장음표시 사용
231쪽
Plioαndo, i. e. ut niultiplicentur Ossendiculα (cf. derem. dG, IG. Vae nari multiplicαBit Jova impingonieQ, in quae impingentes cadant et intereant, es. Jerem. 6, 2 l. n die Contruomnes PorlαS, i. e. urbes eorum, ut Exod. Eo, lo. Deut. I 2, Id. iram Dedi decreto meo, vel potius cubo, re sim, praeteritum prοphetieum, cf. not. supra ad T, IE. Dietionis et V m VTAX interpretationem dissicilem reddit illorum nominum prius, quod hoc solo loco legitur, nec suppetias idoneas ferentibus ceteris dialectis. Sunt, qui, n pro si positum putantes, referant ad in In terruit,
quasi di sit constitutivum nominis, et nundi s. Vn*N terrorem significet, quorum sententiam et videtur Hieronymus Sequutus, dum conlurbtilionem reddidit. Verum V in nri*N formae constructae eSt, quum V in radicale sit. Praeterea esse radicate, arguit Chireli, ei subditum, quod reo te praeformativo numquam solet subdi. Quod ipsum obstat Schnurreri sententiae, collato arabico met, quod de eo usurpatur, quod apertum eSi auin omnium conspectu positum, verba et u vrripae proprie vertionem gladii, i. e. gladium apertum notare conjicientis, ex eo
loquendi modo, quo Vates noster supra Eo, 28. dixit et 2 a dynmuneru quαε αegre faciunt, ut significetur gladius, qui non ex insidiis incautos tantum οpprimat, sed palam et aperte manifeStis caedibus quasi indulgeat. Nos collatis verbis et VI , quae Cori mere, Objurgure, deinde comminetri denotant, comminαlionem gladii, i. e. gladium ad portas minantem, qui omnem effugiendi
viam praecludit, intelligimus. p Vbi Ih I s. heu J Iactuaud fulgur, ita politus et tersus, ut ivlguris habeat speciem, cf.supra I s. Io. et Deuter. Z2, a I. Si cicuero 'I Vm p in fulgur gladii mei, gladium meum et eoruscantem. Nah. I, d. et V arib summet glucit. Vae verbis p nb praemissum sunt qui
'utris notione sumant, hae se itentia: Irctfer, i. e. Consors,
similis (ef. not. supra ad I S, Io. gladius factus est Fulguri, frater fulminis factus est (cus den Lutet etum urucer hui, ut
J. D. MICHAELIs vertit). Sed nos adstipulamur Schnurrero, monenti, quum hic Iocus aperte respiciat ad Vs. Io. , ut nonnisi repeti videantur quae ibi dicta sunt, praestare nev h. l. eo uSuaecipere, quem habet G, II. . ubi dolentis vox est. In duobus extremis Versus nostri verbis, Vn Ibi exponendis interpretes torsit eorum vocabulorum prius. Qui ad verbum leaeit, Ueruit referunt, vertunt vel : αmictus scit. in vagina, ceu amictu,q. d. tectus hucusque, qui nunc strictus est ad mactandum; vel inυolutus et reconditus est, ne acies retundatur ad jugulandum, Alii, Κ chi auctore, etereminctius, exacutus est instar Uy st,ti,
Jerem. 8, 8. IT, I. Alii eollato arabico dedit, trucidit, iu-
232쪽
terpretantur: trαdiltis est αd victolundum. Ex alio ejusdem verbiurabici usu, quo inservire, verαm Prueslαre denotat, Schnurrerus mallet reddere: inservire fetolus est, i. e. aptatus, purulus
ad mactandunt, ut igitur , tama idem fere sit quod mn C, VS. I S., nisi quod illud latius pateat. hoc adstrictius sit. Nos quidem
non dubitamus, cum Doederi inio et Dathio, nostrum di ad Zara , arabice Amber fuit, referre. Cui sententi ne non obstat, quod clinurrerus Opposuit, verbum arabiciani non nisi de tali laevitate
dici, quae sit demtis pilis. Nam et verbum to ra, a quo Supra Vss. Id. I 5. IG. 'U' 'U , mae Ja, Titan a de gladio terso dicta, deducuntur, prοprie duilare notat, vs d. Jes. SO, G. , infra 2s,l8. Eadem metaphora est in arabico quod proprie itidem glabrum et depile significans de gladio politis si ino dicitur. Concinit, sensum si spectes, Chaldaei interpretatio: eaeacutus est Giloccidendum.
2I. ' nn Nnri Uni, adjunge te, scit. gladius gladio. Apostrophe enim est ad gladium triplicem (vid. supra ad Vs. II. , qui unitis viribus grassari debeat in eos, quibus est destinatus. C. B. MICHALLis in Dissertat. de si eorum disserentia et c. g. 2 a.(in Syllogo Commentuli. Theologg. P. V. p. I 25. vertit: in unum
colligitor, quia copiae Nebucad negaris in unum cogendae erant agmen. Gladius enim, ut idem Vir Doctissimus apposite observat, Chaldaeos et Babylonios notat, quorum bellica expeditio contra Iudaeam et Hierosolymam eo describitur ordine, quo gerenda erat, cum respectu ad situm, quo Chaldaei Iudaeis boreales, Iudaei vero Chaldaeis australes erant, coli. Vs. 2. Alii aliter. Iaretii: Berte te in linαm PGrtem, Coll. arab. nTNm N, quod de eo dicitur, qui secessit ac seorsim est. Sed Schnurrerus mallet vertere : operiam det, ex illo usu verbi ejusdem illius arat, i ei verbi, quo valet cinimum etddixit et oertitque, et Osee 'αm dedit, consentiente fere Tanehumo, qui sensum verborum naen perhibet es Se, tittende, consitarct et Prudenter me. Nobis tamen adhortatio ad gladium, ut prudenter agni, minus idonea videtur. Alii: eae ct Cuere, αctie te, quasi sit a Tnn, inserto N epenthetico . Ita Hieronymus. 'a' a in IV deaelrct ni Perle te quomodo idem verbum Gen. II, ID. 2 Eam. Id, ID. usurpaturi, quia copiae regis Babylonii profecturae erant in Iudaeam, Syriae ac potioribus imperii Babylonici provinclis australem. Deae Ieria plaga, i 'U' , HC-braeis est meridies, vid. Ps. iis, Id. et ibi not. 'ra litam Divone te, oppone te hostibus. Michaelis l. c vertit: ct Oone, quin Hiero SolFInnm oppugnuturae et expugnaturae erant copiae Chaldaicne.
Sane verbum d Medi de οppugnatione urbis dicitur I Reg. 2D, I 2.
233쪽
hostibus te oppone, sive illi ad dextram, sive nil sinistram oecurrant. MICHALLIA: SiniSir- TePete, quia capta Ilierosolyma copiae Chaldaicae in borealem Syriatu et Babyloniana regressurae erant. Nos tamen haec verba de copiis domum redeuntibus intelligenda esse dubitamus, quum statim subjungatur: pira D V Nn mrru quo s. quorsum (sine interrogatione, ut Ins. 2,5. Nehem. 2, Id. , quoeunque fucies luet constitutia, i. e. destinata, disposithfuerit, i. e. quocunque Stringeris, Perge occide. In omnes partes exerce ultionem a Deo imperatam. HIERONYMUS: , , Quocunque, ait, faciei tuae placuerit, audacter ingredere, me habens ducein, me adjutorem. COCLEI Us interrogative Sumena (ut Gen.
6, 8. Zachar. 2, G. si, lo.) sie vertit: quo sticies tuet directo est y quo destinas ire, o gladiel quo contendis ire* ut verba
sint vel inhibentis s. revocantis gladium ab aliis ad Judaeos, vel significantis admirabilem ejus transitum. Sed prior sensus melius congruit. Participium Hophat verbi 'irra arab. constituit, ut Ier. 2a, I. Duo cunistret nouum constitutα erctnt αnte templum. Non audiendus Schmidius, cui dirimuest Participium Pylial verbi nutiavit (unde Proverb. 25, I s. Pes nutunso, formae risib 2 Reg. 2, Io ., et nUTI Jes.sia, II., ut vertendum sit: quo vertes Ictetes lucta nutαntes pNomen masculinum et ' D tractatur h. l. ut femininum, quum ei femininum Vrina dirum jungatur, ideo haud dubie, quod vatis menti nomen met V uladii obversabatur.
22. 'Ehιν-oa , quo Deu R declarat, se aliquando trium pliaturum, et Satisfacturun1 excandescentiae suae. Et ego etiαm, ut vates supra VS. I s. dirae metrius Con latam, favebo interfectoribus; ef. not. ad loc et t. HIERONYMUS: HEgo Plautam munu GV mctnum, ut saevientem te contra nilVersarios meos quasi fautor tuus et exhortator instigem )Driet: i mn Et quiescere, durare, non subito evane,cere j Cirem irαmmeαm, cf. Supra si, d. Id, d2. infra 2a, II. 23. GQuum, inquit, dixisset mihi sermo divinus: Pr 'ε-la, fili honminis, et loquere iac gladitim, et dic: Glucius, gladius, et caetera, quae prophetia gladii continentur s. la. sqq.), secundo factus est ad me sermo Domini, dicens: Vis, fili lium inis, scire, quis iste sit gladius et apertius personam discere gladii saevientis F Ausculta, quae dico: Pone duas vias, etc.
21. Pone, propone tibi, mente concipe duaA vias, quibus proficisci possit rex Babylonius cum copiis. Alii: pinge tibi in tabula quadam, ut supra d, l. 2. II et V NUbId neniendum gladium regis Liahelis, i. e. unde Veniet, S. Tenire possit exercitus Babylonius. Chaldaeus: in quibus (viis, Benient socidentes gladio regis Bubylonis. Tride Vel: e terrα unα, ut hebraicum ViX sit generis communis; vel: e terrα uuiu6,
234쪽
regis Babylonii, drn res exibunt umbeto illae viae. h. I. alii signum, monumesitum ut 1 Sam. Is, I 2. notare existimant, ut ostendat Babylonio, utram viam ingredi debeat; alii rectius vialium, locum, ut Deu t. 2I, II. I Sam. Isi, I 2. Ies. 66, s. si, S. der. 6, 3. , ubi consistat Nebucad negar, atque dubitans, quo potissimum sit iturus, sacra faciat cum exercitu. e 2 Creo, vel, eaescinde scoli. infra 23, di.), i. e. decerne, constitue, elige, quo significatu idem verbum te 2 eadem in conjugatione Pietusurpatur Jos. IT, Io. I S. Nisi potius haec notio mutuo sit sumtan 2 vel mae, unde I Sam. IT, S. Ei 'N an eliuite nobis
cui infra d2, 12. , in principio viarum (ut Vs. 26. MD uire in
et 'ri , quae ad utramque urbem, Ilierosolymam et metropolim Ammonitarum (Vs. 25.) ducunt. Co itum Persis quoque geri resi, i. e. caput Viae dicitur, plane uti Hebraeis
HIERONYMUS nostrum Versum hoc modo enarrat: ,,Pone duas
vias, ut per illas gladius veniat regis Babylonis, qui egredietur
quidem uno itinere Chaldaeorum, Sed quuni Venerit per desertu in et solitudinem ad bivium terrae Arabiae, quae appellatur filioruni Ammon, quarum una via Ierusalem ducit ad dexteram partem, sinistra vero ad Rabbath filiorum Ammon, quae est civitas metropolis, et hodie Philadelphia nominatur, memor , inquit, internecionis, quae accidit regi Assyrio, quando centum octoginta quinque millia una nocte sunt caesa (Jes. 3T, Zo.); formidabit ad Partem dexteram declinare, et ire contra munitissimam Ierusalem, sed stabit in ipso compito. 25. et 'n cnipra Vid. supra ad Vs. 2d. Selinurrermetonymice positum obServat pro loco, quo via eundum ducit. Particula TN ante r)2' et ' , ' pro b d , ut I Sam. Io, 2P. Iocessit Dαυic TUR GU Pululum, et 2 Sam. IS, 2I. Et omnis postulas trunsibut baetu Biαm 'Enur: DN α desertum. triu&-nam Metropolis Ammonitarum, Deut. I, II. ad quem loc. vid. not., 2 Sam. II, I. I 2, 26. db ' et raram, - naen Et od udαm, i. e. populum Judae, s. Judaeos, qui habitan L I serusO
qui sedent Hierosolymis , quue est urbs munitu et fortis, ut Elmelii explicat. Cf. Jes. 25, 2. ET, IO. Schnurrerus db m 32 vertit unα cum Hierosolymis, ut idem fere sit quod db m . 26. Praeteritum ' dy pro Pi celerito Prophetico, quod futuro aequi pollet, capiendum est, ut mox diaeris et mn Vs. 2T. 28. Stabit, inquit, rex Babylonius dubius, utram viam sit ingreg-surus. Consilium Nebucad negaris fuit, Aegyptum expugnare. In via erant inprimis duae illae urbes, IIierosolyma et Rabbath Ammon, quarum ulterum necesse erat redigere in potestatem, ne
posset circumveniri. Eodem consilio etian, Tyrum oppugnavit et cepit, uti et Gagam. VN FN Id mαtrem Dicte, i. e. ad
235쪽
bivium . ut mox explicatius dicitur. et dy - do b Id utendum
ciuemretione, utram urbem , vel gentem, audaeorurn, aut Ammonitarum, prius infestet. De V22 vid. not. ad Deiat. IS, ID. Varii, quibus usurus erat, divinandi modi, singuli indicantur. Primus est: d Irin FRER, quae verba alii aliter explicant. Sunt, qui, Tanchumo referente, verbum Ebst significatu leueitctiis su ruant, ut hoc dicatur, regem Babylonium sagittarum ad omen
captandum delectarum levitate in explorasse, Seu elegi SSe eam, quae levior esset, et jacta longius per aerem ferretur. Alii re gem existimant duas aut ii es Sagitta S Jecisse, experturum, numen derunt in sinistram, Rabbathani versus, an in dextraria, Versus
Hierosolymam. Alii verbo disi si notionem poliendi, tergendi, ut
Cohel. IV, lo. , tribuunt, hoc sensu et sagittas, g. ferrum fingittarum polivit, ut splenderent instar speculi, in quo Splendore
cernerent divinatores, quo eundum eSset. Quae tamen omnia
sunt incerta. Recte Tanchum monuit, hebraicia in bEbst convenire cum arabico bEba commovit, concussit eL Ierem. d, 2d. Omnes colles es ab RVn concussi Suno, et verba nostra ita explicavit: commoueit , agitavit, Sugillias, dira rendi octuset, ut confuse misceri possint sortes. Item exposuit HIERONYMUS his verbis: MItitu gentis suae oraculum consulet, ut mittat sagittas suas in pharetram et commisceat eas inscriptas , Rive signatas nominibus singulorum, ut videat, cujus Sagitta exeat, et quam prius
civitatem debeat oppugnare. Flane autem Graeci βελομαντίαν sive ραβδομα ιαγ nominant. Eum ritum, cujus et in Corano Sur. I, I s. et 5, d. mentio sit (vid. C. u. MICHARI.is Dissert. GNiluolibus SS. eae Iloorαno illustriatis, g. I ii. in Sylloge Commentuli. Theolare. Vol. II. p. I ld. , pluribus descripsit ex Arabum monumentis ED. PococΚIL, in SP ecim. Hist. Arcth. p. Z2s.seq. Cum esset alicui vel suscipiendum iter, vel ducenda uxor, vel aliud magni momenti negotium peragendum, sagittas, quas tres in vasculo inclusas habebant, solebant convulere. Earum primae inscriptum erat: 'I N jussit me Domitius meus, secundae, ' Nnd prohibuit me Dominus meus, tertia erat, DI h. e. nulla nota insignis. Harum unam manu extrahenti,gi occurreret illa, quae juberet, alacri animo, tanquam monente
Deo, pergere, sin illa, quae vetaret, desistere, quodsi taγράυμα- et oc illa, reponere, donec prodiret, quae vel jussu praeiret, vel interdicto occurreret. bdici Interrogaueit, consuluit, Ther hos, Simulacra magica, quae et in do inibus, ut lares sive penates habebant, quorum et Genes. II, Is. Jud. IT, O . t Sam. Is, II. Zachar. Io,2. fit mentio. De indole et usu eorum certi quidquam definiri vix poterit; plures conjecturas attulimus in Not. ad Geneseos locum indicatunc Verbum ubi de OON-εullαlione Orαculi dicitur, nomini jungitur eum et, quasi dicas interrogure Per Deum, i. e. ex eo sei se itari, vid. Iudic. I S, s.
236쪽
Inspiciet jecur pecudis immolatae, naui et haec divinationis spe ei QS ex Victimarum extis, praesertim ex he 'αle et cordes C ut jecoris eae omni parte diligentissime consideroni, inquit Cicero de DiBin. 2, II. , valde familiaris fuit: Romani extispi-eium noni inabant, vid. Ciceronem de Diuein. l, IG. 2, 12. Conficii a No Nomische Allerthisner, Vol. II. p. Isid. sq., et Perigon. ad ALLIANI Vor. His t. 2, II.
2T. 'a' a 2 In deaeiret autem ejus , qua ex vasculo depromet sagittam, dbΣ diam in m et erit diBinulto, Hierosolymet, sei. e. dextrum in viis culum immissam ad sagittam inde de pro mendam quum reduxerit, eam tenebit sagittam, quae nomen Ierusalem sibi habet in Seriptam. Neque enim et di det dici potest in regimine positum Iut vertatur dioinutio HierosolbmαeJ , ob nnotuini praefixum, scd obres d*RV ita accipiendum , ut sit:
responsum, quod eontinetur voce et Ierusalem. SCHNURRER. Chaldaeus: in deae teria ejus illaintilio cecidit, tit iret Hierosolymom. V, et drae, Ad Ponendum, i. e. ut ponat, S. admovendos esSectrietes , de quibuS Vid. not. supra ad a, E. Vn*b Idaperiendum OS Cum cαede, i. e. ut ii orietur, excitet suos ad caedendum hostes, Iudaeos, vel, ut milites cum clamore occidant Iudaeos. Ita haec verba vulgo explicant. Habet tamen haec Phrasis, Os cum Cuede verire, aliquid duri et incomitio di. Nos quidem non dubitamus, h. l. pro Cum clamore capiendum esse, levi literarum metathesi, cujus plura exempla Supra in not. ad Vs. I s. Vidimus. Sane hoc optime respondet et si Tani rinin altero hemistichio. Eadem clamoris significatio ipsi nomini vindicari potest collato arabico retra fregit, ut me I proprie notet Sonum fructum, quem auitio dum a themate quod neque ae cognatum , frαngere, I rctrigendo rum 'ere denotat, dicitur de Sono, quando non Procedit ciequiali tenore, sed fructus est, et identidem ethr tus. Utroque vocabulo denotabitur clamor ille militaris, qui in proelio, aut violenta urbium expugnatione edi solebat, de quo speciatim usurpatur Jer. df, 2. Amos. I, Id. 2, 2. Sunt, qui putent, VI h. l. esseαHem gladii, ri P autem, ut alias, denotare Stringere gictilium, ut phrasis integra sonet: Stringendo stoiem gladii uc caedem. Cui interpretatio ita obstat primo, quod, si illum sensum vates exprimere voluisSet, Scribendum fuisset diu b, ut infra Vs. 23. : gladius ret*b Vn D D et reginctius est cic muclαtionem; tum, nomerit D, quando pro ucie gladii accipitur, semper sibi et in junctum habere, ut Genes. 36, 26. Exod. IT, II. Deus. IX, IG.; denique,
Hebraeos non uSurpare phrasin rad nn D , Stringere gladium, ut Ps. IT, Id. Mich. o, si . et infra Vs. II. SCHNURRER verba nostra ita vertit: αd vertendum iacitum contundendo, ut de moenibus perrumpendis aecipienda Sint, et explicandum sit ex arab.
et contundendo fregit. Sed quamvis Prov.
237쪽
S, Z. ct itum, portam, urἰis Significet, nusquam tamen VP solum de cicilii ad locum aliquem usurpatur. Phrasis i id ni Dubique denotat venire os, vid. e. e. PS. 28, Il. II, IO. Pro v
divinatio; contennient Chaldaeorum auguria tanquam vana.
Vnb Quasi (repetito D ex antecedente vel 'D quod) Arontes scientisinentet fuissent Chaldaei eis; sive, quod Sctoriamento 8 riamentortim eis (Judaeis) essent. Sed praeStat, pro adjectivo, forma Participii Passivi capere (nam pro Partieipio ipso nequit haberi ideo, quod verbum non reperitur in Cαἰ; Drantes alias vocantur et s2gi , vid. Jes. d8, I. Zephan. I, s. Malach. d, si . ni. , proprie: Obstrioli jurejurrendo, ut Iud. 8, II. vi: rfrid di re di habitantes in tentoriis. Cant. I, 8. Vm 'Tricae tenentes gladium, pro pr. tenere Ictoti gladium, et infra apud Nostrum Vmm p Laetiriantes, propr. per luxuriαm Protensi (cf. C. B. MicnALLIA Luminet Syrictoo Pro illustrαndo Ebrctismo Sacro, . 2β. in llogo Commentiati. Theolare. Vol. I. p. 26s.). Nomenda rei de jure retndo usurpatur Neh. ii, I S. Deut. T, S. Exod. 22, II. Num. 5, 2I. ni. et pluralis eodem signisi statu IIab. I, s. ny ma id didi mi Et ille (rex Babylonius) reoorituri faesit iniquitatis, fidei a dudaeis violatae, et Dran, ut cuirentur, rex eum subditis foedifragis. Sensus est: audaei, per falsos prophetas seducti, conteriment conaturn BabFloniorum , et auguria ista vana esse dicent, quod Chaldaei eis Sacramento eSsent adstricti, quibus tamen ipsi fidem non servaverunt. Quapropter Nebia ead- negar in memoriatii revocans violatam iidem, exstimulatus est in
perniciem eorum. et v vocat perfidiam Zedelitae, qui fidem datam Nebucad negari, nomine Dei interposito, violarat, quod periurium causa fuit expugnationis urbis Jerusalem. Cf. Supra IT, S. D. S. II. Furit, qui verba hujus Versus priora, di tes do et drib mm, hoc sensu capiant: irridebunt hanc prophetiam tuam tanquam variam , inanem ac stultam divinationem; propterea quod ipsi eum
Chaldaeis foedus jurejurando sanxissent scrib V V2T : hoo
ipsuru vero, quod contemnunt et ludine iritur te et prophetas ineos, emcit, ut tota illorum impietas curam me et coram liostibus in rationem veniat, et perniciei causa eis sint. Ratione
prorsus diverva hunc Versum explicat COCCE IUS , qui duplex illud dri, non ad Judaeos, verum ad Babylonios refert, ut haec prodeat sententia: , Et fuit eis, Nebue ad negari et Babyloniis, tetnqtiam Gu8Picium Bianum; non credidit rex, Sed pro vano et illusorio resporiso habuit, tum, quod urbs munita esset (VS. 25.), tum quod ibi esset templum Dei, sub cujus praesidio urbs illa semper fuisset tuta, ita ut multi reges et populi, manum ei inferentes, suerint pudefacti, ut inter ceteros Sanherib . Ibi haruspices D
238쪽
rasso et dejerusse, se nihil per dolum respontaere et fallaciam. Tum Bero illa (h. e. aliquis commemorabat peccetium, Iudaeos a Deo suo defecisse , et in legem ejus peccasse, ideoque Regem vocari a Deo per illa signa, ut a rebelli populo, tanquam venumdato in uianum ejus, exigat poenas. Cum Coccdo fero convenit SCHNURRER , qui hujus Versus sensum perhibet esse hunc, rem Babyloniis plane inopinatam atque incredibilem visam esse, quod et I initissima esset Judaeorum urbs, et Numinis, cujus innumera exstarent facta mirabilia, praesidio gauderet; jurasse alios, fraudem subesse ontini, aliis certam ejusdem fidem asseverantibus; tandem fluctuantium animos ita composuisse Regem, ut diceret, eam nunc esse Iudaeorum pravitatem, atque in patrium Numen impietatem, ut non sit, cur de urbe eorum expugnanda quisquam desperaret. Nobis tamen et simplicissima, et verbis et contextui maxime consentanea Videtur ea, quam
primo Io eo posuimus, interprctatio. 2s. Jam ad Judaeos convertitur oratio: ddi 'in trieo quod recor uri facilis, quod efficitis, ut in inemoria sit ini- quilias Be8lrct, quod tanta apud vos invaluit morum perverSitas, ut publice nota, atque inter barbaras gentes pervulgata Sit, ut statini additur: rra lid:Z cum revelantur, deteguntur et publice innotescunt Sceleret Bes iret, ut Hos. T, l. Possunt haec parenthetice legi usque ad Athnachum. bdin me rabsar )nrib )b: Itu ut Petreunt, conspicua sint, Omniα Peccαια tu omnibus facinoribus Bestris. VI ri Rui Pro eo quod memorabimini, scit. 'i: Ub (ut Num. lo, D. , sed sensu bono), s. 'di corαm me , i. e. quod vestri recοrdor. quales sitis, scit. iniquitatibus pleni. Cf. Ps. Ios, ld. ii arram N VN I cum-
tum metiris aucte non delectiter. TLDrara *An Munu talia, q. d. manu ista nota, regis Babylonii, cupiemini, in hostium veStrο-rum venietis poteStatem. Clialdaeus: in manum regia uabylonis trudem i. Zo. Ab universo populo ad regem dede iam, transit orntio.
Fri Promane, ut ribbri pro unctio Levit. 2 , T. Id. Ita LXXλε), Vulgatus et Syrus. Alii: intermeete (ut supra Vs. ls. Ni. e. digne interfectione; ita Clialdaeus: Nbd p et 'ri reus mortis. Quidam: qui confossus eSt, i. e. oculis privatus, filiis in con- Spectu suo prius mactatis. Verum bene monet Selinurrer, aptiorem esse h. I. pro iani significationein altera illa vulgatiore, Perfossi, quoniam postea donium de poena infligenda sermo sequi
Sedeciam alloquitur, cum quo submissus agit Ieremias. Noster liberius, quia non erat sub imperio Sedelitae. Gito TIUS. - N et ' rq a Cui 3 6enit dies scit. poenae et vindictae a te Sumendae, quo sensu dies alicujus dicitur infra Vs. Id. I Sam. 26, Io.
239쪽
i. e. quae finem , exitium ut Supra 2, 2. adducit; tempore, quo iniquitas tua erit causa finis, interitus regni tui et vitae. Alii haec verba ordine inverso posita putant, qui prοprie talis esse deberet: iri y V et 'i Tip d,' Nn m TN cujus ultimus dies (propr. oujus dies sinis udoenit in tempore OPPortuno αd Poenum, ut PS h. l. ut alias saepe sit peccαli Poenia. Ita Chaldaeus, et eum sequutus GROTIUS , qui verba nostra sic exponit: quasi dicat Deus: jam duduni occasionem exspecto, ut te puniam per eoN, quibus tu occasionem mei noniinis contemnendi dedisti. Selinurrero yst ry est pravitas summa, extrema, fini proxima; fere ueCoeetio pravitas ἀμετανοητoc post multas admonitiones et castigationes et longam tolerantiam est pravitas finis. Sed explicationi a nobis adscitae favet, quod infra do, s. phrasis TR 'nyae cum phra ibris X, tanquam synonyma, componitur. Sunt qui totum hunc Versum ad subjectunt referant, cujus praedicatum sit in Versu sequenti, hoc modo: Tu culem, Proj ne, impie Princ S etc., iamOPe cidetrim Vs. II. Vel: ad te Bero quodat tinet, Pr unc, Mi te rei. II. 'mori RemoBe a capite tuo , o Rex l quem propheta Dei verbis compellat. Alii ob ultimum versiculi membrum: remotie, o propheta, i. e. Butioinure, removendum Ictre. Voces reukS, uti loquuntur, pro verbalibus, i. e. pro rei indicatione. Cf. not. supra ad Id. I S. p. 3θ6. et GLASAii Philug. N. p. 2 lG. sqq. ed. Dath. Aliis, veluti Schnurrero , post Ninichium rapiet est Infinitivus, ad quem subaudiendum verbum finitum, ut infra 2I, 3P. Faciendo scit . faciain; Levit. G, T. V pri Osferendo scit. ODferent . Jes. 5T, I S. Mori Occultαndo scit. occultavi.Cidarim, qua nonnulli dignitatem sacerdotalem et pontificalem indicari putant; erat enim eidoris Pontificis Maximi insigne, vid. Exod. 28, a. II. lis. 2s, si Levit. 8, s. al. Sane in illa reipublieae everSione una cum regia dignitate et pontificalem abolitam legi-inus 2 Reg. 25, I S. Ita et HIERONYMUS: taVenit, inquit, tibi dies, quae longo tempore praefinita est in te, et propter te Samcerdotium et regnum interiit populi Judaeorum. Cidaris enim insigne Pontificis est; corona, h. e. diadema, regis indicium. Sed quum ad solum regem sermo sit directus, ad eundem et nommen hoc referendum videtur, ut citarim s. diademia regium (quod Jes. 62, 2. et e ciduris regni vocatur), et Coronαm Te-giαm, in 'Σν (vi l. 2 Sam. I 2, ZO. Canti c. I, II.), de capite tolli jubeat, quod regno et dignitate regia privandus sit rex. Et tolle, aufer, vel, ctumerendo ctumeriam (vid. quae proxime antea ad mori notata sunt , ut infra df, D. Levit. 6, 3. VNI Oad nomen femininum, quod proxime praece sit, mete refereum dum , hoc sensu: hcteo cidaris et corona non erit hαHO R. ea quae nunc est, non ultra sic erit, sed intercidet. Alii, tutar
240쪽
quos Schnuri erus, illud rurer non ad mi diri restringendum, sed neutraliter accipiendum pulsint, sic: quae nunc est rerum Conditio, eadem amplius locum non habebit. Similiter LXX: Aor jου TOhraυTii E Tαι. , , In eo loco, ubi nos interpretati sumus: nonne haeo est y pulchre transtulit Symmachus: neque hoc, nequ6 illud. Quia enim dixerat: uufer eiciarim, tolle Coroniam , Subjunxit: neque hoc, neque illud, i. e. regnum Cessabit, et Sa erdotium. HIERONYMUS. mdam ridic Em Ouod humile est et extollam, et elatum deprimαm. V DTV non est, ut Cocerius voluit, tertia feminina Praeteriti, retracto Reeentu, cumri, quod verbis praefixum sit relativum, ut vertendum sit: quod humiliettum Fuertit, sed est nomen in asculinum sut 2 Sam. I, 22.) eum V paragogi eο, intensionis causa addito, ut in m mPs. Illa, a. aliisque, recte monente, post Nini Chium, Tanchumo.Pro ret infensiυο nostrum habet et N. G. SCHRORDER in Insilli.
exempla allata reperies. Laetollendo scit . extollam. Humili, quod Deus ait a se extollendum, quidam, ut Ninichi, Iechoniam
intelligunt; elato vero (mdari , quod sit humiliandum, de deuiani,
cf. Supra not. ad IT, Ei. Sed rectius alii, et inter hos Schnurrerus, his verbis generalem sententiam expressam autumant hanc: PeneS Deum rerum omnium summum arbitrium, ab ipso solo Stupendas eonversiones proficisci. Quae ipsa sententia et I Sam.
2, s. Sqq. Jes. 2,l2. IO, II. Ps. II B, B. et alias legitur. Vulgatus: (Nonne haec est) quae humilem sublatiretiit, et sublimem humiliavit F Chaldaeus: Gedoltu, flius Iohic umi, cujus non ercti scorona, s. dignitas regia , tollet etim, et u Ahia, cujus erut (corona Guferetur. Vid. 2 Reg. 2b, 2 l. 22.32. Nomen ri y sunt, qui significatu non diversum putent ab a s (coll. :i Vr PecouBimus, Dan. s, a.), ut Alexandrinus
Graeciis interpres (vid. infra , quem sequutus SCIINURRERUS, sensum ait hunc esse: nefas esto, interdictum sit, ea corona uti l Quam sententiam nos tamen dubitamus a Scriptore hebraeo expressum esse his verbis: iniquitiatem Porium, reddam, e iam Scit. Corotiam, nam ad eam (m tavri referendum esse Rufiixum in retra, dubio
earet. Chaldaeus mae pro Pecciali Poenu cepit, ut i)ν Saeps usurpatur; et sententia quidem, quam ille interpres expressit, Satis congrua est, sed verbis hebraicis vix accommodari potest. Nihil tamen dissicultatis erit, si my referas ad formam Piet verbi 'I Pei Beriit, subueertit, quod de terrue subueersione, ses. 2d, I. dicitur. Hinc vertendum erit: SubBersionem, S. Subversam reficam eαm, i. e. detraham et ad terrain dejiciam. Quod vero nomen rara triplicatur, eo quidam eontinuitutem et exaggerationem existimant indicari, quod corona domus Davidicae non uno tempore anticia et corrupta sit, donee tota auferretur. Alii, quibus et nos adstipulamur, triplicem cladem et subueersionem coroniae innui