장음표시 사용
221쪽
scinterpretandum ut magis unum intelligatur, idest nobilius, non quia fiat magi, umina per se,ex intelligentia & suo orbe, qu .ina ex Hateria &forma, se quia fit at-I i vi hi, gregatum an corruptibile quod no est e ita erim. ateria&forma:M omne qa ex materia est, Commenta. corruptibile dieit &ob id materiam esse in eoelo nefati de quo supra dictum est in prire o phylacorum. I Adseculi luna dicetissum, quod esse per- amnens in circlo,quod ab intelligentia protienit de mente Commen non est quantuad esse formale, quod formam in formans dati ei quam insomnat sed intelligit quantum a s permanentia iideli esse conservim iii, ut ita bi δ emente Conmiet. st quod intelligentia opplicata orbi mouens ip1iun, consei uetipsum δε hoc quidem ita est , immediate, vel me ita te, per virtute in , communicatam a primo. In hoc tertio argumento tangitur, alta cultas utrum orbes c releue, sint animati: ct quatiuis obiter alius diximus & infe iust augemus quomo coetu non esi animatuaninia senstitiaiieq; intellastilia, tamen insequenti speculatio .eκ pro sese speculabi-m V pro nunc ad argumentum dicimus dictum Aristo.&Commemquando coelo intelligere velle,tribuitur id esse non ratione sui sed ob intelligetitia motricena dcc.
rationes miliis anterio tibiis, sces cietem
influenti ae corruptiones, ergo sequitur, leoelum est an iniatu Halias iaciti possiet pertingere ad prodii hicinem animati quia effe lux non es cedit causam suorti.&c.
cccsu inest causa, nori solii in inanimatorii,.
ueli motu suo lumine, sol 3castro causant gens Α .. ., ndo, csiautia oritas Aviceno: . sui: m M m hiatili ea. a. qui diNit coetu esse animalia, anima iij tes laetitia in ibi male corpus coeli & ratio ei is est hec coesum agit tu hec in seriora, & sngul.itia,ergo oportet sit cognitio eorti,& quia id agit per motu, oportet etia si cognitio motus In sngulas sigilla cognitio non potest esse nis eoeluinta abeat animam, patet: quia no est ab in telligentia motrice eu solii ipsa univit tale cognoscit:ergo oportet si ab anima caeli, quae ratione phantasiae singularia potest cognoscere,&quia intellei tua est, niuersale etia attinget Hee ex dictis Avictite ergo sequitur quod coeliani lit animatum. Tertio coelum mouetur motu naturali, ergo habet animo ira a quo eis motus,& se coelum est animatum probatur consequetia quia ii motus ille naturalis eri portet si ii pei ne io intrinseco,nam qui ab emtriti seco est, violetus dicitudi cuin ergo motus ere si violetus no sit quia sic perpetuus esse no pos et biod eu contra determi nata superiu' k li violentus no est, aut ma propria in tarmante oportet sit. In contrarium est veritas.
Haec quaestio si si cultatem babet tu is varius uisu est philosophus itidisssu es,& narii fuerunt' eupostores, tum etiavi quia doctor.S.Tho. qui eMactissime pen, trauit mentem Aristote &Theologoti nido io s.cosmiatis, initi, si itidiuersi, loci, diuersia est loquiit':& inter nostri t ybrisa nores graiies Caietanus doctissini ut ausus est a firmare in expolitione Psal. i)εa suco esse animata anima informante xt iii telligd tu opplicata rone mos, excludetec stato intini eo&alibi quem sequuntat pris latonici id a si emat ait euilataicedum a hunc inundum animal esse,idis: intelliva, re , eraditi ina prouidelia ei stitutu, Apro 'iti ic Plutius ossi .ppositione Aemat' dicit citatis coeli esse media inter sternitate a te dipus,es aliis cir a causis unima coeli dicito, ib stituta in hori pote et ei itatis ni sciit sibi ridio terminat sit oelius I, ciuisperiit; si in ferioris pritieipi si ita ut inediudex inq; extremo participat ic anima coeli die diu est inter intelligetia ise corruptibilia. Coinentator sequendo menteni Aristo. nonnulla ilicit ag propositu. supposio e ces credunt dupliciter capit:υnomo pro torpore coelesi, sechiso motore suo, seu intellia gentia motrice alio simitti opto corporee elli & sua istelligetia tanu unu aggregationeate Oportet dis inguere inter ait, mala,quia quodam est animatum animai 1 existente, di informate es faciente vina situ pliciter, ut colitiosit exanima rationali isceorpore Secundo
222쪽
specula. . An Coelum sit animatum.
- secumlo capitue pro animato non aniaraa informante,sed solum appropriata &applicatris dante motu eo quod est prin
s Tliomas. 'C ami secundum se motrice intellige quolibet. ita se elusa animatum non est primo mora, q. 4- α ilo, a tetidula t. te animatum,est composi
ii , , tum ex vera materia, in vera torina. quae
. . - . est pars co posti vere sed culuno est timiusmodi, ut supra dictum es luim, est corpus organicum ut constat, quae dispositio ad animam requisita est: patet ex. 1 eccli. tex. a.nussa enim est diuersias in pah tib credi in qbus organotu diuersias attedat. a. ος μ/iψ seeunda cocluso Melum. a. sumptu Pro aggregato ex corpore S coeli S sua intel. ligentia motrice ei applicata, non est ani- atum primo modo: patet quia in via Cometit. tale animatum ptimo modo esst generabile,& corruptibile, sed coelum no eu generabile, neque corrumpi potestivi patet ex primo culi,ergo mo est animatum: ct quidem Core est. probat ex suis principhs, ita putat in quolibet animato animae Auctam ae potentia materi e & ex consequenti omne animatum e me genitum, re eius generatio termiti' est alte tionis: qua
de causa motus est ut in errovem in eideritati imam humanam non esse forma iustitis vi autem. vi. 3. de atiam a late probabit ut
in erim. gato ex corpore S intelligetia motrice estaui alum. a.inio, in via comment. patet:
quia secundit philosa. coeli teN. .se X positionis disse entiae sunt in coelo,ante retro sciErgo est animatum, item quod habet intelleclum de appetitum est animaturer sed . 1.Philos . ia. Metapli. teX. 36.in coelo, quod mouetur a primo motore ut ab appetibili oportet ponere intellectu es appetitu qd.n. mouet ab appetibil bis petes est,
ct ibi dicit id principiti appetit' est intelli
getia . . Hae e die a sunt ad mente Come. de quaestione qui de videt explicasse sensti
Arist. & oportet concederem via coisen. quod intelligentia cognoscit motum que causat etiam in sinsulari non per speciem motus,sed in sua est entia quia cognoscenis do essentiam suam perseeie, cognoscit omnes eflectus suos proprio,idccum sit causa essectiva motus a terni,cognoscit ipsum,
ac cognoscit res inferiores producibile, per suu in motum, di in singulari non per speciem propriam, sed per essentiam suam. Seὰ tamen contra Comment . obstat, si Obi si coelium animatum non est proprie, ergo solutio. ignobilius formica qudi omne in animatu
animato ignobilius est .a .c . come N. 61.
Solutio esti quod quo at gradum essen Ai,sormica nobilior coelo est,quia habet esse, dc vivere, qui tant duo gradus & in caelo solii in unu in est:sed quo a 4modii qui sunt contingens, de necersariu corruptibile, de incorruptibile, coequm sol micam excelsit: quia habet esse Decessarium, S perpetuu: Unde diuitium eorpus dicitur. r. coeli te St. primo. ecce quid de mente Cometit.' Doctor. S loquendo ad mentem Olivio. Opi s .is. varius videtur: nam in quaestionibus dispu qui videto talis de spiritualibus creaturis,arti c. s. do in 'Miu , prima pari. q. o. art. 3.tenet expresse secudum Comen .asserens no esse concedendii secun tum Aristo. c um esse animatum nisi secundo modo sed tanaen secundo lib.
anima intellectiva sit seritia informatis nititur probare ex rationibus Aristote. cc tum esse animatum primo modo ita vili beat animam altera parte sui informatem. Quod Verc tenendum esst circa quaestionem late docet. S Thora. 4 . p. l. o. artic. 34 dietis eius colligitur, nullo in Ogo corpora coe sellia esse animata quia no anima vegetatiua,cuin in coelis non reperiatur talis vita, neq; operatio es proprie vegetati uar: non ibi nutritio, non digestio, non augmentatio, non expulsio sup eis uitiaeque ponitur sensitiva: quia anima sensitiva ut in. z. de anima Aemo utatum est,requirit diuersa organa, ob diuersas potentias ad diuersas operationes:in corporibus coelestibulnon est talis diuersitas, neque elementorutomistio varia taeq; est appetitus sensities cessuri haeum sequatur apprehensione de ibi non est urisdiast sensuum apprehenso,neq; erit appetiis tum . tus: dc propter intelligere, iaci est opus p o nere coelum animatu anima intellectiva, quia intelligere, es: operatio no organica,
neq; corpore indi get nisi ob phalasmata, haec in coelo iaci possunt esse: cu in eo non stati ima senstitiamem est ponenduc celsi alatum propter motuque videmus in eo, qm ut patet exo.&.8 Physico. sum cit ad hoc quod mones,& motu sitit simul ita ut si ta Eius naturalis vel metaphoric' de quibus Aristo. i. degenera.tes. 4.&. I.infra Duplex s. suo loeo dc quide contactu naturali satis tractus Ο a constat
223쪽
constat. Metaphoracus tot intit inter mouens non quantum δ' corpus mobale, prout imouens applicat suam virtutem,& imprimit in mobili se ut contristans tangit Dos meque ex motu coeli & influentia, &operatione varia in istis inneio illis, est necessurium ponere coelum animatum: quiae. Πis ana: tali, causolita, viri uoca non est,sed aequivoca in qua non est ne esse causam ita ens 'μ' 'ς ' s. so tituli tot si iit e spectus sed sufficit, irtutest acob id sat est e lum vultum intelligentis , esse virtualiter vivum,ad hoc quod iustuatit iiivitientia,&causet ea r &sic eo an pro sucit viva, cum causa iniive aiata viva ex virtute intelligentiae vitici se utve a fritilli calor naturalis trahit ob anima ui ρtutem genita. generandi carnem vivam, per digestione
alimenti ob quod potest diei calor tuus, quia insit uni vitium o si viventis.
IHaec ergo physiee loquendo sint ilicta,
quae non i litat enti a vcritate quam do,
eetit nostri Theologi quod liqua a , apud
graues authores catholicos legatur, corpora elestia animatu esse, illo secuti do modo oportet interpretamentum adhibere.
ἡlas . sau. icta a .m prima parte,m loco citato lotuit
Thom. dupliciter primo quod meliu ,δikit in prinia parte, auia dc posterius scripsit. secundo uti id i si in secunilo coiitra se n. intendebat quod oportet secundum Aristot eo tu est , proprie ani uiatum, Salte,n D 1eptigii anter eo quiad doctrina sua,
ad hoc tendit, quo nuis possit interpretari ut hic secit: ex his tamen quae in secundocesi dicuntur habemus quod animatum itidismutie posuit:.optittet ergo non repugnare quod si animatuis secuti sum sob. 1lantia ui,&hoc sat erat contra a Verro. contra quem loquebatur: sustinent ouatem verba illa hanc glos quia quando contra a Verr. erat sermo,ses erat declinare
in opposta ut Augustinus,contra Pelagianos facit. posset tertio sorte diei quod hie secundum propria apis .isi secundum Arii ot.& quai uis aducat Aristo. non tamen cisterit hanc esse eius opinionem sed e aicti, eius sibi se uit haec a literam Caietan.
suae omnia adducta sunt: quia non est eκ- ira horuin sit ture, ut aiunt, cum deler
ti iunt physes distis line quia i hilosophu,
Theologum pro Mime futuria formamus.
Ad primu . ci Ad argumenta ad pureum ex dictis patet solutio stat enim bene influxu; in Lua iis se hi ia& eausalit ac sine hoc quo
astra viventia sint: na virtute recepta, pus
sunt ad viuentia pertingere: quandoquidesunt causae aequi uoce , sub ordinat direcipiunt virtutem, a priori di principaliori& eminenti,virilite cuius possunt vives
tia producere:& in sententia se soluit angumentum Sanctus Thram in loco citato. prima parte. quaestiolae. o.articulo tertio ad tertium
'Ad secundum in quo tangitur opinio L Adsti
Nicennae, quae et i alii suit rabbi Moyse,ia .seetiti a collatione. diceti iam explo len- clam esse, neque sustinendam etiam phyli ce loquentesmec ratio Auicen me conuin citi imo neq; probat: nam ex intelligentia εstis in latium lio, quia licet per speciem su- 'gillarimn intelligentia, singularia non eo. gnoscat per se ipsa initi telligit ut a diluviamus in obiectione contra dieia Coinua eat. Item, non potest Avicenna probare suam opinio nem, ut ex sensatis, sit neces alium potiere animam in coelo quia quod experimur, motus eii, sed ad scilitandum motu sui licit ponere coelum animatum secundo modo: per hoc quod sit intelligentia ino
trix applicata ipsi coelo imo etiam si is aremus animam coelo informantem, ad hut singulare non cognosceret per imaginati-υam, quia imaginati ita esst potetitia sensibua, cuius organum est corpus es ementatia, quod repugnat corpori coelelli,nani non constat eκ elementis,ut dictum est.
Ad tertium in quo tangitue difficultas, athia
an motus coeli fit naturalis vel violentus: quia ex ilictis A isto t.videtur quoil licet. tum animatum non et, motus non sina, Amaturalis: primo quia naturalis motus est a principio intrint eco, in coelo intellitta rapi tio ni trix, non est tale principium t se undo quia motus naturalis, non est regularis neque viii formis,sed velocior est in sat
quam in principio: econtra motus violes. tiis item quia motus naturalis est ad uititem, suae omnia videntur deesse in motucci,si. Respondetur quod est motus natu talis motus coelorum,neq; ob id est necessa. rium ponere animam intrinsec in coelo, quia ille a ductet coditiones iii motu naturali ab Aristote stitit intelligendae ge motu naturali, qui est ag medium, ut est gra- reum, velamedio, qui est leuium,' no ἡρmotu qui circa mesium, ut est circularis,
224쪽
Spec s. An omnia corpora simplicia sint spheri ea.
ut est in coelis qui cotinuus, bc perpetuus esse potest,s contrarium non habet.
'rium omnia corpora simpliacia sint spherica s.
rat orbicularis: ergo non splieri cuna. Consequetia eli bona quia orbicu i ta τὰ lare, de sphericum diserii sic. Urbicui. ire enim secundum suas superscie; se ilicet concauam, de conuexam dieitu de secundum concauam alio co pore repletur.spheticu in tamen solum viana continetur superscie conuexa. Antecedens patet, quia coelum continet omnia
de superius continet inserius. praeterea.De terra probo quod non stsgurae sphericae, ad oculu, ctai sint monates,&convalles in terca: quod no potesse in spherico. Tertio Elementa non sibi a citer minant conii am,' concaua mediam spherarii. Etiam hil disserentia inter sphericiani, Notand i.&rotuduin, et spheri eum dieatur, cuius superficies eκterior est sne asperitate S ci .mnes lineae deductae a centro ad circunserentiam sunt aeqiuales. Rotundum tame dicetur id quod ad spherieitatem tedit, licet persecte non sit:vt pomum vocatur rotu sui Adspeculationem est prima coetus Veris milius est ponere eoetu esse sphe t Coeliis oricae figurae quantum ad V tranque supersi Ratio. i , cien quam ponere alterius figurie. Probatur.Corpori priori rationabit, ter debet ues guta quae prior est inter omnes figuras: sed ceclum prius, corpus est, ut constat: ergo ei sigura prior est debita sest haec sphs Euelis ea. rica est, ut patet ex Euclide ergo meritὀsphericae sturae ponitur.ecundbcorporis inpliciori debetur fi αatio. i. gura simplicior sed e una est simplicius
on1:ii alio corpore, etiam si e ponatur ex materia,&forma,& minus habet de com positione, cum in eo non ponantur quali tates primmiaeque duae, neque quatuor: sed fguea spherica simplicissima est, Sc prima: quia unica sola linea contenta est: quod noen verum de alia si ura: ergo coelum eucer tam fgura in ergo non purit sphericar figurae. patet ex Ariuo. in . a. librici huius Iteties quia alias elementa non essetit inpotentia ad omnem figuram, si aliquam propriam uendicassent sicut oculi pupillation esset in potentia ad omnem colorem, si aliqu)m sibi deputasset proprium. Legiri isti In contrarium est Ariuot. in . a coeli 3cauthor spherae,& ptolemaeus, in principio Almagesti. cap. 3.& solatia. i. tis pro solutione notandum, quod proprie loquendo est differentia inter orbiculare dc sphericum, Q orbiculare debet duabu, superficiebus contineri, quaru illa q continetur sus alio, convexa dicitur.'Silla quae continet, concaua es ut globus Lunae, seu coelum Lunx secundum illam partem qui respicit,& continet ignem, dicitur eo caua stipei scies se Ailla quae est respiciens ece
lum Mercurii, secundum quam continetur sub eo,couexa vocatur. Sphericum tamen est, quod solum una continetur superficie . conueκ aevi globus pilae. Rulaad a. 'Iliena notandum, coelum esse sphericaesi gulae posse intelligi vel quantum ad superficiem convexa supremi coeli, uel quantum ad concauam ultimi,vel quantum ad sphericum. Est Selatio use secticitie quia cum coeta Raso. 3.lum sit eorpus se se ei ius,habet fgura persectiorem, qualis est spherica Item. Ex capacitate, δέ ex motu circulari, cui maxime competit figura spherica, ut eo stoli Sccum spheri eam figui am dicat hie Aristotie Ile minimam,ipsa est maxiana quia est mii, ima quo ad lineam quia unica linea continetur 3c est masima quo ad capacitate: See unga concluso.Terra ab oriente in i eges uia occidentem rotunda est. Pro satur. stellae ct planetae non aeque oriuntur orientalibus de oecidentali sus, sed prius illis, quum istis:ergo oportet quod sit rotunda quia si plana,stati in aequaliter apparere ut sub orizonte: quod apparet fallum ex diuersitate blongitudinum Ioc rum, de ciuitatuita. De quibus eos nographi. Sicut habitantibus in i , hi a M. Hispania antiqua orit Sol perso horas cu est titio se odimidia, de ultra, antequam nobis habitan ob licitatum tibus in noua Hispania oriatur Setia prius est. ipsis occidit ergo sequitur quod fecitdum
longitudinem attendentes terram, quae ab Orientelin occi aetatem est, rotunda est.
Et sic eclypsis Solis qui appotet unigeti in hora. u. diei, apparet alii in alia hora. Unde
225쪽
eclypsi, solis quae contigit in Hispania an
n o. 1 3 3 9.iaoia fuit visa tio bis babitantibus tu Mexicana ciuitate: quo id licet potuit eo quod sol nunquum totaliter e lypsi is tur)naturaliter euenire,etiam ela nece itarium ex diuersitate ongitudinis. Et 14 contingeretiti l lispan in antiqua e et, psis Solis in hora ante meridieni quaeiaque, non posset Uideri ab habitantibus Alexi ei quia non dum ortus est Sol. Contigit Hispuli ut sicutit qui ibi aderant)hora via lectis uia ante meridiem, di non potuit hie videri,cuis perducis horas sere nondum esset nobis ortus Soli quia quando apud eos mere dies incipit nobis oriri, Squando nobis eli meridies, iam Oee usus est solis apud
3. Cocluso I Tertia concluso . Terra a meridie ad semestrionem, secundum quam partem la- Ratio. titudo terrae consideratur, rotun a est. Patet: quia liquis directe a polo Aretico ad
Arat arcti cum persat, vel e contra, videt unum poloruin eleuari , alio deprellis, Soccultator ita quod ii per vim in graduinis agis est eleuatus ille contra quem progreditur, alius quia tergo est per vim in gradum deprelpis erit. Nullus est qui Non eNperiatur. Qua ratione in Hispali polus eii eleuatus vigesimaaoctaua. t si te dat ad septentrionem, cuin peruenerit salmanticam, inueniet eleuatum quadraginta di uiuim gradus. Et si ab Hispali tili, re tet e veniat Me cum , inueniet polum depressum per gradus dece&noue,quia Meuicum dii in liba eucilione.
tia ab ae iiii noctiali ratione cuius eth variatio uti tabili in diebus, ct noetibus quantum ad horas, S eli diuersitas in climati bust naua possunt habere eundem meridianum, dc lic eandem longitudinem: quia aequaliter distanto puneio si xo orientis, quanilo tamen non habent eandem po- si cleuationeini dis c neque eandem ab aequiti octiali distaticina,&tieque eandem latitudinem. C i Qualia concluari. Ter aest a ieenda ubi iiii ero itula Hae e sequitu eκ seeunda, etitertia conclusiota viam si ad orientem, est rotunda, ubi longitudo attenditui, de ad polos, sed an tum quos latitudo: sequituripiatu abi lute cntundam esse. R.uid. i. At praeterea. Omnia grauia aequaliter ad ipsam descendunt, es Per .equales augulos: quod non esset s no esset rotunda. litem Si rotunda non esset, montes ile beeent videri ait maiorem dis aliti tui: sedere perientia constat, quod quatiuis sui altissim progredientibus occultan: ur: edigo fgnuin est ipsam elle rotun iam. Ultimo Hoe probat ecli piis Lunae, qui nobis apparet in arcuati figura: quod sititiesset nisi quia cum terro si rotunda, radij solares contingentes ipsam, cliuidunt in Luna partem eclypsatam a paeste non eclypsata , in quo probatur quo 1 contingat terram secundum portionem circuli, cum laciant apparere circularem siguram in
nalles, qui a potirent in superscie eius triuiis ista stitit quali titillius moneti, ii ad totam eius quontitatem rcferantur: quaproptet rotunda dicensa est. Is Ex illo iti fertur, quod omnes lineae se- tatadu se a superficie terrae, quanto magis ccntro appropinquant, minus dis lauto citie ij sint clue iti res aeque dii iantes aedili. catae ad perpendiculum , magis propiu- quae erunt in intimo , quam in fumano. hi s puteus ad perpendiculum sit elabs. ratus, necessario erit alagus ior in pios a Ire do, tu am in supremo. Si in iliter si iii, se et fiatis inerales4bi signatum ita tanta quantitate secundum latitu inem in pio a do , iacit iniuriam vicitio liab euii est inminerale: quia non potest vena metallim qualem quantit item occupare in visceti bus terrae quo ad latitudinem, quam occus it in superficie terra i qui .i seinpertineade tu hu magis oppropinquant, usque si in centro in pun to concurrant. si Quinta coticius o. Aqua quantum a i .i egsupersicie lai conea iaci io, licet non sit ser-le se e spherica, tendit tanten ad splieti itatem .srob.it . No in aqua quantuina scucciuum, ct terra quati in ad couexam fuit similis figurae sed terraro tu Ja est in suptis cie contieesci ergo aqua erit in sua conca ira, qua coniungitur terrae : quia continet aqua terram: quod si oti dissent ii miliis,gura, vacuit in oporteret dari, 'tio di hietur contigua secundum se totam : quod in couenit. Vel seque letiu penetratio corporurn,contra Aristot. ex luoesi manis stum omnia elementa esse bese disposita, gub soptime collocata,& superius esse locum iusserioris.
226쪽
specul. g. An corpora simplic. mit spher.
Diui, quod non sit petia he spherica, sedaa eana tendat: luia quantum de est terrardὰ per fecta spinericitate, sitnilitet in aqua oportet intelligere. e. suXta concitatio. Aquae elemetu in quo' ad contie kam supeisietem est rotundae figura. probatur. Aer, qui locus est aquae
quo ad concauam rotundae sgura est: e go aqua quantum ad conuesana secundum quam continetur,&locatur in aere etiam erit fixurae rotundar. Proba
tur se ut praecedens: quia inter locatum S locum oportet sit huiusmodi propolito S aequalitas. Ratio. Ratio est. Si quis in naui in pege mali politus attendat, non videt tamens in altitudine Seius supremo quo 1gauia vocaturi videt lignum ergo est ipsam aqua esse votundami alias si planae esset fguta vigere tur in pede mali,sicut in extremitate alta eius: se ut x de terra argumentati sumus a simili ratione. Et se nauigantibus a meriis die ad Aquilonem incipiunt aliquae stellae
apparere, quae erant occultae, es alue oce ultantur, quae sp parebant idem si quis ab oriente vellus Hispaniam hanc nouam n ut stet ad occi eo tem.
Corollarsu. 'suilla sequitu qui dias agnum si planum, in medio erit profuti lior, quam in extremitatibus. Hoc ess claruis, Propter rotunditatem: quia ad medium fluunt partes de gibosam reddunt aquam in me lio. o. census 'Septima concluso. Aer quantum ad si per sciem concauam est rotungae iis urae, licut ignis quantum ad suam conue Nain. vo r.p. satet. 1 .pars: via aer secundum concaua continet aquam,quam posuimus esse si Iurae rotundae: oportet ergo quod contines
correspondeat contento: alias vel non cotitineret totum vel esset vacuum,aut corporum penetratio at nullum istorum est oi cenduram ergo oportet concauum aeris litrotundum.14. i.pat. Secunda pars patet. nuexum ignis cotinetur a concavo lunae, quod ea rotundaessurae: ergo oportet eadem ratione quod ignis convexum secundum quod continetur a lunae orbe.
Restat desuperscie eonvexa aeris,& ge ignis concauamam quidam dicunt,quod illi non sunt multum spherice, sed sunt oualis figura: quia ignis sub via Solis est spis
Aristo. . . so quam 1 polis, de econtra aer, Sit M
octaua concluso.Tam aer secundo con 2.Codrusio uesana, quam ignis secuta Aum concauam sunt rotuna ae figurae. Patet. si non essent,
maxime eo quod sub polis magis de aere Ratio. generatur propter distantia a via solixi sed hoc non obstat quia aer cotinue fluit a partibus pota filius ad partem vie solis Signiuecontro,avia solis a s partes pola hes: dc se
videtur i, manent etiam ista elemen ta rotundae si uiae quo ad illas superseies conia Dexam aeris, se concauam ignis,secundum suam se habent ut locus, S: locatum: nam una Aata rotunda, oportet Sc aliam dare unde manet cle omnibus elementiue, & Aecorpore ccelesti declaratum, quomodo se habeant in sgura. Ad primum. Dicen tum quod sphericu Ad argum, sumitus hic ut se e Xtendit ad orbiculare: scprobando coelum esse orbiculare, pro b tur quod sit spheri eunti de secundum utraque superficiem est sphericui ita ut omnes lineae ductae a centro aequales fiat. Ad se elingo m. Dicendum in terra esse Adnebaia. mores,& valles: sea hoc quia minimae qualitatis est, si ad totam terram comparetur, est cie si non esset. Quod si quis dicat, terrae ora hisus.
elementum secuti tum hanc e uteriorem super sciem non esse rotun luna, sed modo Platium modo montuosum , nodus argu
menti solutus e ,quia sc optime ab ipso Deo disposita, ordinata est, quoil in Q. persei e terrae talis esset differentia,ut sontes necessarii a A vitam hominum mestuqeNeis fluerent, Scintra melius generareti in. i.Meteo tur,ut infra ilicemus, quam in vos litisi qui, rum magis exposita sunt loca montuosa aeri, ct magi, porosa ibi terra inuenitur. Itaque diuersitas ex diuina pendet dispositione, quae Omnibus prout let secundum eorum indigentiam quia in necessariis no descit. Ad tertium.Dicendum Aristote .cli Miste clementa non Aeterminare sibi editam si ' ' guram eX parte formarum substantialium quia non sunt magis huius,quam illiues: sed seeundum quod in suis locis naturalibus, collocantur,ct insunt dispositione naturali, Aeterminant fguram rotun lam: quod Aristote. fatetur, cum dicat , sphericam figuram minimam quantum ad contineri: quia solum una linea continetur, cum si maxima quo ad continere: quia capicissi ma est.
227쪽
In VIA de terea mentio facta est, suta secundum longitudinhin,
u & latitudinem rotunda est: &- quod latitudo ab aequivoctiali
versus polos sumitur, operae pretium videtur lae in breui de diuisione climatu , quae secundum hanc rationem contingit, aliqua adducere e Mecismographis, ae si sputatione .De qua in ateria spherae authorti
bro tertio inline, di ibidem omnes spherae
Oct alia Ae Climatibus. ii R I M o quidem to-
j tain terram in quin -l que diui lunt partes,
o. Una est Eona quae in medio posta est, quae ct torrida vocatur: quae habet in lati tudine a tropi eo Cancri,aa tropicum Capricornis in qua nunquam sol recedit: quia siue ad Aus rumae clinet, solum ad tropi cum Capricorni id euenit, &rursus conuertitur ad Aquilonem . Conuertitur Gliam quando ad tropicum Cancri deuen tu insuerit. Per medium huius 2onarii telligitur aequinoctialis linea, quἈ per medium secans, terram in duas diuidit aequales partes. Vnum ad Aquilonem,&aliam, ad Austium. Et quu libet istarum inedietatum vigintiti es gradus habet in latitu dine cura dimiclio, ita . t tota latitudo atropico ad tropicum sit .graduuin dista si
' 'iseeu aetonti intelligitur a tropic Can eri ad Aquilone, vique ad circulia Antar- i T: qui circulus intelli itur descii ptu ..do i , ius Lodiaci , quia polo mundi l . . a .grcidus si habet. 3.gradus. i re, et i et 4ιia est, illa quae describitur Polo Pod sti, usque ad ipsuin potu naudi .stia: Habet. 1 .gradus. Quurta crit e,c alia parte australi se ilicet a tropico C prico cith, vsque ad circulum dei eriptum a polo ostero Zodiaci qui circulu, Anicipit ictis vocacur : quae Zona est com pondens huic nos leui habitast hi quae habet sequalem latitudinem cum
I Quinta in uillnas illa est quae inter circa . , tum Antarcticum,& polum mundi lutes ligitur. Ecce quomodo tota terra diutuis si, quinq; Eonis intelligitur secundusi maiorem, vel minorem distantia ab aequi noctiali, ex utraque parte:& secutidama torem vel minorm espuatione in polorum: ex qua diuersitate in glebus,dc noctibus diuersitas oritur.
IClimata ergo antiqui posuerunt iuxta afficia huiusmocli diuersitatem dierum, Anchis. Clima enim ut dicit autor spherae) cet, tum spacium terrae habitabili, est: inter cuius plincipium versus aequinoctialesi,d finem versus polum prolia oris diei vel noctis, quantitas per mediam horam vatiatur,ut si sit aliqua hominum habitati ubi dies maloi est auodecim horarum culti dimidio & ist alia ubi maior illes, vel Mox. 1 3. est lira rarum interceptum tutet illa, duas habitationes. Vbi talis eoiit sit variatio sim adicitur', sicut s Vaad, schibe petiit linea parallella ab oriente vet-sus occidentem, quae transiret per genitii capiti, illius qui habitat Vbi maior dies, vel nox est duodecim horarum cum duemidia Salia paeallela iratis rei similitet per Eenith alterius: ubi maior dies, vel
nox. i Aorarum est. Id terra interceptui
inter illas duas parallelas lineas clima vo catur , primum apud Cosmographos. tisiceil illa linea usque ad aliam, ubi it xa riatio per horiam dimidiam. a.diti eruntesima. Et antiqui soli1m. . climata poluetus: quia terram ultra aequinoctiale ad Auditi Don putabant sabitabilem, de non posui, 1 ut climata versus illam partem, sed soliun ad polum, ubi nos habita inus. fili Est etiam eons deradum, Q ipsa climata ris leno uitiauertita ciuitatibus principalit, per quos troni bat illa linea se non pria. cipio, neque a s; ne climatis, sed a medio fico nil aiado ad medio, non es et disicile de extremi sititelliget e.
illa septe climata is c ab antiqui, i gnata
7.ps metis appropria uertit. prinis, Salutino Se Ludulo ui. 3. Marti . . soli. i. Veneri. 9. Mercurio. Lune lita illatia inter elinia S clima posuerunt non aequalem in omnibus ut insequenti sigura erit manifesti m qua ponetur pri icipium in editi &si nihil
iuslibet climatis dedistantia in latitudine. clima
228쪽
spicui. g. An tota terra sit habitabilis.
Milliaria. i. In latitudine Loca per qui tra
Diatipheos. ii ruina arologi iuniores Videtes tetrano solitin esse habitata ad parte hane polia hiet quae ad septent rione est,sed etia Vutra aequinoctiale ad partem austri, voluerunt signare etiam climata versus parte illi S seposueriit. 1 1.climata versus parte illam &in hae nostra ubi habitamus 1a5. ., tanti .sed alia. i a vi se humero essent omnia. 14. hic ceperia αξ putu ab ipsa linea aequinoctiali,ubi aequali, est Ates nos ir&protender sit versus alter si polia,viq; dum cies esset .a .boratu,& etiam nox. Hae r tionem nune Cssmographi sequuntur insitis instrumentis. Omnia ergo loca,&Omnes pro uiri cie qsunt per longitudine ab oriente,vsq; ad oceiAente, is moὰ aeque dissent ab aqui noctiali)quis habet aequali rete iii stelis es ii octib', si eunt esse in eo de climate. Esto uti ast eluitas magi, orietati saliaua ratio elimatis soli in ratione latitudinis c5siderat, aue est eκ applosimat the vel el5gati Be ab tenoctiali Et ubi estiAe clima, erit ea gem te . peties aeris,&tepora ut in plurimu sie se habet, ut & quo ad Auct' terre erit ii militudo.Et se te ita florida qest in istis partibus ad Aquilone, est in elimate in quo est' antiqua ui spatiis qua uis ipsa Hispania sit per. 6. horas magis orietatis . Hispani ea -- hellani habet intefra Florida populsi Hilatum ex quo galli expuis qui coieci ius ibi habitutione delegerat:&sunt occis in ni meri ab adeltitudo. D. Petro Mele3e et a no. Iό6.ubi ergo mo habitat q locus a nauigatibus Rio d. S. Augustia, dicit, est polus eleuatus. 39 graditu tu dimidioreXquo in climate eo e cu Hispales bus se quo in descisis tione noui orbi inna: Qnare diciat qcam peragrarunt, esse in eadere fere 3ispo satione, qua Hispania &fructus similes inuenti, sicut in Hispania maxime nuce ca1 laneae,& pruna in magna abutigantia, &vites alibi latius. Esteti, pro debita intelligetia authoruqui de hac materia scribunt,considerandu: m scutatiliqui terra diuiserunt per climata, sic etiam fecerunt δiuitione per parallelos,ut cuiuslibet climati, seret diuiso iii duos parallelos,id est, duas lineas aeque di- sates & sh eq.:ὴ .cliinati by secersit. 38. parallelos usq; ad eleuatione poli sub Aristi co circulo ut Arctis circul' esset die nith, ubi eleuatio poli est p. 65.grai de minu. 3o. de usq; ad eleuatione ubi polus esset geniti,
alios erit nox. Et quod terra illa ubi pi ii uelima ponitur a parte Aulleati, sit habitata sc inulta consideratione digna habeat, loquentissimus historior aphus Regis Ciuistophorus stella Calvetus in suis Conam tarijs, de terra, dei per ostendit
omnis terra sit habitabili; secudu oes quinq. Zonas, in quibus diuiditur coiter,& secudum cita climata, de parallelos ad Austrum & Aqui
229쪽
R itin quod non. Zonae, illae extremae quae uini in polo Ar hi leo, & polo Antar-
hieo sunt inhabitabiles propter nimiam stigiditatem, ubi continget diem permen sena, di per A uos: inib&per. 6.esae, suo tes militer. lit dieitur ibi mare esse gelatu ob intensuitis rigiditaten, ergo non potest ei- se ibi habitatio congruens eo ditioni homi
di s Praetereatriticipalis terrae pars quae torrida gotia appellatur) non est habitabili, . Patet ex nimio calore: quia semper sol per illam cireuities adusta habet, ut docet Aristoteles in Meteoris.
pricornii, ag circulum Autat ii eum non est liabitabilis. Patet ex Ptole uico, qui probati uilla stona in aestate nimium vigere calorem, propter hoc quod terrae sol est propinquior : quia in opposito augis :&inti, eme est frigus intens festimam: quia sole si in ause nimium ea satus a terra S lio
an coirati u nil nos non pollunt vivere prel igore. In contrarium est, quia pur. 3. Ponas est Noran, . lies, irata,ve constat experientia.' Imprimis consisserandiim, se habitatio ne terrae sitisse opinione pholetnaei, dc alior una astros moria, inter lutis ciuesior spherae est, quiris de omni terra i , saeriit habitabilis una quarta re dixit Ponam illum quae erat ad Austria tu, coircsponde iis illi in qua
14ispania,&Europa, noli est e litisitabilem
propter intemperiem aeris: propter calore ita excessi aut a, quando vis et calor, di
propter nimium frigus in hyemest sic ad
Austrum a tropico Capricorni j nullo tiro Ailaco. q. i. do habitati potest terra. Hanc opinionem sulf 0bera, i iluitui petrii, de Aliaco Probat ea supponendo quod Sol mouetur in suo eccentrico per medietatem anniversiis augem: riolum rus ita ut in sine geminorum sit in auge tui cc h cciitiaci,ct l cr aliam medietatem mouetue
P ad oppositum augis r se ut inline hagittarii est in opposto augis. Hoc patet per dea non si rationem, quam ponit Ptolemaeus.
Is supponitur secundo quis ic latrum cc centrici solis diuata cetro mundi per sua partes eum dimidia illarum partium, quarum senii di auieter eccentrici. so. habet
'liu illo supponitur tertium, quod quanἡo sol est in opposto augis sui eccentrici,
est propinquior centro terrae, quam duiuin auge est per. s. partium praedictarum, quarum semidiameter eccetrici habet. . Patet: quia sol in opposito augis propinquior est centro mundi: de se multo teriae propinquior in hyeme, quam in aestate est. Is Supponitur quarto, quod quanto ali. quod luminos uiti est propinquius, tanta sortius illuminat,& calefacit.
Ultimis, si aliqui ibi habita ut, qua donabi, est aes has/st illis hyem, & eco tra istis suppositis,probat illam terram esse inhabit cibile .
illla terra non est habitabilis, in qua non hi
est temperamentum congruens humana:
conditioni :sed ibi non est tale temperamet unu quia quando est clicis, nimium viget: A quando hyems,nimiustiget patet quia in aestate illius plagae Sol eis in oppotitutius is sui eccentrici: es lic es suppositione
propinquior terraeac tu agis eale acit.Si ergo nos non postumus sustinere calorem,
cum Sol sit remotior, quomodo is si pote rami, cum tamen propinque si titildeinde frigore probat.Haec est ergo istorum op niti ei rea illam partem terre ad Austrum. Da intum ad torti iam Zonam etia sunt putio sies: quidam diκ erunt ea in in has ita hilem ob aes itini, saltim quo ad illam parte sippositam aequinoi tali: quia dictit quia quanto quis aece sit ad equinoctiale in, tanto videtur incongrua habitatio ob in temperiem aeris. Respondentes igitur si pri.
tia a conclusio.' rerra quar Rona media dicitur, seu torrida quae est inter tropiciam Cancri,&Ca pricor ij, habitabilis est. 9citet. Est habiti. ta, di frequenti habitatore habitata: ergo est habitabilis. patet quia sunt sub ipsa tuti id.iaeona per. .gradus, samplius, intra tropicum Cancri versus lineam caequino.
Mialeuustitit de multi alij populi .ptin prouincia De Perti, ubi ipsa ciuitas quae metropolis est, regum Ciuitas,quae alias Lima vocatur. Et prouincia Dei Quito. cόμα α' preterea. Illa terra est ei grues, homi a 4 α iiii in habitationi, ubi temperies est aeris 'neque e X cessivus calor, nec nimium si-gus sed haec et cina, quae torrida vocatur,
eli huiusmodi: ubi neque calor in aestate tam urgens,ut ira ti,spania, nec in hyeme
frigus nam toto tempore anni sere, in om- ij a loco
230쪽
s pocul. s. An tota terra sit habitabilis.
dii loco totius nouae Hispani e nunquam tantum homo frigore constringitur ut sit necessarium adhibere ignem ad se calefaciendum, neq; viget tantum aestus,ut ho-Winem compellat vellem consuetam relinquere: ergo, sequitur quod non solum habitabilis est,sdu maxime habitata,& co gruentissima habitationemauime sub m- quinoctialii se tenuit beatus. Isidorus
Isidoruet. I, eam habitabilem: ubi putat parassi su in terrtymoLhis, festiem studitum ad orientem. Et agducit eu 3am qui in Anglia vidit incantato rem,qui arte superstitiosa daemonem induserat vi ipse putabatu qui ut posset exii promittebat in qualibet die anni fructus maturos. Et incantatore petente ubi csset locus, respondit,quod in quo da loco,
qui abhoibus reputabat inhabitabilis,quitsi emimeenissitnus.s paragi sus terrestris. η Nos tame in hac noua Hispania sub tot 1ida et ona habitanses, sine tali incantatione cistere te postumus sc esse,quis d ita qua libet die anni dantiit iactus maturi, alij,, alij. Et sine opere daemonis possimus adducere: imo eo medimus: Ddm de s uehibes; quos profert ipsa regio eis compcrtissimul quia in omni tepore atini iti uehies hunc, vel illum si uistum. Et quo A magis elin, itan sun de seu tibii Laadustis ex Ddispania antiqua. Nam tempore Natiuitatis,qura tempore is axime frigus viget in ista noua Hispania, ficus maturi comeduntur&non in uno, sed in multis locis & vitae maturς 3: poma, c alij fructus multi, quosui3imus,&gustauimus. Qualibet tempore anni etiam in multis partibus segetes inueniuntur matura ,& cipit ad melleira 3: multa alia que mira la sunt illis qui no videriit. Nobis tame ex c5suetudine v)les eui. Et in uno,&eode agro segetes albo it ad messe, Sin alias te incipit frumetu pullulare.' Non solum ista coc.probat parte hanc qab qui no itali est ad pol si area ea Vbi ista Dotia Hispania est,ese habitabiter seu etiaco ten limus Q ex alia parte versus alis potu, ct sub aequino sali: quia experientia concit Et tande tota torrida rona est habit bilis.& te peries aeris saluberrima limo i in Auenit: id illi ques auertit,habitabile, vel sub aequinoctiali, vel ad austru, aut aquilone: qa ibi nimiu vigeret sol, ut uecept et
ut holes erraucrunt neq; cognoueriit oia: scientia enim omnis accreuit ad gitione.
campan a. 'Et sub aequitiositati esse terram temperatam,& congruetem habitationi homini; probat Campanus.' Seesus ac si ci. Duc et One eretreme, i sunt di. Coelii sio in circulis Aretico et Aut iunico, inhabitabile, stitit satet. In illis Dimiti viget stigias, id est salutilioliti aduersu. Viget sinu)eX, Lais, Dimiae togatione a sole, ubi nox s mei cim, vel p duos Vidieebaitius: im 3 s. e. & simili iter dies. Quo vitae holum cogrues terra erit, v bis Haesem qui sit 5 videt sole, Se Ati Diae est et nox,ct in tenebris esset holus,&f igore eo uri hi3Et in ales s eunde mensu tuo posset lao esse s ne hoc id requiesceret, s somnia caperet3Et dato in hoc sibi sui delet,obliti irecta solis irragiatione frigus adhuc vigeret si D. tye layemia spuanosvigetob irradiatione hae in directa, etias , pqmitor sit tuc sol terris: a est in opposito a agis eccetrici,quarato paria plius esset
in illis partibus Zest, iii illi partes a nullo cocmographorsi sunt positae habitabiles: inio neq; EOna pro Mima, illis P parte q nimia
ad cireulos arcticu S anta relicum appro
ximant. Et etiam do et despetientia quianus' est iuuetus qibi in habitet si forte iis
fuerit inuetus,raro erit. Hoc intelligaso
portet in parte illa qpolum arcticu habet α
pro Eenit h. tia in elefiatione. iso. si astuti,&vltra usq; ad. o.se ires habitatio est ut e M liuertis colligi pol, m Nime e N Olara in
guoArchiepiscopo Vs silens in suo illo operae de gQntibus stetit ei L libus ni ὀNurti ega ponit in eleuatione. o. gi aduυ, ubi dies s duos metes eii dimidio ultra, plures poniti tisulas habitatas,usq; ad eleuatione. 83. graduuini seres Mos habitare dicit, si piginei vocat, si iti veritate cir gruit,' bella geri ut, quibus S dies P ineses A sequiti ii, k multa alia vi acri possunt curiosa S sese incredibilia de habitato hil, ' ultra
Teetia concluso. Aliae ait: e P cinae tam , . ead Aquilonem, quam : d Atiui uici stitit 3 M0ς uio habitabile , imo stitit habitatae. Quantuad primam partem non indigemus probatione, cimi sit experientia cognitum, oes affirmat tale terea habitata ima aut i
quo viae Ioan Baptist. ses probatur. s. ehi isὰia la pars terrae dicitur .congrua hominu sit. V ,. habitationi, ubi neque calor excussimis Ratio. i.