장음표시 사용
51쪽
rcon testigi poteIi. Neque quicquam horum intelle- tan estim Nolo de Oratoria Methodo, de quaseorsum, facile quemadmodum antea proposui, sum diocturus nem, nunc ideo paucioribum de Dialictica Methodo dia in i cum quia ars Dialectica hanc solam prositetur , huius hanc docet , ad hanc omnia sua praecepta sere
plex CYNTREsas particularis en duplex. γη- uti P jκὴ quae reisimplicis elementa colligit, partiam res componit, antecedentia, coniuncti conse- si . quentia ponderat , finem sumque rei commo tono strat Breuiter, qua occupatur in circumstantia-am rum rei consideratione. O ιζικὴ , ita,en certatio Nia res settilas desinitione complectendi, πο- et in catur state Methodin desiniendi. Huius Nasurio riasformas, quia in Dialectici traduntur, omit- in tam, O breuiter paucis O generatim deficiendi ,qua Methodum exponam, quam his verbis cicerimis et Topicis tradida. Sic igitur, inquit, Neleres pra- P de eipiunt Cum sumeri ea , quae sunt rei quam Eule de Pirith cum alijs communia,Nque eo terse- eccu qui, dum proprium e clatur, quod nullum in alia itur: rem transferriplit. t haec bareditas en pe-n in culila commune adhuc, Multa enim genera μηt
52쪽
a Rpecuniae acre quo sequitur quae morte Icuius ad quempiam peruenit. Nondum eid di nitio, Multis enim modi sine haereditate teneri mortu0rum pecuniae possunt. Unum adde Nerbum Gure. Iam a communitate res di iuncta videbitur, Nisi: explicata de initis Maereditis en pecunia , quae morte alicuiud ad quempiam peruenit iure nou dum es2 satis, adde. nee ea aut legata testament0, out possessione retenta. Confectum est. a senus cicero. Addamu et nos num atque alterum exemplum. Tyrannis est imperium. Commune adhuc, Multa enim genera sunt imperiorum addam ergo quod unus admrnistrat non es satis, adde
publicum. ne id quidem satis ent,adde ergo DCum Respub non ex legibus, sed arbitrio dominantis gubernatur. I is nihilfortassis addi poten completa en itaq; de vitio Turannis est imperium publicum, quod nus administrat, non ex inibis sed arbitrio Temperantia en virtus, hoc larissime patet. Adde Moralis, disserentia Ila huc generica non D ciens ad desiisriendam speciem Adde, qua moderatur cupiditates. Iam res a communitate dii uncta est sed adde finem , t sit plenior desinitio, ne quid contra rectam ratio nem at Coniungamus iam omnia Temperantia est virtus moralis, quae moderator cupiditates , ne quid contra rectam rationem fiat qua autem ratione illa communia sint quaerenda, in Diales caίxplicatur, is mirum t primum eidefiniendae praedis a-
53쪽
a praeditamentum quaeratur. Deinde, Ni inuentuns praedicamentum in generamςdia tantister distribuatur, donec proximum eius rei, quam definire volumum, genus inuentumsuerit. Tunc inuenthmgenus in disserentia I cabitur, donec eam rem,
qua proposita n a reliquis eiuydem generis 'eciebus, certi propria di serentia distinxit raus sedis certae di faentia inueniri non possunt, quaerantur subctidia a calisis, et cctis, proprieta- tibis, O lijs rerum attributis. Donec qu0 cunque modo rem propositam certis limitibu defini-verimus. Atque haec en Aristotelis insecundo ρο- seriorum, Ciceroni in Topicis, Boeth in libro de definiendi Methodo, doctrina. caeserum hoc loco admonendum duxi, id quod Rodo bus docet in loco coniugatorum, quem υ- cum multum facere ad di iniendum ostendit. Tropost enim abstracto desiniendo facilius GDitionem inuenies, si concreti affectiones peruΘdeas. Nam banc iam saepe Aristotcles secutus en is in Ethicis definiturus prudentiam, primum personam in cntis considerauit O dem niuit. Sed Aristotelis,erba, quo res sat clarior, subhciamus. Prudentia inquit, quid pit, tam- resistemus, sit quos nominem a prud c cognouerimus Trudentes quidem identur ex eo esse, quod rectum consilium in iis, cre possint, qua Dasunt, quaeque non aliqua ex parte, tri κώ ad 4 akIu-
54쪽
reulgi potest, quia prudentes in re althea dic,
deas nivis consilio necesse est. Et quoniam consilium nemoretis rebus capit, quae aliser euenire non possunt,neque ab ipso nequeuntisci prae stari, Quoniamque scientia omnis demonstratione concluditur. Denco stram autem ad ea nuPaadhibetur quorum principia secura euenire possunt eaerum omma euenire aliter queunt qua autem necessario eueniunt, non cadunt in deliberationem θ E citur, nec cimtia, nec ars, prudentia dici possit 'Scientia esse non quidem porcit, quia quodsubiectum ensubactionem aliter cVeni re poten Nec ars, quia alia actioni, alius allectioni ritu sinis erit propositis , elin uitur ergo i prudentia sit habitus vera ratione ad ea agenda idoneus, qua ita bomini conducunt,e obsunt. Hoc Aristotelis exemplum euidenter docet praeceptum odo*bi esse ti-
iismum , quod bilosophi obeologi sequi
damiu nostrum exemplum. Sipiet tem definire velis, promtissmum fuerit, ubi excusseris quos nam nominemus pios. Pi autem nominantur, quisne Dpocrisit Deo, parentibus, patriae ciuibus debitam reuerentiam tu rumprinstant. Hinc relinquitur, pistatem esse studium
55쪽
dium cum summa reuerentia colendi Deum, phtriam, parentes O ciues Obseruandum iocin quod Boetius faciendum indesini nil prae cipit, quod Platonica Methodo particulari Dia- recti, id est diuisitone, tanquam plani simi cer- rigimaista inquirantur desinitionum membra donec rem a communitate distinxerimus. Tamdiu inquit debemus interponeresecies odisserentias, quam diu eclusis omnibu3,quae hoc idem esse possunt eo deueniatur, t proprietas iam e ta teneatur M. Tullius in Topicta Ius civile Ῥοluit definire, O t oportuit, capit a genere. Dixit enim in principio Ius ciuile en quitas. Hoc genus eIn Sed quoniam alia en aequitas constituta, alia naturalis, O las ciuile non es na- thralis aquila S. Ergo constituta. erum quia aequitas constituta alia eii Gentium,alia certas uitatis, Et ius ciuile non est aequitas constituta Gentium, Ergo certae ciuitatis. Relinquitur ergo quod ius ciuile sit aequitas constituta eorum, quo sunt eiusdem ciuitatis. Quaedam Boetii eris mutaui, tIudiosi facilius Platonicam Methodum agnoscerenti de qua supra dixi in diaressi,niuersali Sunt ab qui praedicabilium ordinem instrumentum Methodi definiendi constituunt, de quare Boetius ita inquit. Quidam cautiores plenιο-
resque in docendo, definitionis ipsitus quasi qua' dam membra constituunt, dicuntq; perscuam σ
plenam definitionem ex his quinque partibus,
56쪽
genere, specie, di ferentia, proprio O accidentοιο istere, mi accidens in desinitione minimum, proprium plurimum valet. Exempla id tu Dialeuicis Philippi, passim apud autores O
Porro huc adjciendum quoque duxi praeceptum Oetj, de ordine explicandi eam desinitionem, quamstatuimis s. Omnis definitio, inquit, bis membris partibusque tenetur rimamiti breuiter id, de quo quaeritur quid it oratio nostra contineat. Deinde eius desinitionis supponatur approbatio, qua illud ostendimus, ut idipsum quod breuiter in desinitione posuimus, id ita esse argumentorum rationibus approbemus. Deinde tertio loco inducimus deductionem eiusdem dem po est nitionis in eam speciem , de qua quaestio en O niereη de qua iudicium en constitutum: ut cum genera de, liter rem definiuerimus, O ita esse de quo quae quam ritu dixerimus, i postea per approbationem diuide constituerimus τerum esse quod desinimus, ter videmtio loco stenderimu hoc esse quod esum en turam Nelid esse de quo quaeritur, quae orationis pars argunappellatur deductio generis in speciem quarto nMsor loco Moratione nostra ponemus Uructionem Esi definitionis aduersae partis, hoc ii, uti quemad qua dmodum aduersur: desintuerint dipsum, de quo quaedasupra definitionem constitutara, apponamus, gulas
eamque vitissam esse doceam G Haec ratio tra tesseactandae inuenta per Methodum desinitionis, non complsolum
57쪽
i praece-ι sinitio- inquit, Numiti
si,m oratoribuis , erumetiam nialecticis o Philo sphis In communis nise quod Philosopbi ut plurimum aliorum desinitiones prias confutandi, O postea collectis membris suas statuunt, mox applicant genera ad species o consimant.
Hane Methodum plurimum iuuare orationis copiam animaduerti, quare eam commemorandam
TA , saiae Methodus ex iis,quae dicta sunt insuperior Methodo facile inteirigi
potent, tamen quia eius laudes O tilitates hocinerentur, breuiter, de ipsa dicam Plato enim sideo miratur banc Methodum, ut dicat se tanquam Deum secuturum eum esse , quem nouerit diuidendi peritum, atq; id non iniuria Numa, uidendi Metboditis, cum ad rei quae diuiditur naturam demonstrandum ui ad desiniendum argumentandum plurimum tilis est, sed pracο-nhs,m sis, rem ipsam aggrediamur. Est itaq; Div IDEO I METHODus filia O PARTICvLARIS DI AER Es Is Raedam existi appellatur, certa ia,res sin-g- diuisione, quo anatomia quadam inpar-tcsse membra retexendi. Sub hac diuisione ςomplector numerationem,partirioncm, com Gara
58쪽
quam Pericontracto vocabulo diuisionem p pestauit. Nam is nominis O amplitudo hoc non recusat, quemadmodum Boetius O poniuncTbilippus Uantur , nihil Pstudo ciceronianos morantes, qui nullum verbum ferre possunt, quod ipsi apud Ciceronem non legerunt ut autem M thodus haec ebfucisim percipiatur, Trimum diuisionum formas recitabo, Deinde, regula quase dum huic rei deseruientes adiiciam, Tertio loco rationem ac Niam insingulis disterentijs speciebus inquirendissubjciam, Quarto loco ordinem tractandidiusionum membra inuenta docebo. Diuidendi itaq; genera duo sunt,prius ac nobι-lius NA TvRALE ac per se dicitur, Posterius
FORTvITviseu per accidens nominatur. NA TvRALE diuidendi genus est,cum di
visio per ea sit, qua naturam rei attingunt,id esuper disserentias ct species. Atq; in tresformas diuiditur, quarum prima eid generis in byecies βι- tie in disterentias distributio me algs dignior
en Alia quam cicero quidem partitionem, I be- mistiua vero ανατα uis vocat Tertia est non quidem prioribus dignitate par sed tamen in seriarum rerum tractatione haud raro adhibenda. Haec enumeratio appellatur, si quoties vocis alicutas multa amplitudine significationis seu complectentis significata enumerantEr. Pos τε naus diuidendi genus ideo voca turpe accidens, quia sit per ea quae naturam rei
59쪽
non attingunt ed utfortuita quadam lacumbunt. Gq: huius generis triplex forma. Prima id subiem tu accidentia Aufio. Ut cum dicimus omnium hominum alsi sunt nigri, ali candidi, alii Hed j coloris. Secunda es7 accidentis in subiecta sectio , qualis baecisa: Omnia quae expetunturalia tu anima, alia in corporibu sita sunt. Postre- tua est accidentis in accidentia diui ιο ut omnium candidorum alia sunt dura, ' Margarita. alia sunt liquentia, tetac atque bae sunt generuacforma dissionum, nunc reaulaisub ci .
60쪽
Differentia si per subiecto, inesse duebit , in
veris uiuisionibu . QVemadmodum genera in flectes , ita disse rentiae genericae in aliis subbe constitutis disse rentio, non secus atque genera diuidi debent. His regulis tradisi ad id quod tertio loco proposui, accedendum est, nimirum ut rationem certam quandam Methodum inquirendarum di frentitarum iusiurulis diuidendi generibus teneam ui quod'tfacilium ut, singula genera proponenda sunt. ὶ ο ne lenim eadem ratio in- cuirendarum differentiarum in omnibus generi ἷws. In prima ergo forma prioris generis hac, ibodo species O digerentia inquirendae sunt. Tr Mum omnium generis num sola genera bacomm diuidunturo praedicamentum quaerendum eLi. Statim in proximas species siubiectas en ridianidendum, mox in alias , donec ad in ima species deuentum fuerit, ubi consissendum est scd non promiscue fortuito species diuidendo ge neri ubi cies sedeas tantum , quas constituunς oppositi disterentia sub eodem genere collocatae. v animalium aliud In brutum, aliud en homo. Hic in proximas species, qua constituunt oppositae distierentiae, irrationale O rationale dia ductum e laenus. Et ne erretur in QCgnandis speciobas,pruuerit primum in distorentias genera dimatio