장음표시 사용
351쪽
fraudulenta commercia procul abigunt. Quod si astrologi imposiores uera praedicentes, a D2mone, ut dicebat Augustinus, edocentur quanto magis Geomantes' ars profecto publicis edictis
cum repullulare noliris temporibus uideatur; extirpanda, sontificiis censuris ab orbe uniuerso euellenda, profligandaqu petiitus: de qua pudet me uerbum fecisse. Sed clim nostrae disputa lationi Sordo exigeret, ut de illa etiam a nobis sermo aliquis haberetur ueniam facile a legens bus me impetraturum confido si ubi de uariis diuinandi generibus disserere cogebamuri illius quoque mentio irrepserit quam breuiSsima.
Ad ultimam constri nationem , quae ex Physiognoianorurn praedictione procedit,& ex Philosopho, ex Theologo, respondetur P ' X X Xa X.
ULTIMAM confirmationem , quae ex Chiromantum Physiognomorum praedictione procedit, responsiuri, illud dicimus; quod libro siexto Ethicorum cap. ultimo, & libro primo de Hiltoria, clibro secundo de Partit, animalium cap. Ii II, tradidit Aristotclesi ante Arist. Plato in Timaeo;& post utrunque Galenus in lib. Artis paruae, ubi, initia,' propensiones irae, uel libidinis, quas ortui a corporis tena peratura, asseruit, non esse more eoS, de
quibus Philosiophi disserunt, affirmauit Maffatim in libello, cui titulus, de A
nimi morum,&corpore temperamenti mutua consecutione, declarauit; quod pro subtilioris, uel crastioris languinis, oro temperamenti eiusdem ratione, mores quidem animalium cunctorum in unitier sitim Ied hominum praesertim uariari contingit Nobis propterea a natiuitate, uel etiam a conceptione, ex humorum complexione . temperamento sanguinis praesertim, ex totius corporis crassi temperatura, uirtutum omnium, ac uitiorum inesse, ueluti seminarium quoddam, si ertiit. Quapropter quibusdam exterioribus signis, si praesertim plura fuerint requisita,& inuicem collata, quae consentiant es uno nanque signo non est quidquam temere pronunciandum 9 mores hominum etiam staturos, quadam physica ratione, praecognosci, a peritioribus eadem praenunciari, ac prophetari, non negauit Arist. ; nec negaret Theologus.
Quod si signa omnia, uel plurima uni significato suffragentur; audentius etiam illud praeligni hcari, ac praenu iactari poterit non tamen ea sunt ab origine in complexione&crassi uirtutum seminaria, uel uitiorum; quae uel naturae quadam neceSsitate germinent; uel nos omnino perurgeant.
Sed quae exculta tantum emergant; neglecta uero frigescant, Miaceant atque quae ad uirtutes, uel uitia solum alliciant Minclinent, non autem cogant. Apuleius propterea libro de Philosophia ex Platone, hominem , ait, ab stirpe ipsa, neque abiblute bonum neque malum nasci; sed ad utrunque procliue ingenium esse; habere quidem emina quaedam utrarumque rerum, cum nascendi origine copulata; quae educationis disciplina in partem alteram debeant emicare. Recte
igitur Pythagorei ut super Alcibiade tradidit Procluso per figna in corpore constituta, non de ui
ta, edde uitae aptitudine iudicari posse dicebant. Proditu in nanque memoriae est, Puthagoram, Mnesarchi filium, priusquam in disciplinam suam adole centes susiciperet, consiue uille illos Φυσιο- γ αειν , hoc est, exori S manuS, singularum denique corporis partium habitu perscrutari; num ad philosis phiam essent apti quoniam inuito genio neminem erudiendum esse dicebat Socrates Cut tradiderunt quidam' Platonem erudiendum quam libentissime ulcepit; quod ingenii eius excellentiam, ab exteriori facie conspicatus suisset; cumque esse illum cygnum, qui in Aiacademia Cupidini consecratus, aduenoclita per ibmnium euolauerat; atque in suo gremio resederat; ac mox pennis coelum petierat; hominum, Deorumque animum cantus suauitate ad sed mulcens Ari ythagora,&Socrate, nec Plato, nec Aristoteles dissenserunt. Caeterum uitio sam prorsius heptam naturam superare nos posse: turpem ac inhonestam, in honestissimam permutare, arbitrii nolia. potestate,&ratiotae, ac melioris uitae consuetudine, Peripatetici ut tro confitentui. Namri libro decimo Ethicorum cap. X, lib. septimo Politicorum, Malibi pluries asseruit Aristotcles, tribus modis bonos homines fieri, Natura, consuetudine, doctrina siue ratione. Nostrum est enim insitas nobis, connataSque a prima origine, ad uirtutem , pro pensiones, surdio, diligentiaque excitares, ouere , ac confirmare; incitamenta ad uitia , aris ciuSque uehementes, Minconsiderato S, aut reprimere, ac ueluti sulfocare doctrina , assuefactione, cultuque diligenti, priusquam adolescant,4 confitanentur, aut ita domare compescere, ut imperio rectae rationis subditi, intra suas se metaS contineant; rationi obtemperent. Quam autem ingens in morabuSnoliri S , habeat momenta in studium, Sconsuetudo; si ex multis quotidie experiri; innumeris retroactis exemplis decl. trare ualeamus; omnibus nihilominus praetermissis, unico Lycurgi illius spartanomun legislatoris ab oraculo Delphico numen in certum appellati, exemplo declarabimus,& ueluti prae oculis demonstrabimus igitur Lycur
gus ille geminos, ex iisdem parentibus, catulos suscipiens, haud similibus educauit moribu S. Alterum
352쪽
terum enim helluonem, luxuriaque solutum; alterum indagine sagacem, is enationibus idoneum reddidit. Postea cum aliquando Lacedaemonii unum in locum conuenissent ad parandam inquit9 uirtutem, uiri Lacedaemonii, ingens est momentiani consuetudo, disciplina, doctrina &uitae inlli tutio; quam rem exemplo uobis mani tam uehementer faciam . Duo subinde catulos istos adduxit; adductosque dimisit: ctimque ollam in medio leporemque coram os posuisset; alter quidem in leporem , alter uero in ollam , magno impetu irrupit. Quum autem Lacedannonii nondum, quid nam id sibi uellet, coniectarent aut quamobrem catulo ol tentasset. Hi ambo dixit iisdem orti pareritibus diuersam uitar consuetudinem assecuti alter gulosus alter uenator euasit. Nulla nempe est tam uehementer ad uitia incitata natura quam fi cnare non possit humana diligentia, seu crior disciplina, leges, poenae, praemia, exercitia . consuetudo. Haec enim ad recte rationis obedientiam hominem adducunt 4 ad uitam id briam, ionestam illum assuefaciunt. Quod non in animitantum, sed etiam in corporis uitio tacite intueri possit mus. Multos nanque qui admodu ira fuerunt tralatu filiarii ut de Herodoto literato tiro refert Aristoteles sola uictus diligentia, consilietudine annos centum impleuisse legamus. Quamobrem Zopyrus quidam in Physiognomicis peritissimus ut libro de Fato tradidit Cicero, quod
item lib. de Fato cap. ii I, Alex Aphrod confirmauit clim Socratem conspexis et imulta de ipso, ex arte, mala pronunciauit, ut quod stupiduceis et Niardus quoniam iugula concaua non habebat Insuper quod esset mulierollas; in quo Alcibiades inquit Cicero cachinnum dicitii rsustulisse; Malia id genus multa. Qui cum inter diuinaiidum a discipulis Socratis, quibus ciuidem mores innocentissimi, uita probatissima comperta erat, irrideretur; dixisse eis Socratem , scr-tur me hominem irriderenta talem enim a natura constitutum fuisse; qualem opyrus illis depinxerat: talem uero ex Philoli, phiae studio esse; qualis ei idem ex consilietudine uidebatur. Stulphonem ursius inquit Cicero Ticinus lib. I x, de immortalici animorum, cap. Ii . legit Alciphonem Megaricum quendam acutum Philosophum, probatum hominem, eius a miliares ebriosum , mulierosum fuisse, scribunt; non ad uituperium ted ad laudem potius quod naturam uitiosam suam sic edomitam, compressam ab eodem doctrina suisse dicant; ut uinolentum illum, aut in eo libidinis uestigium uiderit unqiram nemo. Non ne Xenocrates, Demosthenes cleantes natura impeditnenta labore S diligentia repusserunt Xenocrates ingenio tardissiimus erat; sed studio maximus in Philosophia extitit Demosthenes, iteram pronunciare uix poterat; iugi exercitio uitium emendauit CleantheSobtusiis erat ac bardus, sed labore Mindu stria in uirum doctissimum euasit sed ad hanc dubitationem hactenus.
Tanguntur duae dubitationes, in alterius Blutione, cur libellus iste sit de Fato inscriptus, declaratur; huic disputationi finis tandem imponitur.
L, Ii,4 ea omnia quae in princ nosti ae disputationis, in euentibus cunctis ineuitabilem necessitatem persuadere uidebantur. Et iam labori nostro extremam manum imponere poteramus. At quoniam nonnulla supersint, 'tiae adhuc lectoris animum mouere sorsitan potuissent ideo, ne quid in hac disputatione, a nobis desiderent litidiosi, addidimus ueluti totius operis fastigium culmen huius libri quadragesimum, Muniuersiae nostra disputationis ulti num caput in quo duas dubitationes, quae lectoris animum subire potuistent, dist luere proposivimus. Dubitari igitur ab aliquo poterat, primum, cum alia obiectiones omnes& physice, theologice dissolueriinus cureas rationes, confirmationes, quas pro Fato, pro rerum, eueniti uin omnium necessitate, libro tertio, in quo praecipue de Fat eginuas, adduximus: non etiam iuxta theologicam ueritatem, sed tantum ad Physicorum opinionem , diluimus 3
Sic, NDo, cur tractatum istum de Fato in cripsimus & huius quidem posterioris dubitationis rationes pili rimae adduci postlint. VN A quoniam uocem hanc Fatum ut supernis diximus repraehendunt Theologi : sancti patres ab auribus fidelium abigere illam conantur. unde B lio m. lib. tertio Aduersius gentes cap. x C illa, Quoniam , inquit, crina infidelibuS ncc nomina debemus hab recomirnunia; ne ex consortio nominum possit sumi erroris occasio, nomine fati, non est a fidelibus libere ut dum. UT DR A , quoniam tractatus huius una tantum, Milla fati breuis portio Fato dicata hiat; non debet autem idem titulus esse totius partis. TsRT A quoniam si titulus libri insci priorium itura parte; debet stam luci a maiori, uel a praestantiori parte. At haec inscriptio a neutra sumpta est. Non ouidem a maiora, ut paulo anter V . dictum
353쪽
dictum fuit, non a praestantiori, quum diuina prouidentia sit Fato longe praestantior tum quia E illa est causis, Fatum et tectus ponitur tum quia illa in Deo, Fatum in rebus ipsis constituitur.
CONFIRMATUR, quoniam fatum non est nisi pene Silanam quorundam hominum opinio nem at diuina prouidentia in rerum natura consistit, quidem maxime: ab ea igitur, non au tem a Fato, fieri debebat huius nostrae tractationis inscriptio.
D priorem dubitationem, dicimus, quod non disti ultatibus omnibus in hac uel alia nostradi siputatione contingentjbias, physicam seorsinna & theologicam res onsionem adhibuimus; sed uel theologicam tantum ubi physicam non habuimus sicuti in libro nostro de Humano libero arbitrio; ea potis simum parte, in qua de Praedestinatione, de reprobatione agimus, patere potesti uel physicam tantiim ubi Theologus a naturali Philoispho non dissentiret; si ad eas
difficultates respondere cogeretur. quod secimus tum in aliquot aliis, tum in dissoluendis illis ambiguitatibus quae in libro tertio, in quo de Fato peculiariter considerauimuS, Occurrerunt. Eas enim ad illas dii 'cultates afferret Theologus responsiones, quas nos ex Philoisphis, Peripateticis prassertim attulimuS , praeterquam ad eam , quae ex necessaria priori S suprena aeque men . itis, causis operatione, procedebat. Ab ea nempe dissicultate facillime se dissolueret Theologus, qui Deum optimum nulla necestitate; sed libere contingenter ad extra operari, rectissi-ine affirmat. F D posteriorem dubitationem soluendam, notandum illud, quod Aristotelis interpretes sere omneS, AleXander, Ammonius Ioan Gramm. Simplicius, alii in multis locis tradiderunt, libri cuiuslibet insicriptionem a copo, ab ipsa libri intentione esse petendam ut libri titulus ipse, quid in illo libro consideretur, modo quodam .Laconica quadam breuitate doceat,in
praemonstret. Cum igitur auctoris in uniuerso hoc opusculo animus esset inuestigandi, An res, rerumq; euentus e causis sui S ineuitabili neces Sitate, uel contingenter proficiscerentur ostendendiq; res, ierum euentus nulla ineuitabili necessitate, quae ineuitabili S necessi itaS, uno nomine Fatum communiter appellatur, sed uel fortuito, temere, uel saltem contingenter uel etiasi necessario, non necesi ita te absoluta, sed suppositionis et conditionis euenire. De fato propterea quod haec quaestio cista dis utatio undiq; fatum concernat illud inscribi auctor uolui. Hoc igitur praemisib facile erit singula obiectioneS tollere.
Ai primam,&uocem ipsam, in eo sensu, quo ea uulgo,& communiter sumitur, damnent Theologi , in eo tamen sensu, quem reuera uox ipsa fatum significat, quo eadem uti deberent omnes, non illam damnant, sed recipiunt Boethius nempe diffiniuit fatum. B. Thom. fecit quaestionem niuitis articulis distinctam in prima parte, Mopusculum, quod inscripsit de Fato, quod non secisset, si prorsus soret uox fatum abiicienda. Eiusidcm tituli libellum edidit Gregorius Nyssenus uir doctus iuxta ac sanctus. No Sigitur, ut in suo deinde sensu, ea tandem uti assuesca finias , ad declarandam uocis significationem, ad ostendendumq; in quo uero, legitimo sensiusumi possit, multum laborauimus, demonstrauimusq; ad quem modum catholici fatum reci . piant & quid per satum intelligant; quo modo uniuersa, quae fiunt; Fato fiant nulla tamen ineuitabili necessitate, ut illi putauerunt Ethnici, qui de fato aliquam existimationcm habuerunt. A alteram, .si in libro tertio, praecipua fiat de fato consideratio; totius tamen opusiculi scopus it diximus Min tentio est in uestigare, utrum in iis, quae eueniunt, sit ineuitabilis illa nececsitas constituenda quam Stoici, qua 1 vulgares fatum appellant totum propterea tractatum defato iure nuncupandum diximus. A tertiam, si de diuina prouidentia per se, idest quatenus diuina prouidentia est; intractatu nostro consideratum sui siet momentum certe haberet maximum dubitatio, sed quoniam de illa non per se, sed per accidens; quatenus uidelicet uidetur illa multis humanae libertati, Meuen- tuu contingentiae, temeritati obstare, hoc est quatenus principali intentioni, euentuum ne cessitatis, uel contingentiae inquisitioni deseruit, considerat se per quam opportu uum fuit,ideo non ab illa, sed ab ipso fato quod illa indagatio fatum concernat iure libelli sumpta est inscriptio. A confirmationem, dicendum, quod etiamsi fatum nullum esset nec constaret nisi aliquorum opinione, cum tamen Scopus fuerit considerare,an euentus fato eueniant, Min eisdem ineuitabilem, quam Stoici, aliquot alii somniant, necessi itatem euertere tractatus recte propterea, de Fato fuit inscriptus . Alexander nanque, Cicero tractatus suos , in quibus aduersus iatum disputarunt; illudque nulliani essedockissime demonstrarunt; de Fato, ut patet, inscripserunt. Nos autem multo magis ita libellum hunc inscribere potuimus; qui non tantum fatum Stoicorum,d Mathematicorum it illi fecerunt euertimus sed fatum etiam in rebus cunctis asseruimus: non quidem quale Stoici, mathematici; immo nec qualectiam Peripatetici illi nanque in rebus uniuersis; isti uel in aliquibus , quae tantum a natura fiunt, in stuperabilem necessita icasseruerunt sed quale catholici posuerunt, qui Deum Opt. Max res cunctas temperare earum
procurationem habere; de illis ab aeterno statuere a sine ad finem sertiter singula attingere; m
354쪽
nia denique suauiter di onere euenireqtie singula Fato 'oc est pro diuinae uoluntatis determinatione docuerunt ad quem moduni autem de rebus singuli illa decernat, unumquodque Fa to eueniat, superius longiore oratione iam ostendimus demonstrauimusq; praeterea; quomodo cum iis diuinis decretis,&cum isto catholicorum Fato temerita S, contingentia, humani arbitrii libertas,&quidquid etiam in brutis est spontanei, stare, commode queant; quantum ab eisdem omnis ineuitabilis necessitas abstedat.
As C sunt Illustrissimi ac Reuerendissimi S. R. E. Card GON ZΑ-cis amplisis quae nobis hoc tempore, de rerum euentu de Fato, de diuina prouidentia, de aliis quibusdam, quae ad eorum considerationem necessaria erant, hoc est de diuina Prascientia, de Prophe tia, de Oraculis, de multis aliis, tum ex Physicorum, tum etiam catholicorum Theologorum sententia, dicenda putauimus. Est prosecto res magna, atque praeclara; in qua multum nobis operae, atque laboris Misependii susceptum est. Meum enim fuit consilium, pro uiribus, In re tam ardua, tamque difficili, si non omnino, at aliqua saltem ex parte, doctis, eruditis uiris satisfacere quod ipsum si consequuti sumus id immortali Deo, a quo totum hoc profectum est tribuamus siminus, nobis ignoscetis, simulque memineritis, res multo difficiliores esse, quam ut plane explicari possint.
355쪽
RERUM, i VERBORUM MEMORABILIUM.
H AE HIS IX LIBRIS O, CONTINENTUR
INDEX LOCUPLETISSIMUS. BRAHAM captiose cum seruis
loquutus est. m. e. Ab Erat a materia uirtus, quae sua sunt negligere non potest.
buractu ea prae mesepossunt, statim instant s.f.
Achab mortemper prophetam sibi praenuntiatam dit . II 6. b. ccidens omneshbstantiae inheret. 3 o HActio en is rei cum fue 7ψ c tis agentisperstctioris non est per se propter rem itiorem. 3. e Cito naturam indicat. 36. - Οιonem propter ea sint, quaesiunt. 3 6. se cliones in specie secundum phassicos impediri tanpossunt. 8.e fctione in indiuiduo possunt impediri. 18. d. e fossus humanus duobus absoluitur. 8 8. Admiranda multasacit, qui agentibus patientia applicare nouit. qq. Adulatoribus atriae principum plenae sint qῖ geri quivocum, ut aequivocum, non ea aquivocum sed univocum. 48. bAer duplex. 61. d. er est de maxime nos alterantιbus. 6O. fe thereum unde dicatar. 23. b
Sternum est absolute, ct simpliciter necessarium.
Sterna multa esse negat Theologus sed unum tan- sum esse aeternum idem affirmat . II f Sterna multa at 'mant Philosophi. II e Sternitas non labitur. Ia . . ternitas est permanenssine successione. .fe te initas omnza temporum curricula complectiatur. 23. de ternitati ad sit in omnia. 27. ce ternum necessarium es. 6. he uum est instans permanens. 6.f Suo substantie omnes mensurantur, quatenus substantia sunt. 6.f. 97. d sen: Lma esnac. II S. e gentes causae omneues ulmateriam sibiplen ubi
Pere est hominiproprium. Δ7. Agere omnia dicunt Stoicia circunstantibus causis impulsa. o. hin qua dicantur. I L .finit unumquodque quod e l. 6.falterationa praeuta, iis cuiusq; generatione, cur requirantur. 3. a m. tre mulierem non prohibemur sed inordinat. amare. I a b
Te Anatome quis primus scripserit. 6oge obeas uesalius Anat praestantissimus . 3 8.a Ogeli quidam cisingulare curare dicuntur . 78.g- eli bonistura quomodo exacite cognoscat. II 3.a Agesi bona nos admonent. Iq7. e gelilom an inter se pugnent. 79 g uel boni nulla necessitate sed libera arbitri ρο- testate, felestamne bonism eligunt. Ia .b Angeli mali beneficiapraestando decipiunt. 79 fAngeli mali miseria damnatorum alicuntur. 79. Angeli quidam uationes curare dicuntur. 79.a.b.Gd gustis malishomines illi similes sunt, qui, miseri alienis et tantur. 79 fAnoe s homines curare, es antiqua opinio. 78 g. bAnoehrum curam Archangelis creditam. 79. dAmma Mundi multo modis appellatur a Platonicis.
e nima duodecim s berarium foris j pedissequi.
62. Animarum di odecim sphaerarum uugemina. 62.f.Animita phamarum duodecim IsindiprincipG appellant Platonici. I. bIn Animabi coelestibus , terrenis latere dicunt Platonici causas eventuum sicut insemineseget , ct in foribu rustius. Σῖ bAnimae secundum Platonicos ashris ascribuntur. 6o
Animam Dyra, mens es corpus instri, anima, in
Amma quomodo sit supra 'tum . non est supra fatum, se in Fato, subrato secundum Pla
Ammam rationalem libertate primant Stoici. 3 oh. 23I.b Anima, sicundum Stoicos, est ignis. 32. b. e mmae uehiculi secundum Platonicos, reisunt. I T. era Animo omnia quae sent, adtria, secundum Aria Zotelem, reducuntur. Io8. dAnimus nosteruacare dicitur septem modis, 2 qu bus Io8. be nimis morti proximus, fecundum Stoicos , uturos euentus magis diuinat. 3 7 dAmmalium mira stru tura. 37.b A petitis dasti utuntur,pro ratione rerum VPamtium. petiim secundum Flatonicos a cogitatione excitatur. 69
356쪽
. s. Axit, se situra ignorare. I sat
Apollosi dictum, Quod nolo malum hoc ago. quomodo intelligendum sit. IZq. a. quaesi maioris molis quam terra. 38.e qua terram cur non ambiat. 3 p. e.1 Aqua quo mag: mouetur stigidis reditur. 7 .gAqi a quaedam in saxum illud couertunt, quod eis inj itur. δεῖ ge quae quaedam colores eorum,qua eis injciuntur, permutant. 1εῖ. hArbitri libertas secundum Stoicos . at in uellectnolle. I. a. 2 37. be obitri liberas non statis uelle, nolle tantium. 3I. a. d. 937. h rbitri libertas non accidens. 37 .a Aristotela de auguribm, qua ab abys audiuerat, aliquando retulit. 13 3 f c istotele in esset ibin necessitatem, contingentiam, temeritatem asseruit. R. a
Ars austrtur cum eius materia austratur. 36 fArs quidquam non es lausine ratrone. 3 7. b
fra naturamsequitur, non autem assequitur. 7. b. e os trahit naturam. I 2. e
frie in his quaesiunt,non a causa, sed ab essectu valuargum utrem. 9 .h rte, quaesunt, ab humano arbitrio unt. 27 a
sint nulli sunt in Scytbia, propter immodcumsitim. 23. h in parui habentur in Azopto. 23. b sensus, sedissensus, ad agendum jecies quadam
sunt appetitus. 96. a Alsiensius, sedissensius sunt motus animi. I a sentire fidissentire, es uoluntatis. I 23 g
rologorum conieἱturis Catholici quidam Theologi, quantum tribuerint. 63. h. I 6 . a rotis idimnantes abinuicem dissentiunt. 63 b roriorum praedistione in duaspartes secari possunt. Iso. dAyprologos uera ducentes a malo daemone edoceri dixit Firmianus. 163go trologus particularia ignorat. 63. a Vrologii quantum attina ad scientiam Asronomii cunfla cognoscere ex corporibi is libi possunt. V. xxx V libra noniper totum. I sq. c. strobet imperat Lmonum illusiones, in se coelesti appellant. 62. g prolo idiuinatores per charisabulam designantur. Isoc.κ ira i maenis honoribus caruerunt. 6O. cog troibo multι in diuinando modestifere. 63 c
rologi quomodo uitia nostra diuinare possunt. V.
xxxii non libri per totum . 62. a
coni cereposunt. Cap. x libri noui, per totum
h tro is admittit multa a Llor, distulationis ratia; ct quae . Iso. be prodi is diuinantibi dei, quamminimum tribuedum eis. V. xxx III bbrinom per totu. 62ge a tyrologia sterilitιonum uanitates emanause, ι-
trologia minatoria damnat Porph3. 63.c. oed Astronomia multum conster admedicinam. 6O. ge comi Epicuri, non sunt atomi. 67. b De Atomis Democriti Plotinius Epicurus discn
Au tor quaecunque in hoc opere Scit, ud cιoperitioruvirorum 2 cacholicorum=bmittit. V. e
omniumperitiorum catholicorumi iudicι o. .e
Auditor . stotelem maxime inter philosophos sequuti est, ct quare. o. bAuci aeris circum iis qualitates Proemiunt.
I 2. d. g. hAuium canti, aut uola in obseruatio qua dis interdicitur, sequalis non interiucitur. 39 g
su lini Suessanus alta congessi potivi q. amigessit. Augurium di sidentiapeperit. III s
dit. 13 3b ugurio antiqui plurimum sisertint IF a. a
. urtium cordatin philosephin irririt fugurium Theo ι damnant. I Augurium pro naturalis no sum: ur. D. Jgb
Augures aruspices, enm furnator ex daemonum societate diuinant. I 2.
357쪽
Bonita diuina tristriam consideratur. 63 g dononiensimm mirum ingenium. T dBonum qui P. V. b. Ur 88 hsonum ipsum esZpraemiu humanorum actuum. 9o a Bonum secundum Platonem est rerum omnium causa. 6.c Tonum uoluntatem non cogit. 12 3 fBonum omne,primo excepto, mali aliquid annexum habes. 38.c Bonum duplex. 38.fBonum praenunciatum es minu gratum asy bBona omnia adsummum bonum tendunt. 89. e Bona malis praenare Cap. XVI. qmnis libri per to
Bona sunt etiam illa, quae boni uiri mala patiun- Lur. 87 ddonorum expectatione non tantumgaudemus, quantum timore malorum perturbamur. I I. Brutis rationem quidam tribuerunt. 3. hBrutis rationem,et oratione quidam tribuerunt.Q.b
Caliditas est qualitas uitae plurimum accommodata. P
Callimachus, Deos a uirisprudentibu fissis tos pu
Callimachus Deos negat. I. bcallimachus aduersus Deos obloquitur. a. bH Caniculae ortu multa quidam coni ciunt. 6O. e capro lac plurimumsisse emulsum. Is 3 Carneades motum animi sine causa feri existimavit. 93 bCUufer omnia, quiputauerint cap. III. Uristram; per totum. .g
seu quod aliterquam eri potest . I. cCasi quisieri quippiam concedit, errasidem uelnon posse non ieri, uel nonsecti quam i, feri posse
casi euenire omniaprobatur capite quarto primi libriper totum. 2.fCou omnia euenire opinio qua asserit, etycitur capite v. primi libriper totum. 2. hcaseu quount, an causam Perse habeant, dubitatur, est dubitatio soluitur cap sexto pecunae libri per
Casi opinionis qua omnia feri asseruit, rationes soluentur. p. 7 libraprimiper totum. 3. e Castu euenit, qui tu prater intentionem agetis cum ratione eaenit. a.d
Casu euenit, quidquid tuito euenit. a.d
Castu quod eueniat, si ad Deum flat relatio est nihil' ivscas appropriate euenire illud dicitur, quod prater
intentionem agentis naturalis, ut natarasis est, euenit. a. dcasi aliquidFeri, non sim causafri F dcaseu Peripateticiplurimum fauent. Ioag sis est modus rei extrinsecus. 2. e si est priuatis. 2. e Casu est Accidens Natura, uel elicitionis. 1 gcasu est in his, quae agunt cum ratione. me ratione. II. hCasus non est in caelo. q.8.b. 68.d Casius non est in his, quae ads=eciem pertinent. 68.d Casii cur multi in subcoelestibus rebus reperiuntur. Casus magis abcsa necessitate, quam contingentia. D. Casu est ampliori ignificationis,qua rtuna. I 2. Castis non nisi aliud entibus repit. I 3. e Cassali est temerarium uiseri, ita non fieri potest, necessarium nou ita. I. Casiuale Laus natura est, ut aeque feri, non fieri
possit. I. Casiualis est. 3 .b Casiualis esset Ius non' sine aliqua causa, uel etiam sine aliqua causarum connexione. I 38. I si alis esses, adquamcunque causam restrassemper cassalis est. 33. Casiualis essetius idemcr necessarius es potest . 3 i Oalis esset tu causam per se habere non potest. s. b
Oalia talia dicuntur, ut ad inferiorem causam restruntur. bCUM, quasvnt,causam perse non habent. I . c. a.f Oalia non esse non possunt ea, quorum omm ratio in materiam, nur. I. hCasi aliasine diuina prouidentia non eueniunt. 3 7 cCapualia addiuinamprouidentiam comparata, casualiasimpliciter dici non possent. 8ῖ g fiuialia nonnulla dicuntur ad Setim relata . q. a sualia ad Deum relata, absolute nulla esse. 8 . b.
causa prima θι insuit in esse tum quemlibet quam causasecunda. 68gCausa aprima habet alia cause, quod caussint. I. d
usa naturalis amotis omnibus imped mentis de
necessitate agis. II gCausa uniuersalis sine particulari agit nihil. q. g. 1 f.
Causa uniuersilis, in adlione causa particularis, idem intendit, quod i aparticularis cassa . O. Causa uniuersalis sineparticulari, nihilpotest. Io.a Causaparticularis ab uniuersati dependa. o. e Causa quae dicatur determinata. q. fCausa determinata multis modis appellatur. q.fCausasine seri aliquid, ct rationi a naturae r pugnat. 9 . bCausa sine feri potes nihil q7 giae Causa despectum in naturalibus non ualet argumentum. Io.fri Causit, uel etiam ex causarum ordine aliquo, seri omnia. 9q gCausa omnis instrior multis modi, deficere potest. 34 VCausa accidentaria, ut accidenta,ria est, non subur dinaturprima cause, seper accidens. O g
358쪽
Causa praecedens secundum Stoicos posteriorem semper causamproducit. 7. Causam perse inter 2 per accidens, non datur medium pernegationem. 76. fCausam per se inter orper accidens daturmessium perparticipationem. 7 .fCausam occultam quae habent,diuinitati cuidam communiter ascribuntur. IO9.gCausiam primam se materiam asserentes,omne causas, quas ponunt admateria tandem reducunt.I.b
Causam primam esse necessariam nonsiusscit, deuentum necessarium. Io .d use secundum Ar otelem sunt tantium quatuor. δας
Caus naturales, ut naturalessunt, naturaliter ω-
gnosicipossunt ii 7. WCaus naturales primordia forum esset tum intra se
causarum serie posita, utponunt Stoici, ineuitabili necessitatefieri omnia. 93 d usarum complicationem a Stoicis positam negat Alexander. II.
Causarum essentialium ordo inter causas eiusdem 'eciei, se non potest a gCausarumplures disserentiae,secundum Stoicos. 96.a Causis a naturalibus, qua ueniuntinaturaliter cognoscipossunt. 6. e Excausarum serie procedens ratio, maxim ponderis est apud Stoicos . 96. contrum es magis terminus, quam principium linearum sis Centrum est infimum quid in circulo. IV. fortitudinem mathematicam in rebus omnibus e
qtiirere 'tuum est. o. bchristus nonpropriepropheta iuctus. IIO. Christianis quo que carni indulgere liceat. 2 3 fch sippi opinio de animi libertate, o quam male Lbertatem tueatur Cap. 8 libri sexti per totum. 1 sippus hominis uoluntatem liberampsuit. 92 bchrysippus negat motumferasine causia. 92. bChrvinus non conuenit cum Diodoro in declarando id, quodpossibile dicitur. 9 a. b. gocero in explicando titulo quaestionis de Fato repraehenditur. IcCicero dum hominem esse liberum desinit sicit illum
sacrilegum. 67 gCicero dubitasse uidetur an essent . . a
Cicero in Stoicorum dogmatibus eruditissimu . Iccicero deorum cognitioncm est prouidentiam negauit. 96 fCiceronis togam patito ante eius obitum coruus appraehendit. 8.d Cicero oratorpraestantissimus. L Circunstrentia maximaprimi orbis multis modis appellaturi bcoelum motu magis quam lumine in haec instriora a
coelum ad quem modum nocere dicatur, declaratur. pluribus exemplis. I62. c.d Coelum a malum non inclinat Isi. e. in quo loco ibo: ipsum ratione, ct auctoritate Probatur titteris
Coeti uirtus uirtuti oculorumstruthi' Paratur. 1 a.d Coelestia corpora a tintanista instriora. o. Coelum in humore tantum agere i63. Coelesia corpora in materiasubcoeliati non omnigenere actionis agere possunt. 3 e Coelestia corpora per se agunt qualitates omniafelementori m. I. gCoelestia corpora pelli extentae comparantur. 6- Coelenia corpora literi comparantur. I 6q. Coelestia corpora libro aperto comparantur. 164 fCoelestia corpora enarrare Ur annunciare dicuntur. Coelesia corpora in bonum tantium inclinare possunt. Cap. 3I. noni librι Per totum 6 I. e
Coelestia corpora interis nos omns,qui in terris habitamus non es diuersitas nisi elatio- 28 e Coelesium corporum uis uariabιtis est, fecundum Physicos. 29 gcoelestibus corporibus quot, a quanta iudicerit Mercurius Triis lus. Is .e Coelestibus ex corporibus omnes euentus praedic possunt. o. 9 p. 33 libran Dor totum. 16. . Coelestibu corporibiu iure ascribuntur ea, quorum cause occulta sunt. Coelestis uirtus uehementissima est. IO. a Coelestis uirtus in subcoelestia corpora, non agit, si
in aliquo indiuiduo recistiatur. O. a
ognitio ad modum 'cognoscenae rei conuenientem, trifariam uariaripotest. Ioa Cognitionis ad rem cognitam coparati mplex. Ii9.b Cognitio umiuersalis aeterna est. Is 2 cCognitio omnis es rei cognitae uescausa, ue Us diu .
Cognitio, quam habra Deus, de operationibm nostris, alio modo se habet; ab ea, quam habes Histrum naturis. 18. bcognitio sci cognostentem coparati triplex iis Cognitiora diuinae modus a nobis imperceptibilis ili.
D cognitione quacumque quatuorJunt. I9.ν. . er
b Cognitione diuinastini uirtus cognoscens, res cogmta est modus cognosicendi. quomodo Ior res Cognitrixuιrtus ad rem cognitam trafetriam compararipotest. 1 ca. bColligitur totius operaspropositam . Oῖ- Colamba admirabilis. II '
359쪽
Gnsiens hominum est, qua sinatura uox, 26 bcin um non es, de impossibilibus. 36. e.gconsilium non est de necesseras. 3 6 e gConsilium de contingenibus ea. 39. bconsilium est de his tantum,quae aliquomodo ad nos per
consilium non est plex apparentia. 38. dcon um, secundum Stoicos est discursu adquam-hbet partem contradiztionis. 36. fConsilium In medicum in aliquibus, sectιndum Stoι- cos per quod ineuitabile tum expletur. 6. hcontingentia estproprietas rei intrinseca, qua reii iese uel non esse, indisserenterpotest. I a. bontingentias modis re intrasse in I 2. e. GI6. econtingentia est amplioris significationis, tiam a su frtuna. 12. contingentia oritur a Materia duplici ratione I et hcontingentia omnis necessitat abquomodo a scetur. 38. Contingentia colligitur, 12 q. contingentia lati sim colligitur. IER hContingentiae uniuerse natura colligitur. I 3 o. a Contι entiae uniuersae natural totiis operis propositum colligitur. 3--. .hContingentia causa, secundum Theologum est diuina uoluntas. I 3 Contingentia causa ea materia. 12. DContingent uniuerse natura est totius operis propositum colligitur. I T contingentia Peripateticiplurimu ruent. IOI .gContingentiam uerbis Plato admittit, sed in sententia tollit. Io .d Contingentiam, necessitatem tanquam duos pullos in eodem nido diuina prouidentiasuet Ia 8.d Contingentiam Draecognitio rei contingentis austrat, praecognitio It impossibilis. 9 6. econtingens, admodum lineae, trifariam aeuiaepotes, ct quomodo. I 2 gContingenssuturum, qua tale, In ignotum. 98. a Contingens possibila austerunt Stoici. 3I e Contingentis, possibilis natura nihil repugnat magis, quam ut ab Mernu causis impermutabili necessitatestant. F. f. Contingens dicitur secundum Stoicos, quodnonsem
Contingens euentus quot modis in necessaria uertitur Cap. xXVII bbri octauiPer totum. 38.contingens triplex, ut in plurιbus,ut in paucioribu et ut aequaliter. Ipscontingens, ut contingens, non est contingens, sednecessarium. 8.gContingentis natura ex Stoicoru decretis tollitur. .c Contingentis naturam Stoicipenitus euerterunt. 22.b
contingentis triplex est causa, Natura, Materia, intellectus. 12gcontingenti ituri naturae, uisic determinata cogniatio repugnat. 96 dIn Contingentibus 'Aris nulla pars contradictionis
contingere quae dicantur. II .e
Contingere abquid est propositio perse nota 1 a.
Contigenterplura eueniunt, si adDeum t relatio, quam siadnaturales causas I I9gb
Contingenter se, O possibiliter esse iusserunt,
quomodo. 2.b contingenter , euenit, quidquid asi euenit, non contra. ad Contrarium, ut contrarium, non In contrarium sed relatruum. 8. VContrariorum idem est subiectum. 3
Contrario nihilo, quod careat. qi i Contrariasibi uicem commiscentur . Ia8.d Contrariorum unum est in natura, alterum cly
Contradicere' est maximum uitium. I. Contradictoria oppositionis natura Is, ut unum illius extremum uerum sit, inalterumfalsum a d Cor in animal est uirtutu illitis , qua animal seruatnr. 62jordesne uiuere animal, non potest. III dCorpu est anima in rumentum. IOI.b Cortex arboribus cur exhibetur. II gCreatura omnis in semetipsa mutabilis est. 38. a Creatura ad Deum in esse ita se habent,sicut aer ad solem in illuminatione. 6.c Creare est uirtuti in isaeproprium. 29. a Critias ea Deos putauit, quibus homines iuuercntur. boprianus reprehenditur a B Hieronymo , ct
Daemon malus adquem modum in nostram uoluntatem agerepossit. I 23 bwaemone curiodiente, secuniam Platonicos, cur ege mus.C .XVI II sexti tibri per totum Iua caeaemon squιrre se oporteat, duae rattones. Ig.bwaemone secundum Halonicos intima nostripectori penetrare. 6I e Daemone Deorum ministri. 62.ie Daemonci multi ducem unumsequuπtur. 6o dwaemones a latonicis Deors pedissequi dictitur. 9ο. Dranones unde habent ortum. 6o flamones, pro ratione stellarum,diuidimtur. 6I Leti Samonumsecundum Platonicos plurci iam s. 62.d Damones quibus iusserant, conueniant. I. .g,
D mone secundium Platonicos mortalas, I. e. 62. a. bDamone singularium rerum secundum Platonicos curam habent. 2I glaemones singulis feriebus animalium Iecundum inlatonicos sunt distributi. I r.fDranone uinatura multa ,supra hominem com cerepossunt. Ita.d Damono, secundum Platonem ad aure auquaud nobis loquuntur. IO. a
360쪽
Daemones ad praenunciandum aliquando coguntur.
Daemones bonisecundum quosdam ubisint. 62.d
Daemones optimi ubi. 6 2, Damones mali ubi. 62. α Damoncipessimi ubi. 620 w-one mali nulla necessitata sed bbera arbitri potestat 9 lentione malum eligunt I l si Daemones mali uerum,cur aliquo prostrat II 3. MDae mones mali decipere nossudent. I T. ODaemones secundum Platonicos passionibus lyciuntur sci. d. 26I.fDaemones tum ab astris,fecundum Platonicos,ium ab elementis denominatione usicipiunt. OO.gDe Daemonum natura capite III -bbriper
Daemonum prouidentia particularis. IOO.IDaemones prouidentiam habent rerum particulariu.
6O. d. cte. 2s 6 a.d Daemonum de nobis sollicitudo. I O .n Daemones mali cur perplexa restonsiones exhibent
Daemonibus multa a mustis scribuntur, quae tamen
naturales caus habere obsunt. 1 3 g, 'Daemonibus malis restonsa dare cur permissum ue-
Damonibus multa multi ascribunt, qua uico eue
Decretum uoluntatis diuina quaksit Ia9. Decretum diuinae uoluntatis in male actis qualest. Decreta diuinae uoluntatis, quomodo contingenter eueniant, declaratur. I 26.b ct cap. XII. a XIIII. Oftaui libri Decreta per diuιnam uoluntatem,non euenire nonpo1
Democritus Auginum disciplinam integri uoluminsbus expucauit. Hi Democrito attribuitur opinio, qua asserit, omnia ca
Demonstratio circularis uana est. I tu Deus 1 prema rerum omnium causa. 3 g. 97. a Deus es prima natura causa. ἶ-ν Deus es principium incausa omnium. q. a Deus est causarum omnium principium. 68.b Dei est omnium causa. - - , Deus eis rerum omnitim prima causa. TI .a Deus viper quod, 2μnt 2permanet uniuersia. 6.a Deus plus scit, quam abaesecundae cause 97 .a Deus est omnisecius. O. Dei adquem modumsciat omnia. γ' Dein Mens est, ct caput omnium mentium. I a
Deus solas est immortalis. 3i Deus mmus multis modis appellatur. 63 fg Deus es necesua iniserabilis, secundum Orphe-
Sem Necessitas appellatur. I I
Deus simpliciter necessarius eff. I gDeimpotest omnia. a Deus cuncta in unum em dirigit. 99. Deus est is omnium. 37 fg. 7 .e Deussivi causa' atomnia . 6O. e. 263.gDeussim luti insuos fines dirigit. 99
Deus si uelutι clauti, gubernaculum mundanae machinae . . a Deus est tale bonum, quo dependa Coelum, e tota natura. .g. 268. h
Deussapientissimus est. I g. 97. a s 8ψ IDeussolus es aeternus kr Deus est prudentissimus. δὴδ
Deus quidquidnon est, Dei creatura est. O. I Deus et omnia . . a Deus implet Omniasemetipso. 6. Deu est in omni us 8 gDeus rerum causa contingens est. Ia I. h. huic obiic
Deus es rebus omnibus a se cogntiis quidpersectius. II9 bDeus, ad mentem se stotelis duosignisicat. a. θ Deus est rebus omnibus quid mirabilius. 68.f Deus, inquit Iamblichus Repemtuos homines, apientiam loquitur. Io8. ODeus iupiter tribus oculisfingitur. I .c Deus malumΡcere non potest. 89. α'Deus depossibitibus omnibus decernit. I in Deus orbem uniue Uum secundum Philosophos curat praecipue Deus illa etiam nouit, qua idaeas proprias stu habent. 6 .e. Deus futura se praeterita, diuersa quadam rationc cognositi. λλο Deus praesientia, praterita 'tura,possibasia, necezaria,contingentia, temerarsa cognoscit. Io2.6.9IO,.c.ubi ad quem modiost cognoscat declaratur. Meus omnia nouit. 12'. v Deus omnia modo praestantissimo cognoscit I9 c. Deus clare nouit omnia ad eum modum si dicere liceat 9 quo ille qui infros, nouit, ct intuetur ea, quaestunt instro. IEI. b. ut hoc. H. a Deus Dura contingentia certe, determinales
Deus oecundum Platonem, anteitigit omnia, perfrιmam 2supremam causam. μ', Deus, quomodo omnia cognocat. F. Deus omma eo modo, quosnt cognscit. I et L. Deus nec fallere, nec*llipotest cDeus pertiaeas secundum Platonino cuncti cog scit.