De methodis libri duo, quorum prior omnium methodorum ... breuem ac dilucidam declarationem: posterior vero ecclesiasten sive methodum theologicam interpretandi concionandique continet

81쪽

etris acie se

ognose Generat in hunc est dire

alia Iola quae ter qui

re de bis

quae aiatq;

finiti en subiecti, simul sumta cum desinitione passionis. Vam ita, τού is appellatur.Unde in maiori propositione passi praedicatur de demnitione subiecti In qua desinitione exprimuntur pri cipia ipsius asonis. Subiectum enim non solum comparator ad propriam passionem ratione cauis materialis id est ratione materiae in qua haeret pugio berumetiam ratione causse cientis Desinitio ergo subiecti simul sumta cum desinitione passioni , exprimit causam efficientem p iis passionis immediatam O necessariam. Si enim quaeris, Quid sit animal, recter Jondetur quod habet vim 1 ecies rerum sensibilium apprehendendi. Si rursus sentire quid sit interroges, recte respondetur habere ina species rerum senisibilium apprehendendi. Haec ergo definitio, propria passio subiecti constituunt maiorem, hoc pacto e quicquid habet imspecies rerum sensibilium apprehendendi sentit.

Hic esu secundus modus dicendi per se. De inde primo praedicatur, seu dicitur, hoc susubiectum O praedicatum sunt ita adaequata, tpraedicatum non possit inueniri extra subiectum, nee fconuerso Deinde niuersaliter dicitur,quia praedicatum desubiecto, econtra potenπniuersaliter praedicari Minor esuri omne animal

babet vivi apprehendendi species rerum sensibialium. Primus en modus dicendi per se dicitur etiam primo O niuersaliter conclusio Ἀσον 3 omne

82쪽

omne animaisentit. Estq; secundus modus dicendi e se, Dicitur quoque prim O niuersaliter. Haec demonstratio praedicatum inesse subiem re neri monstrat. Tules debent esse omnes potissimae demonstrationes seu primae in urbesi, bi vides medium terminum continere duo , nempe sinitionem subiecti conclusionis, sed finitionem pasesonis, hoc en praedicati. Porro Dilogismi qui ex-rruuntur diri a potissima, omnes quidem constabunt propositionibus de modo prim Osecundo dicendi per se, sed primo O niuersaliter non dicuntur, nibi sola maior proximi nilogi mipon potissimam caterum conclusi potissime demonstrationis approbata, demonstrata sit ἀξιωμια sequentis ullogisimi, atque ita de reliquis

sequentibus ordine iudicandum est. Extruamus itaque ex conclusiione proximi syllogismi hoc pa- Elo. Omne animaisentit. Secundws modus dicendi per se, o dicitur primi niuersaliter. Dicitur primo , quia nou enalia causa ut praedicatum insit subietio. Universaliter, quia praedicatum Osubiectam commeant ut omne animal sentit, o omne quodsentit est animal. Secundus moduis dicendi per se dicitur primo O niuersaliter. Quicquid ratiocinatur en animal Hieminor,irtute en in maiore, Nnde sequitur conclusio , quicquid ratiocinatur sentit. Haec conclusii sumatur rursus Vt axioma, O extruatur

bac demonstratio, uuisquid rationale I sentit

praedi

truelena omni

inter

propissa, iquid

quas

83쪽

logi mitissimeata Deliquis

uamus

rimul

sentit

ein secundus modus dicendi per e, O Ii pro

prium si cundo modo ininis homo rationalis eji. Ergo omnis homo sentit. Si omnis homo. Ergo iro mulier adeoq; omnia indiuidua speciei, de qua praedicatum monstratum I in proximo octogismo Deinde rurius ab altero exere Anima ex-rrue hoc pacto. Omne animal;enti Omne brutum ei animal. Ergo omne brutum sentit. Hic etiam omnia quae sub bruto continentur genera id enspecies o eorumque indiuidua concluduntur ac demonstrantur, inq; tot possunt feri extructiones, quot sunt genera, eιit O indiuidua eorum, quae

vim sentiendi habent. Hae omnes demonstrationes sunt jecundaria, Ni omnes concluduntti vi

efficacia dignitatis seu axiomatis primioliogi se

imi cuius praemissaefuerunt immediatae cauis comclusionis. Sed in reliquis inde extructita praemissae fuerunt mediatica ae conclusionis, unde primus syllogimur tantum λότ in id it cur sit, reliqui omnes rimi , id quodsit, concludunt. Hic obiter interseramus, quae sit mediati, quaeq; immediata propossitio. quidem proposui e lilia, in qua praedicatum nexi subiecto propter ali quid, cui tale praedicatum per eius genus conuenit. Sicut rilybile Socrati, quod prius conuenit homini. MMEDIAT A vero propossetio eIn ista inqιι praedicatum non propter aliud in I subieelo. dic ut risibile conueni: definitioni hominis, Ut om-he animal nurtali rationale, ex risibile. ο-E A UO

84쪽

mo est animal, mortales, rationale, si ergo Msibilis. Deinde demonstrationes potismi etiam formantur singulis generibra,i quibae propria passiones asserantur, seu praedicantur, t Omne animal rationale est ijsbile hic propria passio praedicatur de desinitione hominis o omnis homo est animal rationale. Ergo omnis homo est, ibilis. Haec est διότι demon iratio, ex cuivis concla sone extrue σι diri , per mediatas caul oalios stilogismos, O conclude propriam pugionem speciei de singulis indiuiduis praeposita specteti Socrates eI bomo , Ergo Socrates est φι- bilis. c.

Axiomata Ethica primaria sunt haec. quicquid conuenit naturae expetendum e l. Bonum expetendum est. Per se bonum magu expetendum II. Summum per se bonum summopere expetendum est His quatuor axiomatis alia quatuor exaduerso respondent. Quicquid nocet naturae fugiendum est. Malum fugiendum en Per se malum Mago fugiendum est. Maximum per se malum summopere fugiendum en Haec sunt axiomata mdoctrina de moribus, ex quibus omnia sua pra cepta tu Ethicis extruxit Aribtotelis, Nos breuiter,

viter paucenta hi

85쪽

Miter, ut Gendata Uvis butas demonstrationis,

pauca extruamis s.

Quicquid conuenit naturae expetendum en omnia bonesta τtilia. suauia non pugnantia cum honestate conueniunt naturae. Ergo haec omnia expetenda unt nunc ero quia propositiones conclusiionum approbatio demonstrata, puntaxι-omata in progressitane Synthetica, ex prima conclusonefaciamum tria axiomata. Honesta expetendasunt. Utilia expetendasunt suauia non pugnantia cum bonoate expetendabunt. Exprimo axismate sic extrue Honesta omnia expetenda sunt virtu, omnis Ilione a. Ergo omnis irius expetenda esst. Hac conclusis sit ursit saxioma boc modo : Omnis,irrum est expetenda: Iu sicia, temperantia fortitudo, prudentia , sunt Nirtutes. Ergo Iusticia, temperantia, fortitudo, prudentia sunt expetendae. Ex hac concluctione quatuor axiomata licetfacere, ex quibum uio omnia, quae in 'stirtute includuntur, demons rι possunt. Eo dc modo exsecundo et tertio axiomuteodeτtisibius suauibitis demon randa sunt omnes partes, sic suauis. Sed quia res exi squae dicta sunt intelle oleii, ad Geometrica ex- mpla properomvis.

emplum.

omnis

86쪽

Omnis triangulis habet tres angulos, duobus rectis pares. Omnes Is ipkuros, hosceles, Scale nos, ribogonios, Amphigonios Oxygonios en triangulitis. Ergo omni chopleuros . c. tori, habent tres angulos duobus rectis parcs. Hinc tot licet axiomata con stituere, quot sunt species trianguli subsonitae, Sed satis eti breuitertiam monstrasse Ex bis Ethicis, Phryicis Geometricis exetapli puto satis intesti quomodo demonstrati fiat in progregione Syntheseos. Quare nunc ac cedamus ad alteram speciem directae domonstrationis, quam dixi ocari, ' αναλυσιν.

TIONE DIRECTA

Direm demonstratio ἀναλυσιν est, quemadmodum supra definiuimus, Icenso amne ad principium conclusio enim esu quae fuerat mi in Dulbesse. Hanc in demon strationem Nnico exemplo declarabo. In Elbicis exempli qua proposuimus, bac fuit,ltima conclusio, vim iu-sicia, temperantia , fortitudo , prudentia, est expetenda. Haec conclusii maior erit prima in nubs, O in tertiasigura procedendum Itibi pacto. Omnis iusticia est expctenda. Omnis iusti-cta eri,irtius. Ergo irim GC expetenda. Hate

sione Dial

mate

posse

quenmum

87쪽

tricis

eonclusio rursus retexenda est hoc pacto omnis Nistitis e rexpetenda. Omnis Nirto Ilionesta. Ergo bonesta sunt expeteda Eodem modo de alijs partibus inultima conclusiione Syntbeseos agendum est. Uerum quod proponitur, quia in concessas O immota propositiones, hoc est axismata, resoluitur, O monet 'biloponitis conclastanem in demonstrativo facilia αναλυ, qua tu Dialectis syllogismo , idque propter certitudianem medi in demonstratione Deinde conclum particularis actu, irtute niuersalis II, quia materia est necessaria. Atque ita Analysis est ex posterioribus recursus ad principia, causas ,

quemadmodum supra in Anat si uniuersalia

possibile. Hrita Demonstrationis duplex est ratis quantum adformam concludendi attinet sum alias stllog m Categorico, alia Dpothetico concludit. De Niroq; haec regula seu axioma omnibus scient js accommodatum tenendum It Si quid fasi, aut absurdi, aut pugnantis cum principiis sequitur ad aliud in bona consequentia siudquoq; ex quo sequitur absurdum falsum erit visi qui diceret in tesse . Mi hoc ita refutares.

88쪽

Si Vendere corpus habere aliquam proprieta rem, et disserentium, vel accidens inseparabile, quod non babet linea Cum impossibile sit desinitionem generis non praedicari de singulis generis steciebus. Hoc ergo pacto destruenda propositio aduersari , per ollogismum iu secunda figura:

Omne corpus habet tres dimen iones Linea non habet tres dimensiones, Ergo linea non en corpus Tametsi autem in prima figura possunt sieri conclusiones negativae, tamen demonserationes

negatiuae non fiunt si in secunda figura Cuius haec ratio eri In negativis oportet medium esse causam cur praedicatum conclusionis non incti sub tecto, de quo negabitur medius termino. Quare feri non potesa, minor propositiosi a rmati ua, id quod eri necesse en in prima figura. Reliu quitur ergo negativas demonstrationes in secunda Rura ordinandis esse. Per Θpotbeticum γθο-gisimum dupliciter instituitur nimirum a destructo consequente, O a primo ad ultimum. A destructo consequente hoc pacto : Si linea ei corpus

linea habet tres dimensiones. Sed linea non habet tres dimentiones. Ergo linea non esu corpus Aprimo ad ultimum hoc modo. Si honestasunt expetenda, virtus non ent expetenda. Si virtus non esu expetenda , iusticia non en expetenda. Si iusticia non est expetenda,tueri natos, educareo colere societates non sunt expetenda Si haec non sunt expetenda, horribilis confusio O totius naturasseda

89쪽

iles eris ositio

inla

licia

L immanis de ructi en expetenda. Sed hoc eid falsum ergo illud etiam primum ex quo boc sequitur falsum eiu , videlicet quod honesta nousunt, tenda. At si hoc falsium es u eius repugnans erit verum, nempe quod honesta sint expetenda. Atque hac ia timur potissimum, quando aduersari principia ocant in quaesionem.

Potissima demonstrati O propria , reuera

exprimis O immediatis notioribus propositionibκ probare debet octoriora O minitis manifesta. Sed quoniam quod naturae notum I, non emper nobis esu notum, si visaepius de prioribus per posteriora idem aciamus , proptcrea quod posteriora interdum, obta sunt notiora. Cum itaque hoc sit, demonstratio dicitur τεκταιω raucit λυτος, quae quidem non en adeo demonstrationis titulo digna atque ea, quae ex prioribus mdem facit posterioram, nimirum cum illa priora

naturae sunt O nobis aeque ogdita. Die tempestae idetur ad ciendum distria meu eorum quae cognoscuntur, quae sane in triplici sunt discrimine ulla enim nobis notiora Iant, alia

90쪽

sensibitis exterioribu sodq; et aliquibitis, et om nibitis percipiuntur , t hic color, hoc frigidum Oo Quaedam cognoscuntur,i0cen crebra obseruatione eorum , quae sapim 1eObae olferuntur, quorum obseruatio diutina gignit uniuersalem propositionem collectam niuersali experientia, menti Aue munere construata qua posea, quia esst D μα- , in scientiis sit axioma, τnde postea extruuntur innumerae demonstratio nes Huim generis pleraque axiomata sunt in hs silentijs, quae circa sensura Nersantur. Qualis enta fro&gii, Geometria, Arithmetica oec. Hinc en quod Aristoteles, O poniunc bisepono

impossibile esse dicunt, niuersalia speculari nisi

per inductionem quodsane de eo tantum genί re intelligendum esu, de quo nune dixi. Ea aut mquae naturae notiorasunt , ocantur niue alia. Sed triplex est consideratio niuersalis iuxta triplicem naturae ordinem. Aut enim θectatur ordo σε Δέσεως, secundum quem res a suis principi s extruuntur. Quo sane ordine magis confusa. magis niuersalia priora sunt Ἀο- tiora naturae , quam quae inde extruuntur. Sic punctvis in Geometria prior en sine i tinea figura. Aut spectatur ordo τηι λαυμεω , idelicet cum rerum sorma a principi s orta discernuntur nunti

delibi

gii su

Graecine sci

static