장음표시 사용
201쪽
to. His ita ordine gestis de examinatis, summa cum diligentiari grauitate, iudex faciat innocenti laesertae personae facultatem nubendi alii, cui vult in Domino. Idem iudicium sit viri a muliere deserti.
Caeterum, si foemina moroses pro te ue cum eo , a quo se desertam conqueri tur, vixisse conuincitur , ut illa quidem malitia vicisse hic vero impatientia victus esse videatur , iubeatur adhuc alterum triennium expectare, in poenam suae aduersus maritum contumaciae. Hanc enim poenam, sua morositate e protervia, iustissimam meruit. Hoc tempore, hoc est, duplicato triennio , lapso, si continere non potest, fiat ei, propter deteriora couenda,nubendi facultas.
Verum si foemina testimonium habet, se placide humaniter ωcaste cum malito praesente vixisse, & postea ipso destitionis tempore, hoc est, intra trsennium illud, quo desertor expectandus erat, se polluit scortatione , nolim iudicem ei nuptias permittere in ea ciuitate aut proliincia, ubi se polluit, sed ut iubeat eam alio proficisci, ubi minus nota est, illic b nubere in Domino, si continere nequit. Quid si foemina, quae caste placide cum marito desertore vixit, exacto trien- nio.Quo
202쪽
iaio, quo exsipectandiis erat desertor, humana infirmitate lapsa praesertim cum iam desperarit de reditu desertoris o peccarit Z Hic puto misericordiam requirere, ut inficinitatis muliebris habeatur ratio in permittatur ei potius hones se nubere, quam impure vivere in certissimum animae sua interitum. Idem iudicium sit deni arito desertore.
Inhabillitas corporum ad usum matrimonii, tertia diuortii causa esst, ioterit haec inhabilitas esse, in masculo , citiscemina, ut Consist orijs notum est. Inhabilitas viri plii res potest habere causas Alsi enim natura sunt Eunuchi, hoc est , inepti ad coniugium , de quibus Chris us Matth. i9. Alii voluntate lunt socii Eunuchi, ut Origines , qui seipsum castrasse dicitur. Alii in morbo longo inha
hilitatem cotraxerunt. Nonnulli pervio lentiam facti sunt inidonei Interdum etiam etsi rarissime , occurrunt contrario malo laborantes, ex quo inhabiles sunt ad usum coniugij. Nonnunquam fascino veneficio adeo inhabiles redduntur vi ri, ut nunquam sanari possint. Foeminae inhabicos iac sim
203쪽
inhabilitas occultior est, videlicet, cum congressum viri iuster natura vitium, aut in curabilem morbia ferre, vel omnino no, vel non sine valetudinis periculo potest. Quantum autem ad inhabilitatem viri attinet, plura sunt ordine iudici perpendenda. Primum, an praecesserit nuptias. secundu, aut sit subsecuta nuptias.Tert ju, an sit curabilis. Quartu, an eius rei mulier fuerit conscia ante nuptias. Pro hac enim varietate variabunt iudicum sententiae. Si inhabilitas in masculo praecessit nuptias, in materia coniugij, ut vocant, peccatum est, de potest liberari persona sani, quae diuorthri petit. Non enim sui veru coniugium. Si quidem non legitime consentiun r. cum unus fallit, alter errat, fallitiinpotens, eria potens. Clim ergo Deus' fallaciam, nec errorem probat, noneu dicendus eos coniunxisse. Proinde iudex, si intellexerit ex probationibus, in- curabile vitium esse, mox declarabit suo testimonio, non fuisse matrimonium V e. rum stipes sit curationis, triennium statuatur, in quo patienter expectetur curati, quae si frustra tentata fuerit, iudex pronunciabit coniugium nullum sui si e deliberum faciet sanae personae alias quaereret nuptias, quocun in tempore voluerit.
204쪽
Si subsecutum est vitium post nuptias&poc complexum maritalem coniugu, nullo pacto permittendu est diuortium Cum nullos ob morbos incidentes post nuptias deceat coniuges a coniugio consummato discedere Fortuna enim afflicta, si absit culpa, petienter in coniugio ferenda est. At si quis vel ferro seipsum castrauit post nuptias , vel pharmacis se ludo Ve'neris inutilem reddidit, ut homicida magistratui puniendus tradatur, ut diuortio per gladiu facto, sanae personae consulatur. Si alter fuit conscius infirmitatis alterius ante nuptias, cogantur simul habitare alia officia sibi mutuo praestare. Nam persona conscia viiij alterius , absidubio fraudem meditata est , quae fraus
non debet illi prodesse , si postea dii, si
lium petat. Porro quantum ad inhabilitatem sceminae attinet , si est perpetua, fallacia&error fuit, ital nullum matrimonium. Si vel aetate vel arte inhabilitas corrigi potest, cum patientia expectanda est curatio triennium. Verum si inhabilitas in foemina secuta est nuptias post maritalem congressum, ex morbo aliquo aequo animo est ferenda, quemadmodum de viro diximus. Porro
205쪽
DE DIVORTIO. I, sporro ne fallatur iudex, non erit con-lit tentias simplici narratione, siue terq fateatur inhabilitatem, ceralia alter conitI-guin conqueritur, siue alter soluntanodo
' ' Glyx , suam ut non est credendum alleganti pro priam turpitudinem cita nec credenda est: si lar inhabilitas corporum , sine firma prCba
tione, quae per honestas matronas initi in ea tuetur, si1 de stemina agitur, per iuramen ali leto It tum vero, externa signa probabilia, it orti irra, de viro dubitatur. Haec sint ita castis calli, stillautia se dicta: ab impuris sermonibus mona- rcossis chorum volens abstinui , qui crassius de itiis alte hisce rebus loquuntur, quam ut deceati mihi in humanum pudorem.
ξρο :rias Errorem proposuimus , quartam diuortii causam esse, cuius aliquoties supra illa alta a meminimus. De hoc tenenda est regula: blibi Errantis voluntas nulla Canonista in hoc
et millas, ' argumento, ut antea quoque monuit nus,lis ot j ' qua aruplicem errorem faciunt, videlicet, iniit catili personae, conditionis, fortunae, qualitatisci quorum duos priores, videlicet personaea conditionis ad substantiam , reliquos autem, videlicet fortunae inualita-
206쪽
xys D DI v ORTIO. Substantiae attint, partes sunt materia, I- delicet persona ipsae contrahenteS,& Orma, videlicet, ipsa matrimoni obligatio consummata. Error ergo in persena ut illi volunt vitiat na atrimonium, Ut materia: Error in conditione, vitia coniugium, ut forma ut clim putatur esse liber, qui post nuptias deprehenditur esse seruus. Propter hos errores dirimunt Cano-nistae matrimonium, non autem propter errorem fortunae, ut si quis iactet se Croe
sum, cum sit Codrus, nec qualitatis, cum Pro virgine nubit, quae est corrupta. Ego autem matrimonio iam consummato illis assentior, qui propter qualitatis errorem, videlicet, cum , quae pro virgine habebatur, corrupta est deprehensa, posse dirimi an atrimonium statuunt. Nam siue vitiata fuit ante sponsalia, siue post sponsalia, sed ante nuptias exclusionis sententiam meretur. Si enim ante sponsalia fuit corrupta, siue sponte,siue per vim, lilii hominus ut virgo pacta est de futuris nuptijs, fraudulenter sponsum fefellit, sponsus manifesto errore deceptus est, putans virginem, quae fuit corrupta. Licebit igitur honesto viro etiam matrimonio consummato conqueri de fraudeo errore, sotest iudex illum liberare, qui tam turpiter
207쪽
deceptus es imodo alioqui sit honestuso idque propter turpissimam fraudem, cmanifestum errorem. At si post sponsalia. sed ante nuptias est corrupta, tunc si id sponte factum est , ab adulterii crimine
non est aliena, ut quae tam sacrum faeduS de promissis nuptiis crii de violaverita Quare etiam par est, ut adulterii sententiae subiaceat.At si per vim compressam se dicat, consentaneum non est, ctim ante nuptias de tanta iniuria non sit conquesta. Etsi autem probare poster, vi se compres sam esses tamen a fraudis vitio non liberatur, qtiae vim sibi illatam tacuit Br uiter igitur in hunc modum concludo, Si vel firmis testimoniis , vel ex utero prae gnante, vel ex partus tempore fuisse co rupta, quae pro virgine nupsit, poterit honestus vir agere contra corrupta tanquaadulteram, de diuortium petere, praesertim cum Deus iubeat illam ut adulteram puniri, Deut eta. post innocens persona alias nuptias in Dona in quaerere. Quid inquiet aliquis, dicendum est dedistinctione Grassiani, qui alium err retri substantiae, quo soluitur matrimonium, alium accidentium, quo non soluitur matrimonium, esse dicit; Profecto in tanta re
208쪽
lo D DI v ORTI . Gratianus. Quis enim unquam iure dixerit, magis pertinere vel ad substantiam personae libertatem dc seruitutem, quam diuitias , virtutes,in vitic An non haec omnia sunt in personis accidentia ' Tu putas hunc esse liberum, qui est seruus, atq; ideo in substantia erratum dici. An non prorsiis imili modo erratur, si putas hanc esse virginem , quae es meretrix Profect6 utrobii erratur in accidentib. Nam siue quis liber sit siue seruus, siue diues siue pauper,sive virgo, siue meretrix, salua manet substantia personae, error solummodo est in qualitate. Similitudines quas adfert rastianus de agro vendito Marcello, occupato postea a Paulo, qui se Marcellu mentitus est: Et de aurichalco oblato pro auro promisso. Item de praelatura tenui, quam quis putauit est e diuitem. Et de vinea, quam putauit esse uberrimam, quae tamen sterilis inuenta est, nihil plane ad rem faciunt Coecus enim est, qui non maximam dissimilitudinis rationem hic esse videt. Quare Grassiano haec tria oppono . Primum, Errantis voluntas nulla Secundum, contractus bonae fidei, cui dolus dedit causam, ipso iure nullus. Tertita, lex diuina expresse permittit eiusmod stupratam deserere, δι mandat eam
ut facis ali illis icola rituali si d
209쪽
' i Quintam diuortii causam diximus esse
Mi violentiam, de qua , priusquam Rum consilium dabo , ascribam Philippi Meti Rii isti lanchthonis sanctissimae memoriae senten ς rat, si et tiam, cuius verba in libello de coniugio η λ:t:n haec sunt Cum textus Matth. I9. tantuna ii ii iitri faciat mentione adulterii, valde pugnanti: tori, et aliqui, non posse fieri diuortia, proptero, Batnti saeuitiam Minsidias vita structas. Sed in et ostri stetit codice lex Theodosii, quam existimo graesti iris ui deliberatione piorum scriptam,ut tunci: o nil usitata diuortia restringeret ad certos ca-hiui sus, concedit diuortium etiam in his ca- Etitiae iii sibus. Etsi autem aliqui rehciunt hanc leti lit it gem contendunt eam ab Euangelio dis entires tamen hi non recte intelligunt bubiit tris discrimen legis, Euangelij. Et cum exi, iactatati a presse dicat Dominus: In politi Mosi di- se tuettia i Ortia permissa esse , propter duritiam . i istici cordis, significat aliam esse gubernatio- , cu ita: i nem hominum sanabilium, qui sunt meminiatis bra Ecclesiae, volunt obtemperare Eu angelio,aliam politiam impiorum de con- . - tumacium, qui frenos legum pati nolunt.
si quis est igitur talis maritus, qui aeui
iam in coniugem exercet. admonitus
210쪽
a pastoribus , non desinit furere, ci
mesticae Eccletiae inuocationem turbare,&vxores ita crudeliter tractare, ut vita
in periculo sit,hic certe magistratus politici imperio cohercendus est, qui non solum vitam persona innocentis tuerid belsed etiam debet eius conscientiae consulere, ne fracta dolore Windignatione tandem abiiciat inuocationem , aut aliquid iniuste faciat, ut dicitur: Furor fit laesa saepius patientia. In eo casu in persona
crudeli non pertinente ad Ecclesiam, magistratus politicusTheodosiilege uti posse
videtur Imperia politica vult Deus honori esse bonis,& terrori malis Vult Detis tegi eos, quorum mores sunt sine scelere Vult eis concedi pacem ad inuocationem , ad educationcm ad institutionem sobolis Vult latrones reprimi, sitie domi, siue foris latronicia exercent. Non desunt unquam in imperiis homines contumaces , iniusti ας οργοι, excercentes insitos iniustam aeuitiam , quales nominat Dominus in hac concione duros corde. Hactenus verba Philippi retulimus. Huius viri sententiam videmus esse , ut innocenti persona succurratur diuortio, S lia beatur conscientiae ipsius ratio, hoc est,ut