Renati Rapini ... Hortorum libri 4. Cum disputatione de cultura hortensi

발행: 1665년

분량: 265페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

81쪽

LIBER sECUNDUS. 43Es quoq;glandifera celebris degente, supra omnes Ilicet regna longe quae maxima siluis

Esculus; ingentem nam late amplectitur umbram, Ipsa ingens, ramoque nemus facit na Comanti. Hanc neque praecipites, ruptis de nubibus imbres, Non venti, non durae hyemes, tristesque procellae Convellant, altis adeo radicibus haeret. His quercus sociis est semper laeta, suoque Iungi amat generi, cognatam agnoscere gente. Si quando armandae naues,& bella paranda, Det quercus nautis tabulata, det arma furori Bellantum, det ligna foco, det aratra Colono Aut aliis alios porro sumatur in usus.

Testor ego superos, quidquid sit deinde futurum,

Quercus sacra, meo nunquam violabere ferro. Decerpant de te ramos, sumantque Coronas Victores bello egregi , quos Martia virtus Instituit dulces patria defendere muros. Hinc & ciuili praecinctus tempora quercu, Quaerebat famae aeternos Romanus honores

At quercus primo quae patria viderit ortus, Maenalus, an Ladon an pinguia culta feracis Chaoni. memorat rumor diuersa vetustus: Plus omni rumore, fidem sibi fabula fecit. Iupiter immensum mundi dum conderet orbem: Immanes terra nati de matre Gigantes Bella mouent superis summi moderator Olympi Dissipat instantem vibrato fulmine turbam,

Et coniuratos caelum perrumpere fratres

Virgilio re tum corpore tum radice descendit. Plin. l. s.

c. I. Corona rui

ca ex culo Iouisacra, variatum 'iocum quercus, custodito tantum honore elan dis Plin. LIV. c. AQVERCUS

82쪽

Meminit Homer in

Natorum caedem Tellus miserata suorum, Feruidum adhuc, Hylei, ut erat, compleXa cruorem: Namque fuit matri fratrum charissimus unus Hyleus, quem gremio mater dilecta tepenti, Dum fouet, ingenti de corpore tenditur ingens od,st... Truncus,&edurum crescit de pectore robur: viigil Robur sunt humeri, sit roburri ardua cervix, Gςψ Et totidem tollit ramos, quot grandia nupcrCentimanus vacuo iactabat brachia caelo. Truncum durus arat libro septemplice cortex, Ingensque ingenti de corpore constitit arbos; Ipsi, quam laeso pro numine, terra tonanti Devovet unde Deo quercus sacra, Cuius opaca Primi mortales glandem fregere sub umbra. Quamquam sacra Iovi siit quercus,& illius umbrae Constet honos, paveat tamen alto vertice in auras Cum tollit sese. Nam sicubi forte rubenti Tela manu quatit insultans, tonitruque corusco

Iupiter, illius frontem quatit igne superbam:

Dum parcit myrto bonus, indulgetque myricae. Nunc porro reliquas nemoris describere partes Persequar Accedant agis, quercubus ulmi, Et tiliae nec erunt siluis frondentibus alni Indecores, Macer ligno bicolore notatum, Et quae per montes ramis uberrima pinus Frondos laetum praetendit frontis honorem, , -- NCC non&miXtae corylis fruticantibus orni, Et cornus teres arbor,&oryciae terebinthi,

Et piceae, & loti,4 salices , desidonea bello

Hom. Iliad

83쪽

LIBER SECUN DV s. sFraxinus at longe eiulas, taxosque repelle.

Supremos pinus montes, abiesque Coronet, Per siluam inculti teneant media omnia vepres, Et dumi, tantum de spinis laedere nati. Arua nuces habeant late, camposque patentes, Et quae fraenando in cellis dant vincula Baccho Castaneae ingentes,& iuniperi hirsutae. Nec te autem lateat, quo sint discrimine quaeque Plantanda hae species paucis, aduerte docebo. Vt viror est ulmo laetus ramique comantes, Arduus alta petens,i aeui cortice trunCUS, Vimum adhibe ordinibus , quoties fundenda per

Hortum,

Sunt serie spatia ingenti, texendaque totis,AEstiuos contra Soles, umbracula campis: Una alias inter texendis aptior ulmus Marginibus spatiorum, exornandoque vireto. Seque adeo series, plano super aequore, tendat Vlmorum tractu longo quantum ipsa tuentum Lumina, vel gressus valeant lustrare sequentum. Tales Bellaquei viridaria fontis, wHortos Exornant ducti, diuerso limite, tractus Vlmorum immensi , praetentaque brachia caelo. Hic magnis nussus spatiis modus, ipsaque late Et viret . quadrat, versu non simplice scena. Corycius sic ille senex, qui rure paterno,

Oebali coluit ripam camposque Galesii,

Ponendas, in mille modis, mille artibus, ulmos, Et longa campos illarum ambire corona,

Ne propius

84쪽

Aut rectos seriem in versus differre docebat. Arboris immenta crescit ramosa propago, Et docet in similes stirpem sobolescere ramos: Verum aliae obturbant aliis, ni forte serendum In partes iusto dirimas discrimine Campum. Ipsaque, Threiicio vati quae tenderet umbram Vimus digna fuit, cum valle rediret Auerna: Et se se ad superos rapta bis coniuge ferret. Arduus ad gelidum mons est Rhodopeius Hebrum: mis, .ῖa, Monte super,cythara simul impulit umbra comates populifctsi Densa simul ramos praetendit , undique multa Arbore componit subitum ne naus adfuit lex, p aea proca Et platani ac salices, God uiserae cyparisti natamen reliquas super ambitiosa sorores,

dentes cacu Vinius oliebat sese, itemque maritam Plin. lib. i. Vati Ostendebat, qua non spernenda moneret

Connubia: a plantae monitus negleXit amicae. Namque viro fatale fuit, socialis honorem Vitauisse thori, atque omnes spreuisse maritas. Titi, Nec tiliam faciles quae det spatiantibus umbras, Et caput alta ferat, spernat plantare , sed inter

Plantandum, memori veniat sub mente Philemon, T li A bii Ne nota Baucis anus, casti quos foedere lecti,

Et pietas&amor, tecto sub paupere, quondam si Iunxeratri hospitio susceptus Iupiter ambos, Annorum iam mole graues,4 inutilis aeui,

Theophr. l. In virides mutat tilias hinc sexus uterqueis, ib H Seruatustiliae, quae mas, foemina nunc est. Torno planta habilis, nemori nec tarda parando ia

85쪽

Ipse etiam insiluis non aspernandus acerna Frondis honos, tibiae forma, foliique Colore, Non multum absimilis, sed iniqui corticis arbor, Informem truncum crebris arat horrida rugis. Quis autem exultans partes profundit in omnes, Ipsa teres trunco, passisque amplissima ramis Pinus, erit toti non vltina gloria luco, aternum quando diuinae frondis honorem Seruat, cingenti nemora inter frondea trunco Assurgens , late siluam dominatur in omne na:

Grata Deum matri; postquam Cybelcius Atys

Mortales vultus truncum durauit in illum Hac Olim Vt memorant Vates, ex arbore victus

Marsya, per Phoebum nudatus pelle pependit. Atque ut praeduri se se munimine septi

Pine nux contra ventos defendit, Sc imbres, Ipsa potest pinus montes extare per aliOS, Impune, S rapidis se se committere ventis. Nam ventos amat,vi montes, Qvallibus imis Languet, ubi tenui ramorum exuberat umbra.

Nascuntur passim coryli; sed cornus,& orni Per lapidosa situ loca , inaccessosque recessus, Exultant , ventosque Vltro patiuntur,& imbres Alni autem, salices rivos, δί laeta fluenta Praetexunt: S prisca sibi si fabula constet, Ambo olim soci unanimes, piscosa secundum Flumina, lintre cavo vitam, linoque trahebant. Festa dies aderat, pagum solemnis in omnem Sacra Pali, festae lucis dum retia tendunt

Diodorus Sicut liM .

Arnob. l. 3.

Apuleius 2.

86쪽

48 HORTORVM

Immemores, iram diuae sensere furentis. Namque, ut erant, fluuio intentos, operiq; vacantes

Indignata Pales, aeternum litore in ipso, Figit, S ignaua duratos mole coercet, Ad terram longae patiantur ut otia poenae. Qui tamen humor aquae praeter labentis obibat, Aerias utrumque dedit frondere per auras: Sed frondes , ipso vel adhuc de crimine , pallent, Longa quibus turpes dicunt conuitia ranae. 9. Tu dςcliue solum, supremos insere montes rabietibus, montes laetabitur inter aperi Virg. Ardua persearbos. E silua hastile recisum .. - in diatur hum, nec multum tempus rac illa In Caelum late ramis nilentibus ibit,si 4 Δω- eglectura notum, Cursusque ausura marinos.

is 'ό per planitie camporum fraxinus aequas, FRAxisV, Miti danda solo non est ignobilis arbos, Postqtiam Pelidae dedit olim, Pelio ab alto, Hastalia fatalem qua magnus concidit Hector. Et axiηm Ipsa quidem frangi patiens, sed nescia flecti.

Ouid. Heliadum Ortuna tacenda lororum,

... r/ndibus in siluis, quae dum fraterna dolerent

oi ME . Funera, populeae fecerunt semina genti, ii Flavaque moerentum fletus in succina versi, Tam magno maius pretium fecere dolori. Tu sociam nemorum gentem hanc admitte tuorum: Omnibus arua licet plus haec amet Itala terris, Et patrem Eridanum, ramo exultante, coronet. His autem saltus cures implere profundos Arboribus :

87쪽

LIBER sECUN DV s. 'Arboribus laetae veniunt namque omnibus Vmbrae, ites, Omnes vim similem cognato essemine ducunt. Et quamuis ebeno dites ferat India lucos, Pictus odorato sudantia balsama ligno Portet Arabs, siluis depectant vellera Seres, Totaque thuriferis vireat Panchaia plantis: Ipsa mihi, Francis quae collibus edita surgunt, Plus placeant nemora, felices frondibus umbrae, Digestique suo per campos ordine luci. Nec se vana mihi generosae filia siluae, Et genus antiquum laudarit Pontica pinus.

Nec iam quaesierim veteris pineta Lycei, Atque Cytoriaco prognatas vertice buXos, Aut sacra late horrentes formidine lucos, Vallibus Idaeis, atque Arcadico Erymantho. Quando nec similes, nec tam exultantibus umbris Tollebant caelo, quales nunc Gallia siluas. Saepe tamen rupto pubent cum germine rami: Esculeaeque virent per campos frondis honores, Annus corruptis bacchatur pestifer auris,

Vnde graui ferus illuvie se bruchus in ipsas

Effundit frondes it late exercitus ingens, Ore vorax auido, S siluam depascitur omnem, Nec non glomerata modis antimalia miris Eruci, forma horribiles, 'ua mala tetro Cantharis arboreos foetus incestat odore. Illa cultores, si quae vos cura tenebit Seruandi nemoris, quam primum tollite pestes. Implorate Iouem, primos rumpentur ad imbres.

Pontica pi- 'nobilis iacites

genus O

88쪽

so HORTORVM Portet ipsa frequens placandae rustica pubes Liba Pali, si forte Deam vicinia haesit,

Aut ramo imprudens lucum spoliaris opaco: Illa furit, si di non observentur agrestes. Nec noua defodere in terram virgulta, neq; altis Cessandum veteres ferro decidere ramos Arboribus, prolemque aliam supponere lapsis. Et tibi sunt statuenda loco plantaria certo, Vnde genus siluam possis differre per omnem, Atque nouo populo gentem reparare caducam. Ipsa proinde omnem per agrum tibi crebra iuuentus EXultet, veniat quae sedibus haeres avitis.

Dumq; vacas nemori curando,Vmbraeq; parandae, es . ....h, ij nxandi te non postremam impendere curam - α Edico arbustis, horti decor unde petendus,

Gelseminoque citrisque Nionsilibus cyparissis. Planities, ipsi propior quae praeiacet horto,

CARPιNV Carpinei nemoris partim exornanda virenti PraeteXtu tonsa partim ingenda cupres .

In tractus longos facilis tibi carpinus ibit, Mille per errores, indeprehensosque recessus, Et modes tendens, secto seu pariete, ramos, Praebebit viridem diuerso e margines cenam: Primus honos illi quondam, post additus ordo est, Attonsaeque comae , 5 formis quaesita voluptas Innumeris, furtoque viae, obliquoque recessu, In tractus acta est longos S opaca Vireta.

89쪽

LIBER SECUN DV s. Quin etiam egregia tendens umbracula frondis Temperat ardentes ramis ingentibus aestus.

Quam qua utirasas bene digerat ordo cupressos

Ierpetuam in seriem, melius descripta tenebunt Interualla stitu certo certisque figuris:

Namque ut tonderi docilis, fingique cupressus, Et per se patiens in quaslibet ire figuras, Ipsa suo virides discriminat ordine campos. Nec te poeniteat, eae pulcherrime gentis infelix Cyparisse graues quod senseris iras

Siluani, qui te tanto donauit honore. Ceruus erat, quondam iuueni dilectus,vi ipsi

Silvano, qui dum frigus captaret in herba, Hunc puer imprudens iaculo transfixit acuto Utque suum agnouit, percussit pectora palmis,

miserum inclamans non ipsum excusat amore Errorem factum verbis obiurgat amaris Siluanus, durum increpitans,&Crimen acerbat.

Ille probro victus stimul, oppressusque dolore, Pertaesusque sui , lachrymarum flumine largo Lauit humum, tellus isto tepefacta calore, De puero tecum fecit, Silvane, Cupressum Olim monstrando per sese nata dolori Arbor erat, sed nunc ornando commoda ruri. N praesertim humilis pumila vertice tollat

Et versu oblongo pratorum extrema coronet, Hortorumque aditus aut silc ubi detumet agger Herbidus in terram, nutu Clemente, iacentem. INamque comae aeternum seruans felicis honorem,

nc.Theoph. lib. 2. RA B v L A CYPARISSI

90쪽

y2 HORTORVM Tendit inaequales ramos, cristamque comantem, Et longum foliis viret immortalibus aeuum:

Immites etiam fortis contemnere VentOS:

Et plus laudis habet ventis agitata cupressus. Tum folio nitidam semper semperq; virentem Tortilibus ferri nodis, aut vimine lento, Mu-έα Phillyream late hortorum praetende sub ipsis Parietibus virides per se namque illa tapetassi μγ ς, extu imitata suo, dc magnarum aulaea domorum οπι,α,-αjiuiro Ipectu late campum oblectabit amoeno. e Asm Et sic per muros errare licentius omnes

Diose Phillyream patiare, suis quos texere ramis, Gaudeat, & viridem passim praetendere scenam. Phillyra ipsa fuit quondam, si vera Vetustas, Inter Hamadryadas cultu formosa sorores: Quae si furtivos vitasset Panis amoreS, Formosa esset adhuc virgo, aeternumque fuisset,

AE ternae quando seruauit frondis honorem. Et non ille suo tenues curauerit horto Delitias, mollis qui tendere norit odoros Galli Mia Ad murum, plexis scite per mutua ramis,

Gelsimini textus, priscis apiaria sectis. At nisi per cratem doceas haerere salignam Parietibus, per se trunco male fultus iniquo Vix constare frutex poterit , qui more tenacis

Lasciuaeque hederae, multa ambitione, per omnes Intendit sese muros vi cratibus haeret,

Lento errore sequax, ligno ductilis arbor. Adde quod de faciles,ri centum nexibus aptos,

SEARCH

MENU NAVIGATION