Commentarivs in epistolam Pavli ad Colossenses, scriptvs a Nicolao Hemmingio

41쪽

storvo cere assec tos esse ac de nobis absentibus ho 'iu neste loqui. Dilectionem in spiritu vocati id it,pi eam, quo per spiritum eneratur in homi- nibus fidelibus,seu us proficiscitur a co : pia di de spiritu Dei resormato. Est enim hoc siue t. Is discrimen inter sanctorum S non re ene : sic iochi ratorum dilectionem Sanctorum dilactio Hic loch, proficiscitur Cut dixi a corde spiritu re- ost lapa nouato, quo purificantur affectus Ideorutari a haec dilectio est pura sancta, etiamsi nonn tam si persecta Estimatur enim a sua causavi id siet subiecto. Non regeneratorum dilactio ex ni hi is carne est, quae est impura S contaminata. ritust, qui dς-quisiquid ab ea nascitur impurum estis hi contaminatum. Et tametsi soργαῖς,0critibi, in. Fit gloriam in Ethnicis sunt per se laudabita diris' et men carnis Viciositate contaminania hi sinitI V impurde redduntur,cum contra vi

ili'uin Vxς si ii xu Christi inpiis sanctificantur.

silo itis Proptereas nos, ex quo die

audiuimus, non desinimus pro uobis orare petere, ut amplaaα istu mini agnitione eius.

Ruisu sit Colosi ensium 'Prosectu in Evangelio certissimo indie fusos* ostendit Nimirum, quod assiduis reci

42쪽

EPIs T. PAVLIbus oret, ut Deum plenius cognoscant. Cum hac cognitione crescit fides di pietas. Id quod declarat, cum finem addit, nimis rum,ut digne Domino ambulent.

In onis sapientias prudensti spirituali.

In qua re consistat cognit1o voluntutis Dei docet, nimirum ut recte mente in structae sint in Dei cognitione, 8 postea Prudenter Xequamur ea, quae docti si mus.Sapientia enim ad noticiam,Prudentiam ad actionem seu QIαfila refertur. Non enim satis est seruum nouis. voluntatem heri sui, nisi etiam iuxta voluntatem eius faciat. Non ergo ociosam contemplati inem rerum profitetur Theologia, sed effi-lcacem noticiam voluntatis Dei requirit,ri mente, corde, lingua, adeo , totis viri rus incumbamus in hoc,ut iuxta verbum/zognitum vivamus, unde scriptum est: Per hoc scimus, quod agnouimus eum, si iussa illius obseruamus, qui dicit, Noui eum, de praecepta eius non seruat, mendax est. Dicuntur autem Iohanni seruare mam

data Dei, qui pro humanae fragilitatis ca-Pru, Vitam suam student sormare ad obstiquium

43쪽

diit, tia

ora, hic

ii dicit,

quam mortalium ad plenum seruare mandata Dei tamen hoc principium firmiter tenendum est, quod vera cognitio Dei sit efficax, placeati in conatus noster, qui e cognitione hac proficiscitur. Porro, grammatica hac obseritanda est,cum dicit: In omni sapientia. Omnis enim particula hoc loco, ut saepe alias, non uniuersalita tem generis alicuius, sed rei cui adiungitur, perfectionem significat. Sic I. Corinth: 33 accipitur, Si habuero omnem fidem, id est, consummatissimam fidem edendi 1

racilla.

Vt digne ambuletis Domas

ΠΟ, ut per omnia placentes, in omni opere bono fruetificanistes, crescentes in co2mtione Dei.

Multis verbis utitur, quo magis it dium in Colossiensibus excitet. Ambulare digne Domino, placere Domino, in omni hono opere fructifica e,crescere in agniti ne Des. Haec omnia necessario cohaerent, 'proprii effectus vere cognitionis Dei.Qtii enim voluntatem Dei soctus est, in omni

44쪽

EPIST. PAULI sapientia Scit iidentia spirituali, is digne Domino ambulare studet, ambulat autem digne Domino, qui ipsius voluntati studet per omnia satisfacere Qui ambulat digne Domino, is haud dubie Domi no placet: hi Domino placet, suo opere fructificat magis: Qui fructificat, is latinc fructum reportat, quod crescat in cognitione Dei magis, donetur spirituali robo Te,tolerantia, Patientia,gaudio,ideo sequia

Omni robore roborati, IUXσta potentiam gloriae ipsius, in omni tolarantia dic patientia, cum gaudio.Qtii vires nostrae adeo diminutae sunt c debilitatae, ut nobis relicti nihil dignum Domino faciamus, nec possimus fructificare, nisi quae sunt mortis. Fructus enim radicem sapit. Ideo nunc addit de facultate fructificandi, quae nobis suppeditatur a Domino, qui secundum gloriosam suam potentiam nos robustos di validos reddit, ad ea praestanda, quae S ipsi grata sunt nobis salutaria, ad omnem tolerantiam 5 patientiam cum gaudio. Tot

45쪽

AD QOLOSS. Tolerantia est, qua ferunt pr praesentes

aerumnas Patientia est, qua patienter ex pectant liberationem. ακροθουμι enim

ad verbum longanimitas est. Cum pati dio, scilicet spirituali, quod concipitu: ex fiducia in Christum,4 ex spe liberationis. Huc pertinet promissio Domini Matth: Beati, qui persecutionem patiuntur pro pter iusticiam, quoniam ipsorum est re gnum coelorum. Qui igitur patitur, etsi gemit subcruce, tamen gaudet intuensti herationem promissam, d est beatus pro

Pter euentum.

Porro, haec perioch a graphice depin git, qualenam debeat esse piorum studi Um, nimirum, ex verbo discant volun talem Dei, petant robur praestandi ea, quae imperantur, ac ita fructificent, crescant b, donec suum cursum absoluerint, de ad

metam peruenerint.

Secunda Epipoia pars

UT sibi viam sternat ApostoIus ad se

46쪽

EPIs T. PAVLI exegeticam esse dixi. Continet autem pI nam descriptionem Christi, e commemorationem bene ciorum ipsius, ut ita non solum confirmet doctrinam Epaphrae parochi Glossensium, verum etiam plenam Catechesin tradat de Christo eius biene, sicijs, aduersus omnes corruptelas Iudaicas E alias, quae tum contra personam, tum contra officium Christi eo tempore par Oebalathir ad obruendam lucem Euan OI . Porro, huius descriptionis hic est o do. Primum, gratiam Patris coelestis erga nos describit. Deinde beneficia Christi commemorat, describit Christi pers nam .d iam accommodat ad υποθεσilo, Chrisii beneficia communicata Colossensibus, Ostendendo ea ad omnes, qui Christum fide recipiunt, pertinere. Venit enim Christus ad seruandum, quod perierat. Hinc dilabitur in commendationem ministerii verbi, per quod illa beneficia nobis osse

runtur.

Gratias agentes Deo 8c pas

si iliunia

uti t

47쪽

trierat. Fit

Iatione, discamus marestatem Dei intuer eius praesentiam ct omnipotentiam cogi tare, unde in cordibus nostris timor Dei concipiendus est, ne tantam maiestatem ostendamus. Ex posteriori, nempe Patris appellatione, discamus affectum Dei paternum erga nos, unde in mentem primum nobis veniat, quod per nigenitum Dei filium in hunc dignitatis gradum si mus euecti, quod Deum habeamus patrem, ac ipsius censeam' filii Deinde ex hoc paterno a flectu accendatur in cordi-hus nostris vera erga clementissimum patrem fiducia Sic enim decet, Ut noticiae respodeat affectus S actio, unde fit,ut doctrina non sit ociosa contemplatio,sed cor da penetret, bic Varios motus pro doctrinae diuersitate excitet.

Qui idoneos nos reddidit, partem sertis sanctorum in tua

Causa gratiarum actionis est alen fici j patris coelestis, qui nos reddidit id . neos ad participandam sanctorum haer ditatem in lumine, id est, in regno Christi. Hic primum obserua, quod nostrae salutis

48쪽

EPIs T. PAVLI principium sit paterna patris coelestis gratia Deinde, quod ex nobis piis minimὸ simus idonei ad tantam haereditatis participationem, qui natura sumus filii irae, de in tenebrarum regno Propter peccatum constituti. Humiliemur igitur ac seponamus omnem arrogantiam, prostrat nudi coram patre coelesti, Si certa fiducia expectantes a Deo, quod adeo phteriae Promittit.

Qui eripuit nos de potestate

tenebrarum, transtulit in re ignum filii dilectionis suae.

Expositio est praecedentis sententiae. Apertius enim Sc clarius, quomodo nos Deus idoneos reddiderit, vi essemus con sortes sanctorum in lumine, exponit ob serua αντιθεσι a duorum regnorum, quo rum ALTERUM est tenebrarum, id est, ignorantiae Dei, uetus,exitii, perditionis, cuius princeps est Satan, in quod regnum propter peccatum totus mundus demeressus est. Hoc regnum,ut it J munitur,am hitur flagitiis, turres habet crimina de arma quarumcunc turpitudinum molimina: Ita ipsius potestas in mortem damnationemque uilis sicla edi Igali, et Asitu illi o tigitillic in hoc eqrio lauite i

49쪽

: otestate illi mei

AD C OL GLnem l eorum,qui sub Satana principe militant tendit. ALTERUM regnum est regnulucis,id est, noticiae Dei, gaudii, liberationis 5 salutis, cuius princcps est Christus, in quod regnum ex sola Dei gratia transferimur. Atq3 ideo addit Paulus, in regnum filii dilectionis suae. In Christo enim filio unigenito coaeterno, caro nos lia het,in hoc elegit, in hoc vocavit,credentes adoptauit Sc iustificavit,in sui nominis glo

riam.

Porro cum dicit, Filii dilectionis suae, plus credo Paulum voluisse insinuare, quam si dixisset,filii dilecti. Nam di filium de substantia Patris, de eundem causam L se, cur Deus nos diligat, hoc Epitheto haud dubie si nificat. Nos enim sumus dilaciti in ipso, ipse vero patris dilectio est, vi unigenitus filius, de substantia patris

ab aeterno natus.

In quo habemus redemtioonem, per sanguinem ipsius reo

missionem peccatorum. Modus translationis nostri in regnum Christi exprimitur. Autor est filius Dei Iesus

50쪽

EPIST. PAVLI lesus Christiis patri obtemperans Meri tum est sanguis Christi, hoc est,hostia pro- Piciatoria, qua omnia peccata mundi re Piantur, iuxta illiis: Ecce agnus Dei, qui tollit peccata mundi. Item,Sanguis Christi emundat nos ab omni ανομία. Cum hoc preci pugnat uniuersa doctrina P Pae, de satisfactionibus, meritis Z indulgentiis S c. Redemtio huius satisfactoriae hostiae S fruetus, est remissio peccatortim, hoc est,absolutio seu iustificatio a peccatis, quam oportet fide accipere. Hic rursu Sxuit, quicquid homines de salute conse quenda comminiscuntur, extra Christum. Ad huius loci uberiorem declarationem referatur tertium caput ad Romanos, ab hoc loco, Nunc autem sine lege iusticia Dei Sc.us,ad finem capitis.

Qim est imago Dei inuisiis

bili S.

Summam beneficiorum Christi pro Nime praecedente sententia complexus est, iam personae descriptionem iustam aggreditur, ac Primum ostendit, quae sit natura

filia Dei. Deinde, quanta potentia sit ipsi ii . Terrio,quale sit regnum Uus peculiare. Vt