장음표시 사용
421쪽
significat, reversos e terris exteris in antiquis sedibus secure et tranquille habitaturos. Id. Vn X Vrit uae In suscuo bono , uberrimo, pascam eos, res ebrum me Tectore florebunt, et habebunt se prosperriine. Cf. eandem imaginem PS. 23, 2. bdmet' - et Et in montibus celsitudinis s. in montibus excelsis Israelis, i. e. iis in montibus, quibus Israeliticus Populus maxime gloriabatur, et prae ceteris populis eminebat, quales erant montes IIierosolymitani, regni et cultus Io vani sedes; ef. IT, EI. et ibi not. Seculi aurei, rege illo augustissimo, et prisca Davidis stirpe oriundo, redituri felicitas describitur meris imaginibus e vita pastoritia petitis, ut Ies. 32, I S. I s. du 2' N Necubare Dolum eoa, dabo eis pacem et tranquillitatem. CL des. df, IO.IG. Quae supra Vs. a. sqq. desiderabat Deus in pastoribus
Israelis, ea omnia se perfecturum dicit. V in V rLX ri utarii dire
Pinguem stulem et υααααm, Indeque protervam, laScmentem et petulcam. Malo enim Sensu haeo capienda esse, constat ex iis, quae sequuntur, tum I S. IT. , ubi verba, BOS αutem, O Ues mecte,
docent de aliis ovibus, videlicet refractariis, jam dictum esse, tum Vss. I S. I f., ex quibus patet, in iis, quae praeeeSSerunt, non bonarum modo ovium consolationem, Sed malarum etiam reprehensionem contineri, tum maxime ex VS. 2o. , ubi Pecus pinguis manifeste est mala et refractaria, coli. Vs. IT. Divites igitur et potentes, qui tenues opprimebant et vexabant, ovibus pinguibus validisque designari, non est dubium. Et Chaldaeus impios et peccatorεs explicuit. Quos minatur Deus tollendos e suo grege, id enim verbo indicatur. si Arabibus, s ait MICHAELIA in Supplemm. p. 2III., plerumque de superbia dicitur, estque (primarie, ut ego arbitror) ultus fuit, sustulit c ut, unde dein guerbium dicunt; hinc Ilebraeis m)ucri toralere, pro Perdere, exilio dare. Eadem in latino verbo tollers significationum conjunctio, ut cum Octavium Cicero ornandum tollendum quo censuit. - Cf. supra Id, s. 25, T. Alexandrinus Graecus interpres verba hebraica mi irin NI TN: Sio vertit: καὶ πιον καὶ σχυρὴν φυλαξω, quem Sequutus
Vulgatus: et quod Pingue et forte custodiam. Neque aliter Syrus atque Lutherus citras feti und alorh ist, relli iosi belli ten ,
quasi in hebraeo pro Tid Tae esset scriptum, quod miror Dathium receptae lectioni praeferendum arbitratum esse, quum ex iis, quae de significatione nominiani et et Ri: r monuimus, nppareat, roceptum in codices hebraeos rimares, jure Optimo suum locum tenere. Cf. BOCHARTI Itieroet. P. I. L. II. C. d6. T. I. n. sis T. edit. Libs. Wriar 'N Puscum enim eum, pinguem, in judiolo, prouti eorum petulantia et intem- Perantia comineruit, De tali judicio, quo in sontes animad-
422쪽
vertitur, verbum Dd es et Supra T,I. I Sam. I, II. Ps. T, I 2.
T. In erepatis pastoribus convertit Se ad gregem, i. e. adpοpulum, praesertisu ad proeeres. 'ree et et 2 radi Og ctutem, o mi greael Vel: nαm ud υos quod αttinet etc., ut connectatur cum iis, quae proxime praeceSSerunt, q. d. ne putetis, SoloSPastores ninios taxandos, Vos autem prorSus inculpatos esse.
inradi mirum ' ret et diri ' rri Ero judicans inter pecudem et Pecudem,
cf. Vs. 26. Chaldaeus: inter Birum et virum. Verba, quae proxime sequuntur, et Ins,' et' 'Nb, non sunt vertenda, inter orietes et inter hircos, sed posteriori nim, jungenda hoc sensu: inter pecus et Pecus, Grietes videlicet, et hircos, sive ut Vulgatus recte: inter Pecus et PeCus Grietum et hircorum, nam verba et v n&b NX, ut appositionem et epexegesin pertinere nil posteriorem vocem no , quae praecedit, docet praefixi Lam edidentitas. Irietum autem et hircorum nomine Proceres, et insolentes quidem illi in reliquum gregem, s. populum Significantur,vid. infra df, IB. Jes. Id, s. Zaehar. IO, I. Unde recte Chaldaeus: Pecoctiores et impios. Et COCCLaUS: , , in judicio statuit coram Se ab una parte ovem S. Parvum pecudem, ex ultera parte etiam ovem (pinguem et validaiu Vs. lG. , et arietes atque hircos, nempe ut uni ovi Oi. e. oviuin generiJ succurrat, et ejus vindex sit ad versus ctrietes atque hircos.
I S. det a tetri: in Num enim Petrum vobis est i Vulgatus: nonne gatis Bobis eruty ut supra 16, 26. Iob. I S, II. et sula retri rint ret Quod vos, robustae oves (Vs. Id.), arietes et hirri(Vs. li.), OPtimum suscuum depuscitis d*ris et idet', a d Et reliquum sectacuorum vestrorum conculculis Pedibus Bestris j quod ferinum est potius , quam pecuinum, uti Daniel
T, T. de quarta illa fera, ceteris ferociore, Comedebαt, αO OOmminuebat, et reliquum Pedibus suis Conculcabul. et ' a verae a qnra TV Et Sedimentum purum cquetrum, i. e. puras ac limpidissimmus aquas, SeorSim a Sedimento sumias, in quibus desidunt omnes sordes (cf. verbum y Rapet et Supra 32, Id. , et ad eum loc. not. , vos ipsi bibitis. Pod ra det i mn d 'n et nera Neliquias vero aquas Pedibus Uestris conturbαlis, os. 32, 2. , Musdem boni usuram aliis invidentes, ne quid iis purum supersit. Signi- sient, proceres istos atque potentes, parare sibi delicias ex communibus bonis; cum autem optima quaeque et suavissima libassetit, reliqua, quae sibi voluptati atque usui fore non putabant, sic invidebant aliis, ut relinquerent ita foedata ac turbita, ut nauseam moverent potius, quam aviditatem. Illa in imagine, ait BOCHARTUS l. c. p. sisS., , ,si quaedam minus conveniunt veris ovibus, quadrant tamen in oves mystieaS, quae hic intelliguntur, id est, in Israelitas, in quibus multi divites post plenain messemet vindemiam pauperibus Spicilegium et raceruationem invidebant.
423쪽
Neque hoc insolens apud prophetas, ut plus sit εν τω ἐπιμυθίω,
quam εν τέο μυOD, et ea tribuuntur Tm τυ1rmo sis, quae in typum minus eadunt. I s. 'raede' Itque sic greae meus, qui OPes mssctg vere gunt,
Vs. I 2. I S. 22. ' Eam enim emphasin Videtur accentus Ithnuosi primae Versus voci appositus indieare. Vet di 'ra Vr 'diem dum a Conoulostium tantum pedibus Be8tris (Vs. IB.) deserescere coguntur.
26. d id Id eos, pios et impios, his in terrorem, illis
in solatium. ' N Ecce ego, ego, inquam, adero, ut Vs. I .m' 'E OP-αm, saginatam, de qua Vs. Id. De hac voce M CHAR Lis in , Plemin. p. 2IT.: Semel occurrit Egech. Id, 26. manifesta pinguedinis significatione, collato Vs. d. Suspicor autem, aliis punctis instruendum esse, I (Jod post J Dagesch aeeipiente, et Aleph more Chaldaeorum omisso), aut cum tribus Icenni cotti codicibus ridi' 'et legendum. Prius praeplacet. - Pnnm' rim Et inter oueem mctollentiam, Num. IX, 2 l. GROTI Us eum Chaldaeo: , Inter cinites et preveres, hos vindicabo, illos
puniam. BOCHARTUS l. e. : Palam eSt, oves Pingues opponi metoris, ut malos bonis; et protervos, qui rerum Successu insolescunt, tenuibus et humilibus. 2 l. id mi 'rdi In Sr Eo quod lateribus et humeris vos pingues S. opulenti fruditis, impellitis, ut solent pecudes minores a majoribus trudi et incursari, cf. Num. 3s, 26. Prov. ID, I. hmiam d*' et 'pet ' Et cornibus Begfris, i. e. potentia vestra, ut Chaldaeus vertit, Ferilis, instar hircorum et ariet uni petul- eorum, vid. Dan. 8, g. Cf. Bocharii l. c. p. Sys. V ' Vtri Infirmias, vid. not. ad Vs. d. V et et drariae' qm N ny Donec diverseritis, expuleritis ecta, ser. 2I, l. 2. VI EV m dire Fo-rαs, e caula s. stabulo suo. Potentes illi infirmam plebem, quas parum habebat ad resistendum virium, omnibus modis vexabat et opprimebat. 22. Quia ergo gregem hunc infirmum vexabat lacerabatquq vis et injuria potentiorum, ideo Deus Suarum dieit esse partium, illius suscipere patrocinium, et praedam extrahere ex illoruin faucibus, qui hona illoruin , qui vim et injuriam propulsare nota poterant, Sua putabant esge Commoda. heb NT, 'una Erim tib et si in mi r Et sututem prctes trebo gregi meo, Neo erusit tim-
Oties, vid. Vs. IT. 26. Pericopam quae inde ab hoc Versu usque ad sinent Capitis continetur Latine reddidit et Notis illustravit JOA. JAHN in sperid. Hermeneul. P. II. p. 28. Sqq.23. dri s 'nu'm Praeficium enim eis, ut verbum d pcum rv constructum Deut. 28, Id. Iegitur. TU, Prastorem, Te gem, vid. not. ad Vs. 2. ' VN Unum, Sine socio et vicario, cf. infra IT, Ed. Nisi forsan utroque loco nTN unicum signi-
424쪽
ficaverit, ut hoc dicat, singularem futurunt esse pastorem illum, quocum nemo pastorum conferri queat. tinnae Otii sciscat eas, genus variat, quia idere est generis eommunis. - res mim Minislrtim meum, Daueidem, quo significare potest vel talent regem, qui Davidem referat pietate, virtute et fortitudine, vel, ex Davidico genere prognatum; quomodo PERSIUS G t. I. ST. Romulum ponit pro Nometrio. Rege vero illo e stirpe Davidica oriundo, quem vates h. I. promittit, Grotius Sorobo helem existimat innui, qui Pustor potuerit P uti vocari, quia eum ad antiqua pabula, i. e. Hierosolymam reduxit, cui et recte Davidia nomen competierit, quia is, si quis alius, ex Davidico genere prοgnatus est. Sed tam praeclara sunt, quae de hoc pastore vaticinatur et promittit propheta, ut in Sorobabelem nullo modo
cadere possint, qui ne reae quidem Israelitici populi diei potuit,
quem tamen minime , et Vs. 2a. voce r isset intelligendum esse, non dubium, multo minus vero tempora tam felicia adduxit, qui lia rege illo futura promittit vates Vss. 25. seqq.Significatur igitur magnus ille rex, qui Hebraeis κατ' in 'et uri, Unctus, nuncupari solet (cf. not. Supra ad IT, 22. T. I. p. dSo.); qui et a Nostro infra di, 2 ., et a Ieremia Zo, D. atque ab Ilosea 3, 5. Dατides appellatur. Atque locis hisco
significari illum ipsum Belerem Davidem, quem sperarent futuro aliquo tempore regnum priscum, Sed multo Bmplius atque augustius restauraturum, minime improbabile fuerit. Alere enim poterat ejusmodi spem opinio illa veteribus communis fere de rerum omnium ἀποκαταστάσει, revolventibus Sese et redituris aetatibus,
de qua re dictum ad I 6, o I. (Vol. I. p. da2.). Certe huic opinioni consentanea erat veterum Persarum exspectatio de redituro
ultima mundi aetate rege vetere PaSehutan, Gustaspi filio, quo Gustaspo regnante atque favente suam doctrinam promulgaverat Zoroaster. Illum igitur Paschutan, qui et ipse olim doctrinae oroastrianae in provincia Varriem gueriliana propagandae ministrum se praebuerat, credebant Persae extremis temporibus veterem ac puram religionis doctrinam, priscumque Persicum regnum ita esse restituturum, ut omnium rerum abundantia et prosperitas, atque pax universa terrarum orbem sint beaturae. Vid.
2o. Repetitur eadem proniissio infra 36, 28. Prinova, i. e. rex, , quod ipsum nomen in eadem promissione infra IT, El. 25. legitur. , me 'dae Ego, Atici, haec loquutus sum. Non Tana erit proniissio, qui a me, aeterno, qui falli non poteSt, est protiunciata.
25. Et feriam cum ita foedus paris, paciscar cum illis foedus novum, quod Pacem ipsis et
425쪽
tranquillitatem inducet. 'ris autem nomine Hebraeos prosperitatem significare, omniaque quae nobis in votis esse possunt, notum. De notione foederis, quod Deus tempore futuro eum populo Israelitico initurus pluribus Iocis dicitur, vid. not. Supra ad Isi, so. Cm im V uincim Et cesscire furium
bestistu mettas e terrα, ieriae bestIae cicures nent, non nmplius oecident aut alio modo nocebunt et ita desinent esse pessimae,
uti et Iegrias cecinit de hoo ipso tempore it, G. sqq. 65, 2β., coli. Ilos. 2, 26., et Sibylla apud VinciLiUM Eelag. d, II. Id. Te duoe, si quet munerit sceleris Begligiet nostri, Irritu PerPeluet soloent formidine eerrctg. Et statim (Vs. 22. sqq.) magis ad
dor et serpens, et 'lictae herbu Beneni. Ad amplificandam descriptionem eorum temporum, quibus alta pax, et summa tranquillitas regnabunt, qualia et Zachar. I, Io. et Mich. d, a. depingunt, pertinet quoque, quod subjicitur, ndrb 2 panes hcibilubunt scit. habitantes, homines, in deserto Securi, dormiensque securi in actilibus. Nam si belluae noxiae tollendae, aut cicurandae sunt, consequens est, ut quisque Seeure possit somnos capere, ubi illae plerumque degunt, nempe in Saltibus locisque desertis. Minus commode haec referunt alii adferas, quae securae ab insidiis venatorum in pascuis degere dicantur, quod jam innocuae sint redditae. Cf. Vs. 2T. Literaed my et, quae in textu positae reperiuntur, his animantiae Sunt vocalibus, et ' et a singulari , quemadmodum et permutantur cum plurali constructo I Chron. 2D, d. et
26. AB ARBENEL: MPollicetur, fore, ut, quamvis terra Israelitica ob proventum vilipendatur, eo maxime aevo, quo populus proprius ex eadem secessit, alia tamen venturis temporibus rerum futura sit facies. - ndina di et non rn 'N 'ran et i Et res
cαm eos et eos qui sunt in Cirouitu collis mei, Dustum Precrevtionem, i. e. illos, qui terrain Israeliticam incolerit, et eos maxime, qui Ilierosolymitanani urbem habitabunt, omnibus bonis cumulabo . in mi ria Ia Collem Ioncto esse Zionem montem, patet ex Ies. Bl, d. Chaldaeus: domum acinolitatis meus vertit. , I 2, abstractum pro concreto, d n 'I, cf. not. ad Genes. I 2, 2. et S TORRII Obserυαit. p. IT. I s. 2o. , vel, exemplum Du8titreti8, ut supra 26, 2 I. in phrasi simili, quae tamen sensum oppoSitum malum habet. 'VII dryan 'r min) Et deduclam imbrem temPOre Suo , pluviam innuit tam auctumnalem, quae tempore faciundae sementis humectat terram et disponit ad satum, tum alteram vermnam, quae sata ad spicam granumque deducit (Ej pbu' i' u dapa, ut dicitur Ioel. 2, 23. cons. not. ad Deut. II, Id.) ; si utra libet harum desit, sterilis est ager, et fames timetur. Nam quum Palaestina flumine magno irrigua non sit, ut Aegyptus Nilο, Sed
426쪽
ex coelo exspectet pluviam; sit, ut inter Iudaeos in maxiniis malis numeraretur pluvia deficiens, et sumnium existimetur bonum opportunus imber, qui propterea inter ea bona, quae Israelitis praecepta divina servaturis proniittuntur Levit. 26, d, sqq., priminum locum obtinet. Cf. De ut. II, Id. Quare dum Deus h. l.
populo Suo, quum nil agros patrios excolendos redierit, pluviam utramque, nuctumnaleni et Vernalem, proinittit, ei omnia tam usui quam votis opportuna pollicetur. VI et Plutitae benignitiatis, i. e. non Vehementes, quae sternunt Sata, nut confringunt
arbores ( sn2 Plu eiu αbripiens, quα 'mes ct ducitur, Pro v. 28, d. , qualein descripsit Noster supra II, ld.; sed molliores et benigniores, quae terra in irrigant atque foecundant, quale in optabat Moses Deiat. 22, 2.
arbor αgri fructum suum, et terret diabit ProDentum suum. Benigna illa atque opportuna pluvia efficiet, ut arbores suos fundant fructus, et terra aeceptum Semen cum usura Tependat. nudi, cruriae' by :nrt Eruntquo super terretiri Xuαm Seour . Neque erit u li us rnetus, qui illorum conturbet pacem et tranquillitatem. Eadem prorsus promissa Ieguntur Levit. 25, I S. I s. 26, d. a. et bai nn d DN Uncia Ouiando nimirum fregero tiectes jugi eorum, quando populus captivitate laxata, et jugo e cervicibus excusso respirare coeperit. Vid. eandem imaginem supra ZO, IS. Respicit autem Noster ad ea, quae Levit. 26, II. lectuntur. V 2 d nny 'U d rabiem EE eriseiom eos g mianu eO
rum, qui DPus fuciebunt Per eos, i. e. qui iis pro Servis usi sunt. Ut Exod. I , Id. de Aegyptiis Israelitas dura servituto opprimentibus: Vilrem eis iacerbum reddiderunt, Grenetium et laterea durius exigendo, et Omne rusticiani OPeris genus,
ny quod faciebunt per eos, ad quod perliciendum iis pro
servis utebantur. Observat Ninichi, verbum 'ns in Cui diei tam de eo, qui sei Bit, quam de eo, cui geryllur, sed discrimen esse in syntaxi. Nam priore illa significatione construi cum riae, sive verbum praecedat, ut Genes. Id, a. 'Gabb I CN II sernierunt Chedorlaomero, sive sequatur, ut Genes. 2T, do. DN nnyn et frutri tuo gerDies. Sed ubi in altera significatione dicitur de Domino, qui sernitio seruei gui utatur si vi Nrinnyn nrjJ, construitur cum et, sive praecedat verbum, ut Leg. 25, 2s. et vicium re es, non tit miano io eo uictris, Sive Sequatur, ut eodem Cap. Vs. as. 'net aera et mn iis ut mancipiis utemini. In Iocis vero posterioris generis, quibus cum et verbum 'IN
construitur, id significationem veris faciendi obtinere, quae ducta sit a potestate servitutis, unde Opus facere Per uliquem, seu, titi ciliquo iad opus faciendum (Jerem. 22, II. J est habere αliquem servum (Jerem. go, S. Ig, s. , recte monuit S Tollit in Observult. p. 268. not.
427쪽
riorum interpretum satis perspectum fuiSSe deprehendo. Nomen diu u fere plantae significatione capiunt, eoque designari existiniant rege in illum illustrem, e stirpe Davidica oriundum, cujus celebre erit et gloriosum nomen, de quo Supra Vs. 2I. Ac illum quidem germinis imagine pluribus prophetaruin locis Sisti, v. e.
Vulgatus: et suseitctbo eis germen nominiatum. Verum saeu non
Plantam, sed locum, quo quid Plantαtur, P NIGrium, Significare, et ipsa nominis, praefixo u ab initio aucti, forma indicat svid.
SIMONIA Arctin. Formiar. p. a SI.), et patet e nostri vatis locis supra IT, T. II, d. , nec non Mich. I, 6. Locus vero, in quo civitatis novae socii plantabuntur, terra ab eis habitanda erit. Imaginem nostram illustrat Amosus, qui in descriptione eorundem.
temporum, de quibus heic Noster, haec habet s, Is .: d visu et nc unae mbra et Plantabo eos in terret auet, ita eos in terra sua sedibus firmis pangam, ut non GmPlius eueellantur ex Suet terru,
quum eis dedero, inquit ABα, Deus tuus. Eadem promittit Deus apud Ieremiam 2a, G. Eos in terrum hono reduciam, i Structmqtie, non etiertiam, ut 'NN N duas Dan et plantiabo eos, non evellam. Cf. Jer. 32, Ia. IIausta hae o omnia sunt ex iis, quae 2 Sam. T, Io. leguntur Davidi promissa divinitus per Nathanem: Constitvamque locum Putila meo Isrcelitico, vetasV net plantabo eum, et habitabit ibi constanter et quiete, nequo GmPlius perturbethitur. Ceteruin no inen sud eodem plane, quo hoc nostro loco, sensu exstat apud destiam, qui Go, 21. de aevo illo felicissimo, de quo Egechiel: Tuus stutem P utus, justi Omues, SemPer ferriam possidebtint, 'Nunn, norin Raed med Surculus Plantarii mei, nicinuum mestrum opus, quod mihi sit honestumento. Et paulo post GI, I. de Sion iis reducibus: Ut vocentur αrbores justitiae, 'Nunn, SUO IOναε planturium, quo decoretur. Dictioni Ndram, utroqtie Jestiano loco respondet nostro dae, in nomen, scit. Prαeclarum et illustre, quod de ejusmodi rebus dici solet, quae admirationem aliis movent, atque adeo multum sunt in aliorum ore. Ita Deiat. 26, s. Et reddat
428쪽
laudi et famae, i. e. laudem et famant eis conciliabo, laudatoq et celebres eos reddam, tibicunque ferriarum erubuerint prius. Ex quibus omnibus patet, verborum nostrorum, saeu din, Nadsim, constituum eis Planlutionem in fumum, sensum hunc efige, sedem eis praestabo fixam atque praeclaraui; patriam terram, quae reruni omnium fortunata atque laudatissima evadet, Securiatque tranquilli perpetuo habitabunt, neque itide postea unquam vi ulla hostili expellentur. Cui sententiae jam apte subjungitur, neque iamplius exstituros in ferro )aedae qui Itime cthsumiantur, proprie collectos fume, sed verbum hoN, quod primum colligere, v. e. fruges (Deut. 28, 38. Id, II. , denotat, Saepe, quia quae eolliguntur, ea de loco, unde colliguntur, donium vel alio Guferuntur, valet ureferre, stillere, deque eaecidis et morte dicitur, ut Zephnii. I, 2. cons. not. ad Ps. 26, s. Opponiturliaec promiSsio minis supra si, l2. Ili. G, II. IE. me rubet vi ra Neque portabunt, sustinebunt, an lius Probrium gelitium, i. e. ab aliis gentibus, quod repetitur infra
do. Ex ea benevolentia rerumque successu CognoSCent, et Deum esse me et ub ipsis non abesse, sed me protectorem habere , et Se esse gentem, praecipuo quodam modo meae fidei ac
II. Quid sibi velint haec verba, issm,dTUR d N Bos titilem, O grex mi, grex Puscui mei, homiries estis, ego Berct Deu a Besfer, dissentiunt. Communior sententia est, explicari his verbis allegoriam, et clarius expore , quae dicta prius fuerant obscurius. Quasi dicat: in grege homines, in pastore me ipsum intelligo. Ita HIERONYMUA : Ne putaremus, univerSa, quae dies a sunt, nil pastores, et oves, hircosque et arietes pertinere, solvit aenigma, imo metaphoram, et
homines estis. Omnis igitur sermo divinurum de hominibus est, ad quos dicit: Ego sum Domitiua, Deus Dester, dicit Do misi uS, Deus. Alii credunt, homines dici. quia, ex quo Deum puStorern habebunt et magistrum, pecudes esse desinant, et huniano potius modo, qua in belluino, viventi simili sententia Ps. Z2, s. Sed verba eo potius tendere videntur, quod, quum plura pollicitus eSSet Deus, quae non videbatur assequi posse infirmitas humana, ut, quod nihil timendum esset a feris, nillil ab horninum rapinis, et alia, jam Deus ostendat, non ab hominum imiti- Stria ac robore illa exspectanda esse, sed a Deo. Quasi dicat: neque illud vestra solertia ac viribus faciendum est, quid eni in ab humana virtute, qualis est vestra, sperari possit eximium iEgo, DeuS xe8ter, pro vobis, qui ineus eStis grex, ego ipse
429쪽
duum anguste premeretur Ilierosolyma ab hoste Babylonio, Idumaei, qui jam dudum a primis Suae familiae seculis, odio plusquam hostili ab Israele dissederant, exsultabant animo, cum sterni viderent inimicas vires, et Sperarent fore, ut nova provinciae accessione Idumaeum amplificaretur imperium. His igitur Deus minatur excidium per eos, a quibus sibi sperabant omnia. Quod sustinebunt gaudentibus atque insultantibus ullis, ut huc etiam in re Idumaeorum calamitas Judaeorum caIamitati respondeat. 2. Vid. not. supra ad II, IT. 'r p ' - di Contret motatem Seir, i. e. contra Idumaeos, in montanis Seir habitantes, Genes. 36, s. cf. not. Supra ad 25, 8. I 2.
d. Exscindatu urbes, depulsisque civibus, quibus eras frequens, nihil in te praeter solitudinem et vastitatem relinquam.
Cf. Vs. ID. II. et 's VINX Inimicitiα αεlerna cum lsraeliti contiuuando et augendo a vitam illam simultatenae et odium, quo utriusque gentis parentes Sese jam intra materni cIaustra uteri conclusi invicem prosequutos esse, et aeterna odia portendisse narratur Genes. 25, 22. sqq. 2T, II. Perpetuas autem illi populi exercuerunt inimicitias, vid. e. c. Amos. I, II. Ps. IIT, T. et ad eum loc. not. Tune vero maxime OS tenderunt, quo es&ent animo in Iudaeorum genus, quando nacti Sunt opportunum teru-pus,,ut illos tuto male possent accipere, ut uoSter subjungit.,rmet ' - 'ra sim Et proptereo quod fuBre Deisti, i. e. desed isti vid. de hoc verbi 'ad in Iliphil significatu not. ad Mich. I, G.) filios Israel. Minus recte alii: UOIuere feoisti Alios
Iarctelis. i. e. Sanguinem Israelitarum effudisti. et V 'mi - νPer gladium, ut aer. Id, 2I. Ps. 6 I, II., ubi eadem, quae h. I. loquutio, et V 'r' dis 'ma, , quam ProSterricro aliquem, Occid rogladio gignificare, non dubium esse potest. NX VsT Tempore calamitatis eorum, ut Obadias Vs. II. in ejusdem argumenti vaticinio; quum ab Assyriis, et deinde a Chaldaeis premereutur. y Vid. not. supra ad El, Io. Quum poenae et excidii Judaeorum tempus advenisset. JARCHI: MTradebant Idumaei Israe-
430쪽
Iitas hostibus suis, quum fuga sibi consulere vellent in terrain ipsorum. Similiter Obadias Vs. Id. Idumaeos alloquutus: neque debebus consistere ud biueta od perdendos qui eυαsuri essent,neo hostibus triadere fuget elapsos temPore solamitαlis. G. Vnbm D dram N VN N- ut rab Ideo, Blao ego sciolum Domini Deo quod stinguini g. in Sunguιnem JαCriam, i. e. Caedi eX ponam te. Particula 'I post formulam jurisjurandi, ut h. l. , ponitur et Zephan. 2, s. Ruth. I, IT. I Sam. Id, ad . 25, Id. al. Alii: Sanguine totum perfusum , sanguine natantem te esticiam. Chaldaeus: in occisionem te faciom. Det ' dura
Et sαnguis, i. e. Sanguinis a te effusi, caedis a te perpetratae reatus et poena, te Pet Sequetur. Vn h. I. notat reatum ex ganguine effuso ContractvnI, cum ejus poena, ut supra dZ, d. o.
non odisti Sαnguinem, i. e. sanguinis effusionem, sed e caedibus voluptatem capere videbaris. Alii: nisi oderis sαnguinem, i. e. nisi abstinueris ab effundendo sanguine, sanguis quoque tuus effundetur. Sunt, qui nomen d n h. l. pro CONSαnguinitαle S.
confunguineis capiant, hoc sensu: si non (sensu jurantis, ut supra b, II. IT, Id.) quia sαnguinem Odisti, gαnguis te sit Persequuturus, i. e. odisti sanguinein et propinquitatem fratris tui Jacobi (et posterorum ejus), quem amare debueras ut ConSanguineum, ideo cruenti hostes tibi instabunt. Sed de conscinguinitule nomen det in V. T. nusquam usurpatum legitur, neque necesse egi, ut hoc Roto Ioco ea significatione illud sumamus. tin' Ideo Sunguis s. caedes Persequetur te, ut Sanguine, quem adeo siti isti, satieris tandem, sed tuo ipsius, non ultorum. Alii: sanguis a te effusus te persequetur, expetet de te Vindictam. Chaldaeus: et es nilentes gαnguinem Persequentur te. Ceterunt toties repetito hoc Versu nomine det respicitur dubio Procul nomen Vm di, gentis Idumaeae. Esse enim Vn pro driae,
uti et aliquando Chaldaei Syrique scribunt, et Poenos olim, teste Hieronymo, Sanguinem Edom dixisse, post alios monuit MICHA-xi is in Su 'Plenim. p. da T.
slαlionem et desolationem, I. e. in omnimodam et eXtremanIdesolationem; cf. supra XI, 28. Similiter de Idumaea Malea chi I, 3. Esuvum odio habui, riuuet Mimn d 'aedra et montanu ejus in Biastitαtem redigum. Pro riuuaph in aliquo ii codicibus legitur
ETU', ut supra Vs. I. et mi Et exscindiam ex eo, ut supra la, IT. diei ny Transeuntem et redeuntem, i. e. omnent viatorem, ut Zachar. T, Id. Et terret desolato fuit et TU 'Ibd ilia ut non esset transiens ciui regrediens per illam.
Cf. Zachar. s, S. Jes. XI, B. Jer. s, s. 32. , et supra II, 28. B. Fri 'ri id TX uri A libo enim montes Occisis ejus, Cadaveribus eoruin, cf. supra 32, 5. 'vidita Et ad colles tuos quod attinet, et a (sub finem Versus in eis cadent ete.