Commentarivs in epistolam Pavli ad Colossenses, scriptvs a Nicolao Hemmingio

51쪽

i , Ut autem naturam fit a Dei ostendat, vo- iapi cat eum imaginem Dei, id , non simpli - ὸ Rulla citer, sed Dei inuisibilis. Hoc ut dextrὸμ de, si intelligamus, ordine haec excutienda sunt. ipyiselli Primum quid sit imaa,in aenere Dein ' Ai3 Lua de quid, quotuplex ui sit imago Dei. loctrinas, Tum, quomodo Christus sit imago Dei, 1 2 nihl quomodo in Christo imagine Dei, D listabili iis inuisibilis, reddatur quodammodo DCtatorum, sibilis. Postremo, quid fides cum doctri-ida locatis, tum consolationis Sc exhortationis sic ruitis hinc capiat. ibi cost di

Christur Imago quid sit, non est obscurum Est

o vidi eniim rei alicuius eXpressio seu repraesent thristo io,idi cum in anima hominis, tum extra in obtuti animam. Cum enim mens humana cogi tat aliquid, imaginem quandam res veluti pingite delineat, ut quoties cogitat alita iis hominem notum absentem, mente quasi detineat corporis figuram, quam in

tuetur de absente cogitans. Ad eundem modum pictor manu exprimit delinea, menta corporiS,cuiuSimaginem pingi Vt

φρὶ absentis formam, quantum fieri potest, re' lustring ferat Sc repraesentet picta imago. Hanc propriam significationem ima xinis indili ' manifestum est, quam appellationem Ver-

siti

52쪽

modo umbras quasdam tenue tanto reIcbsideremus ac vocat Imaginem Dei, quae

ipsum Deum repraesentatis refert. Sed haec duplex est, naturalis nimirum, S gratuita Naturalis Dei imago in solo Christo si , S cst duplex, Estentialis, S per gloriam virtutis . Essentialis est eiusdem Lsentiae cum patre, coaeterna ct coaequalis. Vt enim in nobis cogitatio format imagi ne rerum, de quibus cogitamus: Ita Pa ter aeternus sese ab aeterno intuens S cogi rans, gignit imaginem sit. Sed nos non transfundimus substantiam in imagines illas in mente formatas, quae reipsa sunt si hitae Sc evanescentes actiones. At Pater aeternus ab aeterno gignit imaginem,cΟm'

municata ipsi essentia . Hanc essentialem Dei imaginem, hoc est, Christum domi num Epistola adHebraeos vocat chara dierem substantiae Patris, hoc est, imaginem substantialem, qua filius esio cos, τιος cum persona patris, vocatur Sccio in ea dem ratione. Vt enim in nobis imago concepta est λογω, id est , vel bum mentale: ita filius Dei λογω est aeterni patris, ineffabili ratione communicata est entia ab ae

terno. Imago Dei per gloriam virtutis quam

si ulli

53쪽

quam Epistola ad Hebraeos απα ασμα ride Qς x est, quae refulget in Christo k isti operum diuinorum virtutem, in quathloe ii, i per gl*dulsit is dat iliad patris coelestis potentia gloriosa, ct vo luntas paterna conspicitur. Ita enim se totum in Christo patefecit Deus, ut in ipso immensam suam honitatem, sapientiam, virtutem ac λωθρωπιαὶ erga genus humanum, in solidum declaraueia. De hac imagine loquitur Dominus Iohan I .Phi

lippe, qui videt me, videt is Patrem. Et quoniam virtutis smilitudo , inquit Hilarius non potest esse dissimilis natu rae,recte e virtutis similitudine essentiae si aluntli militudo concluditur. Virtus enim Chri R sti praesentis diuinitatis visibilis est ima om mT' Deus nobis, per se inuisibilis, ζο dammodo redditur visibilis. Nec potest haec virtutis gloria Prophetis aut Aposto-xat chara lis tribui, qui diuina opera ediderunt. Non ti, in i enim propria, sed Christi virtute inuo is catione id fecerunt, ad confirmandam i illo Christi gloriam. Atq3 ita Christus est ima

imago sol O terna aeterni Patris,primum per es ei in; atit am, deinde Per virtutis gloriam. alii 'si.

Eina ab a Porro, imago Dei per gratiam ea est, iij Hi ui secundum quam Primus homo factus de

54쪽

EPIST. Isormatus fuit, iuxta illud Genes, Faes mus hominem in imagine nostra,d secundum similitudinem nostram. Haec imagore lapsum Adae abolita est, in Christo rursus per regenerationis gratiam repara tiar. Qtiare eX reparatione iudicandum est, quid qualis p fuerit illa imago Paulus ad Ephes A. in hunc modum scribit: Depo-

Dite iuxta priorem conuersationem vere rem hominem, qui corrumpitur iuxta cCncti piscentias erroris. Renovamini vero spiritu mentis vestrae, ct induite nouum hominem, qui secundum Deum creatus est, in iusticia S sanctitate veritatis. Et ad Colosi 3. Exuentes veterem hominem cum actibus sitis, de induentes nouum, Ut re-xiouatur in agnitione Dei, secundum imauginem eius,qui creauit illum. Ex his duo-hus Pauli testimoni j perspicue intelligi Potest, quid qualis , sit imago illa, iuxta

quam conditus fuit primus homo, quae eadem reparatur in homine per Christum. Primum i lac hic consideretur αντιθεσις noui dc veteris hominis Deinde quid si gulis tribuatur, ex quibus clara concluditur imaginis definitio. Verus homo ex tra dubium est viciosatas omnis, quae irro

Psit in hominem per lapsum Adae NouuS homo

55쪽

lae et a

s fossio, a

non rapit tib

AD COLOss. homo est, qui per regenerationis gratiam

nascitur. Veteri homani tribuuntur error, concupiscentia, prauae actiones Nouo tribuuntur agniti Dei, mentis renouatio,

sanctitas, iusticia dcc. Cum ergo nouus homo ab imagine Dei dicatur,4 nouus homo sit, qui e regenerationis gratia nascitur, sequitur imaginis huius reparatio nem esse spiritualem regenerationem, qua mens agnoscit Deum, voluntas Deo ob temperat, Sc affectus omnes Deo in obseis quium addicuntur. Proinde imago Dcaesi summa integritas mentis agnoscentis Deum, cordis obedientifico S af ectu una Deo subiectorum Auti si placet bro Uius,in hunc modum: Imago Dei est vera mentis lux seu noticia de Deo, voluntatis decordis convcrsio ad Deum, ac libertas voluntatis, qua De libere obtemper mus. Et debet haec imago dupliciter conrasiderari. Primum in Christo homine, id lκα trioχbs, ct est summa integritas mentis, cordis, affectuum, ait adeo omnium virium in Christo homine, qua Deo consorinis,st. Deinde in ath hominibus colideratur imago et,que in regenerati quident in dies illustrior, post Vero rcsurreetionem perficietur, quando non solii cnte,

corde a affectibus, Verin etiam corporibus

56쪽

PAVLIChrito conformes erimus, quemadmodum Paulus a. Corinthiis S ad Philip 3. docet. Porro, quod Paulus I. Corinth: II. virum imaginem loriam Dei dicat, id alio fit sensu. Non enim pertinet ad sanctitatem Sc puritatem cordis, sed ad externam ordinationem Dei,qua vir mulierem antecessit, In qua re gloria seu imago Dei quodammodo conspicitur, quemadmo dum in omni princiPatu. Iam doctrinae colligantur necessariae, cum ad nos confirmandos, tum ad confutandos aduersarios. Primum igitur ex

eo, quod Christus dicatur imago Dei, qui est inuisibilis, colligantur duae do, trinae. Prior, quod Christus sit natura Deus, est enim naturalis Sc substantialis imago Dei.

Deinde, quod Christus sit alia persona a Deo patre. Nel enim ipse sibi inquit Hilarius imago est quisquam, sed eum,

cuius imago est, necesse est, imago deo monstret. Imago etenim est rei ad rem coaequanclae imaginata S indiscreta similitudo. Est ergo pater,est de filius,quia imago patris est filius. Et qui imago est, ut vere imago sit, speciem necesse est S naturam,

vlli lociis ci

57쪽

ibi inquil

latrem st

agoti,ir- OLius. se habeat autoris. Haec Hilarius Praeter ut hic locus confirmat articulum nosti fidei de filio Dei: Ita refutat Arianos alios haereticos, qui de Christi natura persona peruersia docuerunt. Consolatur Spio hic locus, d fiduciam in ipsis a ger, quod Vere sint recepturi amissiam per Peccatum imaginem Dei. Monet in ut in- dies studeamus, quo haec imago maris magis i in nobis refulgeat,quod fit u co annocentiae,iusticio sanctitati, reliquissique virtutibus Christum induti, studin

muri

Primogenitus omni creas

vinatiuitatem Christi Hernamilcroaturae actura secernat, ante omnem cre turam eum genitum testatur. Dicitur enim primogenitus omnis creaturae, quia ante omnem creaturam genitus. Vnde in

ligatur' aeterna eius a Patre enitura, quod minime inter creaturas ii nume eludatur. Quicquid enim rerum exist tvel in creaturis ponendum est, vel extra omnem creaturam. Si est extra creaturam

omnem fuisse necesse est an re omnem crea turam,

58쪽

turam, quod soli aeterno Deo conuenit,quaest Pater,λόγω dc Spiritus sanctus. Qua cum filius Dei hic primogenituSOmni Screaturae dicatur, equitur eum minime in creaturarum album cogendum esse, ut Qui velliti primogenitus ita Scunigeni tus sit filius Dei, solus ab ess entia Patris ab aeterno genitus. Hic igitur observemus discrimen inter Christum d creaturaS. Item inter Christum filium Dei unigeniatum, de alios non natura, sed adoptione filios qui nascuntur quidem a Deo, non a men a substantia Dei, sed per regeneratio nis gratiam cum in Deum credunt,ΙOan. I. Dedit potestatem, filia Dei fierent, qui credunt in nomen eius. Hi ergo incipiunt esse filii, qui antea non erant. Ille primogetus ac unigenitus Dei filius ab aeterno est aeternus filius per naturam.

Quoniam in ipso creata sunt

Omia Iaa Ratio proxime praecedentis propossetionis ab ordine causarum Sc fleetuum. Omnia per ipsum creata sunt. Ergo ipse est ante omnia. Nec enim fieri potest, ut causa suus effectus sit prior . Praepositios a causis stilles. al

' qua i

59쪽

ab ala ol

, hac pro pi ponattir, mox enim an dem sententiam repetens δια buetsi dicit, ut ad caiisam efficientem referatii se medium, per quod omnes res sunt con

Quae in coelis 3 quae in

terra. Amplificat rationem diuisione en ris, quae diuisio ab applicitis seu locis,

Tum creatarum sumta est. Nam coelum terra receptacula sunt creaturarum.

Subdiuisa a rerum qualitate. Qui quid rerum est cum visibilium, tum inui libalium in coelis Scin terra, per Christum conditum esse.

Sive throni, siue dominatio ines, siue principatus, siue poteis

stateS. Omissa priori rerum, nempe issibi Luna specie alteram, quae est rerum inui- iiDilium subdiuidit, ne quis eximeret angelos, aut alias creaturas eximias Dei in uisibiles. Ponit autem hic quatuor, ces, quarum Primum sagnificata signa

60쪽

EPIST. PAVLI ho Deinde, quid Paulus ex his concludi velit, ostendam. Θοovae proprie significat sellam seu sedile, deinde καρο ξοχι lium iudiciarium,seu palatium regale,Vnde metonymice ipsam regiam dignitatem

significat. Psalm: q.Thronus tuus Deus ii seculum seculi. Interdum per thronos, maiestatis diuinae nuncios, nimirum angelos intelligunt, quemadmodum hunc

praesentem locum vetere interpretantur. Reliquae tres voces sunt, dominationeS,

Principatus, potestates, quarum Prima si gnificatur relatio superiorum ad inferiores, qua domini subditis dominantur cimperant. Altera significatur principatus ipse seu eminentiae dignitas. Tertia, ius im-Perr notatur. His appellationibus non distinguuntur angelorum ordines,sed potentia dc gloria Dei indicatur, qui per angelos agit. Hi ideo potestates, dominationes c principatu dicuntur, quia eXercent potestatem sibi a Deo datam per Christum, per quem creati sunt. Sed quo haec speetant Paulus hac distributione omnes creaturas In ordinem cogit, de subiicit ei,

per quem omne creaturae sunt conditae,

ido ut emineat diuina Christi gloria, qui

cst primogenitus omnis creaturae.

Omnia