장음표시 사용
181쪽
nc Divo Ri 16. I irum, genus contineatur, sub quo consi-iniles species , quo ad sceleris grauitat emattinet, contineantur. Vettim cum fieri non potest, ut Paulus Christo sic contrarius absque omni dubio Clatastus sub fomnicationis nomine intelli rit etiam crimina, quae grauitate fornicatione vel aequant vel etiam superant Pius de honestus maritus non minus tristatur ex veneficio, parricidio in sacrilegio uxoris, S c quam ex adulterio. Quomodo autem hoc di lemma solui possit sine sophistica, non video. Huc etiam vel maxime facere putant quaestionem a Pharistas propositam. Interrogant enim Pharisaei, an liceat qua uis de causa it usitatum tum erat apud Iudaeoso uxorem dimittere. Ad hanc quaestionem , Domini responsionem dirigendam esse contendunt, ut sit eius sensus Non licet uxorem dimittere qua uis de causa vestro more, sed oportet grauissimas esse causas, qualis est scortati, ut scortatio sit posita solummodo exempli causis. Hoc praeterea confirmari existina an testimonio Matthaei, qui ex verbis Domini sic scribit cap. s. Dictum est antiqui. Quicunq; dimiserit uxorem suam
det illi libellum repudii sed ego dico vobis, quicunt dimiserit uxorem suam πα-
182쪽
nem adulterii, facit eam moechari. 1c
tur Cil ergo λόγος significat rationem Porportionem, quid vetat Chirsti verba sic interpretari Qui demiserit uxorem suam, nisi ob causam , quae eam rationem criminis habet, ut scortationem aequet, ac proportionem quandam quo ad sceleris grauitatem attinet, cum scortatione habeat. Hanc sententiam multi pii iam peratores ecuti videntur , qui multa crimina in suis legibus enumerant , propter quae diuortia admittunt. Sunt autem haec Iustiniani Imperatoris verba in Codice Sicut enim sine iusta causa dissoliti matrimonia iusto limite prohibemus ita aduersa necessitate pres una vel prei fami quamuis infausto , attamen necessario auxilio b cupimus liberari. Si quae igitur maritum suum adulterum, aut homicidam,aut veneficum,aut certe contra nostrum imperium aliquid molientem,vel falsitatis crimine condemnatum , inuenerit Si sepulcrorum dissolutorem: Si sacris aedibus aliquid subtrahentem: Si latronem vel latronum susceptorem, vel ab actorem , vel plagiarum , vel ad contemtum sui, domu sue suae, ipsa inspiciente
183쪽
ciente cum impudicis mulieribus. quod is axime etiam castas exasperat coit una ineuntem : Si suae vitae veneno, aut gladio, aut alio simili modo insidiantem: Si ver
beribus quae ingenuis aliena sunt affi
cientem se probauerit : tunc repudii auxilio uti, necessariam ei permittimus libertatem. Vir quoq; pari fine claudetur, nec licebit ei sine causis apertius designatis, propriam repudiare iugalem. Hucinusque imperator. Ambrosius affirmat,licere mulieri 2 viro discere de tribus causis. Vna, si adulter fuerit maritus. Altera, si apostata, quantum ad religionem. Tertia, si uxore per libidinem abuti voluerit , dc iustum naturalem j eius vim in uertere. Sed non recte concludit Ambrosius, ctim iubeat mulierem manere innuptam , propterea
quod ei non liceat, quod viro, quod profecto falsissimum est quantum quidem adeausas diuortii, libertatem nouas quae rendi nuptias attinet. Rectissime enim a scholasticis dicitum Coniuges ad paria iudicantur, quantum quide ad thor v. Item :Vbi par est ratio par debet esse iudicium. Canonistae vi ex his versibus liquet; inulto plures diuorti causas fecere, quae tamen omnes non sunt probandae, sicuti
184쪽
77 DIVO ex parte supra declarauimus δε infra declarabimus. Versus autem hi sunt.
Error, conitio, Votum,cognati 1, crimen,
Cultus i saratra,vis, ordo, ligamen negas, Si sis asinis, siforte coire nequibis: Haec socianda vetant, comitibia iuncta retractat. In his versibus, duodecim numerantur impedimenta matrimonii, quar vetant contrahenda , dirimunt contracta. I. Error, scilicet personae. Vt cum Iacobo Lia pro Rachel in lectu traditur. a. Conditio, scilicet seruitutis. Vt si quis contraheret cum serua, quae se libcram dicebat. 3. Votum, scilicet religionis , seu monachatus . . Cognatio, quam tripti: cem faciunt, naturalem , spiritualem , legalem. s. Crimen videlicet, si quis gladio vel veneno maritum tolleret, ut eius viduam in uxorem ducere posset. 6. Cultus disparitas , ut si Christianus Iudaeam duceret.
. Vis seu violentia, videlicet, si quis cogat foeminam, ut sibi nubat. 8. ordo, scilicet sacer, ut si quis sub ordinatus fuerit in subdiaconum , supra Ligamen, hoc est, si quis ligatus est uni, non potest
alteram ducere. o. Honestas, hoc est, publicae honestatis iusticia. Hac enim cauetur, ut aiunt, nequis contrahat cum cognatis sponsae suae, si illa moriatur ante nuptias. saylllitasstion
185쪽
17 nuptias. 2. Impotentia, hoc est, inhabilitas corporum ad usum coniugii. Quid igitur, dicat aliquis, in tanta opianionum deuersitate sequendum est Non est difficile , ex iis quae diximus , videre, quae sit sententia verissima, & quid possit
iudex bona conscientia sequi. Non est dubium, Christum sub specie una, totum genus comprehendisse, quemadmodum firmis argumentis ostendimus. crum longiori disputatione omissa, descendamus ad iustas diuorti,causas, hac una disitinctione obseruata: Quaedam sunt vera coniugia, quaedam videntur coniugia, non sunt. In illorum diuortijs tutissimum est se ui Christi regulam, recte intellectam. Ita his minus est periculi. Vt autem omnia distinctius expiscentur, Primum proponemus .explicabimus sex causas diuortii usitatas. Deinde quosdam casus subiiciemus, quos ad certas regulas examinabimus.
PRIM A , Adulterium. S E C, Ni A Mallitiosa desertio. TE, TIA , Inhabilitas corporum, ad usum motrimonij. QvAR.
186쪽
ΡR IM A causa ditioris, ea b iustissisima; est adulteri una Vertim hic ante omnia considerandum est, quod persona lapsa in adulterium , aut semel forte atque iterurn lapsa est, sine infamia publica, aut deploratae malicia est,ri prostituit se cum infamia publica Si semel forte aut iterum lapsa et , ct sipes apparet, ut admonita caste vivat,suaderem ut innocens persona peccatum lapsae condonaret, Min gratiam reciperet, quo tegeretur malum domus suae,&sepeliretur scandalum At si ita rea persona vitam instituit, ut nihil nisi domus contaminatio cum scandales, pes sima aliis exempla ab ipsa possint expectari omnino abiicienda eli vel magistratus autoritate. Hic enim locum habet dictum Salomonis: Qui retinet adulterain, stultus est,& iniquus. Item Syrachri s. Si du-
istum manus tuae non sequitiar a corpore
tuo resciti de eam,& dat ei libellum repu- dij. Et Chrysost smus t Sicut crudelis es: ει ita quus, qui casta dimittii rite fatuus
187쪽
di iniquus, qui retinet meretricem Patronus enim turpitudinis est , qui celat crimen uxoris Hermes , discipulus Pa ii,sic ait Sisci uerit vir uxorem suam vidulterium commisisse. ea non agit scenitentiam, sed permanet in suo vitio , reus erit peccati uxoris in particeps adulterii ipsius, si cana retineat. Diuortium autem in hoc casu ideo fit, quia cum adulter vel adultera fit una caro Cum ea persona, qua abutitur, desinit esse Una caro cum ea persona, cui iuncta erat matrimonio. Si quidem malitiose separavit, quod Deus sancte coniunxerat. Nain ut matrimonium ex duobus unum facit: ita adulterium eam copulam nefarie disedecat,is unitatem diuidit. Tametsi autem , ut iam dictum est. adulterium est per se iusta causa di uortij: tamen circumstantiae interdum incidere possunt, quae diuortium iuste imphdiunt Quare hic nen o debet propria auteritate abiicere personam in adulterio deprehensam , sed iudicis sententiam postulabit,ut examinetur causa cum suis circum
Iantiis. Huc igitur qualis debeat esse iuris processus, quale examen instituendu . quomodo sententia ferenda, quid bde damnata personas statuendu, ad ij cianam a Cuna
188쪽
Cum igitur petitur diuortium fieri, in. nocens persona sistat coram iudice personam ream , sed prius literis praefecti consistortilegitime citatam, id 3 ante sextam septimanam , priusquam sententia feratur, ut ea persona pactum dispiciendi, qua suam causam concernunt , habeat. Hoc modo citatam constitutam coram iudicibus, firmis testimoniis adulterii ream conuincet siue persona quae accusatur, neget crimen, quod objcitur, siue non Saepe enim fieri potest, ut persona, quae accusatur adulteri , mentiatur se adulteriircam, id b vel isto pacto a duriori coniuge liberari possit, vel etiam ut noceat illi personae, cum qua consueuisse se dicat, vel alia qua uis de causa.Nam innu-nierat sunt inquitatis insidia'. Nullo igitur modo satis erit iudicibus, sicuti quidam existimant, si rea persona de seipsa testimonium ferat. Quod & lege cautum est, qua dicitur Alleganti propriam tu pitudinem non est credendum. Postulet ergo iudex ab actore clara Midonea testimonia , quae etiam iureiurando confir mentur, ut certo constet, nullu calumniis, aut mendacio locum dari. Persona quae firmis testimoniis conui- icta est de adulterio, non statim damnanda est,
189쪽
da est, sed iudex, priusquam diuortiisententiam feret, duplex instituet examen Vnum actoris, alterum reae personae. Abactore quaeret, num ipse sit alienus a crimine, num habeat testimonium magistratus sui S pastoris, de sua innocentia. Nam illum mundum esse oportet, qui alterum propter immundi ciem abi, cere decreuit. Quod si actor suam innocentiam testimonio magistratus sui pastoris probauerit, deprehensus fuerit eorum testimonio innocens, iudex se Ieriet adream personam examinandam. Fieri enini
potest, quod rea persona, conuicta de adulterio,habeat aliquid occultum, quod accusatori obijciat, quo diuortium impediri potest.
Verum, ut ad certa capita omnia reuocemus, ea quae sequuntur, diuortium in hoc casu impediunt. Picii , , si is, qui diuortium petit propter coniugis adulterium, eodem scelere contaminatus deprehenditur , non permittetur diuortium , modo parratio sceleris lit. Huius sententiae iustissimar tio est Nam ctim rea persona o T, 'PITUDINEM FACTI excludi petitur, sequitur, non abiiciendam esse ab aeque scelerato. Nihil inquius est, ait Au-M et austi-
190쪽
gustinus , quam causa fornicationis di mittere uxorem, si ipse maritus conuincitur fornicari. Et Erasistis ait maritus adulter non habet ius diuertendi ab adu terra, quam docuit inpudicitiam. Huc facit, quod coniuges iudicentur ad paria, quantum ad thorum attinet. Non igitur potest vir, qui fidem non seruat, vel coge-
Te uxorem ut seruet, vel eam ob adulteri una excludere.
Quid si, inquies, alter coniugum vitam corrigit pleri caste vivendo , eluit bis culam poenitentia Alter vero manet ineqinendabilis, quotidie magis se immergit in adulteri coenum , faciendum est pNum is, qui vitam correxit, debet retinere personam inemendabilem, cum perpetuo suae domus dedecores Nequaqua. Nam illa par ratio sceleris non est. Qui enim vitam correxit, Memendauit pie&caste vivendo, habetur apud Deum oc Ecclesiam innocens. Quare pius magistraritus, poterit illum sententia diuortsi tib rare ab inemendabiliri incurabili membro, secutus exemplum periti medici, urcum affecta membra in humano corpore curat, quod curationem admittit, fouet, conseruat quod autem putrescit indi