장음표시 사용
141쪽
Io. det si 'Ripd' Et Portubunt utrique, et Consulentes, et consultus, iniqhitctiem guαm, et illius poenas dabunt. Iniquitas comprehendit poenain ejus, ut infra da, I 2. Levit. 5, I. Eo, ID., ubi eadem locutio. mr ' Sicut Poeno quaerentis, itet Poenα Pr hetue erit. PoenuS pariter sentient, et qui emunt vaticinia, et qui vendunt. Chaldaeus: sicut d lictum ejus, qui Benit αd discendum, sed nil discit, itet doliatum proPhetiarum mendαcium erit. II. ' VNu bae' rreri 2 nriar moves, iuub Ne umq/liua erret domus Israelis , sed ueta scilicet a pseudoprophetis illis, ct Post me, i. e. recedendo a me. Chaldaeus: α cultu meo. - Vn nup--era' Neo polluent sese Gylius Per omniet delictet sua. dae, 'b Cirin Eruntque mihi in Populum, segerent, ut populum, qui colit Iobam, decet. Cf. supra II, 2o.
142쪽
Argum estit u m. Deus etiamsi alias, si quem populum ob scelera commisga publica calamitate adfligit, sontium nemini pareat; tamen in futura rerum Iudaicarum eversione plures reos de communi pernicie a Seeximendos praedicit, ut ex superstitum perditis moribus palam fiat, quam justo supplicio in reliquam multitudinem sit usus. I. 'in v N Terru aliqua si Peccaverit mihi, in me, Prαενα, Horensi preteuctriculionem, crimeneommiserit. Vnb m, 'meteri Frangetmque ei hctoulum Panis. Cf. supra a, Isi. Deprompta est phrasis ex Lev. 26, 26., et metaphora suinta a Scipione, quem si detrahas homini infirmo, aut senio conlaeto, corruet; ita perit homo, detracto ei cibo.Pendet sententia usque ad Vs. IG., in quo perficitur. miri viri - nn Et immiserim in eam famem, et exsciderim eae ea hominem et PeCUS.
I a. - n, N: a mei: Nn dies ei Et si fuerint gres hi Biri in ejus medio: Mochus, Daniel, Iobus; illi per
8ναm rectitudinem et merent αnimam guαm. THEODORLTUS: Ainationem, quu6 Peccαrit, inquit, Punire tiOluero, et sume necαre, et ii, qui Ptinientur, noluerint iad poenitentiαm ct duci, nullam Beniαm CONSequeritur, ne si muchus quidem, et Iobus, et Daniel in ipsis inventi fuerint. Verum hi certe justificie auctocolligent fructus, et g αlutem odistiscentur; sed illas ob illa toguplicio minime liberabunt. Cur autem tres illi ipsi viri, nec alii, commemorati a Nostro fuerint, Theodoretus recte observat ideo factum esse, quod his, quαe dictet sunt, consentiebiant eα, qticte illorum tempore occiderunt. Quod deinceps latius exponit, sed nos, brevitatis causa, Hieronymi verbis dabimus, quibuscum Theodoreti expositio in rei summa convenit: si Quaeritur, quum et Abraam, et Isaae, et Jacob, Moyses quoque, et ceteri Patriai eliae et prophetae justi fuerint; cur horum tantummodo fiat
143쪽
mentio 8 Quod facile solvitur: Noe enim imminens orbi teriaium diluvium, quia omnis terra polluerat vias Domini, prohibere non potuit; sed filios, qui forsitan dia Adem virtutis erant, ob seminariuin humani generis habuit reservatos. Daniel quoque linminentem captivitatem populi Iudaeorum nullis stetibus mitigavit. Sed et Iob non ob peccata, sed ob probationem, neu domum, nec filios liberavit. Alii autem dicunt, quia hi tantum tres viri et proSpera, et adversa, et rursum prospera conspexerunt; idcirco pariter nominatos: et hoc latenter significari, ut, quomodo illi et bona et mala, et rursum laeta viderunt, Sic et populum Israel, qui prius bonis fruitus fuerat, et postea captivitatis sustinuit jugum, Si egerit poenitentiam, redire ad pristinam felicitatem. Quas posterior Hebraeorum est sententia, quam multis immistis argutiis a Iarchio et Ninichio traditam reperies. Sed ratio a Theodoreto et Hieronymo primo loco allata, Scopo Nostri magis convenit, qui docere vult, de communi exitio solos pios ob suam Pietatem eximi solere. Cf. Vs. Id. et I S., ubi diserte additur: uoli ipsi liberabuntur. 5. ris in V Bestiis mulis Theodoretus intelligit eos qui crudeliter in serueitutem αbripiunt, ut supra s, T. Sed nulla idonea caussa est, cur non proprie feras et noxias bestias intelligamus, Vid. not. ad dictum loc., et cf. divinas conuuinationes Levit. 26, 22., quae impletae leguntur 2 Reg. IT, sto. nnbeta Et orbettierit eum, i. e. privarit eam incolis. Se i psum declarat verbis sequentibus : 'n y , ara in ora C retr tit fat
υαStitαs eae de ectu trαnseuntis, i. e. et fiat ita desolata, ut
nemo per eam iter faciat, Propter illas heslicta. Ieremias si I, ad . idem sic extulit: Terret in quet non hαbilubit quisquum, necttransibit per enm filius hominis. Cf. Zeph. I, G. Tmar ri
Cotti. rri in alii personam et LXX exprimunt, qui, nivis non accurate reddunt verbi hebraici notionem: καὶ - ct υτ ν. Vulgatus: νε υαSlem eiam.
IG. - naribui Tres illi viri Vs. a. commemorati, in medio ejus terrae, Niυena ego sum, inquit Dominus, gi flios et si flitis liberabunt, i. e. nequaquam liberabunt. Nam in jurisjurandi forni ulis et de negat, quod repetendum est ex plene expressa juri durandi formula hac: gio milii Deus j cisti, si cet. I Sam. I, IT. Id, da. Iline factum, ut dae et in aliis jurisjurandi formulis vim negantem retineret; vid. Deut. I, 35. 2 Sam. 26, 26. Jes. 62, S. Et infra Vs. I S. in eadem qua hic loquendi formula pro dae ponitur es, non. Cf. GRARNii Lehrgeb. p. Sla. Atque
Nostra quidem verba sic erunt capienda: quam vere ego exi Sto, tuin eertum est, ne parvulis quidem ejus regionis, cujurumcunque vetatis fuerint, me parciturum propter eos. et ab ripari
144쪽
II. Num a 'rivra di dae nae Iut quando gladium
ct duae ro super terrctim illam. et V Gladio intellige magnum militum armatorum exercitum, s. hostiles copias. Eadem locutio
supra si, B. II, 8. Chaldaeus et qui Occidunt gladio. et V umi 'Nn ciet D Et quando edixero et gladius triansecti Per huno terrum; eadem Ioquendi formula Levit. 2G, 6. mae metuet vi et mrid nn Ct,eaescindum eae ea homines eι pecus, Vs. II. 2l, S. I S. Vid. Vs. IG.
atem misero tid hiano terriam. Cf. supra S, IT. Levit. 25, 26. Vnn r by 'in Uri 'muci' in effundum irαm meiam guer eαm cum Sianguine. et 2 quidam reddunt Propter sαnguinem, i. e. ad punienda homicidia et alia violentia facinora, quibus inter Se invicem sunt antea grassati. Rectius: Cum Sctnguine, i. e. Cum multa hominum strage, ut gladium s. bellum (Vs. IT. comitetur pestis, certisSimam et praeStantissimam mortem asserens. Nam, inquit Crotius, omne mortis immaturae genus stinguis Hebraeis. 2I. in andiri ira dei nya N 'D 'N Elium si quutuor D- diciet, supplicia mere mαία, Vs. I 2. Sqq. mentorata, gladium, et 'mem, et bes ficta metias misero cic, contra I ierosolbmαm αd scindendum eae ere hominem et pecus. 'V QN Hebraei monentidem esse quod FI quianto mogis, ut sit anacoluthon, hoc Sensu: unaquaesque ex dictis plagis perdit nationem totam; quanto magis, quum omnes quatuor Hierosolymae sim immissurus, Verendum est, ut ullus in ea Superstes maneat, aut evadat e tot suppliciis 8 Attamen hoc siet. Quod in Versu sequenti promittitur. Nihil tamen obstat, quo minus propriam significationem verboruin 'et viae hic retineamus, qui et Neh. s, IB. locum habet. 22. t et2-rita D mn-mn et V m Et ecos relictα ercti eougio, i. e. tamen remanebunt ex illis aliquot, qui evadent, nerupe qui ctbducentur fili et flicte sontium occisorum. V b' ν-nN - dari Ecce illi exeuntes erunt stil BOS. ante
extra patriam abductos, et NidebiliS, cognoscetis Biαm eorum, Perversam eorum agendi rationem, et scicinoria eorum. V UTI
,T: ' - Et conso himini Bos propter mulum illud, quod Gdiluxi Suer Hierosolymum. Omne videlicet illud quod adduxi
Suer ecm. Ceterarum quidem nationum, inquit, sontes omnes Perdere Soleo, solis parcens insontibus; sed cum populo Israelitico aliter agana. Nam etsi in eum omnes simul calamitates immisero, erunt tamen aliqui Sontes superstites, qui cum advοs, in exsilio degentes, deportati pervenerint, cognitis illorum perversis moribus, capietis inde consolationem, et intelligetis, quod Ilierosolymam ita assecerim, me merito fecisse, et
145쪽
justain fuisse tantorum flagitiorum ultionem. Id quod Versu EI. clarius dicit. 23. Vnnae hun: 3 Et consolabuntur Dos, consolationem vobis asserent illi destrueta Hierosolyma ad vos exules venturi, de quibus Vs. 22. Praeteritum Piet, cujus Futurum Thren. I, II Job. 2s, 25. legitur. Vn - drasm) Et intelligetis, quod non frustria feci omne quod feci in eu. V V m Non frustria, i. e.
non Sine caussa, sed justo judicio, provocatus peccatis eorum graviSSimis, nec excedens moduni in poenis. Pro habent (ut supra G, IO. plures codices manu scripti et editi. Ad ma in ere, urbe, Masura minor in Bibliis Rabbinicis anni Io 22. annotat, in codice ementato scriptum esse ei (Sed mendose, ut obServat Norgius, et ex eo De-Rossi). se Utraque lectio bonaeSt, neque manum verterim, utra sit melior. CAPPEI LUS Crit. S. p. s Io. edit. VogeI-Scharsenberg.
146쪽
Imagine ligni vitis praecisi, soli servientis igni, Hierosolymitanae
urbis excidium repraegentatur.
2. ret in m viri a ymbet et et daret muri im)rrii 'ridovic erit lignum Bilis prae omni alio ligno j salmes qui est inter iarbores syἰσαεἰ Sunt, qui LXX et Vulgato praeeuntibus, insuper habito Athnacho, nomini par apposito, nominaraim ru quasi in statu regiminis posita conjungant, ut
vertenduin sit: prete omni ligno riami, i. e. omnibus ramosis urboribus 8 Ita CasTALio : ,,Nαmosus ct 'bOreg vocat arboreS, Supervacaneo adjectivo, quod tamen in Hebraeo est substantivum, Sed adiectivi loco positum, sicuti saepe Dolucres cierecte et Pisces mst rini f. tiquettiles dicuntur, adjecto verbo non necessario. Verum
Sensus prodibit concinnior, si, ut Masorethae jubent, post yy interpungamus (quod et Syrus et Chaldaeus interpretes fecerunt), ut sit: ramus (vid. not. supra ad S, IT.) s. 'αlmes, qui est inter iarbores Sylacte, i. e. sylvestribus et infructuosis arboribus est annumerandus. JARCHI: MEgo non loquor, inquit Deus, de vite, quae est in vinea, et fert fructum, sed de palmite vitis crescentis in sylvis, fructus non proferentis. Sensus ergo Prophetae hio est: quidnam praestet lignum vitis infructuosae s. sylvestris (JD Iri 2 2 Reg. d, 2s., quum contra vilis vin erct sit B ina uin. 6, d.) ceteris lignis * Merus palmes erit, sicut rami arborum sylvestrium, qui nullos fructus ferunt. Cf. Iob. Io, G. GROTIUS : HVerteris recte : Quid erit, in quo Bitis praestet stilis plantia, si palmes ejus git petr vlaeStribus orboribus y i. e. nullos fructos proferat. I. udi 'id a Num punietur αδ εο
lignum tid jaciendum opus, i. e. ad apparandum illud ad aliquod opus ut ex aliis arboribus vlvaticis fiunt mali navium, trabes,
147쪽
ex eo Piaxillum ud guvendendum guPer eo ullum Bus y Ne paxillus quidem ex eo fieri potest, in quo suspendatur vel minimum vas, Sive instrunientum aliquod. Ne in hoc quidem satis firma
alia mus utilitas erit, nisi ut igni detur in pabulum , quo alatur. Erindi V N n Io mae Ducts extremitiates ejus comedetegnis. Ducibus exirentiletlibus intelligunt Hebraeorum quidamnsilietiones, quas passi sunt Israelitae ab Aramaeis ab Oriente, et a Palaestinis ab Oecidente, medio vero intelligunt Hierosolymam, quae jam ex vicino igne adustata fuerat. Argutiael Significatur fore, ut totus comburatur, quo et verba Proxima pertinent: 'T et 'ri' et medium ejus quoque comburitur. Praeteritum
Niphal verbi ' V. Addit: retrae, et, inb D num proderit αd Oseus aliquod inde faciendum t Vs. X. , ut propterea cura ejuS aliqua haberi debeati Nequaquam; sed igni traditur absumendum. s. detri Ab - metri Ent oum adhuc integrum est illud
lignum Non cichibetur vitis ullum. 'VrbnN CN 'a xlee Ouαnso minus cum ignis comederit eum. Particula 'a piae h. l. non quαnto mctgis vertenda, ut supra Id, 2I., sed quαndo minus , ut i Reg. 8, 22. . Proverb. IT, T. ID, ID. al. In collatione rerum amrmativa valet quαnlo mctgis, at in collatione negativa quαNto miratiS. Ad verba VrNFub nris i mr i subaudiunt nonnulli negandi pur-tieulum, quae praecessit. Sed potest. simpliciter verti: tit cichi-beiatur umPlius cid utis aliquod inde faciundum ad usu in aliquem. , ,Vnriis similitudinibus, quas Graeci parabolas Toeant, Praenunciatur subversio urbis Jerusalem. Et quomodo Supra(C. d. in sartagine, in qua carnes populi frigebantur, et in latere, in quo munimenta, et aggeres arietunt ae Vinearum machinae Pirigebantur, ejusdem urbis obsessio famesque deScripta est, et Po Stea in hoc eodem lecturi sumus, sic in praesenti loco eadem Ieru Salem vineae et viti fructiferae comparatur. De qua in alio
tittis olienctet Et in Isma is, 2. : PlantαBi, inquit, Bineiam S reo, quod elecitim et Pulohram sonat. Et in Psalmis (86, s. legimus: Vinetim eae Iogypto frons tulisti, ejecisti gentes, et Planiusti eum. Duae itineris fuisti in conspectu citis. Et manifestius discimus, Scriptura dicente (Jes. o, T. : Vineα αulem Domini Sa6oath domus est Israel. Haec vinea quamdiu assertfructus, in omnibus lignis saltuum nihil ea pretiosius est; sin vutem uvas habere desierit, in nullo utilis erit, nisi ut cum ram iee et propaginibus sui tradatur incendio. Cetera ligna sylvarum sui de pomiferis arboribus taceam, quarum et Seriptura modo nullam facit mentionem) quum poma non habeant, sucei a
148쪽
plurimam praebent utilitatem, et in omnem agriculturam, et in usum arniorum proficiunt, duin attenuantur in Scuta, raduntur in hastilia, cludunt foribus, continent armariis, risco, Ioculis,omnenique domus tribuunt supellectilena. Vitis autem si semel uvas afferre ces Saverit, intantum inutilis est, ut ne paxillus
quidem ex ea possit fieri, de quo aliquid pendeat. Quumque
malleolos excideris, utramque partem eorum primum ignis accipit, deinde flamma consumit, tantumque nihil prodest, quum redacta fuerit in favillam, ut etiam quum integra sit, atque frugibus nullam praebeat utilitatem. HIERONYMUR.6. Quemcidmodum lignum vitis se habet inter ligitum, ligna sylocte, i. e. quod annumerari debet arboribus infructiferis et sterilibus, ut Vs. 2. Explicat parabolam. Quia, inquit, cives Hierosolymitani tantopere abhorrent a resipiscentia et operibus bonis, statui me traditurum illos igni asilictionum et tribulationum, sicut vitis infructuosa igni solet tradi.
Pro v et pauci aliquot codices habent in lignis
gyῖσαρ. Pluralem et veteres omnes exprimunt; sed potuerunt et collective capere. Codex Xennicotti a. et Rossit ado. ruenn mi ri in medio gylacte. T. drin 'ru' 'ran et ' Et ponαm Bulltim meum in EOS,
Convertam vultum meum iratum contra eos, torvo vultu eos adspiciam, et in eos incumbam, ut perdam eos. Cf. Supra Id, S. et ad eum loc. not. Jer. 2I, ID. di, II. 2T. Syrus: et collossabo Otim meum in eos. Chaldaeus: et tabo ullionem meαm in eos. TNm ui Nnu Eae ivno egredientur, et ignis eos Consumet, vitato uno muto in aliud incident, donec conficiantur ealamitatibus. Ignis omne malorum genus significat, ut Ps. 66, IE. et alias Bene tres hosce Versus s. T. S. explicat IIIERONYMUS: ,,Sicut viiis infructuosa incendio traditur in nullam utilitatem, sic et Ierusalem, imo habitatores ejus tradentur ardoribus, ut egrediciniur de igne, et ignis consumut eos; id est, etiamsi de urbe evaserint, foris hostili gladio consumentur; et qui remanserint, ipso miseriarum prefisi pondere, me eSSe Dominum reΓοgnoseent, quum posuero, sive obfirmavero faciem meam super eos , et dedero illos in aeternam solitudinem. Non enim Pecoctiores, Sicut ceterae gentes, sed Prαευαricctiores exstiterunt. Aliud est enim negligere, quod ignores, uliud contemnere, quod colueris.
149쪽
CAP. ISA r g u m e n t u m. Jovae ingentia in populum Iudaicum merita, hujus vero animum
maxime ingratum deseribit imagine mulieris, quam a partu in sumia miseria et squalore projectam Deus benignissime suscepit, a sordibus purgavit, aluit, educavit, eandemque non Solum Ve-Ativit et ornavit, verum et adultam sibi responsavit (Vs. 2-lo.). Illa vero pulchritudine sua superbiens, turpissima incensa libidine, corpus suum in vulgus dedit, omniuntque permisit cupiditati, in effrenati animi impotentia eo usque progreSSa, Ut et ea, quae a marito accepta possidebat, omnia amatoribus Suis est underet (Vs. I G - Za. . Quo scelere ad vindictam provocatus Deus ingratae et impudicae mulieri, sive, cujus ea imaginem
sistit, populo perfido et impio, justa denunciat supplicia (Vs. 35
os.). Attamen, qua est olementia, fide et promissi constantia, quae oliui receperat majoribusque spoponderat, et certo Se Praestiturum significat, quin cum populo, quam primum resipuerit, denuo foedus, idque nullo unquam tempore rumpendum, SeSe
reb minctri et Suet, ostende, et in aninium revoca Hierosolymitanis sua Scelera, videlicet, ex NIMCHII et GROTII sententia, Per epistolam, quam mittere debebat ad Iudaeos in patria agentes. HierOSObmα6, i. e. , per syecdochen , Judaeae, inprimis vero Hierosolymae, quae caput regni, et in qua erat Sedes Sacrorum gentis et cultus religiosi. Unde in oraculorum destianorum inscriptione directa illa dicuntur contra Iudam et Hierosolymum, Ies. I, l. 3. Nomen Vr diu, quod apud Nostrum tantum, et bis quidem praeter hunc locum, infra 2I, 25. 2s, Id. legitur, Hebraeorum plerique vertunt hαbilutionem. commorandi locum (itu Chaldaeus: P dirmn hubilatio vestro, quasi idem,Sit quod
150쪽
, Caph et GimeI permutatis. Etsi vero non desint exempla
harum literarum inter se permutatarum, et apud Arabes, ul: vimiet et di, labor. 1 ab et rin, degustutiit, m Da et Tra II sura
shur ; tamen dubito illam significationem adsciscere, quuin hethblationis locus ante nαἰαles parum commode ponatur. Quod ipsum obstat eorum sententiae, qui nomen istud ad nn et, vendidit, referentes , negotiretiones illo notari censent. Alii interpretantur: Drmαliones, i. e. origines tuae, coli. arab. , , in secunda conjug. collegit, Congessit in tinum, et Chald. mn,
pinxit, Nurανit, unde m R, furia, Picturet, et modulis. Murcte, ad quas vasa aenea et lutea formantur. Sed magis placet, ad i. q. 'In es dit, referre, ut proprie sint es Ossiones lucte, i. e. origines, ni etaphora desumta a metallis qui e fodinis suis effodiuntur; ita qui nascitur e populo aliquo, e terra illius populi, quasi e fodina, effossus cogitatur. Claris verbis haec figura expressa Jes. sit, i. Respicile 'ram retra naen αd rvem, unde exciSi estis, i. e. Abrahamum, ex quo geniti estis, ut explicatur Us. 2. , Vrani I rQRU - Nn et GiloαDum putei, unde educti estis. LXX: h- σου, Vulgatus: radiae ture, Syrus: ')2 par, quod idem. Vm, a Generettio stuαο, ναtαles, unde m 'u T N est terrα γαtriu, ubi aliquis natus est, Genes. II, 18. 21, T. ter. 22, Io. d6, lG. 'em*m T NUE Cαntinctera, moribus corruptissima, originem natalesque trahis. Impura es, ut illae gentes, ut ab illis genus ducere videaris, non ab Abrahamo , unde proprie ortus est tibi. Hine et Zephan. , II. populus Israeliticus im* VI et vocatur. Contra Zaeli. 6, 2I. promittitur, restituta Ilierosolyma, inter pios sacrificaturos nullum amplius fore CαNuncteum, i. e. profanum et impium.m rari tradi USU TIN Iratrem populo Judaico Imoraeum esse dicit, mαtrem Chit icterem, non quod ex horum genere procreati essent, sed ob consimilem impietatem. Amorαeorum et Chilicteorum Domine per gynecdochen reliquae gentes Cananaeae, impietate insignes, signiticantur, ut Genes. Ict, Id. Amos. 2, s. 2 Reg. T, G. Sensus est: imitaris eorum pessimos mores et impiani superstitionem, ac si ex illis ortus esses, ut filius alterius etiani
saepe is dicitur, qui mores ejus imitatur, ut Mattit. X, T. 23, 33. Pharisaei et Sadducaei γεννηματα εχιδναν, et Joh. 8, al. ηεισεκ του πατροσ του διοβόλου ἐστε, ef. ibid. Vs. Zs. a I. Similiter VIRGII IUS Ieneid. a, Zod. sqq. Neo tibi diυα parens, generis nee Dui cuntis αuctor, Perside, sed duris genuit te ectutibus horrens Cαuσαsus, Hyrciancteque αdmorunt uberet tigreg. Ita et Ies I, Id. populi Judaici proceres princisees Sodomue et PoPulus Gomorrhiae, i. e. Sodomitae et Gomorrhaei, vocantur, quasi inde oriundi, quod popularium illorum mores imitarentur.