장음표시 사용
71쪽
In Mentium frElgo hie mundus sensibilis est factus a faciente non facto.
En, Theoplille. creationem mundi demonstratam evidentissime de Praeexistente, supe qua instituo novam illationem. Praeexistens nunc immediate producit partes hujus Mundi sensibilis indeficienter generantis alia entia. Id quod immediate nunc producit partes hujus mundi sensibi lis, indeficienter generantis alia entia necessari hexistit indeficienter. Ergo Praeexistens, nunc indeficienter. Non tamen hoc syllogismo infero, quod Praeexistens non possit deficere ab existentia , sed quod non desecta it, siquidem hic mundus, nunc, non deficit ab activa gen ratione,& ab extilentia. Quoniam vero Praeexistens,producit mundum sensibilem. Producens vero est eminenter identis , quod Ens productum est
Ergo Prae existens est eminenter id Entis,quod mundus sensibilis est
Hoc loco, Theophile, te petere debes gradus entitatis, per se notos in hoc mundo ensibili, quos ordinavi in cognosci mento,ac animadvertere, quod ens intellectivum occupat supremum locum , sed cum imperiectione plurima. Nos enim movemur de potentia ad actum intelligendi, quem tamen non assequimur perfectum. Cum autem demonstraverim, Prae existentem esse eminenter id, quod mundus sensibilis est formaliter, illatio quod Prae existens sit eminenter intelligens, est ultronea,&extra omnem formidinem erroris. At vero mentaliter concipere, quid sit intellectio eminens, ex consideratione nostrae intellectionis, degradatae ab illa eminentia est disquisitio difficilior, minusque clara, quam sit immediata intellectio entis, quod eminenter intelligat quapropter sisto hoc ratiocinium, inchoatum ex produc 2ione mundi sensibilis,affirmata de Praeexistente, inchoaturus tractatum de luce mentium quem dudum promis Ens enim eminenter intelligens, est Ens illud, quod nuncupavi lucem mentium,est, inquam,llux illa, nobis ignota ista cujus ratio ratiocinamur,
quam eatenus ignotam, nominavi vigorem mentium . .
72쪽
lbro superiore propagavi Theophile, Illa Conem de e Mo is non facto: unde habes scientiatio exiguam de tanto sub
i sperare licet sum ra-i tenebresces, do- uulgi aciem metis tuae in ipsum vigorem, quatenus evadat tibi in lucem incutium. Sed noto desectus illationis propagata priusquam te convertam ad radium, tantopes commendatum. Deficit cum primis vigor nostrae mentis, Matiocinium inde propagatum in demonstranda unicitate entis non factici si enim consulo argumenta' ducta, aut ducibilia a posito medio radicali, non possum determinare an existat unicus adtus purus aut plures: nam rationes dubita di offundunt oculo mentis eas teni bras. qtos soli lux mentium, Vis immediate, queat eliminare. Cum enim eras non famam tu inde pendens ab omni alio ente, si unu eiusmodi existat id no videtur potu lepraepedire existentia ille tatas entis non ficti, quandoquide hoc quoque intelligitur in dependens ab omni alio ente. Eit ei go vel probabile, vel dubium, quod existant plui es actus puri. Scio argu naenia, qtiae passim adducuntur pro demonstranda unicitate actus puri te vel subeunt luce mentium aqua abstraho velit duc sit probabilitatem duntaxat sine evidentia, celtitudine Ejusmodi sunt, quae ducuntur ab unitate mundi, quem subsiciunt actu puro, tanqua: moventi immobili. Sed mens nosti pertaesa cujusvis obscuritat s. objicit vel pluralitatem mundorum, vel consensum multorum moventisi unum, ac eundem mundum quibus abjectionibus nemo potest scissi cienter occul errinis assam mat argumenta ab tellecta luce emitti Haec porro ignorantia conturbat evidentia ac certitudinem aluin demonstrationum quibus concludere, ens non factum non solum extitisse ab aeterno, existere nunc, sed e non posse non existere Non me latent rationes indu ctae a Philosophis qua licet ur eant, non tameconvincunt mentem. ignaram lucis mentium Est quidem certum, evidens, Actu purum non posse deficere ab existentia eo titulo, quod dependeat ab alio ente, aut sit suapte essentia desectivus tamen licet quaerere; an essentia ejus sit defectiva ex activa corruptione, intentata
ab aliis entibus non factis Post enim multitudine entium non factorum, ignoramus ut se habent ad invicem, sub qua ignorantia plura nos: Licereti
73쪽
Lux mentirum ILiceret enarrare desectus plures his sed unum commemoro, qui reliquos inuoluit: hunc pecio exemplo congruo Si velis formale mamginem in absenti ex relatione aliorum ea quantumcunque sit accum
rate e XqUisita, cogitata, erit longe diuersa ab illa, quam vir ille tibi praesens Onien Io pio pagabit per oculos tuos in animum tuum. Tali imperiectione laborat scientia , tradita supeliore ratiocinio de Entepsa e Xule in te quapropter velim, supplex illi dicas. ostende mihi faciem tuam .d una vero imaginem l latione formatam, discernes ab illa, quaa habetur ex viso nequalitercunque intellectiva Eqitidem revelavi illam in libro secundo Tractatus de per se notis, a capite decimo, usque ad decimu septimii inclusiue & pronuncia ui, Mitione Entis, qua Ens, elle lucem mentium, velum non satis exposui, quid entis aut rei sit Ratio illa: hocce vero tractatu eo declaratum My sterium hoc, absconditum a seculo in mente humana absconditum, inquam, si paucos excipias; reliqui enim tantum abest, ut eam discernant, quod insultant asserenti illam. Tu vero, Theopnile, recense, perpende studio ingenti enarrationem de luce mentium, supra allega tam , qua cenus intelligas,quae inde delibo hoc loco, expono e pen
lndicaturus ergo speciali acumine lucem mentium, praemitto ad exemplum. luomodo mediante luce sensibili videamus colorata. Oculus licet sit sanus, constitiuus in tenebris, nil potest id re accedente autem luce videt, Ddiscernit corpora colorata, nec facile Vi 'dens disce neret visonem suam a luces corporibus vitis, si non inter-ceue et vici si ludo lucis & tenebrariis , qua post anemo Hominui
ei iam rudis,qui non distinguat se videntem, a coipore viso, lucem' sens bilem ab utroque. Totidem distinguere oportet in actuali intellectione cujuscunque
Ens est intelligibile Lux mentium dat intelligere adlualiter. In hac porro contemplatione debes capessere prima rudimenta adistinctione clara eorum, quae lux mentium reuelat in obiectis, cognitis infra intellectionem Non tamen volo hoc loco haec docere, multo minus volo exponere modum, qio mens nostra accenditur ab illa luce , sed duntaxat m de commemorabo tantum, quantum sussiciat indicandae luci mentium.
74쪽
Ea tamen quaesum dicturus, sunt gladia quaeue primo spe caunon Vi dentur competere Ration entis persecti is enim , qui intelligit en , qua Ens, nil esse non emis, non videtur intelligere lucem grandem, eamque diuinam, tamen illa ratio entis qua Ens est Lux Mentium. Hanc ergo allucinationem submoueo exemplo lucis sentibilis. Oculo coniti tuto in tenebris est meossibile discern re v. g. solem a luna :atvero ad praesentiam lucis, ea visio , ac discretio non videtur operosa, immo est tam facilis,quod , sublata vincissitudine lucis aenebrarum, vix deprehenderemus lucem,& vix animaduerteremus vitio nem esse actum nostrum,editum per oculos. Sic nos ad piaesentiam lucis mentium,quae est Ratio Actus puri , discernimus te ens , non-Ens inter actum&potentiam, quae intellectiones sunt impossibiles Brutis,quibus lux illa non lucet,quae cum nobis non occidat, non facile deprehendi inus illam: tametsi illustremur a luce aeterna , -- commutabili. Repeto itaque ex libro de mei conscientia, quod vivacissime, Mevidentissime experior, me distinguere entia ab in vicem. eorumque habitudines, notare defectusentitatis eorum entium, quae nosco. Noto, inquam, illum defectum praecise,quem refertens , ut praecise cogitatur, V g. cogito te,quatenus doceris a me, noto, quod tuum doceri sit defectus tuae mentis quatenus ea est inpotentia adactum telligibilem .Experiore tia, quod noto defectum istum pei tellectam rationem mentis persectae scilicet Mens posecta actum telligit omne intelligibile intelligo autem non aliquam mentem perrectam, quae existat, sed rationem , cui respondere debeat mens alia,quaesiit persecta , Hujus experimenti habes in libro de mei con
scientia inductionem exaratam. videlicet.
Imperfectio mobilis indicatur ab opposita persectione mo-
Temporis a perfectione aeternitatis. Loci a perfectione ubi quitatis. Corporis a perfectione spiritus. Partis a perfectione otius. Compositi a Persectione simplicis. Potentiae a Perfectione crus. Non Entis a perfectione Entis.&omnis reliqua impersectio coniscipitur a persectione opposita.
Lucet ergo meae menti ratio critis persecta Lucet, inquam , non Ens
75쪽
Tnspersectum quod intelligam existe te in rerum natura , sed lucet Ratio entis, instar cujus rationis sit Ens illud, quod sit a parte rei perfectum. itaque pono Mnc propositionem ut expertam mentaliter. Ratio Entis perfecti inente a nobis cogitato notat imperfectionem entitatis, per rationem perfectionis oppositae. Experior quoque me judicare aliquas propositiones esse veras, quarum veritatem intelligo esse aeternam, m commutabilem, licet certo sciam me intelligere eas sub determinata disterentia temporisci licet, inquam intelligam, eas veritates esse de subiecto nec aeterno, nec incommutabili, Puta hanc: Id, quod movetur transeunter, necessarib mouetur ab alio. Hoc mentale experimentum redigo ad hanc propositionem. Ratio Entis perfecti se explicat in veritates , quas sub certa men sura loci, temporis , intelligo esse aeternas .incommutabi
Experior propensionem meae rationalis voluntatis, erga entia exi stentia esse proportionalem mensisaeentitatis eorundem entium 4 u taὸmo Brutum prae lapide, Rationale prae Bruto, Deum prae omnibus; quem amorem sentio excitari a Ratione Entis praefecti, quatenus sese explicat in propositiones aeternae&incommutabilis bonitatis , quas Mirienus pei sentisco sub determinata differentia temporis, sic ex-
Valeriane amato Deum super omnia. Ut vero eas intelligo esse bonitates aeternas Lincommutabiles, sic
Deus est saper omnia diligendus. Ejusmodi enim propositiones non sunt verae, sed sunt bonae, nul-Ltenus mala: Hoc mentale experimentum sic expono Ratio Entisper testi te explicat in amores aeternaliteri incommutabiliter bonos, a quibus Ego assicior sub certa mensura loci, cu tempori .
Experior me derivare a Ratione entis perfecti ea lumina aeterna, Dincommutabilia qua mihi constitiato sub certa differentia temporis de oci , exponunt artes secundum quas natura operatur, calia poenita possunt operati , quas artes intes ligo esse aeternas,. incommutabiles , licet artificiat sive natura , sive alteriuvartificis, sint initiata , mutabilia , corruptibilia. Recens ad exemplum , Canem formatum ama trusa Rempublicam a Politico,
76쪽
Valeriae Moni Oeconomiam a Patre familias Uirtutem moralem a viro bono,horo 'logium ab Artifice, Doctrinas de numero linea superficie, co porptraditas a Mathematico, dccaetera ejusmodi , distingue intelligere haec a processione harum Attium a Ratione entis perfecti , lacita concedes hanc propolitionem , quam coniti tuo velut menta lites ex
Ratio Entis persecti se explicat in artes aeternas an commutabiles, quas Ego sub determinata diffetentia loci ac temporis intelligo veras
a ternali terri incommutabiliter. Experior vivacissime, quod Ratio entis perfecti dat mihi dicere praecis Entia cognita, infra intellectionem, iudicare de eorum habitudi- bus, inferre occultas existentia si naturas velle finem consultare de mediis, cognoscereri eligere congruentiora os frui fine intento. Haec autem perficio sub radio veritatumi bonna tam aeternarum , in commutabilium, quibus certo loco ac tempore constitutus illuminor, excitorque ad amorem boni Hoc totum sic expono Ratio Entis perfecti perluces bonitates de te inas dat Homini sub aliqua differentia locita temporis coniti tuto vivet vitam intella tu
blilii vero considerant attentius haec ipsa experimenta mentalla, quae recenseo, animaduerto aliqua, quae lunt digna commemoratione speciali.
Cum video oculis v. g. solem aut quomodolibet infra intellectionem cognosco Ens aliquod, ea cognitio ei mihi suspecta erroris, si iuli non subscribat lux mentium v. g. illationi h nos licae subscribit lux
mentium, adigendo ratiocinantem ad judicandui nconesulionem illatam Te veram, ne admittat ens aliquod simul cile, non esse , tuta enim imaginantur citra ullam animationem aut negationem.'Nos vero Rationales cum v. g. judicamus , quod Petrus sit Petrus, censemus de Petro imaginato per lucem mentium. Unde judicium, quod Petrus sit Petrus est certum, multo certius simplici imagina
Hoc mentale experimentum sic expono. Ratio En iis perfecti sola nostram cognitionem dat este certamin immutabile ni Si assicio voluptate aut molestia ab aliquo Ente quomodolibet cognito, bonitas affectus excitati est mihi suspecta malitiae si non subscribat Lux Mentium per propositiones seu radios aeterna Mincommutabit tonitati . qui ipsi radii non admittunt resol-
77쪽
Ixx Mevi uvi crresolvantur In nudam Rationem entis persecti v. g. iudica Deum esse diligendum super omnia convictus his duabus propositionibus Deus est Ens perfectius omnibus entibus. Mensura amoris debet esse proportionalis mensurarentitatis. Priorem propositionem resolvo in lucem mentium eo modo, queexposui. Posteriorem resolvo in sensionem intellectivam, quam Ego experior esse amativam entis pro mensura entitatis cum securitate tam certa cincommutabili quam est certum cincommutabile judicium meum de veritate hujus. Ens necessario est ens. Nimirum ut haec veritas dictatur a Ratione entis. quaesis, sic illa sensio intellectiva, excitatur ab hac ipsa Ratione entis, qua ens . quae eatenus cogitata est bonum qua bonam. Itaque haec piopositio. Ens qua ens nil est non entis. Excandescitvi accenditur in hanc. Bonum qua Bonum nihil est non bόni. Hoc nobile experimentum mentale sic enuntio. Ratio eritis perfecti sola dat amare bonum cum securitate immutabili excluta malitiae. His vero eatenus enarratis,& expositis, volo distinguere accuratius illa quae concurrunt ad integritatem ejusmodi motuum mentalium a Uideo Lunam 'luminari,&pono hanc minorem. Luna illuminatur.
Abstraho illuminationem passivam ab omni speciali corpore , deprehendo per quod Ens illuminatum necessario illuminetur ab alio ente: Hinc illi minori adjungo hanc propositionem majorem. Id, quod illuminatur, necessario illuminatur ab alio. Verum haec major est mihi suspecta quo ad usque illi subscribaturmida Ratio entis pcrfecti, quapropter sic illam expendo, corpus illunt inabile est in potentia ad lumen, ergo cor ptis illud non potest sese
mutare de non lumine ad lumen quia non-ens non potest facere ens. Nam ens cit ens. nequaquam Ens est Non-ens. consequenter Non ens non est ens: Vnde Non-ens non potest producere ens,
cum sit per se intelligibile, quod movens non solum silens actu, sed sit insuper turgens entitatis, quam exerit Talva propria cntitate. in hac ratiocinatione. sepono corpus lunare passive illuminatu,
aliud corpus distinctum a luna, eam active illuminans. ii sepono.
78쪽
Valeriani Magni sepono pariter dictamina veritatum , quas assumo in praefato ri:
tiocinio, puta; Id quod illuminatur. necessarid illuminatur ab alio. Id. quod non est, non potest esse Principium motus. Id quod est principium motus, est ens actu turgens entitatis, quam
Sepono tertio loco Rationem Entis quaens, vel ut Dictatricem eiusmodi veritatum. Demum sepono meum dicerecludicare,& ratiocinari. Co .pora, illuminans & illuminabile,& caetera ejusmodi, assumpta in praefato ratiocinio. si ve judicentur hic.&nunc existentia, sive cogitentur abstracta etia ab existentia, nedu a loco & tempore sunt entia, quae nec sunt necesse possunt nisi concreta ad speciale entitatis grais dum, modum locum, tempus, obnoxia mutationiis corruptioni.
Ego dicens, iudicans & ratiocinan sum hoc aliquid Hominis , hie
nunc exilientis.& eatenus, ut dixi, operantis. Hoc experimentum expono duabus asscrtionibus. Propositionum aeternitas,&incommutabilitas non assirmatur de vocabulis non de motibus imaginantis&intelligentis , non de illigentibus, quae sunt subjectari praedicata propositionum, quarum ve
Propositionum aeter citas Mincommutabilitas assirmatur de actuvo dictamine, veritatis& bonitatis earum propositionum. Nimirum hoc activum lucere est id. quod intelligo esse aeternum.&incommutabile intelligo enim veritates illas nunquam fuisse aut posse esse falsas;& bonitates ess & posse esse malas. Nec tamen telligo nudam lucem mcntium , seu nudam Ratio nem actus puri, si di xcro. Ens necessario est ens. yelsi ratiocinando ostendam existere ens- non factum , quod si esse a se , seseque repetat immanenter multiplicci transcunt cr, sed nudum illud activum aeternum, incommutabile lucere est ipsissima lux mentium. Ubi vero illud aetcrnum lucere mente comi pio , hic conceptus cadit intervallo infinito a puritate illius inici e-ctualis lucere. Experior enim, quod de luce mentiu eatenus vestites, dubitamu . inquirimus, ratiocinamur: a vero de luce mentium nuda est imi ossi bile dubitare. Immo qualtiones motae v. g, dein te non facto, de ente
79쪽
Lux Mentium. σι poexistente, quae entia sunt lux mentium sed indecenter amicta non solvuntur, nisi per lucem mentium nudam. Pon igitur han. thesim
Ratio actus puti, objecta menti nostrae . vestita nostro conceptumentali, non lucet ut aeterna&incommutabilis. Plurim si ergo interest veritatis Philosophicae novisse, quomodo luce illa intelligimus nuda, nec tamen doctrina haec est operosa; paucis illa aperio,& facile ea practicabis. Nemo mortalium naturaliter meo judicio P cogitans activuxternu lucere, Mamare seorsum a propositionibus aeterna veritatis,&bonitatis, illud intelliget nudu sed necessario cogitabit contractum dictione, iudicio,aut etiam ratiocinatione propria. Is vero, qui directe judicat propositionem aliquam esse aut vera, aut bonam aeternaliter, Minco mutabiliter, cointelligit veritati&bonitati eatenus cognitas volitae nudum activum illud aeternum Sin eo minutabile lucere & velle. quod tamen ubi ponatur seorsum intenti gens iam, fugit a facie mentis, Messingitur ejus loco chimaera, quam subiicimus nuda luci mentium corrigendam. V. G. si claro mentis oculo hanc propositionem. Qificquid movetur transeunter, movetur ab alio; Intelligas judices, nec fuisse aut fore,nec potuisse esse falsam, co- in te igis huic veritati lucere aeternum,& incommutabile. Verum, si id eatenus cointellectiim, seponas a terminis.& ab habitudine praeseis proposition is quatenus illud conleplere solitari u , fugit a facie mentis tuae, tali enim attentato. moliris opus impossibile. si qui de illud aeternu lucere&amare est unicum principium in principiatum, quo amamus dicimus alia entia, judicamus ;4 ratiocinamur de eorundem habitudinibus: si quis conetur cultro scindere ipsucultrum, quo reliqua scinduntur, aggredietur opus simile illi, quo co. namur intelligere directe ipsum principium, quo unico intelligimus reliqua omni illud enim principium seipso immediate lucet naturae intellectivae, se pso immediate mulcet naturam amativam amore rationali:illa vero, quae dicimus, de quibus judicamus, ratiocinamur, subiiciuntur principio , quo dicimus judicamus . ratiocinamur:
quod principium est sola lux mentium , nempe sola Ratio actus pura est in intelligibilis a nobis aliter. quam ut per illam intelligimus
reliqua, quapropter pono duas propositiones, velut mentali experimento cognitas.
Nuda ratio actus puri est indicibilis, indijudicabilis, in inseribilis. Imri Ratio
80쪽
Valeriam Magni Ratio actus puri cointelligitur nuda, cum iudicamus aliquas pro
positiones esse veras tonas aeternaliter, Mincommutabiliter. Haec porro mentalia experimenta de luce Mentium, seu de Ratione cntis perfecti non innuunt divinitatem ejus alia dignitate, quam per se notae aetcrnitatis Mincommutabilitatis, quam volo considera ore attentius, non tamen argumentando , sed inquirendo subtilius,
Cum primis ropcto, quod aeternitas incommutabilitas non trubuitur vocabulo, subjecto, aut praedicato, nec habitudini datae propositionis aeternae, multo minus motibus nostrae mentis, sed duntaxat judicamus, quod activum dictares, seu lucere sit aeternum in
Ego enim evidentissime meum passuum illuminari, & meum a. ctivum intelligere distinguo ab activo lucere Rationis actus puri, quod duntaxat intclligo esse aeternum incommutabile. Vbi vero aggredior secernere illud aeternum activum lucere, a luce aeterna. velut ea distinguatur a suo lucere, eo ipso tenebresco, Llucem eatenus secretam a suo lucere, non intelligo aeternam , ea enim non est lux mentium sed chim era mentis coecutientis. Repeto pariter, quod dictator veritatum tonitatum aeternarum, immutabilium sit Ratio entis perseeliqua enti cognito infra intellectionem opponit eam perfectionem, quam eras illud non habet.
Ea porro alternitas Mincommutabilitas lucet mihi dum intelligo datam propositionem veram nec esse, nec potui me esse falsam, da tam propositioncm bonam neccsse, nec potuisse esse malam. Et licet sciam has veritates & bonitates posse ignorari.& non amam ab aliis , intelligo tamen earum veritatem tollitatem esse independentem ab intelligente, Mabam ante non enim ideo sunt verae, quia intelligantur,&ideo bonae, quia amentur , sed ideo intelli n-tur, quia sunt luces intelligibiles, ideo amantur, quia sunt bonitates amabiles.
At :nquis, quid rei est illa incommutabilis aeternitas sumus, mi Theophile, in imo fundo nostrae mentis, conscii sucis mentium, ut ea est primum principium quo intelligimus , quae conscicntia ad primum occursum Entium a nobis cogitatorum, corruscat. M oacissime dictat inter se,&lentia a nobis cogitata, habitudines sublimes, ci
ta intelligibiles illis, qui nequeunt sistere fugacissimas, di momenta-