장음표시 사용
271쪽
rco . primi libri degeneratione.
quantitatem, sic raestas,dc senstas. Opinio a. iij secunda opinio dicit, quod raritas, dcat . ii dc D sitas Occidentia quaedam, deprae ' WV die umento situs vel positionis.Habent nim se admodum qualitatu istano sunt,
sed respectus quidam. Chthth. i. 'Tortia Dpinio est quorundatu uomitialii qui ponunt quantitatem dis insui ci requanta rc di eunt caritatem densitate in vile quantitates quae acquiruntur, vel deperduntur successive in rebus. Cpinio 4. dii aeta opinio est illoruin qui non potiunt quantitatem ρ istingui a re quanta &dicunt raritatem, &dentitatem esse motu luctilem partium substantiae rei, quo partes accedunt adinvicem,vel recedunt ii tuadi po)Jtiome, qui motus procedit eκ aliqua Praecedenti Muratio dirit conlitigit ici qua quando calefit,quae sic rara. Nolang. 3. ' Vitimo est notandum, quod rarum comtitii et id dicitur quod si iti multa exterisione parum habet de matella & de sum quo a sub parua cX tensone habet niuit si de materia . Quibus suppoliti est prima
Coti tu . i. 'l Rarefactio proprie sit per nouae quati talis generatione, iecit condensatio perdeperditionem praeteritae qualitatis. 1sta cocluso probatur, stippo fit 30 qualitas stre, ut iiij sua a re quata, ut in praedicamento D militatis Pi hcitum e ). a Jo A cere, quod quando aliquid rarest, est aequisitati , sene rotio noue qualitatistoc qua dos teoli leti satio, est deperditio qualitatis: seu corruptior quia corpus od rarest,ma gis: exteti lii quam ante:& dii Deilo no estres quet extudit,ut suppo Dimus: ergo oportet Q stalia id nouo genito. Patet quasi lio est alia duo uo, sedes citate, uare usi erat eκ tesse, sicut Due est Itheo de iusi Agelatio e Concau. a. secunda conclusio. Cum ararescidito possit contingere persolum generatione Partis quantitatis quae superadditur praeteribiae, di condens itio per partis corruptione, videtur probabilius quod sat per gener
tionem nouam totius quantitatis ita x t toa resilisci ta praecedens corrsipatur.In hac ita cluso pei titiuu ite ne voluiti' dicer , quod raresistio quae es uerationem sui dixit prima eonesu.)acquisitio noue si totius ilia i litati, potuit esse per hoc manctu priana,si pacta ita est notia :& intelligibile est hoc sed dici ' q, meli' intelligitur,s dicamus, i, qantitas,quae erat vi quatuor quaeticinc rare sit det extenditru uti; .usi sit pera iditione illius uous gradus,sed per hoc definit esse qualitas vi quatuor,&prod
cituu tota quilitas vi. s. se etia in conge sationem a ponetici prinum nodii, est unum argumentu quod viget.Na smanet qua- auiis e litas ut quatuor verbi gratia, informabat materia illa uunc mane ute eade materiaita est v t. s.ille gradus quatitatis oportet informet aliqua partem luateriae,quae ante erat sub aliquo gradu Vt quatuor Thesci Illa qualitas intormabat materia. a. 'modo inoia in vincit: ergo forma ea te transiuit de materia a I alia materia,&3e subis hi, in subiectit. propter hoc argumetu gicit Marsilius esse securiusdicere,et tota p. tiae et hce les qualitas corrupi turn noua 4e tio. uo gcnerat. Sed qui te uel primu modii ' solii sic adactio partis quatitatis,4iceret, et no est trastus: a illa pars manet in eademateria iiij inagequale erat, cinformabat Teuendo quod sat per generationem
quantitatis de novo, corrupta praeterita, Oportet concedere,quod quando aqua calest,nciua,&noua corruiupitur quatitasqucitidi et&n ua,' noua rotidie generatur,Vsque dum perueniatur ad summara ritatem, quam potest habereaqua. Non enim possunt ei Ie simul duae quantitates: ob id bi a corrumpitur, &alia generatur: A corruptio tu alterius est generatio. I Tenendo tamen quod sollinast per generotionem noui gradus quantitatis, qui superadditur prae exilienti, portet sitiaili.
tudinem accipere ex intensione,3 remi sone qualitatum, qui sit secundum communem opinionem, non penes maiore raradicatione in subiecto ut se hola Thoinet ' ides en lit,sed penes additiotie gesto adgra
dui& sie sol si per est tortu motu alteratio nis aquae,per que rare fit, nouus, ct nouus gradus quantitatis producitur: qui superadditur perue Millenti id fit maior cottia uti Sindon densatione deperditur,' corrumpitur nouus gradu; quantitatis:ssimi nor Hunc modii in sequitur petrus Cirue eo uelo,' infert eontra Cilbet tum porretania, sardi
omnem sormam accidentalem, cuiuscunia iis tr
que sit generis, habere partes extensonis, in qua diuisibilis et timo dc addit habere partes tuteliosi. svad' essentiali, latitudinis ex qui, ipsa collat ' in quos est eti, diuisibilis es infert, ψ eum quantitas continua ponat esse soluta aeci letalis in subst4tia, dc qualitate distincta idebet et locedit prae
272쪽
ps reter palles suae ex te sonis situs te, habet partes intensi otii, ora dualesin per illas si rare saetio es condensitio rei noturalis,qui sunt naotus ad qualitate Hec ille.
F- ης ροψ μ uti uiti quod omni, forma est simplo, S. invariabilis essenti e ,Si partibilis inpartes. Qua mi, post libalem plerique sciri setis uni auidiusquam pars est, sunt amplexi, ut abi Ciruelus. De quo infra Coclus. 3. l Tertia conclusio .Rarenthio est proprie Ratio. motus ad quantitatem se atur. Aloi usquo de per se noua producitur quantitas, est de per se ad quantitatenti sed earefactio est si uitisti odi, ut in prima S secunda conclusione probatum est : ergo rarefactio motus cli ad quantitatena Me congensatitio etiam Og quantitatem speetabit: quiae si deperditio quantitati, si e ut diminutio spectat ad quantitatem. Contraria enim habent se i circa idem ut ait Arist. 8 9hy.
con Quaesta eonclusio. Si in rarefactione, 'condensatione attenditur quod pallesimagis adinuicem elongantur, es sitiuntur in rarefa tione, di mitius in condensatione, poterit diei motus, s lac pertinet aa qua litate timori ad prie diecit ne tu situs .ilocest manifestitis,& probatione no indiget. c. hiti. uia conclusone sequitur,quod pti mainsecuda pinio, quae a principio iunio fita, serotitate,& densitate, habit pro abilitatem in illo sensti licet proprie co- si Aetantes ipssim raritatem,& condensationem, ad quantitate motus,& non ad qua litatem debeat ilici.
Conclusue Quinta concluso. Capiendo augmentatione communite rarefactio est augmentatio .Patet . Omnis motus ad maiore qualitatem com uniter dicitur auguretatior rarefactio autem est ad reaiore in quantitatem, ut notum es eici citi mentatio est Ailph. s.*hν rarefactio uior est Arist. Eo lectianioseo. t. it. do dedi inutione respeBuco de sationis:
quia utrobiq; mes' est a s minore utitate. Coastis. s. SeXta coctu .probabile est quoti raresaetio est re agis proprie motus ad quantitatem, quam augmentatio Patet .Quantoptiliquem motu magis acquiritur quatitas,ttitito ille motus cu magis proprius ad Plitatem sed per raresa i)one magis cicquiritur qualitas: quia in ea simpliciter acquiritur totalis noua quantitas. Naior patet, vi in prima conclusione die tu est: θ' in au
omentatione proprie dicta uiuentium so
sum acquiritur maior quantitas, per ad fiatione ad praeesse te ab extrinseco Fodem reo etiade codensatione respc Elti diluinutionis inuitur ergo, cu rate actio si motu ad quat tritius militer isca Imetati λς 1 arescietio magis ad quat late dieitur motus. Septima coctu Absolute sicesu est,aug Coclus. . mentationem quae proprie in υiuentibus
est non .sse rares miti Otiem, neque rarefa- Elionem esse auginentatione in Probatur. Ratio.
Illa quae specie uisierunt, vinian Don est aliuὰ se arti resectio,&augmentatio specie disset unt:ergo viritio aliud non est. Discursus est optimus,& maior nota. lino et Pro 1. batui quia species in motibus ἱ termino physi. tex. ad quem sumenda est :sea aitu; est te filianus bisque in augmentaraone,& alio 4 Audire actio iter ergo augmentatio non est ta resactio. Patet. In augmetatione termino
ad que vel est qualitas illa quae ab extrinseco augetur ex cibo nutrimentali, vel to
tum quo A resultat sueta lasci tabes e. Et
in raresamone,vel solum est graclus de nouo productus,e luctus de potentia materiae sine additione ab extrinseco et est ii uti totalis qualitas pioAti re, sed ista disses, sit Aliud em e si siritate augeri ab extrinseco,& tilita A eam augeri ab intrinseco. Et tandeati patet coclusio es Aristo. hic.t. 3 9. Ad primum , ut in conclusionibus di- .ctum. Rarefactio enim augmentatio est: quia ad motorem quantitatem, ut constat, A sis imis.
cum maiorem occupet locum ires rarefacta, am ante.
Ad secun Atim prima concluso lassicie 1a iat ei respondetis qui sem intelligere oportet in rarefactione. scut in augmentatione maiorem quantitatem: quia maiorem occupat locutino rares agito magis pio prie est in otias ad quantitatem.
Ad tertium smiliter quonaodo intcal, ha igi debeat quod in rares, Elione sit aug Dicitio,i quidem non si per aduentum no-tiat qu5titatis,ut in augmentatione, de nouo superagditae r at quia in rore Elione totaliter noua qualitas fecitdu supradicta opinione iecitat:)acquirit, augna entatio in rarefactiore es ut insecuda cocius orae probatu ex mente Mars iij in primo de generatione quasione. i s. De materia is a icite Hesionis, S c5 dein scitionis. qui voluerit pol erit videre Petrii Chuelu Daioces ni in suis parad Nis,quarta parado Na
273쪽
dici primi libri de generatione.
quaestione quinta,articulo secundo, coamclusone tertia. , η- Aduertendum tamen est Commentatatoris suisse sententio, condensationem, Ahares actionem,sic fieri ut nulla deperdatur quantitas,neque acquiratui:& Albe ius de saxonia dicit in rarefactione terminum non esse ilicii orem quantitatem, sed waiorem partium elongationem:&econtrario in condensatione S sic defendit Coment.&Burteus astirmat, quo sper rar factione tu, es condensationem , nulla illitas acquiritur aut deperdituri sed solii nouerelationis,scilicet, maioritas,& minoritas. Augustin. iiiiii phus tamen dicit, o- tum terrei nati ad quantitatem maiorem in rcire sanione,&c. de disserentiam ponit inter augmentationemn rarescietionem: quia in hac maior quantitas ab init iliaco: bd in illa ab estrinseco: contrahas omnes opiniones sunt in conuenientia r quae ob prolixitatem ores iuuntur,&ideo videtur clarior modii,prescriptus,quanuis in via
D acris satia. posset didici sat sintei ligibilitee: quod si e ut intenso in ima contingit sine pro mone novi gradus, per maiorem radicationem in subiecto: sic in proposito licet quantitas sit ea-ὰem secundum essentiam in rarefactione, cou densatione: ta inevi amiat, Sextus it materiam potes dare Hie, magis exte- sum vel minus est sum peraeis oneraresa cietis&e adiis alitis es raresa ii , s condensatio habent terminos oppolito, pro xtra resactio terminatur ad quantitate iacide nouo acquis tam sed ut clat es e mateisitae magis extensivia,& condensatio econtrario in quo tes euda videtur mes Come.
Vtrum omne agens in agendo repatiatur.
N hoe libro solet quarii de actione agentis naturalis, an agat per eo tactum: dc quiani superio, ib' dictum
quod agens attingat immediate passum, vel istitie statione stippositi, vel im,nc dicitione virtutis, no ponimus specialem speculatione r. Cei tuan nim est requiri contomim virtutis, sue tigens si corporeum, si ite incorporeum urano ageret in passo, nis attingeret per suam virtute.ta quo sumit illa regula st ysica, ii ' :ς omne ages prius Igit in ,rpinquisi, qin Aia. ita. te motu: quia virtus eius prius attingit* at
set requi litus,eo modo tigeret tu distanssi siviliciat in propinquunti vi supra dictum est.
Oportet etia priae supponere, q, actione .
corytiptiua nihil agit in seipsu quia natui aliter intellit sua eo sis entia. Ite quia ni hil potest esse sub ea te ratione, naturale a ges,s naturale passis,licet bene sub iuers Etiam est verum, quod simile non agit i in sibi simile.Asimili enim non sit passis inani si agens naturaliter agit,eo agit,ut assinit et sibi possum si ergo iam assi initatues,non est unde sequatur actio uiam si e leti Et tuum vi quatuor , applieiter alicui passo calido ut quatuor,non siet aliqua actio, si uniformiter unit quatuor illi grae caloris quia quod posset calefactiuu, est, pamum sibi cit,imii ire, sed id sit,ilatuin
Videtur ergo quod agens tions futut in agendo: quia aliquod est moueus, quoὀnoli mouetur &mouere est agere i ergo non Diniae agens agendo repatitur. patet de Deo, qui mouet omnia,S agit: ipse ta.
men non patitur. Coelum agit, tanos patitur ab illis inferioribus. I seeundo sensibile agit u potetiam sensit mam,si, ouendo S intelligibile, asilia intellet v,&non patitur. Xinae phantasniata,agiint in ipsunt intellectum positbilem, producendo specie, intelligibilis:
tamen non patiuntur ipsa phantasmata: iergo non omne agens in agendo repatit.
l Tertii, si ita res se haberet, sequitur et Fa proportione mitioris inaequalitatis seret aetio, mod est contra omnes philoso.
rhos,qui pro comperto habent ut supti diximu,)quod seinper actio est a propor,tione maioris inaequalitatis: nam lino est maior virtus in agendo, quam resistentia in pasto, in oti sequeretur actio. Segprobo quod sequatur. Sit. a. agens in pallium . b. A agit in . b. ergo est maioris virtutis. Rursus. b. agit in . a. quia repatitur,&.a. est maioris virtutis &. h. ni ita oras ergo a proportione in in oris inaequalitatis stactio,&debilius agit naturaliter in sortius.
274쪽
Notina. Illic notandum , quoil actio proprie diaeta iti qualitatibus primis est,in quibus Mpesia cotrarietas inter quas qualitates cilieest ordo: ut in agendo, caliditas s4t maxime activitatis. Secundu locu tenet frigiditas. In tertio est humiditas, de minoris aestutia αtatis. In quarto siccitas est.Et expetientia Vcompertum est,quod quis in aqua calida intense non potest manum sustinere, etiaad breue tempus S in frigida aqua etiam intensissime stigida potet t. Qua ratione in igne non potest quis se conseruare, etiam in breui tempore, Stamen in aqua posset ad tempus aliquod durare, quod noti este alio, quam eo q, caliditas maxime aeti ua ess,&consutiiptiua . Inter alias duas, quae sunt siccitas vi humiditas, quae dicuntur passium qualitates ab Aristotele . se quenti libr. t ex s. est etiam in agensso oriado ut humiditas magis agat lieet sit medicorum opinio, quod humiditas est mino ,ris activitatis,&res uentiae lita dato sciacitas ignis,in aquam agat, non tollit humiditatem se i humi ὀitas activa est ut aer humectat reή etia sub tecto existentes. Quac leuia. mis Castulator teneat oes qualitates pii mas eaeque activas,&r sis tuas. Hac os uoca. Pinionem sequitur petitis a spin cita in . .
explesse dicit de caliditate,& Digiditate. Nisi ha Secundo notatulum, quod in resisten .lo,in illis qualitatilis ordo e conuerso est
ut qualitas quae minus activa est, ipsa sit magi, resilitia ob id caliditas est minime res thentiae,s frigidita, resistit magis)&supra caliditatem,S frigiditate, humiditas S tertio quae magis resistit sc citas est. Itaque ipsa liccitas, quae erat mini rem activi tati , est vias ira, resistentiae in quo diui N. 5a, D ita a fulget sapientia, qua in udus dispositus, subidiuti. Sordinatus est: vi inter ipsa cotrahi a quaedam harmonia esse videatur, e correspondentia in ratione dati,&accepti: ut pos- snt in aequilibrio stare,&durare.
corolla. l x illis sequitur, quod si caliditas agat in sit siditate ,ni ulto sortius aget, quam iesit et ' stigiditasti asat in calorem,multo sortius restit et,quit m aget. obsesso. ' potiet quis contra hoc obiicere. Sit caliditas summa vi. 8 quae resilit vi tria: ex
dicti, probo quod noti possit stare. Ipsacas ditas est virtutis ut 8. ad agendum, de
haec eadem est virtus qua resilit, Scia conservatrergo erit vi. g. ct non ut tria mon ergo potest se are quod sina aior virtus in agendo,& minor in resistendo: vel oportet ponere duas virtutes in aqua distinctas: Via si ad agendum: aliam vero ad resistendis. solutiQ. Solutio. Damus quod eadem si uirtus qua agit,ct resistit sed non sequitur quod si si v t. s. ad agendum, erit vl. 3. ad re istendum icim unus & idem horeo est qui videtur habere virtutem vi. i oo. ad resistendia, tamen non sie ad agendum habet virtute,
e i iit ipse idem.bie&potest esse magis
Dae uirtutis in agendo, eum non sit tantae intestiendo. Conesu. t.
prima conclusio. Aliquod agens in agedo repatitur. Concluso est Aristotelis hiet t. y3. I .c . 8 .ubi de mixtione Ioiaqueos dicit, quo quo libet mistibilium Pilaea rati. agit, &te patitur . probatur experien-th s. si quis in manu frigida capiat pomu iidum, sentiet quod in agendo repatitur: quia lina inuitur calor pomi: econtra,
si vicitius si calida &pomum sit frigidum
calor manus temittitur a frigiditate ponit, quo A non esset,s caliditas iii agendo non
Coi, stat etiam ae serro ignito misso in aquam. Caliditas ferri agit in aquam,& effcales .icit:& ruistis si uiuitas aquae agit in serrum in eum fel, uni re lilii ergo in agendo repassio est. Grtia.' Tetti . A qua ealida opposta ad frigida
eam calefacit,&ab aqua fili da patitur,defiigest. 14scitra a. Ratio est haec ad conclusionem. Si ealiditas in mixti generatione non pateretura frigiditate nunquam seret mixtuntis fit mixtui ergo oportet quod caliditas in agendo repatiatur. probatur maior. Caliditas non patitur: ergo manet in suo esse persecto in geueratione mixti : ergo inmixto manet sui na castilitas,quae est in igne sed hoe est falsum: quia Dullo modo forma mixti posset introduci in materia se disposta cicii introduceretur, non posset aurare propter magnam activitatem
Seeunda concluso. Si virtus activa age Aristote.4.tis fuerit itior in resisten lo, quam pus- sua in agendo et aeque estis,tunc agetis 3 7 'in agentio non repatietur. Patet. Semperactio opoit et fiat a proportione maiorisina qualitatis: quia neque a proportione
275쪽
aequalitatis, neque mitioris inaequalitatis non inquantum agit patitur Patet quia Assii sit actio sed qn est maior Virtus iti resisteri dato actio, Apassio sit una res ut ilium do,qua,n viritis iii agelicio,ves aequalisia5 est) actio non est passio sed actio est , ut est proportio maioris inaequalitatis:ergo suit ab agente, di passio, ut recepitur in noti set a iii, i &se si caliditas agat in a- patiente ergo sequitur quod inquantum quam,&virtus e silua caliditatis sit ut a. agit non patitur. di activitas in aqua sit Vt luci, velut triti, ου' septima concluso . Licet sit verum
nunquam cali litas agendo in aquam re- quod omne agens in agendo repatiatur patietuY ab ea. ad sensum Gipea dictum.in motu localinucodus. 3. qi Tertia conclusio . Si agens in agendo tenet verum, quod omne agens in agendo non fuerit intra spheram activitatis passi, repatitur. Datet quia qui mouet, agit, 'agendo nonrepatietur. Volo licere,ctim qui movet se agit: tamen non repatitur si veruin, quod omite agens agit ad cer- quia non ab aere, neque a loco aliquo in tam Aistantiam ut sua virtus attingat, & quo agit ergo non qui mouet loeat terretanto quanto sortius,agit ad remotius,ut patitur.
constat deigne,illus spacium dicitur sphe est Datur fatici disseientiae motus localis, si sita suae activitati intra quam potest,& eκ .c alterationis: quia virtus inoliuade pet Mira quam non valet agere.Si ergo conlin- se non mouet materiam extrinsecam a . Ugat quod ignis agit ad distantiam. s. pe- qua re patiatue, sed alterans sic . secus ui qui aiuaesi siphera, in aquam pos- do quia Auo corpora iuxta seposita pocci tamen aqua' sphera sunt titterari motibus contrariis: sed non iniuitatis 1loia est quinque pedum , sed possunt moueri motibus contraripi quia quatuor aqua non aget in igneues quiavix i4c penetrasent se . Tertio: quia qualitastus eius no a potest tittingeve i S sic ignis motiua eodem conatu agit, Stesistiti vici nciri Gyatietur. Hae concluso tanto conatu grauitas in lapide relissat eis clara. motui sui sum, quanto descendit deor H. . sol attaconct s α si iri, ius res stim a- su ,s es, extra locum fatum naturalem. gentis debilior quelit, tuum activa patien Oppos uestin qualitatibus achivis: quiatis,ic altu se ab alio consortetur,ita quod caliditas maiori conatu agit in extriuieci. st aequalis vel aior quam sit,irtus actu materiam , quam res stat 'φ' ua,agendo ron repatietur.Haec patet: qa 'I Ad primum . Quando argumentasses Οἰci proportione aequalitatis,s minori in e de Deo qui agit, di non repatitur: ade iii litatis non stactio si ei Io virtus resi- eoelo. llespondetur quod conclusio etis cotiso totura; ut GP,ol ortet, qui I bet messigi, quando tigens, 5 patiens
sit tanta et ilenticii iis socigeiu quanta communi cutit in materia . Sic Asilmila cerati a patiente ad agendunt,licque non se teles. Unde si angelus agat in corpus, is,quetur actio. non repatietur It si coelum saabeateadem C elus. s. Quitita concluso.Iu qualitatibus pii- materiam omi illi inferioribus, non psinis omne agens in agendo regulariter re teretur ah eis: tum quia non patitur pe- patitur,exceptis casibus in secunda .a . & resvinas impressiones &est incorrupti-xtilis. quarta conclusionibus expressis.satet. li bile: tum etiam quia esset collum estnli, eκceptis agens est intra spli eruiti cini- spheram cictiuitatis istorum inseriorum: uitatis patientis,de patiens eil reaioris vir ob id eorum actio non posset ad c um
tutis in agendo, quam agens inpatiendo: se extendere. 'cum ergo ci proportione maioris inequali Adsecuti tum etiam gamus quoil sen- uptatis sequatur actio, sequitur quod agens sibile agat insensuis, ' color in visuam
agendo repatietur. potentiam:tamen color non patiturquia
.couesus Seκta cones aso. Quanuis agens in a- dictum intelligitur de agentibus in quali gendo repatiatur , tamen non inquan- tatibus primis,per quas sit alteratio. secutum agit patitur, neque inquantum pa- do . Anio agentis non est quodlibet intitue agit .Hic volumus dicere, quod da- quodlibet,sed aeterminatum in geterinuto ignis per calorem agat in aquam,' rux natum rob id etiam si color possit agere insis aqua pernigiditateiu a sat in ignem, visum,non est unde potentia visita agat
276쪽
specu io. An mi es tum si pol ibilis.
in colorem quia ipsa o liua non est Der sam,&eco tra Credit Calculator,&desennaturam nisi bilio i . Γ t adsit He intellectu,
qui patitui ab intelligibili,'no agit, solutatio Iasa ei quia non .le tali actione est lues Tho i f. surarao:&sic dicendum de phantas citibus. q. ξι. s agunt,producenao speete; intelligibiles, si si ut illuminata ab intellectu agente, non sequitur quo ipse intellectus agat in pliatasnate quia no est eommunicatio in ima teria.De quo infra in tertio de anima. Tertium aretumentu tantum urget, vi ad soluendum philosopla iliabuerint diuerso modos eς cogitangi, quo moclo agens in agendo repatitur: qui modi sunt septe in re
citati prolixe satis, ' omnes impugnati a Narsa. i. se Mars sio, qui a nobis ob vitandum proli-gen xl. t ε. sitatem non ponuntur: stamus tamen in
P ι. diciis eς quibus f luitur argumentum, ut tui .. agens in agendo s repatitur actio semper
fiat a proportione maioris inaequalitatis: quia lieet sit ora,&mae virtus qua agit, Zeresistit aliter tamen agit quam resistit:&sicut inquantum agita proportione maioris inaequalitatis est cinio quia esupercit vi tuq activa res flentiam patientis: sic qua doagens patitur o patiente, virtus activa pati dii; exuperat resistentiam tigentis: vitae actio si ci patiente.ti proportione maioris inaequa itatis ut fictuna ecl. rosterior tu id quis teneret modum quintum,' R qu m sciti it Maistius facile solueret argumentum.Dicit enim illa opinio, quoa Vna qualitas activa non stat sine alia: sietiis igidita, non stat, quin net cum humiditate, aut sceitate &quamii illae essent aequales in latitudine,ianae essent io aequales in actiuitate. si ergo dicunt . quod si i nis agat itici quam, caliditas remittit frigiditate aquae tunc si umiditas aquet re agit remit tengos editatem ignis: & tiae eX consequenti per modum sequelae remittitur caliditas eius
dem.Fκ quo patet q, caliditas agit in fetu i cs atem, & humi lita; in siccitatem & se fortiti et agit in debiliti, elim caliditas si sortior fit iditate,s humiditas secitate. Haec uehi.
o, hi Cil Sed sietio transeundu non est opinione titti risi, fuisse Calculat ris Q nullsi agens in age loausti.Nim repa itur qua uis declarat eum in isto sen-ph 3. ybI. su. vi nullum agens pro eo dein tepore pro quo ogita epatiatur secundu in eadem parte qua agit sed benes csatim alia. Dicit ri illa pro postionem sum os imo qualitas quato vagis activa, est minus res stiva, esse saldit omne qualitatem tanto esse activa, tuati, iesulii' & q, si debet poni dis a ita sinacii uita te,d resistentio, latitudo rei sed tiae est incitor, quam latitudo activitatis Quod ab iri, L pbat: quia latiti Q :.etiuitatis cui sit, ct rei iubeaiciis est sata a s producensum sibi simile es la titudo resistentiae ad se conseruati sui sed intimius est cuilibet rei se e seruare,qua in tibi s4mile producere: ergo maior est latitudo restilentiae,quam ae liuitatis.' Secudo .stippo sto quod citauitas atten- Ratio. et datur penes multitudinem sorinae, probatu, tanta aetiuitatis si caliditas, se ut si uiditas ct econtra S sic de resistentia, quia caliditas, ut. s.laniti agit,& resistit, sic tit frigi/atas vi. s. patet. illaquet aequaliter habent deforma equaliter habent de aetiuitate,&resistetia sis i stigiditas vi. a. 'caliditas, vis sunt huiusmodi ergo sunt eiusdem ne i uitatis, de res sientiae Facile soluuntur ista argumeata, hindo ici opinio coinuo Ad primum dicendia,s, de natura parti- Aapi viriculari loquendo magis est se conseruare,qsi te producere: sed node natura uniuersali. st aa seetitiau negatur quia stat quod Ad se euad. vii a forma sit Vitiacioi aiio in agedo, etiam si qualitates sint in eodem gra uide 14c sorma igni; cum calluitate vi. 8. viii acius agit, quam forma aquae cure frigiditate vi. g.
Su eicit haec insinuasle, ut intelliga inus varios opinandi modos.Alia legatur apud
ucis ibilis, vel secet naturaliter et violenter sed nullo istorum modo rii.
Non violente quia non es et mixtum res natura
dis,neq; ncituraliter illa quae concurrunt o Imiti tum conuenirent: sed vigemus et rei κtorum generatio est naturali se ergo ipsa mixtio non est violeta. Et probo quod nost naturalis. Ad mixtionem cocurrit ignis: ergo oportet geseengat ad totam ubi se stmixtio, scilicet, ad terram: sed igni descen dere non est naturale, sess potius cotra natiatutam: erso mixtio non est naturalis.
277쪽
sco primi libri aegeneratione.
Argum e. a. 'Isecu lo. Si mixtio esset possibilis,Vel es.set ipses eκ quibus si mistio integris mavinentibus,vel continutis, &diuisis: sed nul lo modo istorum et bergo non est possibilalis. Non ipsis integris imanentibus quia res quar, cou staret una non esset,seil plures de neque in una specie, sed in pluribus esset. Item. Neq; Dixtum haberet so imam subsantialem, sed accidit alena,cum aduenii et enti habenti esse completiant Iimo esset Plura coinpleta. Neque potest elle ipsis comminutis, e diuisis: quia uel gi uiderentur tantum quantum sunt diuisibilia, vel Movi: sic sic:ergo continui, in esset actu diu uisitin. Quhil si non diuiduntur: ergo non est vera intestio: quia ad huc partes diuidi postulat Argumu 3. Tertio. si intestio est possibili g, vel erit partibus iuxta positis, vel penetrative se habentibus Non primo modo: quia illud
non est misso. Nec secungo modo: quia esset corporii penetratio, quod repugnat. Iritate, iiii. 'I In contrarium est Aristoteles hic, temss. Nrita i. ' pro solutione notandum primo, quod M svrio tri- mixtio tripliciter contingit : uno in Jo,pliciter ςψ- quaesisse sit eu pluribus integris, & pers x sit, oi, diue sis specie i ipsis tamen integris manentibus ivt domus constat eκ lapidi bus,ct lignis secunao mo lo, quando ali quid sit eκ bliuitibus impers Elis: ipsis r via uentibus i: itegri; ut ex materia, infor ma subirantiali cotin tuitur una res ficitu-icili ,: isses partibus integris manentibus. Tertio modo contingit, quando aliquid ex pluribus integris sit,ipiis non manentibus ita tegris .iti praetentiarum non est se mode mixtione primo modo: quia illius
ad artem potius Iu i in ad Physicam disci, , Ys. φὶ spullax Sigeiatici Nec est lite lacu,r .a i . t tristiandi demi Xtione secundo modo, queest ex inciteria,' sorae a quia de hoc in ptimo S seeundo libros hue si eorum , ubi locus proprius en, sed de tertio mogo mixtionum in praesentiorum loquendum, quado multa concurrunt ad constituendum unum,ipss non manentibus integris, adnodii quo diei solet in generatione cuiuslibet mi κti, elementa niis ceti,& conueniri r ut ipsis corruptis secuti sum partem co- situ aut es compona Dialiquam rem natu. xalem, quain in privseuti vocamus mix
tu. Vtrunt ergo staec mixtio sit possibilis. Notavit. ,. Ilaec mixtio potest esse dupliciter, uti amodo,per iuYta positionem partium vel
penes penetrationem ipsarum primo modo ruta qua aquae iniscetur, siana lauae.secundo modo, quando mi estio st, ut quaelibet pae, mi uti sit mixta. Et hoc dupliei
ter: uno modo, in homogeneis, qua do o innes stitit partes eiusdem rationis: alio mo. do in eterogeneis: vi in animalibus perti. Ois,in quibus sunt caro, ira,&nerui. Ag.
notati, igitur iis,sit prima concluso.' Mixtio omnibus illis tribus modis in pri h. l. i. Ho notabili positis est possibilis Ialetoo sa,a s.
mus componitur eX pluribus integris, in tegre manentibus,& lapidum aeeluti, Armati constat res naturalis eκ materia,& forma, ct es rebit; diuitiis is, imperat is, intute Danentibus constat etiam mixtio ex pluaribus,integris monentibus non tamen sori nolite de qua est sermo, ut patet in quoli
seeundo.In quolibet mixto vigemusessiam se plura disseientia, ibi contenta virtute, iis, oportet ergo intelligere rei titionem sui saeti illis.1juribus: quod s elli ergo ipsa est possibilis nam quod non es, possibileis aquam est.' secunda conclusio. Miκtio proprie, de cilla qua hie loquimur, si ex ipss quatuor ele.
mentis adiit uicem agentibus, es patienti. hiis. Piobatur m Ai istote Et ratio est .sgi illis componitur mixtum, in quibus res obuitum sed miritum omne perfectitiai quando corrumpitur,in quatuor elei neniar sol ut videntias ergo e M ipss quatuor coponi. tur .Patet: quia ciliquid in terra abiit uti uilin aquam, es sic de .iliis elementis, licet noneta aequo percipiatur, propter unum,quod praedonii nans est in quo; ibet mixto fertia conclusio. Mixtulit quod ex ele c humentis generatur , non propria virtute et eluentorum generatur. Probatur.Nun- uia quam esse eius suum ea usura eveediit ne causa se potest extendere vltra Lain virtutem, sed mixtum,quodcunq; si illud, per feeitus est quo eunque elemento,somnibus sinis hergo non poli unt elementa causare tale mi κtum. Maior es h nota, & ab omnibuq recepta. Mitior probatur. For- ima substatui ali; viventis longe praestantior es h quolibet clemento: inloti quaelibet etiam alias ima substantialis excegit quia propter viritim quodq; tale , a illud magis e cum ergo elementa ipsa proptermista sint, oportet ipsa mixta fuit perfe-tiiora
278쪽
specula io. An miatio si possibilis.
Aiorix quia semper imperiae fa ad perseeia
ordinantur. Ratio. i. si praeterea. si mixtu generaretur eκ ele 'mentis, nullo modo itieret. Patet Omne agens naturale producens,si si sinite pio Aueit,& non alterius speciei: si ergo clementum ageret producendo, elementum produceret: sed non sit elementum,sed ini X- tum, quod non est aliquod elementor una, neque omnia smul: ergo no generatur ab aliquo,nec ab omnibus simul quia sollini pollent elemetum sacere,vel aliquid quod elementorum sol una traberet naturam. conclus. , SQuarta eo elusio Forma mixti ad cuius
constitutionem concurrunt elementa, i
plato. ab is ea Ut stato) neque a datore sormam Avic*usa, Vt Avicenna tieque ab aliquo elemento rum,neque ab omnibus simul, sed princi- haliter a Deo,& a Viitute semitiali tanquas causa secun sa est .Hic intendimus dicere, sicut Aris o te. Salii, sub d elementa omnia concurriit a l . mixtum componengvi
ita quod sordia substantiali, mixti non striatio. i. r. ab ipsis, neq; ut dixit plato)abigha .Qud de lumenta concurrant patet: quia mi Κtum generaturos non Dis per alterationem preuiam qualitatum ae liuorum ad intii cui cerso ipsae qualitates ecticurrunt: sed non cocurrunt, ut sunt inserergo concurruiat, ut sunt in aliquo tanquam in proprio subiecto:sed proprium istorum qualitatum subiectum elementum est: ergo ipsa elementa concurrunt. Ignis enim sibi Aeputat calo Eaὰinoto si rem,S siccitatem: aer, humiditatein,& ca- qualitates riditatentiaqua, hutniditate ni & si igidita- pii x, tere terra, rigiditatem,&siceitatem.
' Qu.;d Do sit Gima intuti ab idea ivt Platoni tribuituro patet: quia illa opinio devatio, α. q. 19eis separatis in sensu quo Aristoteles, i ana pugilat Platonem cantilina sunt,ut di cit ipse .Quod non a d aiore formarum bt
Avacentia posuit) patet: quia non agit da tibi ille in passumigc forme essent ab extra, S non educerentur de potentia materiae: quod solum de anima rationali coce litura sequitur ergo quod sit a Deo mediante a Itidote i. gente naturali, sue sit se steti, vepaliquid
aliud concurrens cum Deo. 5 Iti . s. q. Quinta conclu. Cum ad miMtionem pro Adma,tio. prie troia sufficiat sola iuxta positio neque rem . Na detur diitieii solatam penetratio,geueratio genatio, di verere quis ta e si,& lic alicuius corruptio corrupi o -d non sufficiat partium zp-
postio quia domus diceretur mixtum: Seompostio eius diceretur mixtio proprie & siuiliter aqua eui agditur alia,&ei cipponitur diceretur mixtum, cum taMaen maneat elementia intergo au mixtum, & mi κtionem non suseicit talis appositio. Neque est δimensionum penetratio vi constat: ergo erit intestio per hoe et miscibilia inualia
sunt elementa) agunt adinvicere, & reparitiuntur Et tandem ex illa actiosae cori una putatur ipsa elenienta: ut non amplius m a neant elementa ibi: aa quorum corruptio nem sequitur misti generatio, quia sequi tur materiar debita dispositio, de cuius p tentia forma educitur.' Sexta concluso Licet quatuor elemen- Cristis. ta dicantur coli currere ad mixti generatione in ad causan Aa in miNtionem non tamees requis tum quod semper quatuor sol- in aliter concurrant,feci sufficit virtute eo currant. Haec sit declarativa secunὰa, ii invi3emus quod aliqua generantur mi est arsed non asiparet quomodo ibi concurrant
formaliter quatuor elementa: sicut maeregenerantur ranae,cum si rana mixtum: de ibi nonvideturn riualiter terra, neq; aqua: imo neque quod ignis concurrat: ergo noad omne mixtu in est nec taurilis ille concursu, sorinalis. Quod rana ibi generetur, patet in pluuia, quando solent cassere. At quod ibs sit concursus virtualis patet:quia ibi est materia ex qua generatur mi esturii. Et quia ipsa non erat sola,sed habebat mixtionem,&virtute,elenienta habebat propter qualitates illas primas, quae Aeputantur elementis, & ipsa est mixti genetrandi materia de cuius potentia forma substan tiali se sucitur, oportet dicere quod virtute, ag generationem concurrunt omnia, licet non serna aliter. Eu hoc patet solutio ad dubium, quod solet nonnullos torquere, quomodo est posibile, quoὰs mistum in visceribus terrae generetur,ibi concurrat ignis, qui in si
premo loco est, in cocauci iunci': tiam oporteret quod Aeeret per lingula mementa deseensi ii ad terrae interiora, cuin quotidie ibi lem mixta misceantur,& genereia tur . oportet ergo gicere virtute concurrere S ibi agere vit tutem solis, disponendo tale in materia aptam sormationi mixti , & se Hio,' vel uobus concurrentibus
formaliter, virtute,concurrunt alia. - .
' Huius ratio potissima fgnari potes, hibit 'hi quia nutiquam mixti generatio est , ni - eutiam.
279쪽
16s primi libri degeneratione.
sper alleuius comiptioneim &nunquam ars adii et naturam se quod applicei asti si corruptio,&generatio,sne prἰ euia altera napassi uis, quibus orginatis, speciem pro tione ut supra fictum est: sed alteratio non dueat, quam non produxit sicut in tertia ii: tria nisi per qualitates primas contingit: ealigi speeie quae sit ex commixtione duorum tatem, frigiditatem, de secitatem ista hae cliuei se speciei vi in mulae generatio Geomnes qualitates primae sunt,quas ipsa ele quo &astia, vel econtra. Hoc ingeniauit menta sibi deputot per naturare,per com- ars hominum & applicatis ipsis activi, binationem certam de qua diximiis, & si- passivis natura operatur di quod sine talicet ius ergo sequi tur dine vertant,quod citu artis adiumento non esset operata, qua vita elem to concurrunt,vel actu, vel vir- uis natura ipsa persecta dicatur: non quia tute. ' o ti romnem spectent producibilem pro
'IEt quidem in terra etiam ignis qui ibi se suserit , se l quia lisbet virtutem ad id,
neratur poterit cocurrere,& ibi gem aqua, cum coelum virtute contineat omniauigd aer. Neque est dissicite intelligere in ta quae sunt,& cle nouo fieri possent aere etiam in media regione, locum aquae, 'Vltina a concluso Mitituit, potest sim. humidum cleuatum Et eulisatio sicca ter blici eorpori misceri, & smplex potest resistis ibi est etiani, quae vice si habet teria uixtum inanimatum' augere, lainen soniae. Et igni, eg colido exhalatiotiis potest stitest at mal nutrire, aut maius reddere. eile: imo non esset distonum naturae dice Quod mixtum imisceatur simplici, patet . . re, quda ignis descenderet ail intestigene: in pane, qui sit per artem qualido aquatri tini, ratione ne ilia hane seriem perpetuo: ge- tico, vel farin miscetur . Quod possit an mercitionis natura uniuersaliter intendit. xere, patet de gutta aqua . si apponatuita Nota. Et sicut ob vacuum vitandum graue ascen bo vini.' At quod animatum noti nutriat,
diti&leue deseendit, se dicitur inotus ille rieque augeat, est sensus, quo3 animal exs ms. ., naturalis secundum naturam uniuersalem, aliquo puro Hemento non potes: tapete ιι ., i. qui contingit in miXtorum generatione. nutrimetum: ct ex aere,vel terra, vel aqua
didriὸvid. Sed si non placci, quod Qittualiter concite non potest: quia iiiiiii: Ajsimilitudo estrat diuise litiatis. sinplici, ad animat: &'curi, nutrimentum Conclusi. r. ' Septima eoucluso. Non solum ia)jxtum debeat seri in sine simile, non potest ut
mixto se9 inulta mixta posunt commi- ex eb nutritio,item animentatio. eco --i,' P seei ivntiis generatione Prohatur quoia stat 3 e Chanu Ieonte, equo dicitur,quo mi ad piimam partem: quia eN mixto fit miκ acte uiuat ,& nutriatur, &de illis qui te, illi, tui ut in illis quae ex seminis propagatio' raim home sunt,&aquam bibentes clurant: ali ne continsunt, di innumeris aliis ut pa quia sita est,quod illa nutriant, erit nonne corrupto generantur vermes. ratione puri clementi,sed mixtaviaele.
Milo. a p, 'secunda pars patet: quia duo,vel plura menta apud nos, noti sunt iu sua naturali mixta possunt habere contiarietatem qua dispositione, dc puritate. litatum assinuicem asenti ut cui in elenien Ad primum dicendum , quia mistio Mettitis intelligimus poterunt ergo adiuuicem non est violentaret violentum proprie soagere, & repati, Scorrumpi: ut corruptis mittit id quod contra naturam ethsami, ipsis sat unius mixti generatio: ergo eκ cet sit aliqua mixtio non consueta, ut est mixtis si mi utum.Patet in metallis, quae illa quae per artem,tamen Husa diciture miscentur, & in liquoribus, qui etiam mi- se violenta, etiam si mistio sumatili ploscentur. alteratione, quae est via ad ipsam mixtioi I fit quidem a s miscet miXta asueto ,ut item, sed naturalis sicut calidum naturali- nouam videatur secisse speelemiscui pa- ter cal Deit. Si miκtionem capiamus protet in metallatiis pinacaici ex multis miκ generatione ipsius mixti, respectu agentis tiriacam componunt,quae nouam spe- tis primi, & principali, ut est Deus, &ciem,distinctam ab omnibus ex quibus co coelum) illa mixtio non solum non est vioAria. h. ponitur, videtur habere cum ergo ars imi lenta sed neque casualis: quiaintenta est, uti
PliV. H. ,. tetur naturam inquantum sotest, sequio licet respectu elementorum, ex quorum rabi di. q.2. . tur quo 1 per naturam mixtum ex miκ- aEtione, & passione mixtum generatur,
tis possit componi. Et quidem non esset ipsi generatio diecit it ea alis, etiam si sit Ealienum aPhysica disciplina dicere, quhil naturalis. Dicitur easualis, quia nullum 'ha
280쪽
specu. 11. An clementa maneant in mixto. 2 cs
omnia, Litim quod praegonainatur. lo conti aestum eae quia si manen reiit ese 1 ti amenta formaliter, in uno si bieeho essent simul plures sortinae substantiales, non fa
Pro solutione notatissum , isse varias psi a opi. opinioncs de hoc, sicut superius cliuimu1. 'ui nota . sititia est Auscenitar diecntis, quoil manet
in mixto. . sotina, elementorum, ine oliqua rena isti nen simul etiam manet forma mi&ti rati ne cuius licitur miXtiam. IAlia opinio est Conmientatoris dicen a. Opinio. tis, ii potniae elem eii torti substantiales tua Coment. 3.
Dent in mixto sinui eum solitia eiusdem '' iuelementorum intendit mi et tum generare, sed aliud elemetum ad se conuertere quiaci ne agens ad at, imitandum sibi patium
agit. Veruntamen mixtio dicetur violenta, respectu ipsorum misi ibilium,quae corrumpuntur. Et citati quaelibet res natu raliter appetat suam conseruatione in , se rruptio, alionem
quitur quod si violenta sit aquar necessatio praeeedit gi
Ais seculia. Ad secundum dicendum quoil mixtiolit exi piis elementis, ut declaratum est, non integris manentibus, sed corruptis potius, Gluin tamen secundum virtutem perseuercitibus ut insequenti speculatione eκplicabitur,& se non est resultans aliquod elementum, neque quatuor smus. Et se commixtio talis, quae striciat ad corruptionem elementorum,& ad generationem mixti.Et non si per partium penetrationem, neque per appostionem, sed percotruptionem illorum quae concurrunt. Sie patet solutio ad. 3.
dictum est, quomodo elementa sunt qudi cocurrant ad mixti generationem,utrum ipsa maneant Armati ia i ter, oportet e X pro posito examinare. Argum d. i. qUidetur quo sc ev Aristotcle, qui ait, Aristote. q. plementum est quo componitur aliquid N .lex. . in existenti indivisibili specie in aliam spoclem: ergo de ratione eius est, quod maneat sine diui oe 'sic manet formaliter. argum e. r. est Item. Id manet in mixto realiter, in qa resoluitur, quando corrumpitur nil resoluuitur in elementa, si non in omnia, saltim in aliquat ut ad sensum patet: ergo sequitur quod elementa sol maliter manent in
Artum e. s. 's VltiiDo. si clementa non manerent inmixto, sequeretur quo g mixtum non inoueretur ad motum elementi prae dominan Aristote. t. tis.Consequens autem est contra Aristo t. l.tra. 7 er fio elementa manent in mixto si non
miAti, sed emisse, se non intens ,ut sunt in '' ipsi, elementis. Et eos defahis quod come . in primo de - .genera. com vati. tenuit cum Avicen .sed 3. de coelo com 67.poenitus rccessit ab eo, pleo. iii.& eoinentis et dicunt,igno esse nati ii, quia dist. . s. in iuus tute cB4nentatus est libros egeneia sabo p .p. ratione, sed libros de coelo in senectit te. q. O armis
Tertia opinio dicit, quod elementa non 1 Ehs iri
manent formaliter quoad suas sormas sub q. i. stantiales, i eqι secti dum esse remissum, ne si Cie itaque intensum sed sol iura virtualiter quanta ea lem iiist. tum ad qualitates primas, qui sunt in ipss cti uiuetis. elementis: dc manent quidem tales primae qualitates in mixto,sed remisse. Quarta opinio dicit, stion manent se 4. Opinior in aliter,sed virtualiter, veru non eo modo
quo praecedens dicit opinio, sed manet virtute: quia manet in mixto Auae qualitates: una quς est inedia inter activas, scilicet,inter ealiὰitatem,&frigiditatem: alteia quae est media inter siccitate, & humiditatem.
lauinta possumus superaddere, desit qus
dicit, quod elementa se manent in mi esto Op sio, s sor maliter, et, mixtu in nullam habet aliam formam ,quam illam proportionem; dc habitudinem istarum formam elemetorum: it pro forma illi hoe sit. Ad elucis an da veritatem prae sinarum opinionum primam conclusionem assigno. Nullo modo in ini&to manent Hem - Coeius. i. ta, ut ponit praecedens quinta opinior sequos nuria iit alia forma mixti, nisi pro portio illatum formarum. Patet. Mi tum pis,ia r s. vere est inivium, ' in eerta specie constitutum: oportet ergo hoc sit per aliquam soritiam substantialem: at per opinantem nulla esli nisi elementorum formae: ergo in ciliqua specie elemetorum ponetur, vel in omnibus . . sinuli sed hoe non est dicendum