장음표시 사용
211쪽
sus seu 3. ten his non essent sapientia' intellectu diris o sita , sed tenacre coaceruata congregata, non potui sentiandiu permane- Te cuni emo rerum ordo in nriando progrediatur,Mauret,necessamini est dicere unitatem in eo est e. Vnitas etiam attenditur penes ad unii recursum: sed habet nudus, ut cum omisa ad inuice sint bene sisposta ad ipsum Deum ounia dicant ordinem, taqua madeficientem,&snem quia omnia rasan ait. propter seni et ipsimi secit Deus: Sc ordinatiosi esua perseuerat dies, quoniam omnia seruiunt Deo. una ergo esse munitum, ct non plures ratio naturalis probat . Vbi coim ordo unus rerum adinvicem est, Scido unus ad unum gubernatorem, S non sis plures erit a Dicimus unam ciuitate nuvnam prquincia ira: unum collegium, exliae duplici latione quia viaitatem inter se, S uilitatem ad uniun caput serii aut . 'IEt non soJum ratione Daturali probatur, quoil unus sit mundus, sed etiam altiori lim
Ratio. α, p II Secunda pors, quod nihil dest quo ad persectionena,patet quia iiihil videtur ad-ce t. i. gendum per hiionis: Vidit enim Deus cucta quae fecerat,& erant valde brana.
ror in fide , assere te non posse esse plures mundos se est aberrare in sile, licere plu-
Milo pl. res milia os munc esse . Proba fur pilaea
par est uia cum Dei Virtus si infinita, ut stades cloeet catholieci iti symbolo dieeti si immensus pater: immensus silius, Se . Et de sui nota trinitate, ct fide cathoi. cas, tui .s irmiter.&llaria c. a. S ssas in .i 4. Magili tu diois eius non est finis sequitur quod propter creationem huiusnodi, virtus eius Docii estiatista alias finita pyobaretur, si creatig istis visibilibus . non posset alium mundum,scilicet,Ilios coelos, S alia clementaci ea redii fide ergo erraret: imo quia physicam trudimus speculatione physice lo
alientes, probatur eius in si ta virtus ra
tione naturali, quicquid dicat Augustinii, coth, Niri Nimplms, etiam si egregis, philosophu, phum. tilias, in suo ite infinitate primi motoris. Ait enim, quod licet non prassit ratione naturali probari primi motoris infinitas, potestp rsuaderi. Nos dicimus, non solum probari ratione naturali,& demonstrari, sed iam probatum,& demonstratum essed ut ais ianus .in. 8llix si eorum: quod sanctu, Tl o
sugest adprobandii in infinitatem prima mι, cause demonuicitioncs adducete: sicut ad Φ probandum omnem triangulum habete tres angulos aequales duobus rediis sed sus . sciat ut Aiisso tel .docet Ut iuxta mate arcitiones adducantur, qua iro Npro elude- arcitem conuincunt. Et quod tales rationes iu dii incant in lumine naturali,asserit C regor.
Aruns.qui fuit est regius Philo p. Idem asseisi Duran s. Εκ quo patet Deum posse
'I Secunda pars, quod si aberrare dicere
plutes et e munis os in naturali lumine lo. iit quentes, patet e X tertia conclusione. Sed i si
quod in s se,probare videtur egregius Au lii hai gustino, ,3 1i dorus,& addi. citur. a .quae .ROMA.1hio.3.capit. Quidam .ld etiam constare apparet dκ dicto Clusisti Matthaei ultim .lte docete omnes gentes. Illi vero prosechi predicauerunt ubi a ue, δα .sed Apostoli non in alio mundo, nisi in isto pra dicauerunt. Itein quia id Roma. Aicit insicut perv- 1llizi, num hominem peccatum introiuit in or. bem. terrarum,&ca quo omnes qui in hoc mundo sunt,trahunt origine . 1 tem . si alius esset mundus,vel alius, quia ab alio Deo: Vel citius, quia aliam habetet si dem alterius Dei Vel alius,quia alium lia. bdiet iussi itualibus Christi vicari ui cxul alitis, quia alia haberet sacramenta: sed dare alium in ciliquo istorum est contia fidem. caliciis si non haberet alium Deum, neque alium cultum, iam vivis estet mundus, anditi plures.Facit ad hoe quod Cnil tis redemptor nolle e dixit de Magdalena Vbi llo cunque suerit praedicatuin Euangeli uiuia uniuerso mundo. dic. mois noli dixit ile multis mundis Verum est tamen, si quis es et Irote uias, quod exponei e posset quae ad Meua
tur provissitate: ut non videantur conuina
cere, maxime quod de Apostolorum praedicatio lae, tu usicut tunc noua fuit conpleta in nou orbe Scompletur continue iste etiam μὰ alio mun/o posset quis dicere. ξt quod ab Augustin.&Isssoro in haeresim catalogo ponat ut hie error, haud dubie 1,5conuincit, neque propterea a nobis polita est conclusio. euin multa ibi adducantur Don, ut haereses quae 3citi veritate non ut)licet sint alius salsa, vel erronea ut poteri diligen lesior attenderer tamen si luere sis noti est, licere plures mundos, est tam proximum,ut nihil distate videatur: quia mul
212쪽
specub. L. An mundus si persectus.
multa excogitari possent contra fidem sequi expolitione alterius mundi. si quis nobis obiciat contra quartam conclusionem esse mundum alium,no qui itim de nouo a Deci creatum sed modo de nouo inventu ubi brec prinaci aehata sunt
in nolia Hispania: nam ab anno Dominia 91.ad annii is viti,ab Hispanis,latus orbis est de nouo inuetust vi superare avideatitur cistiquum,de quo antiquis mentio se
Oa est hi si non superat, aequat tamen: &aalitie per singulos dies de novo, aliqua habitato habus frequentis,ima loca tam incoiatis e. quam in insulis inuentuturiquod insta exploratissimu erit, ubi descriptio erit totius noui orbis per maritima loca ad auia uiuiti & Aquilonem. Ad , his . Ad Primum satis patet solutio e dicti, Aa Leuitilis ut Adsecundum imo in si oeconlisiit perses. August. et ira uniuersi nain quod Deus res quas co-didit se adminis iret, ut secundum condi tionem earum sinat agere, magnificat ipsum Deum. Contingitque raro desecius, S monstrum: sess hoc est, quia causae secundae sint deficientes, S desectus erit in esse tur&relueet persectio ex huiusmos. rb. p p di dein iii . Quod mala culpae sol Deos i - ue' per littete etiam tigit ad decorem ob gra duum diueestalent . Et quia homo liberi arbiiiij est,seruatur eius conditio, S iacituricles. i s. 1a in hoc quod Deus non cogit ad bonum, sed ante ipsum posuit aquam,&ignem,ui tam ct mortem,ut ad quod voluerit, manum porrigat.
Αρ tertiu. AA tertium. Dicen sum quod uniuersum pro fine habet Deum,licet omnia que sunt infra hostinere, ad ipsum hominem ordinentur, sicut imperfecta ad perfecta ordinantur. Et dato in ipso homine sne desectus, non ob id pulchritudo, & persectio tollitus uniuers,sed potius apparet in
tali vatiatione: quia ex imper Etione aliquarum rerum intelligitur aliarum pers a ilhie. Opposita enim iuxta se posita magis elucescurit.
Vtrum coelum sit ponenducorpus simplex,an compositum ex materia,ti forma.
positum ex materia, s sortita. Omne com- ι.Arguima
positum ex materia,&forma , corruptibile est sed ecelum non est corruptibile: ergo non est eompositum e&materia,&forma,Co sequentia est bona,& antecedens est verti ergo&consequens. η Secun/o.CAmenta.as firmat coelum esse α Argume. corpus si plex, absq; copositione eκ matella d forma quia si materia habet: ergo patii. hibis. poteti reeipere aliam forma:S cu i d pol- ct si, e ct 7.sti esse duae somnae sublititiales simul, De- Meta. cellario abij ceret priorem,& sequeretur
Ultimo In eoelo non est forma: ergo cce alum non est compositum ex materia,essorma patet. Si haberet Armam, cum omne quod habet soriam, inoueatur ab ea, ccinialum posset moueri ab intrinsece sed no iii ouetur. quia alias non deberent poni ititelligentiae inotrices coelorum.
in contrarium est, quod si non si com- In eonira positio in ecclo ex materici, δc forma, totum esset sorina deae tus: at quod est tale, intellectitium est: Leq; coelum esset intelle
I Nolanatim quod omnes tam philoso- a , , phi quam Theologi elementa quatuorvo carit corpora simpliciamo quidem simplicia,quia non habeant compositionem ex materia,i Arma nil simplicia aA disserenrentiam mixtorum , quae sunt compostaeκ ipsis. .elementis ut divimus dictetiam In aequia solum sibi quodlibet elementosum g 0sr aco
duas vendicat qualitates,&non. a. cum ta '
men in quolibet mixto oportet intellis e-re. . qualitates, vel contemperamentum debitum earum. In proposito ergo speculamur utrum coelum, si ponitur corpus si mplex,ponatur ad modum quo clemen- mia, quae cum sint simplicia, quia non sunt ut mixta ,sint tamen ex materia, & sorma composta, vel si est eorpus sina pleMDon ad modum quo elementa, seil admo-9um quo substatim separatae dicuntur simplices,id esst,non habetes compositionemees materia, & sorma, licet aliam habeant compositionem. Iti hoc sensu intelligendotii t opinio Co Opiti. oramentatorciti locis citatis singularis, qui te- metii. i. net,c uessa corpus simplex , quod nulla
213쪽
rotin eo si compostio Θκ materia & forma quia putat ipse)s esset eo positio totis esset corruptibile sicut sunt omnia , quar sunt . composita. Hanc etiam Commentatoris ' os ionem se uitur doctor subt. qui ait, ' Loquendo ad mentem Aristoti incoelo noest compositio ex materia,& forma, quias .Mcta cadit, quod potetia possiua est potentia contradidit is,& si coelii esset eo postum eκ materia, posset habere alia foemam,&pos et corru pi. pandem opinio. oran . . sespiuntur Duratus .Marsit SC abri.M, ις ' - est notandum, i in icta speculatione
ab , o si vara alia in uuluitur, qua oportet simul tya, .l. i. ctare:utriatu eade sit materia omni u illo iuili seriori, corruptibilii Sincor euptibiliti: vi est coelotii. De quo etia coico uersa est
inter Theologos,&philosophos Et quidation volentes ponere eandem materiam cuissis eorruptibilibus declinauer ut in aliua extremum,ut sacerent non habere coelum materiam. Quod si concederetit, statim sequebatur quoil estet coelum corruptibile, υ lictu men. D. 4. p p. 'ssas tibi Tliona concc lit materiam in cre-chό4.ar. 1. lis tui sebinius sed negat esse eiusdem si e ciet eum istare A quintam essentiani vacat coclum. Euin sequitur scholaabolui sta- Arbellus. rum.1dem tenet Albertus Magnus,&De- Turania, trus de Taranio:&Alexand. Halen Acadis soluendarin specii l. sit prima concluso. lib., i cuium cst corpus simpleκ aliud a. . elementi compositum tamen eu materia,&forma substantioli. Probatur. Omilia cor pura quotquot in iuudo sunt,ex materia, Ssorma sunt coposita ergo S cciisi: quia non est sotior ratio de uno quam de alio. io, pia tete a Citini, res naturalis c sistat ex Daturistat coelum Ut res naturalis: quod linegas, ergo est supernaturalis, quod est isdianu quia miraculose ecelum esset. ito 3 Vltimo. Cmne ens aξhu, vel totum est . aishus,& scrina,vel habet formam, ut actu: Da coelum est ens actu It costat: ergo vel totum est actus, 3c rina,vel habet sorana: non totum est altius,&sormatqui a cu omne tale sit intellectuale: ut sunt substantiae separatae, coeliana est et intellectuali, substatiae: ergo est ens actu sormam habens ista quod habet formam, habet ix materiare, in qua recipitur talis forma ergo est compositu ni ex materia,& rma. Ruti, i p. ' Quhil sit c cirpus simpleκ ei aret: quia illud dicitur corpus siti iple qued non coponitur ex elementis,&non sibi vendicat Ad quatuor qualitates primas tangibile, i sed
coelum est huiusmodi inam non componiatur exese tuentis: quia Duqua in generatur,
neq; corrumpitur sed sicut a Deo primosuit creatum, manet. Et quoa sit aliud ab ips4 elementis, compertis linia in est, cuomnia mista scitit ex ipsis et eruentisti ad
inuicem vinum in altu itianseat, de trua paritur,d generentur secundum partem, quod tamen ecclo non coiruenit.
'sistam conclusione tenent Salio.Themi D. I . si ius&Theophrostus. xvii. Conclusio secunda. Coelum est lis enh i ci esse taemale a sua sol ma, de non solum est subiectu in motori in potentia ad viti. Hala conclusio est contra Ioan. se Gaduub ui Ginta ponit sub istis verbis suam eonclusonein. Videtur attendum secundum Aristote. dc . Comment. quod caelum 't ipsa quinta st τ'
esse jui: cireti scripto motore, non componitur eta materia, de forma, sed est coipui simplex actu existens, si ibiectum suo mo tori, vel motoribus. Itaq; non est potentia ad esse neq; habet esse formaliter a moto re,vel ab alia sorma,sed solum est in eo potentia ad Vsi. Haec ille Contra eum sit nostra ebncluso. quae licet virtute si contenta hi prima, ad maiorem tamen declarationem volui eani ponere.Est ergo ratio. cce Iim es corpii, ergo habet esse: ergo vel e se sormae, vel esse materiae non est dabile mediui quia nullii creatum est quo duo habeat esse vel foris vel materiae: sed non
esse materiae: s habet esse amateris ergo vel habet aliquam rmam vel iribis habet equitur esta compositum ex materia,' solmaili no habet, sequitur quoil materia est siue fotina, siue miraculo, quo goes negat.
FDicit secuti Io,quoa habet potentiam aquia ditio habet ad esse Non intelligo hoc. Vel non habet potentia ad esse: quia illud
hie esse iam oportet quaerere vi prius, a quo habet illud est emam cum no stasi, oportet sit esse receptum in aliquo, A per aliquid participatum, quod habet rationem soritiae.
Ite. Si ad Vbi,in potentia est. quaero quideli hoc quo δ i ii potentia ad ubi non e sultasastens3Nam ad ubi, nullum non subsiles in potetia est Quod si subsiste, aliqui, subsistetis hil:&se persornacim apropter haec imaginatio relinquenda est. Neq; possum mihi
214쪽
Speculatio. 1. An caelum si corpus simplex. ros
sum mihi persuadere Arist. somniasse que
ei imponunt Commentator. Ioannes de Canis.&aiij. Tertiaconi luso. Quantiis probabilitate: .ciatii ;s o liabeat opili in quae tenet non cite una materiam coelo rum. Sistorum corruptibili ii,
sed illam ab illa ais in iam, iiiihi probabilior est sententia quae tenet vitam esse rea teriam c orum rutilorum inferiorum.
tio potit sima est: quia materia istorum inferiorum est in potentia ad aliam, dc aliam foemam suseipiendam, & sunt generatio nes, d corruptiones sed cMorum materia non est in potentia ad aliam, nisi sol im ad illam format ob quod dicunt esse alterius rationis.Fateor ergo habere probabilitate. Alia tamen opin .mihi apparet nunc pro . h babilior, quam tenet Abuleti. &B. Bona.
41. e alio. 3 tina, sc Egidius probo. Tota ratio quare es 4. opinio contraria habeat probabilitate est, B. ου ψη eo quod in coelo no est corruptior sed haec his, si iti ratio non conuincit: nam ratio corruptio ad Evii. nis non solitio a materia est sed causatur a contrario agente ad e&pellendum contra itum .puenit etiam ratione formae,quae novi detur satiare potentiam materia, . Etiam
est propter dispositiones quas requirit in subiecto, quae non sunt tam validae, vel tas vae ad permanendum. Hi ne videmus in illi Rufetiorisus Q aliqua formae magis in subiecto/ueant,& manet absq; corruptione,vel quia non habent contrariti,vel quia coiruptio non tam potens est. Si ergo forma e celi taaso a. iis cogitionis est a Deo creata,quod actuet potentialitatem materia 'requirat dispositiones tales, quae a nullo cotrario possenteX pelli, quid opus est ponere aliam male riam,&illi tribuere causam incorruptibiliata tis,cum hoe potius pengeat a forma ta li3 Nam Getidum diuerstatem Armarum est perio clus certa duratiois euiuilibet rei: Don ergo materia prouenit: ob quod videtur probabilius luna si materia omni u. Et cum hoc alternatio generationia,&corruptionum in illis inferioribus inuenitur sequentior,vel ratior, secundum con titionem fornax, ciccontrarii, & diis ostionis
in Diateria,&non ratione materiae. In cor
lo tamen est incorruptibilitas, etiam s ea.dem esset materiai quia sicut se ainin Litoribus facit ὀ iuturnum ad tempus via itis, vel minus: sic forma illa e i conueniens illi eorpori ecclesii talis naturae ab ipso Deo est ereata vi satiata si omnis potentialitas eius,& non sat ibi alteratio, neque eorruptio. Et polito l*t una materia omnium, tantur tamen in ipsa materia liuersi gradus essentiales secundum diuersitatem dispositioirum a s diuersas formas habentes diuersos gradus perfectioni, qalate probat insidius. Folibet. s. allio- AEglaius sa
Nolo tamen ponere unam materiam. c tuorum S inferiorum, ut posuit Aui-cembron, propter formam unam corporalem, quam tribuebat omnibus corporibus i quia hanc corpo eeitatis formam noprobamus, sed reprobamus , ut non s stet, atque iterum diximus: sed ponimus unam, ac si esset massa quae sam, vel cera,eX qua omnia sunt constituta. Itoque quod quae Ham sint diuturniora alijs, sint coruptibilia, vel in eorruptibilia, a sormis, hi a dispositionibus vela contrarijseue Ops Plato. nit. Et quidem si Platonis haberemus ima una rati te,
ginationeni quod coelum sit natura corru ria omni vi
stibile,& sol im diuitia Voluntate sit in A Vargam corruptibile, de non naturaliter, agis co statis emet haec noli ra opinio, ut una intelia ligatur materia omnium. Et ante Aristota
tenuerunt orenes unam esse materiam omnium
3. Cum platone conuenire circa Gesi corpus putat plotinus in libio ge coelo: Plutarehu, etiam & simplicius 8e pro iactus , cum Aristo t.Creluna quintam essetitiam dicat, siue mundum quintum, ab hoc inferiori si uersum , ipsumque constare forma praestantissima &aelestia, ses dissensus est, quia Aristot. neque eiusde in materiae, neque qualitatum quibus constant caetera coelum putat: at Plato candem materiam omnium ct qualitates ponit, sed tamen maiori perse iione eo euntes & st bilita, ob i/, quod illa serina perseit ma teriam,ut aliam non appetat.'l Ad primum. Dicimus coelum eme corpus sinplex: tamen compositum ex materia,S Acina:&negamus esse corruptibile: quia ratio corruptionis non solitis es tali venit compostione, sed quia forma non actuat, ct i implet omnem potentialitatem qua habet. Si ergo coeli sorma uirtute Dei creata esst talis, qualis competeret corpo-
215쪽
ri . iii K deberet perpetuo durare, erit incorri; ptibile ciuia1aon erit appetitus naturali, ad aliam labrinam.huenit etiam corruptibi lita, es dispositioni bos, ' a cotrario, qu .i non sunt in c celo:unde data eius coiri pol tione eu materia, foema,non sequitii ut necessariis esse corruptibilet quia non sunt talia cottaria, aut in ii iis inferioribus iuueniuntuti ob id hic omnia corruptioni subiecta sunt,&non ibi. Adsecu u, as Ad se luditio iam responsum est, C 5m latoreis valde aberrasse in sua imaginatio ne, neq; crc limus suis te mentem Alisto t. Et dato Aris o .videatur ponere ciliam esse
materia in coelorum,&isiorum insertorii: ut dolior S.deducit:tamen non negat coesum esse coni positu eκ moterici,ct forma.
Ob quod qui piobant in hae parte Commentatorem,videntur decepti,& eiiii co-tea Aristo. loquuti. Neq; est necessari uina stiluandam e celoium incorruptibilitate ad has deuenire angit sitas,ut negemus co-tra rationem naturale , in c ci non esse compositionem ces materia & sorina. Ad tertia, eis Adicitii, Nesamus in calo noti esse sormaui αδ est Et ii inseras ergo mouebitur per suam rimam,non est necessarium e5 cedere in inanimatis: nam grauia, & leuia cum inuuentur,non a soritia, sed a senerate aliouentur vidi flum est supra. Et coelo competit motus sed non mouetur a serata qui diceret c um moueri o se, necessario deberet dicere cadum esse animal, ut supra
s. il , illaimu .Et sc Aristo. ait, mitio uere se ipsas , th propite animalium sit se intellisit Salio. Iris 3 phν Quapropter non sequitur, i, s solitia stasse. te s. as. beat, lutoueatura se, seu mouetur ab in-a.Tho. p. p. telligetitia motrice secundum Aiuinii proo
Vtrum unius corporis simplicis sit tantum unus simplex motus.
Iaetur quod non .Pa tet.C um est corp' implex, ut probatuc si in prae cedenti speculatio tamen noco petit ei unus motusi implex naturalis. Patet.Quod mouetur,naturaliter mouetur a se sed coelum non mouetur a se: sed ab in telligentia motriee vi dicimus ins neptitice sentis speculationis. Praeterea. Iguis est corpus smplex . ta
men non copetit ei solus unus ita otiis:quia mouetur ad centrum motu recto: & molietur circulari terrut notum est,& illi sitit diuersi motus Iergono cuilibet corpori cotiespondet unus motus. Hertiis. Mixta mouentur as motum predomitiantis elemeti seddatur corpus mixtum, cui respondent duo motus naturales
ergo &ipsi corpori siti plici potest contingere patet de serro quod deseetidi es alteo ita trahente magnete,& uterque motus est naturalis.
dit:ut in panno posito in aquatia vase 'ail vitati tum vacuum: ergo non soliun unusmo: us competit euilibet corpori. illuco traiiii est Aristo t. in illo primo lib. Iacilla
'llite est plinei palis spe eulatio iis tu, libri
de Oxlinquam ex proposito tractat Arist. Et oportet considerare, qu5d corpus sua. plex vocabitur in praesentiarum quod habet principium alicuius naotus naturalis in se ipso, sectissum naturam propriam discutignis est corp' simplex, ct habet in septincipium motus naturalis, ascengere.Terra
est eorpus sinplex,& habet in se principiusui motus. f. descendere, sed corpus mixtuest quod Λ i5 habet in se principium, sed admotum praedominantis elementi in eo. 'secundo notandum, cum dicat Aristot. , quod omne corpus physicis est mobile si δ' cudiana locum ponit motus loeati, diuiso Mem,dicens Q omnis motus loealis aut est rectus,aut dici utaris, aut ex his ni istus Aectus, ct circulatis Alesitur motus simplices. Et reotus rectus vel est ad messium: & hic est grauium: vel est a medio, qui est leuiu vel est circularis,circo mediust. Ad mediudicitur, quia ad terram, seu centrum terraetendunt frauia omnia naturalite quae tetra in medio mundi dicitur esse lituata .sta me lio leuia ascendunt ad locum suprem si, qui lunae concauum est. Circularis autemnnotus circa Dedium dicitur, quia circa ipsam terram sit cireuendo eant ut conlitigit in motibus coelorum. 'I Tertio considerandum, quo is motui qui misi
est a medio, qualis est leuiu, motus qui adrne diuin qui est grauium,contrarius est ut supra
216쪽
x. Consus. Ratio 'lahie .c. et
Specusatio. 3. An unius corporis sit unus motus. 2C3
medium qui ost seauium,contrarius estivi sed vn' est naturalis, aliusvero est violetus: suppa diximus sed motui circulari nullus1uotus rectus dicitur e se contrarius, neq;
ille qui a medio, neq; ille qui ad mediti. Et
iste ei reularis est motus continuus, ct regularis inius,' vocatur Daturalis ei, no quiati serina substantiali ses quia se habet natura eius ex diuina dispositione. His adno talis si s ima concluso. Cui libet en epori sinplici solum competit unus motus simpleκ primo, naturalis seci dum natues cim propriam. Haec est Aiisl Pilobatur. si sunt ρuo motus simplices, vel sint eiusdem speciei,vel non si sunt eius id speciei, non plures sed unus motus censendii est,s4 diueris speciei, non possunt cuia petere ei a que prim quia cum motus naturalis competat ei ratione sum naturae, &ct quaelibet res habeat suam ile terminata naturam ,&determinatam speciem no potest esse ii tales duo motus smplices differentes specie conueniant ei aeque primo quia si leue ascenditi s graue, Aeseedit. Neque aeque primo poten competere ascen ciere, 'gescendere. Secunda concluso Corpo est simpliei possunt compete se guo motus etiam natura
Ies simpliee, diuersi, se eonifatii,s unus se eundum naturam particularem de alius se claudum uniuersalem si . sat et ae graue ascendente ad vita nilum vacuum. Aqua enim est corpus simplex,&naturaliter c5 petit ei motus simplexi quia descendit se cundum naturam particularem, & competit ei alius motus smple ct eo trarius, sci licet, ascensus ob vacuum vita dum. Et hi emotus est naturalis scut & primus. Non qui lem secundum naturam particularem,
inquantum graue est,segsecundum naturam uniuersalem. inquantum pars naturaliter se exponit pro bono totius sciit ma mus se exponit pro bono capitis,& vir politieus in lumine natu fali pro bono totius rei publica .Et sorte modiis ex inclinationetiaturali est hoe quoὰ spectat ad commi ne bonum,quam id quod ad particulare, eum bonum quanto communius, tanto diuinius ut ait Aristo. Tertia c5cluso Vni eorpori simplici diuersi motus simplices, quo ruin unus non naturalis, vel uters; non aeque primo, possunt competere.patet. Aqua potest moueri naturaliter deorsu,& violet et sursui copetunt ergo aquae duo motus simplices j Seetida pars, quo A duo motus naturales Ratio. Σ. p. etiam possunt competere, si noti sint eque prim b. patet. Igni competit etiam circulariter moueri a A motum concaui lunae, &iste qui est circu)aris, non est ei violentus: quia neque est contra naturam, neq; secundum naturam propria, sed tamen est secudum naturam superioris mouentis, sed noaque primo conue init uterq; motus Etiam luna mouetur motu simplici,&naturali ab Oeeidente in Orientem, & mouetur m
tu alio simplici imo A eontrario se cuduni partes: quia Orientis sors opponitur illi quae estiti Oecidente ab Oriente in Occidentem ag motum pii rei uobili, in qualii et die peis ciens circulationem, cum tamen alio motu simplici per. a s. sepe dies
moueatur,&vuam compleat circua atione
Ethse motu qui admotum primi mobi APsio. lis est, noti est Qicengus violentus quia nullum violentum est perpesuum: neq; debet Atei indisserenue, sicut aliqui putant. Et idede motu circulari ignis,sed est natuialis hievipesinus tamen non a que primis conueniunt isti duo tam diuersi motus: quia primo couenit ei motus qui ab Oeei leti te ii, Orientem, secundo conuenit et,quanuis Naturaliter,motus qui Oriente in Ceci
Quarta concluso.Motus smpliees non 4. Coelusio arque primo, non solum duo possunt coinpetere viii eorpori simplici,sed Plures. Pa Piui ratio tet. In firmamento est motus ab Oeeia etite in Orientem ei naturalis, A motus diurnus ad motu primi nan bilis, qui est ab Chidie in Cecidentem. Est & alius motus qui trepidationis dicitur, qui neqι ab Oilenta in Occiaente nem ab Occigente in Orientem:ergono solum guo,sea plures potiunt
competere uni corpori simplici, tamen liciaeque primo. Item In sole &lunais estis planctis vltra phtatio iamotum diurnum.& motum qui ab occi- ito. Aente in Orietem mouetur planeta in suo eccentrico, naouet in suo epiescio qui sine motus diuersi ina) mouetur,ut dicatur planeta aliquanao retrogragus interdum sta tionarius, vel direct', ct planeta est corpus simples,&coelum in quo planeta, est co pus simplexi ergo posititit plures motus implices competere viai, verum non aeque primo: quia unus prius, alius post rius; vel unus ratione totius: alius ratione
217쪽
partis de quibus insta li se omnia in astrologia probantur.
Hie cauendus error est procopii Ga-2 ei vetusti aut horis qui exponens ilia verba Gene. .catharacte ei eli apesti sunt amistat perperana sentiunt illi qui coelum singunt sphericum , δc mobis r nam coelum eo tisis fit im nobile, &Via est astrorum in ipse Ae curretiunt,&cin quia de centricis,e epicidis hae inci sit sermo alibi e& proponto tractabitur in serius..chnelus. Iosaiata conclusio. Non est necespasium quod euilibet corpoYi simplici competat Milo. unus motus smpleXacto, seu Testiaest
dum aptitudinem. Datet erra es: corpus simple'cum sit unum e X. . elementis: t men nullus ami motus ei cois petit: quia
immobilis perseue sat in incilio mundi: nacum graue sit,ad quem locum moueretur, iiiiii ad seipstim, quar in ceratro posita est 3Quapropter surii cit secundum aptitudine sit quia si tetracsset ultra suam naturalem dispositionein, eretra locum suum moueretur ad locum, ubi nunc immobilis peess erat .Et eodem ,modo alia corpora limplicia, qualia sunt elementa, si sint in suo loe ovaturali non tuo uerenturi tamen non est
qui neget eis competere motum smplice naturale quia iaci iura aptitudinem suFf scit conueniat. edes usio. g. g Sexta coclusio. Corpori mixto posunt competere plures motus simplices aeque
Ratio. primo probatur. Corpori mixto eo petit motus naturaliter secun aum ratione prae-
domin intis clementi: si ergo detur uim tum corpus,in quo snt duo gradus graui talis,de quo leuitatis, Λ que priuab conuenientelascelidere, Sc descedere: ut lignum 4escendit in aere positure, di ascendit in aqua proiectum o D leuitatem: Et si daretur mixtum quod haberet virum gradum Isuitatis ignis per totum,& alium grauitatis aquae per totum,& altu leuitatis aeris per totum,&alium grauitatis terrae per totu, multa notanda vi seretur in tali mixto ra-Albὰ iti tione motus: quan uis 3ari posse neget Al Amaaeti . bertus Magnus,& Amadeus in isto primo quaest. ι .Dixi per totianti quia si in una paete mixti poneretur grauitas,& in alia leui
tas,iam non competeret motus alius, de alius seeudum tot uis, sed secundum alia,&alia parte:& uti ius pallis natura postset impegire aliam a motu .Quapropter optime a Deo omnia ordinata sunt in suis pro apsi ijs naturis in ponsere, numero, de mensura ut quaelibet res habeat, etiam suum
motum deputatum iuxta naturam esem
ii praedominantis. Septima concluso. Cum solum snt tres 1. motus, qui simplices di eunt ut solum duo
possviat competere naturaliter mixto ratione elementi praedominantis. Hic volo dicere, quod cum solum tre; sint motus smplices, scilie et, a medio, ad medium, 'ciecularis:& duo primi copetant elementis , quae sunt corpora sutiplicia, & tertiu coelo, quos eiu etiam simplex, mistis no
competit naturaliter motus circularis. sed vel erit a medio, vel ad medium. Ratio est: iii, quia mixtis competit motus ratione illo rum ex quibus componitur mixtum :& quia nullum mixtum ex coelo composutur, sed tantum e M elementis, sequitur in motu naturam ipsorum elementorum :&s elementum graue do in incitur,competet
ei motus ad medium: & si leue, a medio.
Alius simplex qui circularis est, non conuenit alicui mi uto. Ccelum enim neque leue, neque graue est: ut docet Ahistotes. quia si leue, ascetigeret,&si graue, sescenderet: sed quia neque es graue neques e-ue, secundum naturam poterit ei compta tere stolus ille circularis, qui circa me.
sium est. Caeterum nullum aliud est eo pus sJue simplex, sue miκtum, quod non sit graue,vel leue: de necessario naturali ter competet ei motus vel a medio, vel aemedium.
sisFt quod e aerum non si graue, neque leue probatur: quia grauitas,&leuitas sunt qualitates secundae causatae a primis, stili eet,st ealiditate, frigiditate,&c. dc cum non haseat eoelum primas illas qualitates, neque habet illa quae ad ipsas consequuntur. st quia nullum est aliud corpus in
quo non sint tales priinae, vel omnes: ut in mixtis, vel saltim Juae: ut in elementis,
nullum est corpus, quod non sit graue vel
si Aristo. cum dicat coequin non esse
graue, neque leue: dicit etiam moueri sue laborer ubi excludit tres opi urima Homeri qui sit κit gigante Athlatem humeris sustinentem coeuum nam cum sine laborem Olleatur,dc neque graue neque leue non
indiget substentatione ne ea dat: futius tetiam opinio .Empedoclis, qui ideo dixit coelum non cadere , quia scilicet, vel cis,ime
218쪽
cissime mouetur sed hoc vanu est. Nam licet paruo tepore velocitas posset esse causa ne caderet, non tamen posset esse pet tatum tempus de platonis etiam excluditur opin qui motum cαli aeternum putauit, quia cini atum :& anima coeli iustinet coetu ne des fietat,&violentei mouet illud: sed uon potest state, quia si anima coeli mouet violenter, aeternuin non posset esse, nullum violentum est perpetulanumita illa anima eget continuo in labore,& fatigatione di esset prioris conditionis quam anii Dalia corruptibilia, quae shmno interdum
ad argum' est Ad phistum .ision est necessarium quod
omne quod mouetur naturaliter moue
tui a se id est a principio intrinseco: nam ut alias non semel diximus) hoc soluma istote. s. Aricto te dat viventibus,in quibus princi- physi. i. α s. pium iotra est motus, sue vivant vegetatiua,sue sensitiva, siue intellestiua vita. Et si coeli ponerentur animat ut aliqui voluerunt ex antiquis philosephi, im 3 & eκ nori tu, si ei, Theologis sunt qui concedant sic et
ca ut p' theationabili ted consequenter erat daneu, sup g c a moueri possunt ii se tan ius a principii,s spee. , pio intrinsecti: at quia nos coetu in anima coelutio.q. tu dicimus de quo in Da,mouet ab extrinseco,scilicet. ab intelligentia motrice culi. Neque motus ille Violetitus ei quia no est
Ait i. Ad secundum. Aliqui negant motu circularem ignis et Te naturalem,seg dicunt in disserentem mos vero concedendo esse naturalem, dicimus copetere igni fluos motus naturales, sed non aeque primo. Et quado Arillo. dicit uni corpori simplici viiii competit motus simplex naturaliter,&no duo intelligit aque primo.1d. i. Ad tertium De motu serri ad magnete ascensen lo, negandu est quod sit motus naturalis serri, ait uis sit naturalis magne
rolutio. , . a secun Ao dicendum ' hoc est tenenῖα quo a motu, ille ferri ail magnetem sit narituralis: quia euenit a proprietate naturali lapidis magnetis,quam habet a coelo:& s-cut iaciturale est illi ut ferrum attrahat, est naturale servo ut illam coelestem proprie late sequatur scut su&us,& res uxus maris est naturalis ob eandem causam & tu edicemus quod ferro conueniunt illi duo motus naturaliter, sed non aeque primo: Dam vitiis ratione elementi prae dominan
iris possit esse perpe tirus. 19c
tis: alius Gute ratioe proprietatis magnetis. A s quartum ex dictis in conclusione se,..eunda patet solutio. Et cum m citum esse in coelo constet,' disse eentiae locales stitit pone deme pe dextria, sui strii, ant retro, superius & inseri': S hoeno solum quo ad nos, sed ex natura rei intelligentiam oues excelletiux inssuit in illa parte unde incipit motus, quam in alia & quidem respe tu primi mobilis, deκtrum est oriens:&lmi ilium Occis ensiante est punctum Mefitii ei:& retro puEhum oppostia, sursum est polus an tarthicus, ct circite' qui sena per nobis apparet,eti deors imita ut nos in nostro hemispherici si inferiores respectu illorum, qui ultra equi noctialem habitant:& tamen respectu ita otus planetarum econtrario & Oecidetis dicitur de trum,unde incipit suus proprius motus,& caput este sub polo zodiaci arcti ei: in sic est pars superior.Haec breuiter di. cti forte aljbi latius.
Vtrum motus circularis, qui coelo copetit possit esse perpetuus.
Idetur quod non, quias esset motus localis perpe a. Argum e
insti tuus ipse prior esset inter id omnes motus,seg non est e prior, nam in animalibus
gressi uis, priores suntes ij mot':scilicet augmetatio, alteratio. nutritio Sc.Et ultimo aduenit localis motu se hoc experientia constat in paruulo, dciusce tu ,inventre matris prius est augmentatio,& alteratio, quam si motus localis.
Secunao. Si motus circulari, posset e Notan . perpetuus,' posset es re infinitus: quia repugnat quod si perpetuus, & sit dimita tus es finitus, sed non potest esse insultus, quia infinitum non est dabis et ergo non potest esse motus circularis perpetuus: quod non sidabile infinitum,in. s. Phys-
Corum probatur text. 39. motus enim localis cole quitur magnitudinem quo ad ὀiuisionem .sed nulla magnitudo est infinita,
ut probatur primo coeli.&c. In contrarium est auto .philosophi. an contra.
Pro solutione notandum,quhil quaestio hae
219쪽
llaec potest esse vel de possibili,an dari pos
sit motus cireularis perpetuus, vel desacto .an sit circularis motus per Petuus. , Coelusio si prima eo ne luso circularis, potest esse perpetuus.Haec contiu .probatur de mente Philoso.in .s Physicies qui ct probat, non solum quod motus circularis possit Hie perpetuus, sed qd solii sis no posset
esse perpetuus esset propter contrarietate, si ut motus repex', calteratio,&augmetu ira, non potest esse perpetuus,quia habet eo trarium 1 sed motus circularis no habet contrarium t notum est ergo potest esse continuus in perpetuus Marcest fatio Philosophi in loco citato,&probat motu circularem non habere contrarium, quia qui litis et contrarium est ab uno termino Iacilium terminum oppostuna, ut augmentatum a minori quantitate ad maiorem, sed motus ei reti laris non est ab uno termitio, ad alium oppositu in led ab eodem ad idem,&e ut constat.
, 'l Secunda concluso De metite philo. no
,ibi, 'rui . . 'motus circularis potest esse perpe- solidae . si , iuus, sed etiam est perpetuus patet quia indotiri a Philo an perpetuis no disseri posse,&esseret patet. 3. yhys c. te r. 3 a. Item: quia ut in praecedenti conclu. dictum est
motus circularis, , non habet estrarium: Sinter υna circulationem coeles em, talia,
non eo sitiet iapus medium, ex quibus duo his, simili tuti iis sequitur concla. s. 0 nori soli in de possibili sed de in io motus circus iris si contini is, e perpetuus de nien
non si litui post bile esse, es anu es sed necessarii i Hle: si t mot' cireularis cAtinuus S Perpetuitu rati in hec versu, eXis lima uir 1, illa causa qua dat hie Aesisto. non solii in odo dat q, si possibile motu circularem esse perpetuus ni A q, sit nectitari pusic igia, iti mi, ad tur debet intelligi locus iste liaec Comentis in lit Com 'Illa aduerte quod Ioannes de Ianaino. s. omit. PitysJcorii. i. i8. ait posse sustineri hoc silui Comen .si motus circularit termina et ud, oporteret esse od aliquo A ubi, detera Ditiatus sed hoc non oportet in motu circula Di quis cit quolibet ubi, qd acquiritura incibili, motu cireulari, si ei naturale, noesh maior etitio de uno,qua ae alio, ubi cle-beat motus teri uitiari iii, iii sic de motu re io,quia mouee ab ubi non naturali ad ubi Maturale, Ubi quiescit, Vel debet intelligi ait Iandinus, ut in omni motu terminato, ne
cesse si vi termiis ad qiud, stactu, distia
nus citerinino a quo, ubd DG coliti itinmotu circulait eu si unu&ide haec laudi. .c , . 'Tertia conclu .actu,non est motus circu B laris conti iritus,&perpetuus neque ratione Aristo .conchulunt, neq; Commentatoris i a dici.
necessitatem probat, neu; Ianditii interpretatio sumet t. Primit pars 1 de eotillati quia ''
motus coeli cessabiit, &c. sicut S coeperiit esse quandra mundus a Deo creatus est iii tempore: sed rationes Arist non probantactu esse, quia una circulatio alteri cos tinuetur , quia ex hoc ibi uni concludi tor quod quandiu duret motus caelorum, S duret illa cotinuatio circulationi uix sed non concludit, nisi stipponendo prima uo lati,quo Anescimus neq; vltimam futura,
quod etiam fidei repugnat. Quapropter
commentatoris interpretamentum esuta
dum est neq; quod Iandinus pro eo facit, nam licet quodlibet ubi, sit naturali mobi li circulariter moto ex parte sui, tamen ex parte mouetis,qui per intellectum mouet, determinari potest ubi, a quo incipiat mo tu, S ad quod terminetur vltinia circula tio 3c sic eu parte primi mouentis,no esset eadem ratio de quolibet ubi &hoc susticeret, ad hoe quod Do sit neceis, ium,perpe
tuum esse motum circularet concluderet tamen, s primum moues mere naturaliter moueret. Et secunda eius ratio minus cor uincit. Nam sol iam probat continuitatem, quandiu durant circulatione ut diximus: es non amplius. 14 alii
Adprimu dieen lut , in eo ge probathi ad motu localem alij motus praecedat: sed in uniuerso,prim' motus, & a cotrario ocialit,locali; ei h&ipse soliis posset esse coibaauus perpetuus, Jicet de ficto non st. Aa seeundum dicendii quod &simo tus circularis perpetu' esset,per hoc quia quaelibet circulatio circulationi contistiaretur sine medio tempore,vel quiete: non ideo sequeretur infinitum actu: quia quelibet etyeulatio sinita,&limitata est quia ex
parte mobilis non esset actu insui tui custa hoc nodetur, neque e et parte ipsius moturcircularis, licet esset rei teratio in intini til.
intelligentia tanqua a forma informante.
220쪽
Spe e. ue An in eat coetu ab intelligetia tang a sorma insor m. Los ONSEQUENTER
queritur quia de intelliget ijs,sermo est, mouentibus cretum, de de motu ipsius e celi:
ab intelligentia tan quam ab aliquo tu Grinante coetu, vel stob ipsa intelligentia,tanquam amotore eκ
primo vi/etur quod intelligentia in o.
triti si forma coeli, patet ex Conrenta. in . I. coeli coment. . in haec verba,eκ intelligentia dc orbe, si verius unum, quam eguateria deforma.Sed hoc state no potest, nisi quia intelligentia sit forma in formans
secund4 es eodem Com .in se eungo de substantia orbis, ubi ait in haec verba, coelum, indiget mouente ipsiam, in loco, dc vi et ite quae non si eorpus ad largiendum libi perivan etiam xternam motum aeternu sed permanetitia quod: A etia da i non potest iiis per hoc quo A intelligentia motrix, sorma eius est ergo. , 'Tertio Aituo. de Coment tribuunt coelo intelligere patet eΝ .i a. iri etap. te N.36. sed
hoc non potest esse, nisi per intelligentia iuin formantem coelum ergo sequii ut quoditi telligentia unitur caeso ut forma. In eontrarium est Arist. vi addueemus. i. cssesso prima concluso ex intelligentia motii ce dc coelo non potest fieri unum per in emationem, eo mogo quo eae anima de coopore probatur primo apud Commen. lite coetuso est manifesta quia de mente eius repugnat naturae intellectuali in se arricteo posuit unum intellectum in omnib', sed hoc sgmentum seu potius deliramentum in. 3. de anima reprobabitur. existi.
mabat ipse quod omne in nrmas generabile de eorruptibile esset) . False tamen. a. Sic ex dictis Com. O omne quo ἡ in Aemat. 8c mouet,satigatur in inouendo: si. ergo intelligentia est serma, defatigatur, cum ouet,&se non posset perpetuo moueare, neq; uniformiter, quod est contradictaeκ mente Aristote. fix dictis Aristo probatur coclus ornu Lia virtus mouetis tempore infinito, est in magnitudine.8.Phys c. tex. 39. sed omnis intelligetitia secundum Aristo t. ia. Meta- tali py.tex. 3.mouet tempore iusnito ut
praecedenti speculatione dictum eui ergo sequitur concluso vera quod intelligentia non potest esse forina informans coelum. secundo, omne informans magnitudinem,mobile est, saltem per accidetis, ergo si intelligetia insormat, mobile erit, saltim per accidens, cunduna suam substantiam sed intelligentiae Ut docet Aristot. sutit inimobile, se eussu in suam subsisti iam diκ incundum substantiam, quia non inco uente ea moueriano tu raptus primi mobilis. trium est hic aduertenduna. quo A Aemete Aristot .no sunt plures intelligentis qua sint orbes, quia cuilibet orbi est sua intelligentia motri κ, deputata sed tamen sectida Platonem dc veritatem sunt innumerae Aequo suo loco de tempore. Repugnat naturae iistelligentiatum in a. Coctutio emare aliquod corpus aut materiam, cui det hinc patet, nulla natura integra per se potest innimare, sed intelligentia in suai perie est integra, 3e perseeha: ergo non Poterit in rmare maloipatet quia omne qain rimat pars constitutiva est alicuius. 3.3: se consequenter nati ira integra no eis ut seria quit integra natura no est, potest malefici in rinare dc unum tertium constituee scilicet, rem naturale cum ergo intelligentia in se persei ast reprenat, veiti coire osti nem alicuius tertii intret taquam forma. i
Manet ergo quod intelligentiae, cu mmueant coeluminc non sint forma ipsus, applicantur coelo, ut motor eκtrinsecus qui mouet coelum, cui applicatur, ct quando in uetur coetu cui applicatur dicitur mo ueri no de per se, o neque de per accides proprie: quia quae distinguuntur secundus stantiam es non continuantur, neque . contiguantur,& vtium non constituit uetu esse per aliud, no sequitur id ex motione viaius aliud moueatur per accidens proprieac in praesentiarum sic est ex intelligetia Sectio sed per accidens impropite di citur intelligentia moueri, per hoc quod coequm cui applicata est, moueturivi scilicet genominetur moueri duominatio e trinseca,no quod motus subiectetur initi-telligentia, sed eo modo quo dicimus lapi dem videri non visionis quae sit subiectitie in lapide sed illa quae est in potetia visiva, qua denominatione dieitur lapis visus, fiedicatur intelligentia mota quia coelum