Valeriani Magni, ... Principiorum Philosophiae. Editio 2. Continens. Axiomata. ..

81쪽

neas illas eorruscationes harum vero unam, quam striae considera' attentus, e X pono. Vix datur mens eo usque stolida quae non intelligat persectionem quamcunque participatam per gradus a multis , necessario esse emines ter collectam, non participative sed essentialiter. Hoc commune dictamen Rationis ruit a luce Mentium in Mentes nostras, praecipitando illationes medias, unde infertur illa conclusio ita ut illi , qui nequeunt ordinare eas illationes persentis ant tamen vim illativam,&qualitercunque assentiuntur conclusioni praecipitanter illatae. . Nimirum ens limitatum per est limitatum a limitante Et in limi itaptibus ac limitatis necessario perdatur imitans non limitatu quod necessario est hoc per essentiam. quod dat aliis esse defective, ut patet per v. g. discerno ad oculum plurima corpora coelestia, accensa luce in extincta,&scio eam lucem, quae ab astris participatur esse& u-cere eminenter, nec tamen illam video oculo corporali is vereor

eam non esse eatenus visibilem , neq; possum imaginando assequi,

quid rei sit lux illa, illimitata in ratione lucis. Dum vero ad cogitationem entium hic Mnunc existentium cos ruscat Ratio entis. quaens,extasim patior, si me infero contemplationi entis non participati. Equidem intelligo, quod dein tride quo negatur Filio, assirmatur persectio entitatis , opposita itioni , quam tamen perfectionem non possum ullo conceptu mentali circumscribere, quapropter eam intelligo sine intellectione. Similem extasim patior in ipsa visione corporalici Videlicci assuetus videre luces concretas ad differentias colorum, contra eris in materia, cum intueor lucem puram acuc secatam ab omni colore, existimo me nil videre, tametsi videam Jucem perfectissimam, expertem tamen omnis coloris, molis figurae, motus aut quietis. His vero experim latis mentalibus pono hanc propositionem, velut vitaliter intellective notam. 2Eternitas 5 incommutabilitas lucis mentium, est Iucem mentium

non esse factam, sed esse a se. Nil porro omnium, quae mentem meam subeunt, est mihi tam vitale quam quod illud activum lucere se ipso se mihi probet esse non

factum. .

Nimirum est mihi impossib te, iudicare, aut sustucari lucem illam,

82쪽

Actum praecedere potentiam sibi oppositam potuisse non esse. aut posse extingui, vel quomodolibet aliter mutari ita ut illa potuisset,

aut possit non flevera: aut alia non esse bona vel certe Artes intelligib; les potuisse non esse, aut posse corrumpi vel quomodolibet aliter mutari. Quoniam vero lux mentium micat . seu lucet illa entitatis Persectione, qua opponitur imperfectioni entis cogitati, necessario tu maxime lucet, cum illi opponimus imperfectionem entitatis maximam, nulla autem imperfectionum est major illa, quae directe extingueret lucem mentium, si concedatur, quapropter existimo profuturum, si post tot exarata experimen tamentalia, subjungam . aliquos nostrae mentis conatus,extinctivos lucis mentium , si conce

dantur.

Itaque Aio integram entium collectionem esse factam in consequenter Actum non praecedere potentiam sibi oppositam, nullumque dari Actum purum. Verum mihi, sic sentienti obstat axioma quod Non. ens non movet,quodve Ens movens per sit ens actu . turgens entitatis quae axiomata sunt vera aeternaliter, in dijudicabiliter quae veritates dictantur, non abente perfecto, quasi illud existat inter reliqua entia, sed a ratione entis perfecti, quae est illud ipsum dictare, seu lucere aeternum, incommutabile.& in dijudicabile. Igitur ratio entis persccti, liminat omnia quae, concessa, extinguerent ipsam lucem mentium Amo neq; patitur se nudam subiici quaestioni, utrum ea existit 'nam in superiore ratiocinatione intuli lucem mentium nullam esse. si verum sit integram collectionem entium esse facta. quae consequentia est necessaria, conceta antecedente est vero

nulla, si nulla sit lux mentium quae eo ipso intelligitur esse, quod intelligam eam consequentiam esse necessariam , tametsi illa consequentia tollat lucem mentium, supposita veritate antecedentis. Aio praeteritis temporibus aliquando nil omni u. quae sunt, ac fue

runt extitisse. Hoc pronuntiatu si concedatur, extinguit luce mentius quidem ea, quae nunc exist uni, fuissent mutata de non entitate ad actum existendi a nullo, consequenter actus non praecedit potentia sibi oppositam, neq; existit achiis purus: quae Osequentia sunt necensaria per rationem actus puri. sine qua nemo potest dicere.judicare&tatiocinata .lta ut lux mentium luceat vehemcnter etiam cum ex falso antecedente infert necessario nullitatem sui.

Rio nunc esse actuem in cnter id omnes, quod non est impossibile esse

83쪽

em entis. Hoc paonuntiatum si concedatur, extinguit lucem emist,

nam supponit ens aliquod posse esse, tametsi non pratexistat actus sibi oppositus. Id enim, quod potestes. , ideo potest esse quia existatens potest mutare illud de potentia ad actu. Hanc propositionem lux mentium damnat falsitatis iisdem rationibus, quas supra exposui. Aio potentiam efffendi non esse aeternaliter, incommutabiliter

praecise determinata. Hoc pronuntiatu, si cocedatur, extinguit luce mentium, nam supponit ens mutati v v entium a non entitate adrnia

litate, n5 esse inc si mutabile, seu non esse actum puru, qua Doctrina lux mentiu convincit falsitatis iisdem argumentis, quae supra exaravi. Aio posse moveri quaestionem absolute insolubilem. Hoc pronuntiatu. si concedatur, extinguit luce menti sit a nulla datur quaestio, quae non revocetur ad partes contradictionis, qua rauna necessario est vera,&altera falsa. oti consequenter nydatur quaestio absolute insolubilis, nisi sit falsu, aut dubiu, contradictor a posse esse simu aut vera aut falsa, in quo casu Actus non praecederet pol tiam, nullaq; esset lux mentiu , quaedamnat hac falsitate uti supra dictu est. Haec vero si non sufficiunt,adhibeo hoc experimen tu menta4le. Perpende evidentiam certitudinem tua, dii judicas axiomata ad universam Philosophiam,& Doctrina de ente prae existente esse veraaternaliter Lincommutabiliter: Illa aut e certitudo Scevidentia nulla est. si falsum it lucere ratione actus puri si quide necessitas illationa

re solvitur in incommutabilitatem axiomatum, quae resolvuntur non

in actu puru quasi existat hic nunc, sed in rationem ejus quae si nox sit, perit omnis necessitas illationu, veritas propositionu, praecisio dietionum, extinguiturq; mens simul cum omni intellectione. Quapropter ratio actus puri, non est certa, aut evid 'ns. sed est ori. gooninis certitudinis . evidentiae: quae enim denominantur certa evidentia , derivant sibi certitudinem Mevidentiam a ratione actus puri qua praesu ponit omnis mens. velut se ipsa compertissima, cujus nullae iterit, aut existere possit dubitatio, vel obscuritast, nisi apud illos, qui per errorem cogitant aliud quippiam, quasi id sit ratio actus puri . de quo dubitant.& quaerunt. quid sit λErgo nil ntium, nil ve omnisi quae quoquo modo possunt intellisti est .s, existi certius&evidentius ratione actus puri quandoqui- de ea sit supra omnem certitudinem evidentiam, suaq; luce aeterna timc 5 mutabili secernati si existetia ab existetibus. obscura ab evide.

tibu dubia certis, ionici &origo Omnia veritatis. Haec vero experiis

84쪽

menta sussicium visuro rationem Acriis puri Verum si exoptes&illationem, formabo illam, eroces ins illi, qui sese oles, argumentatur cjus existentiam ab activa illiiniiuatione ejusdem solis. sic igitur

argumentor.

Ratio Actus puri dat mihi dicere, judicare, ratiocinari, arbitrarii&velle, secundum normam propositionum aeternae veritatis, ionitatis Id; quod dat mihi dicere, juci: caro, ratiocinari, arbitrari, velle secundum normam propositionum aeternae veritatis,& bonitatis necessario est aeternaliter: Ergo Ratio actus puri est aeternaliter. Minor est mihi per se nota: est enim meum experimentum menti le. Major resolvitur in haec axiomata. Non-entis nullus est motu sci cujusvis motus Principium cst ens

Haec porro demonstratio ingerit existentiam Rationis Actus puri luce exuberanti si ea ducatur ex intellectionibus nostris praecisioribus, quarum ipsa sit Principium. Profero aliquas. Contemplo scriem numerorum infinitam, ex consideratione unitatis sub radio lucis demonstratae &, nullo argumento ducto ab existentibus . cognosco illa, quae, ad exemplum subjungo. Numerorum sunt species infinitae. Numerus nec Psiario est vel par, vel impar. Omnis numerus potest dii pars aliquota alterius numera. Numerus, comparatus alio numero, est vel illi aequalis, ei inaequa- Numerus continet alium numerum, vel semel, vel saepius, idque ves simpliciter, vetan super aliquam, aut aliqua ejus partes aliquo-Hinc emergunt diffcrentiae, Mnaturae proportionum, ultra quas nulla it ter numeros possibilis, aut intelligibilis Contemplor sub ea item luce propaginem dimensionum ex consideratione puncti. Planetum simo utatur, dat lineam lono an lineas transversim moveatur, dat superficiem latam superlicies si moveatur transversim, dat corpus profundum. Linearum alia est rccta, alia curua. Curvarum alia si re talaris alia irrcstularis

Irregularium disterentia sunt infinitie. Omitto

85쪽

Lux mentium , Omitto ins nita quae sub radio lucis demonstratae, nullo argiramento ducto ab existentibus traduntur de lineis, figulis, ac corporibus Ma

thematicis.

Is verb, cui elementa corporum naturalium sic sint nota , comperta,ut imaginanti innotescunt unitates, & puncta, perinde ex illselementis elici et rationes aeternas v. g. Leonis, ficulneae, Auri, maragdi, disimilium, ac solemus ex cognita vastate, ac puncto trahere rationes numerorum, proportionum linearum, supelficierum, ac corporum,

nullo argumento ducto ab existentibus corporibus naturalibus. Mihi sane assueto resolvere non solum omnem eum antelligere, sed velle,totumque meum vivere intellectivum in Rationem Entis puri, haec Ratio luce clarius, multoque certius, quam oculo meo luceat sol in meridie. Tantus ergo motus qui superet perfectionem omnium aliorum motuum, quive mihi influat certitudinem de existentia,ac natura reliquorum, non erit potis inferre existentiam Principi moventis Vix vivit intellective, qui monitus hac mea commonefactione, non potest mentem suam movere ad intuitum Lucis mentium , cernere, quod aeternaliter sit, seu existat: Tu vero . mi Theophile, post tot experimenta etiamnum quaeritas quid rei sit Ratio Actus puri quam nuncupavi lucem mentium 'Cum enim rationes aliorum enitu quorumcunque non sint ipsa entia, pura Tationem Leonis quae non est Leoo cum, inquam saepius dixerim Actum purum, qui existat, non esse lucem mentium, sed Rationem ejus, ignoras, seu trepidas quicquam pronuntiare de illius entitate, sed paucis te revoco ab hac haesitatione.

Ratio Actus puri est actus purus. Id vero quod tu cogitabasem Actum purum instar Rationis prae- intellectae non est Actus purus, sed chimaera mentis caecutientis. Namens aliquod esse instar Rationis,&esse factum, sunt veluti lana caprina,& pili caprarum Submotis autem hisce chimaeris, non dubito,quincernas, claro mentis oculo , quod Ratio Entis perfecti sit ipsissimum Ens perfectum, sit, inquam, lulens faecunda omnium rationum intelligibilium, vivensque optimum, dans nobis actu vivere vitam intelle-bualem. Rationes enim, quas nos intelligimus sub determinata differentia temporis&loci sunt Lucis mentium intellectiones aeternae Mincommutabiles: bonitates, quibus assicimur sub determinata disterentia temporis ac loci, sunt lucis mentium amores aeterni,& incommuta-

I biles.

86쪽

c Valariani Magni.

biles. Itaque rationem Actus puri denominesar ternam , in comm Cta bilem, indicibilem, in diiudicabilem, in inferibi em prete existentem. Rationem Actus pili nuncupo Actum purum, En perfectum: Ens qua Ens. Ens non factum Lucem Mentium. Nulla porro aut denominatio, aut nomen satura enunciat ejtis naturam sigmficantius hoc vocabulo RAT Loi significat enim etiam honum bus vulgaribus id, quod quisque hominum consulit vel intellecturus, et deliberat usu S.Id, inquam, ad quod prouocamus iis omni quaestione de quacunque

te velut id sum una en Viuu.quodque sitne dolo, prori utiat, vera duntaxat, optimato autem titulo, quod Lux mentium, non intelligitur a nobis directe, sed supponularis omni nosti intellectione , ut principium, quo dicimus, iudicamus id ratiocinamur, eam denomino praesuppolitam ab omni melligente. Quoniam velo intelligimus notitia intellectuali, prima eaque vitali, quod Lux mentium sit illud Ens, quod denominavi prae existens, de quo demonstravi & existentiam, quadam tenus naturam , illinguoden onstrata, ab his , quae non potui demonstrare. Intuli Ens praeeri

stenso

Non esse compositum. Non dependens ab alio.

Non lim Halum.

Non habens initium existendi. Non potuisse non esse. Haec vero constituunt primam classem demonstratorum. Altera complectitur tres motu dc moniliatos de eodem p citeri.

stentem empe cli illonem. Repet onem. Multiplicationem.

Illa tuem, quae ex fitione negata non potui demonstra e sussicienter reducuntur ad unicitatem, nam si ea sit dubia dubia est de habitudo inter plura entia prae existentia, si eXistant plura,c consequenter superest aliqua haesitatio de entium prae existen Ilum incommutabi hiate Veium si ex luce mentium ostendatur uni it a Clus, fallis cum tene-biae illae. Mihi ei satagenti promovere te ad intellectionem lucis menti uni incumbit de monitiata de Ente prae existente applicare luci mentium

velut ea suprincipvim intclligens, ac Olcu. in Q d conabor praestate libro

87쪽

Lux mentium γlibro sequenti: At ver,demonii ratio, nicitati sentis praeexl lentis, debet claudere seu terminare hunc tractatum. Nec dubito, qui ad promissionem tantae demonstrationis erigas mentem tuam, attente inspecturus, quo apparatu aggrediar expugnare argumenta, quae visa sunt obtenebrare unicitatem, incommutabilitatem Praeexistentis sed mox ridebis formidinem , caecitatem nostrae mentis,dum unico nutu oculi mentalis evadit ab illis tenebris ad lucem quaesiuam, exoptatam. Dic mihi, Theophile, silexistant plura entia praeexistentia, seu plures luces mentiam, nonne est aliqua ratio aeterna, eaque incommutabilis, instar cujus sint plura illa entia praeexistentia , illae in qua plures luces Mentium Θ cur ergo non animadverti sis iam unicamque Lucem mentium esse prae exiisentem, plane incommutabilem ZHaec non patitur

se subiici vili intelligenti, sed necessariis supponitur, velut se ipsa lucens aeternaliter, sein commutabiliter, nec una , nec plures,sed eminentissime Unica,&eminentissime plures cum infinitate.

88쪽

ADMIRANDA DE VACUOMAristotelis philosophia Valeriano Magno exhibita.

Demonstratio ocularis prima Disputatio Theologorum Varsaviensium Altera pars demonstrationis Vacuum pleno lappletum Narratio Domini de Robervat de vacuo De inuentione artis exhibendi vacuum De vitro mirabiliter fracto De incorruptibilitate aquae Deatheismo Aristotelis Responsio ad peripateticum Soli loquiorum decades

L ECTORI

Dibliopola cum velit recudere nonnulta mea opuscuti de υρὴ Fbilitate vacui,se philosophia risorenseetyt, an occur- diis mihi aliquidaddendum, aut immutandum,Fe vero praeteroμdinem,quem construi inter opuscula, nilmuto δ addo uniu-xat quaesionem unam,' ampraemitto: Extant vero alio, ob eriamata curatisime ab abys,praecipue in Gallia, ptarim a me de hae quae iove dicenda, verum ilia rescirepotes e libris eadere impre is, haec vero ibi reseruat mea Philosophia Vu-oscribebam Colonia a2.Feb;Anno GJ2.

89쪽

Virmn lumen productum in acu detrabar creationem Deo, miracula Sancti ivio Eucharistiae Sacramento'

Ixr qubd in aliqua parte tubi vitrei, vacua ab omni

corpore, consequenter ab omni materia, lumeni producatur ex nullo subjecto minc dubitatum a nonnullrs, utrum haec affertio detrahat Deo creationem,& miracula SS. Eucharistia Sacramento 'si quidem solus Deus possit producere aliquid ex nihilo,& quantitas continua non possit,citra miraculum seis parari a corpore, quae tamen quantitas est visibilis in illa parte ubi vitrei, quae est illuminata, ponitur vacia ab omni corpore&consecuenter ab omni materia: His duabus dissicultatibus sic satisfactio. Peripatus docet , substantias generari ex sublecta materia prima, concreta ver 5 accidentium ex subjecto corpore naturali Tamen ex eorum sententia forma essentialis non generatur ex materia prima, puta animam leonis, sed generatur eo: Neque forma accidentalis producitur ex subiecto corpore naturali puta calorem ex ligno, sed lignum non calrdum fit calidum Aristoteles enim Σ. meta.tex. . sic dicit, Non enim fit qualitas sed quale lignum nec quantitas, sed quantum lignum, aut animal. Verum non potest generari Leo,qui forma Leo nis quae an regenerationem non est, fiat. Neq; potest calcfieri lignum, quin calor qui non erat ante ale fastionem, fiat.

Est porro per se notum quod id quod fit, fiat ex nihilo sui si enim

praeexistit, jam non sit, sed est sin vero non est fit ex nihilo sui. Sandentia, quae fiunt per compotitionem partium, fiunt ex praesuppositis partibus, tandem quae, necessario velluntas aeterno, vel sunt sactae ex nihilo sui Equidem scio peripatum evadere hanc consequentiam cilcens Quod terminus generationis per se, si substantia composita ex materiadi forma , quae forma dum substantia educitur de potentia materiae,

Einu onMneratur per accidens , sic&terminus alterationis perii

90쪽

o Vaseriae Maoni est,. g. lignum calidum, qui calor, dum lignum calest per se, producitur per acciden S. Ego vero non sum sollicitus cognoscere , quo titulo productiones sormarum essentialium , c accidentalium dicantur Obvenire per accidens sed ajo mutationem illarum formarum a non entitate, ad en intitatem actitatem, necessatio fert ab aliquo principio erficiente quod producat Ens de mera non entitate ad actum flendi , non ex subjecta materia, aut corpore naturali, sed ex propria foecunditate. Quod

enim ens aliquod possit fieri, ex nulla materia prae existente, neque ex foecunditate producentis est absolute impossibile, Scin intelligibile. Nam nihil fit a nihilo. Id quod fit, fit ex nihilo sui. Id vero, quod facit, facit ex propriae naturae cunditate. Imo vel nul. tum principium motus est creabile a Deo , vel illud est ex propria faecunditate pio ductivum alicujus rei ex nihilo ejus. Hisce suppositis sie

Producens non habet virtutem productivam a subjecto, quod est in potentia ad formam producendam. Producens vero dependens in sua productione a subjecto quod est in potentia ad formam producendam , necessario habet virtutem productivam a subjecto, quod est inpotentia ad formam producen

dam a

Ergo producens non est dependens in sua productione subjecto, quod est in potentia ad formam producendam. producens vero, independens in sua productione a subjecto, quod est in potentia ad formam producendam, necessario potest producere aliquid, cujus existentia non dependeat a subjecto, quod est inpotentia ad formam producendam. Ergo producens potest producere aliquid , culus existentia non dependeat a subjecto , qu est in potentia ad formam producenis

dam.

Sane producentia naturalia producunt formas in subjecta corpora, neque ulla est deprehensa non existensii aliquae corpore at vero hinc non sequitur, eam formam produci des' isdeme a corpote, cui inest, multo minus conservari in esse ab illi, cujus rei expetamentum non facile potest haberi, sit non detur locus, Vacuuci ab omia oriapore naturali. Itaque in data parte tubi vitrei, Vacua ab omni corpore naturali,