipsis Iudaeis,sunt peris pessi. Quando mortuo Christo Sc rediuiuo 8c in coelos assumpto,doctrina eius nihilo minore odio in discipulis est horum malignitate deis lata accusata & summi criminis loco habita,quam antea in magistro 8c domino fuisset. Sunt exempla eius rei plustula apud Luca in Actis: sed & literae Paulo tum persecutori traditae, qua vaesania Sc rabie in dominicam doctrinam accesi furerent,documeto sunt. Non satis erat illis urbe summouisse nostros, nisi Sc in reliquam Syriam ad poenam qui conquirerent,mitteretur. Diuus Hieronymus libro quinto Commentariorum in Esaiam, tradit Iudaeos non in Syriam solum, sed&in omnes gentes literas dedisse,ne passio Christi reciperetur,totum orbem huiusmodi blasphemiae disseminatione impleuisse. Vnde ilis lud quoque accidisse arbitror,ut etiam Romae sub Claudio aduersum nostros qui tum primum illo uenissent,tumultuari propter Christum teste etiam Suetonio coeperint,atque ea re Claudium seditiones indigne ferentem,ad hoc ipsum impulis sie, ut Iudaeos in totum urbe pelle iret. Nec alia magis caussa, rebus postea mitigatis, suam illam ad se tres qui Romae erant, epistolam scripsisse Paulum, quam ut disiidiois rum molestia de medio sublata, conceptu Gentibus in Iudaeos odium

tolleret, rursum & circuncisioni supercilium detraherei,doceret nec Praeputium nec circuncisionem quicquam esse, sed iustitiam quae ex fide esset in Christum. In Iudaea uero tametsi nomen Christianum sumisma inuidia premeretur, neque esset ulla nostris a Poenis quies,tamen in summis illis procellis ecclesiam tutatus est dominus,sed pauperem,& cuius alimoniae de aliarum ecclesiarum liberalitate Paulus aposto Ius prouiderit. Iudaei suo in templo stipem iaciebat, quo uentres ociorisorum alerentur, mactabant animalcula, quae sacerdotia saginarent: denique in uasa & luxum aboliti splendoris pars opum profundebais tur, quo externa niterent, cum ipsi intus putescerent. At Paulus fraὰ

ternae charitatis praescripto,uel ab Europae Ecclesii js colligit quod pauperibus sanctis in alimoniam suggerat. Ii templa erant Dei uiui,in speciem squalidi 8c neglecti, intus puri hoc est sancti. Petrus autem ad fratres per Asiam dispersos scribens, sane neque hos solum qui ob dises di fidem in Christum Hierosolymis essent pulsi, neque illos qui ante in perfossis, ea loca uenissent, seorsim uidetur accipere, sed generaliter complecti sparsos. Ipse enim Paulus Christo per synagogas Asiae praedicato, perquam multos Iudaeorum ad fidem conuertit, teste in Actis Luca

Porro

173쪽

IvDAEORUM DISPERSIO. I 1- porro doctrinae Pauli etiam Petrus meminit, uelut innuens haud lartere sese, quod ea ipsa profecissent. Non praetereundum autem eccleisiam Hierosolymitanam,Claudi temporibus haud incelebrem fuisse, quonia illi legalium ceremoniarum obseruatio fauoris aliquid apud Iudaeos conciliassiet. Et Hierosolyma ipsa Gentis caput haberentur. Post subuersionem autem quae annis decem &septem post: Claudii imperatoris morte facta est,es urbis 8c ecclesiae dignitas ad Caesaream transint. Nam Tacitus qui post excidium Hierosolymitanu scripsit libro XXI. Caesaream caput Iudaeae facit,& Hieronymus in epistola quadam ad Ioannem Hierosolymitanum Episcopum,indicat,etiam sua aetate Caesarea metropolim HierosoIymae fuisse. Quanquam huic urbi uel afflictae 8c dirutae,semper honos habitus apostolicae sedis ob tot tantarumq3 rerum & in primis Apostoloru memoriam,honoris praerogatiua iam olim seruata, & Nicenae etiam Synodi decreto conlastabilita.Tanta aute legis cura primis illis fratribus Christum cosessis adfuit,ut Eusebius tradat, non nisi ex circuncisione illis lectos episco pos fuisse, & ex gentibus tum primum admistas,cum fractis Iudaeorurebus,& urbe subuersa, diuina etia ultione in templum esset saeuitunia Certe Iudaizasse etia Iacobum apostolum,primum ecclesiae illius Epiis scopum,illa palam testantur quae Lucas Actoru XXI. tradidit,quod quidem haud ita factum intelligimus, uelut incognita illi iustitia fidei fuerit, qui Gentes tamen legis onere non grauandas censuisset: sed quod externo illo Sc per se innocuo cultu,parcendum Iudaeis existimauit,quo maior ei occasio de illis persuadedis & Christo lucrificandis, ad manum esse posset. Ob quam rem dc Paulo conflatam inuidia hoe praetextus genere declinare, & munus ministeri j illius fauorabile essiiscere fuerat conatus. Nihil enim in religione controuersia intempestiua libertate nocentius est. Iam 8c catalogis censos Hierosolymitanos p stores,& sius e inscriptos fuisse constat, ut alios quoque maiorum Ecclesiarum praesides,ceu a nobis in Alexandria dictum est.

SAMARIA ET INIBI DE

Amariam pulcherrimo Palaestinae 8c uberrimo loco sitam

esse Hieronymus tradit,quanquam nec Iudaeae magnitudine nec Galilaeae conserenda. Habet ab aestiuo occasu mare nos strum,& in littus cui Caesarea urbs clarissima imposita est,prominet. Ad Boream & latus Orientis Galilaea excipitur, proxime lacum Tiaberiadis, & Iordanem etiam transgressa ad Arabica usque deserta imis mittit. Iosephus libro belli Iudaici III. a uico Genaniae incipere eam,

S usque ad Atrabitenam Toparchiam contingere,prodidit. Primum

174쪽

Saasia. quidem illa a duabus tribubus, Ephraim Sc Manasse,posse mov& regno Israelis attributa. Quandoquidem Salomone rege mortuo, cum maior tribuum pars filh eius Roboam fastum plus quam tyranunicum ferre nollet, & desectione facta, Hieroboam praeclarum illum uirum sed humili ortum genere, regem creatum sequuta esset, Samararia sedi delecta est inin ea Sichem uetus dic patriarcharum memoria celebrata ciuitas,quam Abimelech iam antea euerterat ab Hieroboam extructa & pro regia habita est. Durauit autem id regnum ducentis quinquaginta annis ad usque Salmanas Larem Assyriorum regem,a quo lsirael, ut ante diximus, captus 8c in Persas& Medos abductus est,annis haud multo minus ducentis ante id tempus quo regnum Iuadae ad extremum Nabuchodonosor sustulit. Porro lsraele sublato Salmanazar memor quanta difficultate Sichimamo reliquas Samaariae urbes cepisset, praesidio ab Assyria misso totam illam regionem communiuit. Eusebius milites illos Samaritas, id est custodes dictos

autumat,uelut inde Samariae nomen exortum eile putandum sit,cum

longe uetustius & ali js quoque de caussis natum ess , uel ex ipsa schiis

tamaritani. pturae authoritate constet. Mixtum autem dc militare hominum geaenus, quanquam Mosi legem recepisset 8c iactata religione Deum se Iudaeorum colere profiteretur, tamen interim drjs itidem suis seruio bat,iuxta consuetudinem Gentium de quibus in Samariam fuerant translati,qua de caussa ludaris suanquam & ipsis haud admodum sui iuris obseruantibus, inuisi seinper Damaritani fuerunt, Zc contra,Samaritanis ludis religione diuersi. Vtroque enim populo legis poLsessionem sibi uendicante, grauissimis saepe dissensionibus est labo ratum. Neque alia magis caussa templi restaurandi consilium tamdiu protractum fuit, quum iam Babylone Iudaei reuersi essent,quam

quod Samaritani aemuli iam, non religionis modo, uerum etiam gloriae, populum captiuuare fractum & uelut nouum qui tot annis abfuisset, apud Syriae praesides & Satrapas Persarum, calumniosis delationibus criminari & quibusvis de caussis arcessere, tantum neapoli j concitare perrexissent, ita alienatis principum animis, ut aegre illi, rebus propius cognitis detectaq3 Samaritanorum inuidia ad templum reaedificandum admissi fuerint. Suum iam templum Samaritae meditabantur, & inique ferebant populi postliminio reuersi increta mentum, a cuius iam olim potentia sibi timuissent. Neque paulo munus crudeles in se Israel & Iuda fuerunt qui regum tamen externotarum arma in mutua excidia euocarant) quam postea Samaritani R Iudaei fuissent. losephus tradit hoc ingenio Samaritanos suis Ie, ut quoties aduersis rebus Iudaea premeretur, Iudaeos se esse pernegainrent, contra, prosperis in rebus Iudaismum maxime profiterenturi

Versuti

175쪽

tur) calidum 8c frigidum efflare consueuissent. Notandum autem a Samaritis eo primum tempore suum illud in monte templum esse Templum conditum,quo Dario iam ab Alexandro deuicto,Syria Macedonum inmodic armis petita est. Tum Sanabalath,antea Dari j per Syriam praefectus, mutatis rebus ut fit saepe magno militum numero ad Alexandrum

defecit, filiamq3 Isacham nomine, Manassar, laddi Hierosolymorum

pontificis seatri, quo cum illi familiaritas intercesserat,matrimonio elocauit. Ea re cognita Iaddus fratrem, ut qui contra legem alieno se main trimonio prophanasset,accusatum urbe summouit. Sanabalath Iaddi

fastum indigne serens, simuli generi fortunis & honori consultum

crapi in q,seu re Alexandri impetrato templum ingens super montem

Garizim proximum Samariae condidit, generum Φ ei praefecit. Qui locus posteris annis sane celeberrimus factus est, caeterum cultu ob Gentium & Iudaeorum confusa sacra, prophano foedocp. Verum Deum ore fatebatur, & re ipsa plures colebant. Creatorem adorabat,& rebus interim creatis par honos habebatur. Specie tamen cultus Scfama templi elati, adeo sibi fiducia quadam superstitionis placebant, Ut Alexandro mortuo coram Ptolemaeo Philometore, ad quem tum Palaestinae iurisditio pertinebat, de religione contenderint, rege turn quidem pro Iudatis pronuntiate. Eius delubri Samaritana illa memiis nit Ioannis ΙΙΙΙ. Patres nostri in monte hoc adorauerunt,& uos dicitis quod Hierosolymis est locus ubi oporteat adorare. Et Iesus contra, Mulier crede mihi, uenit hora quando neque in monte hoc, neoque Hierosolymis adorabitis patrem &c. Magnum autem & odi j in Iudaeos & contemptus argumentum fuit, quod Iudatis quacunque

caussa Hierosolyma digressis ad instar Romulei asyli perfugia locus

apud Samaritas fuit, si Iosepho credimus. Ne uidelicet deessent qui odisse pergerent. Neque illud fortasse praetereundum, quanquam haud ignotum uulgo, ludatis ab exilio reuersis, longo tempore nutalos reges sed sacerdotes 8c principes uiros loco regum fuisse, quemis admodum primis illis post trigesimum captiuitatis annum Cyri fais More regressis, Zorobabel & Iesus praefuisse leguntur. Regni uero sublati euidentem caussam fuisse idolorum cultum ex quarto Reaeoum capite decimoseptimo deprehenditur. Sed iterum locus regno lactus est, nimirum ut compleri prophetia po stet, de regno Iudaico

tum demum in totum auferendo, quum qui mittendus foret, adpeo teret. Paucis igitur annis antequam Syria Roman rum facta esset,

circa belli tempus quod aduertum Iugurtham gestu est,Aristobulus Ionathae filius primus post Babylonicam transmigrationem rex Pa

riter Sc pontifex diadema sibi sumpsit. Aristobulo Iamneus successit,

176쪽

3, SAMARIA.

qui & Alexander dictus est, impotentia animi & tyrannidis saeuitia

infamis. Quo defuncto uxor eius Alexandri laudatissima matrona habenas regni tenuit, relictis ex Alexandro filijs duobus Aristobulo 8c Hircano,quorum alterum Pompeius rebus Iudaicis praefecit,altearum,ut ante dictum est,Romam uinctum duxit. Primus qui praesidia& legiones Syriae & Palaestinae imposuit,qui Iudaeos prius uectigainles, mox Sc tributarios fecit. Dein fauentibus Romanis armos Anti a pater extulit,post quem Herodes filius, cuius regno sceptrum Iudassablatum est. Satis autem superi ex Iosephi & Eusebη historiaconis stat nunquam deteriorem Iudaeorum uitam in totum fuisse quam sub aduentum Domini nostri Iesu Christi, neque deinceps ad excidium usque ullum malitiae finem fuisse. Vt ea caussia Iosephus homo Iudaeisus, &mysterh incarnati saluatoris ignarus, ingenue fassus sit corruaptissimum sui saeculi uitae genus merito diuina ultione punitum,& fatalem Iudaeorum interitum fuisse. Primum pontifices ad summa rearum oubernacula euecti,ambitione, fastu, luxuq3 tumebant: nulla eis leois cura, nulla pietatis erat, primas sibi partes ceremoniae uendicaae uerant, atque hae quidem non tam ex legis decreto, quam proprijs sanctionibus introductae, magna parte diuinis decretis repugnabant. Proba species habitus, facies composita, & in sacris non inconcinni mores erant. Caeterum peractis illis Sc arbitris remotis,ad dolos,fraudem, calumnias, aestuans inuidia animus redibat. Neque quicquam Pharisaico supercilio aut iniquum aut impium erat quod modo ad

quaestum faceret, in quo teste etiam Paulo summam illi pietatis st

tuebant. Alrjs autem illorum exemplo ad paria contendentibus,infiis dias parare, percussores summittere, ueneno tollere consueti: ne ipsi quidem templo parcebant tot nominibus illis sacro, quin sanguine interdum percussorum madesceret. losephus author est, in templo fratrem a fratre ambitione debacchante, stricto gladio interemptum esse. Sed 8c noxiae conspirationes urbem replebat sanguine. Vt non

iniuria Christus Matth. XXIII. illorum hypocrisi perstricta,dealis halis eos sepulchris similes esse dixerit, quae foris quidem speciosa viis

derentur, intus autem plena omni spurcitia essent. Sed Sc Isaiae oracu tum notare illos innuit: Populus hic labi js me honorat, cor autem eorum procul abest a me, frustra me colunt docentes praecepta,doctrinas hominum. Praeterea culicem colare & camelum glutire illos dixit, praeteribant enim quae no licebant, abissciebant quod concessum erat. Iniquius serebant iuramentum per aurum templi, Sc per donum alataris factum, quam quod per ipsum templum, ipsam aram factum esset: hoc est, sua pluris faciebat quam quae essent iuris diuini. Re ipsa natio praua dc adultera erant. Quos uerissime Christus progeniem,

177쪽

SAMARIA. 33i Ioarines genimina viperarum dixerit, Stephantis autem Ael. v II. prod1tores 8c occisores Christi. Quorum hoc praecipuum studium

erat, ut quam plurimos ex gentibus in suam factionem traherent δέ quo plus apud eos sibi fauoris esset, in suum morem transgressos, proselytos facerent, quod ipsum non legis modo commendandae sed priuati etiam commodi studio fiebat. Super omnia autem, constra legem, gentium sibi potentiam foederibus conciliabant. Romam etiam iam olim legatis missis, qui id agerent, quo illis per foederum uincula sedem auitam & regni dignitatem tueri,praeterea synagogae immunitatem retinere possent . Praesidibus postea prouinciae haud raro ingenti largitione corruptis impetratis Q quo suis studi js uelis ient patrocinari, neque inuasis semel honoribus deesse. Notae sunt largitiones Hircani in Gabinium, notiores Herodis in Sosium, aliodirum* in alios de quibus qui uelit nosse, Iosephum Sc Eusebium lagat. Mirum autem, unde illis animus largiendi, quorum auaritia prae caeteris mortalibus insignis esset . Intelligebant arbitror ne opes

quidem illis consistere posse, qui regno semel essent exuti: Et libe ratis esse etiam auaritia assolet ubi lucri spes refulserit. Praeclarum autem istud Oniae iusti facinus, qui, ut libro decimoquarto Antiis quitatum Iosephus tradit, Aristobulo & Hircano fratribus belligeis rantibus, quum Aretas Arabum rex Hircani partium, Aristobulum in templo diutius obsedisset, nec caperet, protractus a milite in mediisum, & quoniam haud multo ante orando pluviam impetrasse creaderetur) orare iussus esset, ut Aristobuli milites dissiparentur: stetit

in medio,atque in haec uerba orauit: Deus omnium rex, quoniam 8chi qui mecum consistunt tuus existit populus, & qui obsidentur tui sacerdotes sunt, peto ut neque istos exaudias contra illos petetes,neque illos contra hos orantes,&c. Indignum ratus est uir optimus, in ciuiis

libus dissensionibus aut illi aut isti parti uictoriam precari,cum neutra agat ex officio. eque dubium est, quin Deus populum illum perdiae

turus,iuXta Prophetarum testimonia, uertiginem erroris 8c ciuilium armorum furorem eorum animis immiserit,qui merita demum ultiois ne exciperetur. Quanquam autem uehementi illa & atroci Vespasiais norum expugnatione, ita profligatae ludaeorum res fuerunt,ut ne suis

spicio quidem rebellionis aut studii rerum nouarum reliqua esse uiaederetur,tamen ita semper odiosum molestumq3 illi genti utcunque asinflictae, alienae dominationis iugum fuit, ut praeter etiam spem & optinnionem omnium, contemnere periculum & in rebus uel deploratis tumultuari ausa fuerit. Adeo non satis erat tot semel capitibus truriae catam Hydram illam, nisi alia succreuissent quae caederentur. Sub

Adriano rebellarunt Iudaei infelicissimo successii,de quo ante dictum

178쪽

332 SAMARIA. est.Iustiniani aetate annis post Christum ferme quingentis in Palaestiana Iulianum quendam legerunt & coronarunt, arma recta in Chrisstianos moturi,sed insolentiam Imperator,capto & decollato Iuliano, repressit. Iidem Phocate imperante seditione mota Anastasium Antatiochenum Episcopum unco tractum Sc ore obscoenis oblitum,interfecerunt, magno simul ciuium numero interempto Sc parte urbis inae censa. Persarum irruptio eos tum animauerat,nec satis illis fuerat Anistiochiae tumultuatum,nisi sua cum Persis manu coniuncta uel Hieroissolymor diripiendae authores extiterint. Fecerunt & Septimio Seue ro negotium,sed coerciti sunt. Deinde Gallo Caesari imminuerunt, nocte quadam plusculis militibus dolo interemptis: ob quam iniuiriam Gallus, ut erat crudelis N ultori' animi,Caesaream,Tiberiadem& Diospolim clarissimas Palaestinae urbes in quas illi se patrato facianore sparserant, celeri impetu concremarit,authore Eusebio. Memois

rabile autem quod tradit Hieronymus, nobilem Cypri urbem Sala,minem ,Traiano imperante, ab illis deletam fuisse, accolis omnibus intersectis: quod facinus sola illis,ut arbitror, doloris impatientia,&quod nulla amplius spes salutis elucere extorserat.

G A LIL AE A.

Amariam Galilaea sequitur, fertilissima regionum Sc uiroarum quondam sortium altrix, situo adeo selici,ut cum Samaria reliquis adiacentibus regionibus ob soli ubertatem de Palma certet. Iordanis illam clarus amnis e Libani radicibus delapsus ferme mediam findit, incis iuxta clarisq3 oppidis frequens,ambitiosus. Glitia. enim est Zc subinde sese praebet accolis,Plinio. A Septentrione eam Libani 8c Antilibani altis simorum montium iuga claudunt,partem Occiduam Phoenicia excipit,cum qua illi tanta uicinitas est,ut uel Hi ronymus Samariam & Galilaeam eius partes fecerit, Libanu regioni Phoeniciae attribuerit. Terminatur ab ortu Syria illa,quam ob demissam a decliuitate montium planitiem Coelen appellari ante dictum est. Qua parte ad Meridiem spectat,Samaria es Arabiae arenosis teris

minatur. Vniuersam ueteres in superiorem & inferiorem diuiserunt. Superior Libanum,seu Antilibanum dicere malumus,& Iordani fons.liua tes habet,Galilaea gentium dicta, quoniam extima sit Palaestinae etiam gentium. ipsis Syris contermina . Inferior lacum Tiberiadis ambit, trans Iordaanem autem plerisque locis montana exasperant, inter quae etiam deo sertis squalet. Montium ea parte praecipui Trachoni dicti,inter quos Gaulon ciuitas celebris quondam in tribu Manasse, praeterea regio

Trachonitis. Bathanara, a quibus locis Tetrarchiae Gaulonitidi,Trachonitidiq3 8c Bathac

179쪽

GALILAEA. 33s Bathanarae nomina data.Constat autem a quarta regni portione Teo trarchiam dictam, & Tetrarcham Praesidem eius siue regem. am 8c Lucas Act. XII. Herodem iuniore regem uocat, qui Tetrarcha fuit, Tetrarcha dc paterni tantu regni partem tenuit. Sicut& Agrippa minor itidem Tetrarcha, rex a Claudio Caesare dictus est. Certe Plinius libro V. Tetrarchias in regna descriptas fuisse commonstrat. Apud Eusebium in ChronicisTetrarchae quatuor numeratur,Herodis filss,quos parte regni paterni Augustus donauerit: uelut inde uerisimile sit nominis origine deducta esse. Cum ante hos Herodes pater,uiuete etiamnum

Antipatro Tetrarcha Galilaeae factus fuerit, & C. Plinius libro V. decem A septem Tetrarchias in Syria esse tradat, sicut 8c Toparchias

in Iudaea decem,quas ordine enumerat,a quibusToparchae uocati locorum Praesecti, quos paulo longius a regni specie abfuisse satis conis stat. Intelligimus igitur Syriae administrationem initio Graecis quadripartitam fuisse, atque inde Tetrarchias ipsas regiones suis limitibus determinatas, & Praesides earum Tetrarchas appellatos fuisse. Deinis de illis amplius diuisis,& aucto portionum numero, uetus interim &Primo datum nomen mansisse. Porro Sc in Galatia & Licaonia praeofecturae fuerunt non paucae Tetrarchiarum nomine, quarum capite

XXVII. 8c cap.ultimo libri quinti C. Plinius meminit. Lysaniam au in antem non Herodis ut apud Eusebium legitur sed Ptolemaei Minari, Chalcidis iuxta Libanum montem tyranni filium fuisse Iosephus cloiscet. Cuius regni pars etiam Abila suit celebre 8c populosum Syriae oppidum quod apud Ptolemaeum Lysanium dictum est,a quo Tetrara Abilinerichia Abilene cognominata,quam Lysanias post patris Ptolemsi mor trachia. tem uiuente adhuc Augusto accepit,& multis post annis Tiberio imis Perante tenuit. Proinde scientissime Lucas secudo capite prioris libri de hisce partibus ad hunc modii locutus est : Anno decimoquinto imperss Tiberi j Caesaris, Pontio Pilato praeside Iudaeae,Tetrarcha uero Galilaeae Herode Philippo aute fratre eius Tetrarcha Iturear 8c Trais chonitidis regionis, & Lysania Abilenes Tetrarcha,&c. Iturea enim δε ea. finitima fuit Galilaeae genitu,quam Philippo Augusti liberalitate contributam supra diximus. Dicta aute illa est ab Itureis bellicosa gente, haud longe Damasco motanis inhabitate,de quibus etia Vergilius:

Iturei Scythicos torquentur in arcuS.

E toties repetendo locorum situ historiae seriem satis alioqui uel breuitate impeditam turbare cogeremur, placuit simul ludoror,Samariae & Galilaeae loca duntaxat insignia ordine

180쪽

i34 LOCA IUDAEAE.

enumerare. Multis hoc ipsum egit Hieronymus in quaestionibus Sclocis Hebraicis, & extat libellus illius titulo, qui de locis quorum in Actis Lucas meminit,conscriptus est. Nuper & Zieglerus noster Palaestinam singulari diligentia non descripsit modo,sed & Tabulis exisaratam proposuit, ut equidem hoc labore supersedere potuerim,nisi

ante recepissem ea me semel loca redditurum,quorum scriptura Noa Μ Olivaru. ui ut uocant) testamenti meminisset. Expediam igitur paucis. Oliu rum montem,cuius in Hierosolyma meminimus Lucas Act. I. iter

sabbathi ab illa abfuisse ait hoc est, quantum abesse Iudaeo sabbathidie licuisset, id spatium duorum millium passuum erat. Ab hoc monis te ut pie & eleganter ab Erasmo dictum) Christo itum est ad crucis

ignominiam : ab eodem itum est ad gloriam. Ad eius enim radices Geth ani. uillula erat Gethsemani, & iuxta eam locus, quo appetente iam captiauitate, cum discipulis suis peracta coena dominus oratu abhi,Matth. Bethphistri XX VI. Nec procul alius uiculus Bethphage, in quo, domino per montem Oliveti intraturo iumentum apostolorum uestibus instrais tum est Matth. XXI. Lucae XIX. Vertex montis uel Hieronymi aetate dominicae ascesionis uestigia tenuit, ceu liber ille de locis Actois Bethania. Lucae scriptus innuit. Nec procul Hierosolymis Bethania uilla. quindecim plurimum stadiorum spacio abfui Ioannis XI. uicina autem Olivarum monti,Mar. XI. Simonis leprosi ,praeterea Marthae 8c Mariae hospitiis,& ex mortuis suscitati Lazari memoria nobilis. Locus autem ille,ubi Saluator pro omnium salute crucifixus est,prooximus urbi fuit, ad Septentrionalem plagam montis Sion Hieronyis . . mo. Golgotha uulgo dictus ab Calua js hominum, de quibus sumis ''-' ptum esset supplicium. Quo loco tribus horis uiuum inter latrones

pependisse,& nona primum hora mortuum,quum sexta esset in cruiscem actus,Matthaeus indicat. Horas autem non nostro, sed Babylois niorum more diem ab ortu auspicantium,sumpsisse Iudaei uidentur, sono p=isis Ut prima hora sole oriente, sexta meridie,nona declinante iam ad ueis

Sext Mila. sperum sole obseruata numerataq3 sit. Id quod & Euangel 3 historia confirmat,quae Christum captiuum initio in Caiphar atrium ductum, excussum. ea nocte a Sacerdotio tradit. Sed & Petrum ne quis priomam noctis horam intelligat) ipso gallicinio Christum abiurasse constat. Matthaeus XXVI. capite ordinem rei gestie prosecutus,Mane autem,inquit,facto &c. uinctum eum adduxerunt & tradiderunt Piis lato praesidi. Porro & Lucas XXIII. capite audita eius caussa,& cois

nito quod Galilaeus esset, ad Herodem Tetrarcham, qui tum forte Iierosolymis agebat, a Pilato missum fuisse Christum ceu ditionis

eius hominem, palam indicat. Deinde spretum ab hoc, & remissum, post Iudsorum ad rauim usque clamantium querelas auditaS,demum traditum