Philippi Matthaei ... In extremum Pandectarum titulum, qui est De diuersis regulis iuris antiqui, commentarius

521쪽

Commentarius in regulniuris o

, menses quibia hodie utimur, quot diebis singuli constent' a Dies mensi Februario tributi mensem in juranea ' constituunt , is en is in jure aliquando diebis uiginta O una definitur. Menstruostacia nonnunquam dies triginta includuntur.

L Inventari inchoando mensis, ct deinde inchoata persciendo dκε mense prox sunt. Menses duo cui pronii sunt . u. vi seu satus cit diesexagesimo primosecerit id, quod mira

Emptori actione redhibitaria nomine rei morbos τι τitiosa sibi vendita agere adpro vendit νιm valentisaxaginta dieisaltem praescriptisant. mensis in materia appellationum tantaxat ex mente C acii diebrubi. Uniuntur. i Mensis Iuliin cum Augusta conjunctia dies axon scit. r. Dies sexaginta duo, quam injure obia mensis bis ad criptisunt. a Mensi quot die Ugnandi injurasnt, id νιπὸ minduis arbiιrio relictum es. at Antorimus nec Pivi, neque illa,qκ Philosophin cerirnominatin est, cum patre ad imperiiruberna-ιulastain

522쪽

or Philippi t Matthaei D.

ι animnu Philosophusisum statu AElio Comma-d Vrra imperii administrationem communem habuit.

T Iessingulorum' mensium, quibus hodie

A in Europa potissimum utimur, pares non sunt, verum mensium alii dies habent triginta, veluti Aprilis Iunius September, ac Novem-betialii diebus triginta: uno constant, quales sunt Ianuarius, Martius, Majus, Iulius Augustus, October, kDecember soli Februario di es viginti octo assignati sunt. Hinc quaeritur, si mensis in iure flat mentio, utrum de diebus viginti octo, an de triginta, an ver,de Uginta de uno accipi ille debeat ξCujusmodi quaestio tam ab antiquis,quam recentioribus juris interpretibus propter legum diversitatem diverso etiam modo discussa est. In hoc quidem omnes conveniunt, dies' istos, qui Febria ario tributi

sunt, ad constituendum mensem injurenus quam sufficere, proindeq; Februarium utpote in isto mensium numero singularem hoc casu attendendum non esse statuunt. Sed utrum diebus triginta, an vero triginta dc uno mensis definiri debeati de hoe duntaxat iuris interpretes propter diversitatem legum, ut modo di ii, niaximopere disceptant. Nam Impp. Theodosius kValentinianus ina a C. de temporib appellat mensem' diebus triginta: uno definiunt quibus adstipulatur quoq;

523쪽

quoq; Iustinianus in I. ult. i. C. eodem ubi trium mesium spacio dies nonaginta ares attribuit. Verum idem Iustinianus in cap a Novella In ex qua desumpta est aurb. Iubemus C. tuta menis struo rapacio dies triginta saltem includit,

quod ipsum etiam facit inl.ua .s in autem dub-. donec tamen C ia jur .l lib. ubi inventario inchoando mensem, di deinde inchoato per sis sciendo duos menses pice scribit, singulosque

menses diebus triginta cocludit. At vero ICtus Paulus hoc loco mediam viam ingredi vide- tur, divi, pacto duorum mensium, quorum in ex mentionem fecit, dies sexaginta in umi assignat, Literi quidem mensium illorum diesi triginta, alteri vero triginta unum tribuens. I-: laqueis, cui duo libenses ad faciendum qui p.

piam praefixi sunt, si die sexagesimo primo id fecerit, ex hac Pauli regula, perinde officio suos alii fecisse intelligitur, ac si in ipso praefinitit temporis articulo illud fecisset. Cui haud p Ο rum refragatur Ulpianus in principio I. AEdiles Hunt.33.Jp. adii edict. tibi duobus istis men r

lium edicto praefinit emptori, qui actione redhibitoria' nomine rei morbolae aut vitiosae si Sbi venditae adversiis venditorem experiri volet, non plures quam sex graua dies adscribir. Dubium hoc varie interpretes di sibivunt. Alciatus in L cum bissextum. s. i. Ap. de verb.sigit fi praesenti huic regula locum este ait, li de mateis

524쪽

sis Phini si Mattha D.

xi favorabili agatura quod ipsum quoque De cius bis,3. sentit. Cujacius videns dubium hoc ita solvi noli posse, haec regulae hujus verba, Et primo, expungit,in saltemsexagesi die legendum esse opinatur, quod in libris Bisidias, ve

ba ista non reperiantur, atq; in materia appel- lationum I duntaxat menses latius accipiantur, de diebus nimirum triginta vino Aliud sta

quaest existimans Cium Paulum hoc locor tione habuisse ordinis mensium a C.Iulio Caesare instituti, ex cujus iustitutione si a Martio vel quovis alio mense, ex depto Februario initium sumatur, semper duos menses sexaginta diu num diem constituere oporteat. Sed nec

hoc usquequaq; verum est: quod si enim , Iulio Io initiam factum faerit, Iuliust cum Augusto

conjunctus dies sexaginta duos conficiet, totidemq; dies December Ianuario sequentis an-ri,ijunctus constituet: cujusmodi tempus' nus. quam in jure nostro duobus mensibus ad riptum est. Quocirca cum haec Menochii conciliatio non subsistat, nec Cujacii sententia ob correctionis odium admittenda sit,ipsaque Auciati solutio uri non conveniat, alio modo duisbium illud dissolvendum erit: commodius anatem illud dissolvi vix poterit, quam si dicamus in dubio, quando videlicet numerus dierum iis stius neniis, culus simpliciter&absolute injure facta est mentio, neque ex verbis, neque ea

525쪽

Commenta δε re Mimsi sat mente legis colligi potest arbitrio: judicis re ralictum esse, ut ex per narum, temporum, lo- eorum , aliarumve circumstantiarum ratione definiat, triginiane tantum, an veris dies triginti unus mensi isti adsignandi sint,argumenta 3.3.uitsup.dejur.Gliber.laam sententiam Gomeissius etiam in .rusin, n .31. Insiit de action proba. tam fuisse Menochius ipse in asserat casso. n. n

refert.

Illud denique omittendum hie non est, nulis Ia extare rescripta' ab Imp Antonino ipsiusq; patre divulgata sive enim intelligatur Antonianus Pius, sive Antoninus Philosophus, neutes eum suo patre ad imperii gubernacula sedit: verum ille circiter annum Christi . solus imis peravit hic verbiiginti annis pbst,plus minus, eum fratre suo AElio Commodo Vero impe- ηtii administrationem aliquandiu communem habuit quam ob causam pro voce Patre, quam codices nonnulli habent, legere malim Fratrer

praesertim cum hi ipsi Impp.pasian in jure Divi

fratres appellentur. - L. Io 2.

Ulpianus libro I.ad Edictum. Ilai vetante Praetorescit: hic adversu HLia fecisseproprie dicitur.

526쪽

sua Philippi Mattha D.

ἰn edictum perpercium peccavit sed ire quas qui

fecit id, quodsieri Prator simplicite vetuit Parentes fine venia in m vocans aures quinqua

ginta mulctaturi iu

reu mulctatur.

s laterdictbrum cause fi comparata fiunt, ut etiamu, qui in iisfecit,quod PratW fieri vetuiti perin- de adversus edictum prator ecisse dicatur acsi adversu ipsa Pratini edicti verba secisset. Oh. perrarius ut pleriq; alii juris interpre-Jtes regulam hanc nihil aliud sibi velle existi- mant, quam quδdist quoque adversus Praetoris edictum fecisse dicatur, qui fecit id, quod fieri Praetor simpliciter vetuit Proindeque non euiolum, qui in edictum perpetuum pe cavit, poenam mereri statuunt, sed illum etiam, qui contra simplicem Praetoris prohibitionem peccavit: quod ab utroq; majestas Praetoris contempta sit. Cujus exemplum fere omnes ponunt in eo, qui adversus Praetoris proina hibitionem parentem patronumve sine venia injus vocavit: hic enim aeque quinquaginta au-3 reis mulctatur, ac si edictum Praetoris in t albo publice propositum dolo malo corrupisset, per L libertus. . sup de injus vocan se l. qui id. p. n. r .sv de jurisdict. Geterum Cujacinit interdi-

527쪽

Commentarius in regulauinis θ'

terdicta quoque hanc regulam accommodat, eamque sic accipit, quδd hic, qui fecit in caula interdicti, quod' Praetor fieri vetuit, perinde sadversus edictum fecisse censeatur, acti ad versus ipsa edicti Praetorii verba fecisset,argumento M opu .ib.ct Laribus. ii.in princ.sup desper. πεν.

Ad s. r. Jus est actionem denegare,quipossit o dare.

c iactionem denegare potes , qui ejus danda preest

rem habet.

Iustitia denegata argui non potest, nisi iudex, da

qua querela hujus nomine morsetur, competens fuerit.

Justitiam is demum denegare duitur, cui a minia franda illius potesta est. Uijus dandi factionem habet, is demum s

denegare actionem potest. cum utrumque Jus&dandi denegandi actionem ex codem aurisdictionis capite proficiscatur: atque icciris

co etiam ei, cui unum negatur,alterum conce nequeat.

quo fundamento S hoc decidi potest, neminem det justitia sibi denegata apud udi icem superiorem conqueri posse, nisi judex inferior, de quo queritur,competens suerit.Nam

528쪽

Philippi Matthaei D.

3 qui adrninistraret justulam non potest, is neu denegasse itum drisi potest quibus ipsis quoq;

plurimum lucis afferente , quae de intellecta nemo qui.37 π.b.t. notata sunt.

Paulus libro i. ad Edictum Ne o de domo sua extrahi debet.

e Miser urins Olim insci magistratu ejusν mini re.

sequebatur, neque cautionem Iutato sisti l stabat. s. ariston in iis vi eximere nemo poterat Domo sua, ο invitus extrahi debet. α Dominatos tutis imum refugium atque recept culum est ώ In;vriarum en reviri potes is qui latitantιm δε- mi injωrrahit.

cernitur.

omni quod industum es rixilirium etiam ad domum canductam extenditur. Jimanis olim in usu seir, ut, qui adversi- rium suum inius vocare vellet, id maῖistratu ejsisve viatore etiam inscio facere posseta ait illudum si vo tuae vestigio et vocantem tum

529쪽

non sequeretur, neque cautionem se judicio sisti praestaret,invitus obtorto, quod junt, collo inaus, hoc est, ad tribunal Praetoris, testato tamen,ut docet Cujacius in principio cap. Ib. D. P. observat.ct in cap. mo. lib. o. obserrat. rahi: Pote z:

nec cuiquam ita traptum vi eximere, aut qu sminus in ius perduceretur, impedire impunclicebat. l. i. citar tit up. neqvueum qui injus vocivi exim. Quod tamen sic accipiendum non est.

quasi liberum fuerit quempiam e quovis loco ita in us trahere, verum qui domi suae, quo οminus in jus vocari posset sese continebat, is extrahi inde invitus non poterat, veluti Paulus praesente hac regula satis innuit. Cujus rationem Gajus in I. pleris ιι seup. dein in voran hanc reddit, quod domus t cuique tutissimum reta sgium atque receptaculum sit, atque iccirco is, rui latitantem inde injus vocaverit, vim ei inerre videaturiquemadmodum locnomine et injuriarum conveniri potest, per . qui in cmum. ag sup. de injur. Neque tamen is, qui hoc

modo latitat, contumaciam suam auferi inui.

tam sed satis poenae luit hoc ipso , quod adve farius in t possessionem bonorum ipsius, ita titur, peri satis, ρ.sup de in jus voc. Domus hic tutelligi debet non propria solum, sed alienat quoque, ea tamen, quam quis conductionis slege habet, vel etiam gratis incolit sicut interpretatii Ulpianus in l. lex Cornelia. I. . do intim.

U. ιitvur cui Papinianus quoque in I. qui ρ-

530쪽

Ulpianus libro a. ad Edictum. Si in duabus actionibus alibi summa major. alibi infamia est raeponenda es causa exis malionis Ubi autem aequiparantur famosa judicia, et ummam imparem habent,pro parabin amen accipienda siunt.

Cognitioni majori praejudicium per caresam minar ferinen debet. Cognitio major dicitur ira,qua infamiam irrogat. Causa minor dicitur ea,qua ιν is est, usummam pecvniariam resticit. - Causa criminalispra fertur civili causa, quamvis

maximam summam hac contineat.

Indisi public prinuiuium non sit perjudiciam

privatum.

Fama omnibus divitiispraestat. Infamia meturbens viro majorest, quam merra

martis.

Fur Murri actione, escendialenefurtira conveniri potest. acti furti O condictio furti Imul intentari non possunt. On Missumraminursia esurth