장음표시 사용
151쪽
noui Testamenti appellationes libris accommo
vetus instrumentum a Iudaeis dicitur estim vesorba, idque a numero librorum, Nam et . indubitatae autoritatis recipiunt libros, quos in quatuor partes, silue classes digerunt. Prima ab idis Ibora id en hae seu doctrina diacitur, o continet libros quinq; , nimirum Gene tu, Exodum Leviticum, Numeros, ta Deuteronomion, quos simul Graeci πεντάτευχον nominant. Secunda pars abiis resebonis nebhm , id es P. Tropheta priores haec pars quatuor libris,ni mirum Iosue, iudicum , Samuelis, O Regum absoluitur. Tertia pars est acharonim nebim, deIn Pro poetarum posteriorum , O continet quatuor libros, Esaiam, Ieremiam, Exechielem S librum duodecim Trophetarum, quos minores appellant, ut sunt Osee Ioel, Amos, Abdias, Iuno, Mi ebeas, Nahum, Barucb Sopbonias, Hagera, Zacharias, Malachio. Quarta pars e t belubin, id est scriptorum H giographorum, continetondecim libros, Paralipomena 2 alterium, Trouerbia Salomonis, Iob. tb Ecclesiasten, brenos Ieremia, canticum canticorum uster, Danies, Esdram,
152쪽
O Nehemiam, quorum postremi duo proonor putantur. Atque ita babemus libros veteris in- frumenti indubitatae autoritatis et O in quatuor costes digestos caeterum praeterbo libros habιnt πια , t ocant, id sit secretaseu abscondiata, ideo se dicta , quia non producebantur in lucem ad confirmanda dogmata. Huius generis sunt, Iesus Syracb ludit , Tobias, libri Machabaeorum, Sapientia Salomonis, Baruch Ieremiae scriba inque baec est veteris instrumenti iuxta Hebraeos O Graecos diuisio. 'uum autem infrumentam diuiditur in quatuor partes, Prima continet quatuor Euangeliso Secunda, Acta Apostolica Tertia, vigintivnam Epistolas Apostolorum, Pauli quatuor decim, Ioannis tres, Petri duas, Iacobi nam, Iuti,nam. Quarta pars, Apocalypsim Dannis. Porro omnes hi noui instrumenti libri in cu-
non sunt praeter Epistolo secundam Petri, si cundam O tertiam Ioannis, o Epistolas Iacobi Iudae cum Apocab i. Nonnulli etiam Epistolam ad hebraeos extra canonem ponunt. Iam pauca ad cienda videntur de se memorata distinctionis Parum enim proden accurate
distinguere, nisi quid inde capias tilitatis animaduertas.Troden igitur primum baec distin TD, ad refcte iudicandum de sacrorum voluminum autoritate. Omnes enim eteris O noui instru
menti libri indubitata sunt dei, adeoq; valent ad
153쪽
confirmanda dogmata, praeter ea quae dixi appellari Smκρυφα, quae quidem cum diu legi, junt, sed disputationibus de dogmatibus non sunt adbiabenda soli enim illi libri indubitatae sunt autoritatis, qui Molii, Tropbctis, Euangelistis. οβο- Hiere tribuuntur. Quare chm de autoribus Apoc phorum dubitauit primitivi purior Eccle-sa, recte reiiciuntur , quando aduersis scripta Trophetica et Aposolica producuntti ab aduersuriis. En cilia utilitas huius distinctionis. Trodest enim ordino librorum habere certum, τοstudiosi partiri posnt lectionem Bibliorum in cerra tempora prout commodum Us ad libro . ero discendos videatur Tertia tilitas SP,ν ratio certa bubcri positi siue con oneris, sine ius bolis sacra scripta interpriteris icitandi sine aia ligandi i stimonia scripturae, ut locus te in orsi quasi digito monsiretur, nominato autores r ii, capite libri.
scholistic Theologicum veteris thm noui instrumenti libros secant in Legales, Hictoricos, Sapientiales O Propheticos ut Neteris infrunu ti, Legales, sunt quinq; Mosi libri Historici libruIosue, Iudicum. A, libri Regum quatuor, Iob, Macbabaeorum libri duo. Sapientiales Halterium, Prouerbia, Ecclesiastes, canticum cantico
154쪽
rum, Sapientia Ecclesiiasticus Tropbetici septendecim Prophetae supra enumerat, Ad hunc quoqre modum, Ni magis illorum inscitia appa reat, noui instrumenti tibros diuidunt, ut legales snt quatuor Euangelistarum libri, Historialis sit liber Actorum Apostolorum , Sapientiales pinsulo lae Apostolori l. Prophetasis sit Apocalypsiis Ioannis. Haec diuisio nullo colore excusari
potest. I enim prorsus absurda, quatenus ibbris ab ipsis accommodatur verum si rebas accommodarent an siuam subtilim diuisionem quemadmodum veteres iecisse ex imo toleran- daforte esset Sed quia manifeste Dibaen, prout libris accommodatur, nolo in re aperta longiorem confutationem instituere. Porro sis butis diuisionis proti rebri accommodatur fortassis bis esse poterit, ridi centes inter legendum, prudenter inter bisorias δε-ges O Tropbetiis, Osapicnter dicta, id eΩ πο- mo, discernaiat.
uniuersascriptura, βι res subiecitas consideres , commodissime diuiditur in historium e do fir nam: quae duo diligens lector studiose quaeret in sacrorum librorum semione. En utilem historia duplex, eius O noua. Uetin quidem continet historias omnes inde usqu; a principio creationis rerum, sq; ad conceptio
155쪽
nem Domini, seu initium Euangelicae istoriae. Haec Historia initium duciti, dixio a prima rerum conditione, O continuatur usq; ad Cyri mο- narchiam. Tostra sequunturi ebdomadae Dani sis ad brisum occisum. Porro annorum computationem in bos equulos memoria gratia: redegi, quos ubjciam: M. D. L. V. post Adam inundus inundat. ToHνnda I ad Abram, ducent onaginta duoq;.
Exod uiane sequitur qui ctos quinq; pcrannos. Exodus ad Babylon , nongon dccemq; recens ta OB Babel ad christum D, L. tribus X da
Hos annos se coniungas, babetis ter mille non secllos quadraginta quatuor an s a conditione rerum sq; ad Christum exhib:tum, quem numerum his versibus completii soleo: Ter mille O nori et, quater x duo bis numeratur. cbrinus aderi nobis, gloria , vita, salus. Porro noua historia ab Euangen is describitur haec de conceptione natiuitate, circlimcisiona, oblatione, ea illo, di putatione , bapti mi,
ieiunio , tentatione, coctrina, miraculis , Morte,
resurrectione asensione Christio calum, temde donatione Spiritus sancti in die Pentecostes, Odr Ecclisia primitivi eiu s.c6ectitionibus insiluitur Adiae enim capita noua soria cuο-cabitur. Atq; hae ianus de historia. Doctrisa Pargitin per rex es Ibros Netoris
156쪽
O noui instrumenti, diuiditur in doctrinam re rum insignorum I eram deinde doctrina in Legem O Euangelium Signorum doctrina continet ceremonia, Sacramenta, de quibα copios non est hie dicendi locus verum svis huius dAsinctionis non Insiimplex Historia enim sacra, speculum τὸ christianae esse debet. Nam continet plurima erae pietatis, confessionis fidei, tolerantiae , Nocationis Oc exempla, recenset pra-mia poenas oboeddientiis inoboedientia erga Deum , plurima testimonia de Deo continet. Doctrinae Nero distinctio Deit, ne temere cum T istis legem O Euangelium confundamus, qui Euangelium nouam legem somniant, sed filiuntur non enim aliud docent Prophetae σίφοβο- si , quam Moses, tamets in modo tradendi maxima en diuersitas Moses etenim doctrinam a Deo Patribus tanquam per manae traditam scriptis commendat, qui perfectum Dei cultum continet,Sed obscurior en Prophetis Trophetae Mos sunt interpretes. Nam quod Moses quo apbori is quibusdam notat, Trophetae integris concionibus explicant. Sed quia quod Propbet praedi xerunt, id Apostoli coram viderunt, Diffisunt ψοsoli clariores aabu Mosiis Prophetarum interpretes. Hoc discrimen qui obseruat, maioricum fructu Mosiis , Trophetarum Apostolorum scripta leget suo autem loco sint habendi spostolorum discipuli, O alijsanctiscripturarum
157쪽
interpretes, dicam in ra, bi deformis interprei
En et alia diuisi,d Graci tradita minime printereunda verbum enim Dei salutem hominibis ogerens,diuiditur in Q αἱ h,γνω a O cd ακ- ε δ οπε βικον pertinent hortationes, consolationes, minae obiurgationes quae Omnia suntiscitamenta quadam ad verbum audiendum, amplectendum, eiq; obtemperandum γνω ὸν cogniarronis pars Si quae cultu Dei, Legis, Euangelii O Sacramentorum scientiam continet cuius πλιυrne en κατηπσις Postrema pars ada Itonem pertinet. Nam cognitionem sequi oportet obedia tiam cordis Oisitae innocentiam sides enim, ti Paula inquit, debet esse υπίκριτος, ω cax per charitatem. Haec diuisio ὀ pertinet, ν sacra scripturae Uum scio. Hoc es2,Nt hortanti obtemperes, docenti credas, secundum ea quae credis ogas Dignus cnim quemadmodum Agapetus inquit textis ent, qui nihil indignum Deo agit sed sentit quidem qua Deisunt,to qnitur ero quaesensis, scit quae loquitur.
158쪽
DIcturae de enarrationum formis, quatuor ordine expediam, quibas praesidijs instructus esse debeat futura sistitis interpres, et sint enarrationum cat , quae interpretandi genera, qui commentariorum 's.
oo tilis interpres instructus esse debe- . at liberali doctrina, O potissimum cogniatione artium dicendi, nemo est qui dubitare poteri. Quare ad alia quaedam praesidia, quibae ca-tietur ne interpres a pietate aberret, me conferam. In osteri s itaq; sacris tractandis , quadruplex potissimum cura illi incumbit, qui sie ab errore liberum , O ab Haereiticorum impossuris ecuram esse cupit Trima sit cura, quaerere Deum Noluntatemq; ipsius inscriptura cum timores humilia rate, t ipsum ere agnostat in Domino nostro Iesu Christo Atera sit cura, sacrum Dei erbum pro regula habere. Haec cura coniuncta cum superiore, faciet, sine arroganti. φιλον ικύα inscriptura verseris, ne stulta temeritate esseraris, sed potivis implores im opem humiliter, quem in scripturis quaeris fideliter. Facit in haec allera cura, ne pisso disitus de illis, quae non sunt erbo Domini prodita Contentius enim esse debes ea
159쪽
luce, quam Dominus equendam monstrauit. Tertia sit cura, i diligens accedat scripturaram cose latio,Υt appareat Moses,Trophetarum, christi Apostolorum consenseua,πtq; in speciem pugnantes sententia, per costationem reconcilitntur, diligen-th ob eruatis locorum circumstanti s. Haec cura Dcit, ne temere arripias nam aliquam scriptura sententiam ad aliam oppugnandam, unde omni-tim Haereticorum Iediis ortas spe non est dubihine quod tot apertius, exemplo declarandum B. Arrius audit filium dicentem : Pater maior mees , hanc sententiam arripit O ad expugnandum ripi uiuimtatem accingitur. Contra Manicbsus,
Ni humavitatem christi tollat , arripit umTauli I. cor. 1 f. bi christus dicitur secundus Adam, de coelo coelistis RPrius sunt qui diuinita tem agnoscunt humanitatim Dientur, sed duplicem perisnam in Chri ostiunt, λόγων Omlium,irginis Ossand quia1criptum eri, eho uae t iusticia, Ura, Iust cationem soli naturae diuinae adiudicat, quasi humanitas prorsus,ibilDceret adsulutis inscium Stanc barra contra, quia pro Misonis τί rbum esse de simine millieris, Pacilius dicit Isum Christum hominem mediato- , subtrahit diuinitati redemtionis bene elom, soli humanitati inribuit. His se assuis set timor Dominio tru humilitas, O ab uisset φιλονεικία. superbia , Dcile ex coliatione scriptura
rum de bis Ostoriis iuuit actent. Quintast
160쪽
II a LIBER cura, omnem interpretationem ad B αλο A Dei
referre aquasi discrepat interpretatio, filiis
dicabitur. Contra sit cum ea conuenit, etiamsi is terdum iscopi mente autoris erratur, tamcnextra salutis periculum id fieri sciendum en Sed quid ei interpretationem ad ἀναλογια fidei reuocare Eneam ita insiluere, trespondeat fidei primis axiomatis, utq; ex istis quasi extracta esse
videatur. Illa enim secundum αναλογίαν fieri dicuntur , quae ex comparatione ad aliud fiunt, seu quando alia ex aliorum comparatione formantur. Unde cum Paulus iubeat, prophetia boc eLI,
interpretatio scripturae debeat esse Analoga dei, vultis interpres resticiat ad religionis prima a tomata, quae clari perspicua sunt, ae lege O promi ponibus Euangelij, cum quibae omnis iu-terpretatio confirmari debebit. Quare Papsae in huius dicti si vis ad vitam ingrediserua mandato explicatione, ab Analogia fidei discedunt, dum salutem per opera propria bomines consequi, ex
isto dicto concludunt. Pugnat enim haec interpretatio cum claris ac persticuis axiomatis, qualia sunt: Semen mulieris conteret caput serpentis. Item Agnus Dei tollit peccata mundi. Item, Si
ex lege ut licia, christus si ira id mortitur. Atque in hunc modum semper mens interpretis intenta esse debet in prima nostra religionis axismata, a quibus non patietur se avelli Pila Sophisica Nam qui banc αναλογί, mei, interpreti