장음표시 사용
71쪽
a 3 DER a MyTApΠYsICA Et quamquam Ontologia , uti diximus , ea se, quae singulas uniuscujusque rei proprietates clare , ct ordine considerare docet, quo facilius S accuratius res ipsas examinare, de iisque recte judicare possimus; tamen Metaphysica illa Scholasticorum ,
tantum abest haec praestet, ut omnia mirandum in modum confundat, eamdemque confusionem in reliquas disciplinas inducat. Et, quod miremini, ne ipsi quidem , quod sibi in Metaphysica sua disputandum proposuerunt, plane intelligunt, nedum aliis exponere sciunt. Miratus sum haud ita pridem os itantem sapientiam cuiusdam Peripatetici bene noti , qui cum in prooemio Metaphysicae fateatur, objectam ada quatum Metapbystica esse ens reale; tamon eodem loco declarat , disputationes de ente rationit ad Me
taphysicam spectare, de quibus tamen ille in Logica sua sine ullo fine disputat. quod alii in Metaphysica faciuntJ Deinde cum ponat, objectum adtribtutionis Metapbysicae esse Deum , ad quod objectum eogno inscendum referantur omnia, qua in illa scientia tra-Hantur ; ipse ramen totam Metaphysicam. siam rein hus abstractis & subtilibus absolvit: de Dei exsistentia vero non nisi capite prope ultimum disterit, idque tam breviter, leviterque, ut maior pars capitis in locis Scripturae, ac PP. percensendis , ct huius generis aliis importunis, consumatur : a gumenta vero illa naturae Physica, & Metaphysica, quibus haec veritas perspicue ac firmissime contra Attico, demonstratur , silentio praetereat, tont m qnaedam adserat
inter vias . Postremo cum lector m moneat, em rapbasicam praeter ens reale , considerare etiam
Deum ,- velis; de Angelis in Metaphysica
72쪽
LIRIR SsCUNI Us. S sua ne verbum unum quidem facit. Ita occaecant mentem subtiles illae disputationes Metaphysicae . quibus hic auctor delectatur, ut ipse , qui e superiori loco docere alios sibi proponit, quid sibi velle, non animadvertat, nec, quod pollicitus est, praestet. Quae vero de uno dico , de omnibus dicta putatote , qui eadem chorda oberrant. Nis quod aliqui Universalia , ct Praedicamenta in Logica exponunt, alii in Metaphysica, sed eadem ratione omnes . Possum , Adoleso entes , vobis, ad luditis eo rum locis , meridiana luce clarius demonstrare , quam confusas ideas Ontologiae , atque adeo Meta-
physicae h ibeant Scholastici eciam primi ordinis : sed
Te S adeo nota est, ut orationem nostram non desideret. Isoc breviter dico , tam vagam S incertam
notioneae huic vocabulo M t ἔχμα supponi, ut alias Se aha et disciplinas sub ea appellatione tractare consentati uin audi carint. Quidam , ct is quidem doctissimu , eo gravissimus, tam late hoc Vocabulum accep , ut res longe dissimilcs eo insignire non dubitarit. In quo, ct plerique docti judicarunt. tria ἰjle admisit grandia errata. Niam pri inum Phy sicam , & Ontologiam Peripateticam sub nomino . Meta b ea exponit . Deinde tot addit de divinis pc- ririetatibu s, nempe de ἰnvi Ilitate Dei, iu- compres Himiat . , infallibilitate, scientia , Poluntaίθ, .ic aetate , aliisque ad theologiam Scholasticam t t. :ntibus , ut ipsemet in praefatione er-
Torem lur agii. e, & excusationem aliquam Parare L .aeeit. Sed errorem errore auxit.
Nam cum tam inuita de rebus a Deo manifestatis dixerit, nihilominus eo n)endit adhuc , se luminis natur ', atque adeo ruePanissica limites non exu si
73쪽
-o DERIM ET A FAYs rea se . Postremo etsi fateatur , Leam esse prἰmum ae praeeipuum Metapbd ea o0ectrum et I eque breΦitereomplexurum omnia, quα Nuturalis theologia da Deo docet, abstinendo ab his , qua sola revelatione habentur , aut baberi possint; & re vera de primo
motore aeternum dispiuet; tamen exsistentiam unius Dei contra Atheorum , ct Polytheorum argumenta illa intricatissima, quod facere deberet, non pro
Qualem, quaeso, ideam Ontologiae, seu Metaphysicae habere putatis eum, qui Philosophiam omnem & Metapi fleam esse , S ita appellari clebere censeat λ qui cum eo libro declaret , se XIL Metaph icorum libros explanandos sumsisse; tamen iis VIII. P disicorum alios prudens ac sciens adiungat rqui fines humanae rationis , ac divinae revelationis non internoscat qui putet res divina declaratione Cognitas ad Metaphysicam revocari posse ξ Quod si Metopbsicam ea de caussa inscripsit, quod animadverterit Physicam omnem Scholasticam abstractis notionibus tantum contineri, deque iis Metaphysicorum Vulgarium more subtiliter disputare ; ne sie, quidem ulla ratione excusari potest. Nam primum non animadvertit, quid apud Peripateticos suos significet Postea r deinde partes Philosophiae omnes mirifice confudit. Eodem iure Logicam, eodem theologiam Scholasticam Metaph,ieam inscribere
posset: quod in viro docto , & qui Philosophus ha-
Sed nolo, Adolescentes moderatissimi, viro S gravissimos & qui apud quosdam veteri philosopha ndi viae addictos summo in pretio sunt, risu obiicere, si omnia errata ininutatim exposuero, qu Min
74쪽
qn eorum libris se osserunt. Fateor haec hominum vitia non esse, sed aetatis, in qua non dum severioribus disciplinis maxime Philosophiae adsulserat lux illa S pura , ct copiosa , quae postea eluxit . Unum doleo tanta ingenia , ut ἔlla erant Scholasticorum quorumdam , in tam leves , ct obscuras, ct inutiles sententias incidisse : quae noἰtra aetate veris Philosophis , qui ea interdum considerant, risum movere solent; delicatioribus vero stomachum , Sc eon temptum : idque adeo , ut Metapbisci nomen apud eos , quasi obscuri, S inepti Philosophi nomen habeatur .
Haec satis sint, Adolescentes , ut intelligatis . Philosophos illos, qui ontologiam Scholae ritu exinposuerunt, male de ea meritos haberi: cum quod eam ad finem suum non direxerunt; tum quod multa importuna, ct vix intelligibilia adhibentes , Ontologiam inplicarunt Potius , quam explicarunt et ta- Ie mque reddiderunt, quae . ulli usui sit addiscendis
optimis disciplinis. CApur IIII.
DOeet Pbι sophos Reeentiores Ontolor an accuratius exposuisse , sed alios
QUAE eum cognovissent Reeentiores philoso
phi, atque sibi proposuissent, Ontologiam ad finem, ad quem illa fuit excogitata , reser re eonformare que ς primum eam ab aliis disputationibus , quae ad ceteras scientias pertinent, separa-Verunt, ct quamdam disciplinam separataci consti
75쪽
4a Da REMsTApΠYsICA tuerunt. Deinde res omne S , quae non modo reliis quis disciplinis non opitulantur , sed nullo modo in-Σligi , nullaque ratione naturae finiri possunt , reis moverunt et quod hominis , qui modo sanus sit , esse non putarunt ea ignorare , quae facta sunt; de re hus vero, quae fieri possunt, vel non possunt, esse sol- Iicitum. Postremo ea, quae reliqua fuerunt, &non nihil utilitatis habere cognoverunt, ita tractarunt, ut S clare, & breviter , R ordine quam apti Rsmo exponerentur . . Haec vero non uno eodemque tempore philosophi Recentiores pria stiterunte sed ex infimo sta- tu , ut sunt res humanae omnes , veluti per gradus ad suum fastigium Ontologia pervenit, quod supra demonstravimus. fi J Nam tametsi primi illi Instauratores Philosophiae superiori saeculo vuln eram ulla ontologiae sanarunt; ea tamen reliquerunt, quae satis essent, ut universum Ont Ologiae corpus quasi tabe quadam contaminaretur. Qubare non
nisi saeculo nostro, idque post multum laborem , &meditationem, Ontologia vero colori, & sanitati restituta est et medicinam , ut ita dicam , paranti hus, in Anglia Ioanne Lockio , in Germania Christiano Τhomasio et qui duo Philosophi Metaphysicos
ab illo veterno excitarunt, in quo tot saecula , nedum tot annos, etiam viri cetera docti, & oculati , iacuerunt. Sed quoniam ae his austoribus diximus in Logica, quae necessaria Videbantur ut de eorum philosophandi ratione , de virtutibus , de erratis judicare possemus; ea tantum addemus in praesentia , qua satis
76쪽
satis sint ut aperte intelligatis, quidnam illi In tradenda ontologia maXime peccarunt.
Porro ex dictis superiore libro si I manifestum est , plerosque omnes Philosophos , hui proximo saeculo scriptis ejusmodi nobilitati sunt, duo in
Metaphysica tradenda errata admisisse r Alterum , quod de retinendo vocabulo Metaphasica nimis solliciti, multum temporis , ct laboris consumsere diis sputantes , an nominἰ Metaposca aliae S aliae pastes Philosophiae subjici possint. Ex quo illa varietas
opinionum , de qua loco laudato disseruimus t aienistibus aliis, Metaphysicam comprehendere, praeter
Ontologiam, etiam PBebologiam, & Theologiam Vatu ν- lem; aliis Metapbdificam esse partem Pisseae, aliis partem Logica, aliis aliud omnino, uti alio Ioeo diximus . Quasi vero singulae Philosophiae paristes non suis nominibus distingui, S ad suas classes commode reserri possin . Alterum et , quod nimis multam operam Sestudium posuere in finiendis aliquibus controversiis, quas si libero iudicio examinamus , nihil disputationis habere plane deprehendemus . Quibus vitiis Reiscentiores etiam acerrimi ingenii, Sc magni nominis infuscantur: quorum animis nescio quae prava conis
suetudo religionem injecit, ut aliquid subtilitatis retinerent in OntDIogia, quo facilius Scholasticorum sermonem noscere possent. Quasi ex multitudinis iudicio, non vero ex gravissimorum hominum sententia, iudicanda sint haec. Et haec primi. At non nulli Philc Ibphi hac nostra aetate de nomine Metaphasea non laborantes , quod infinitaesia c.8.
77쪽
contentionis erat materia, diversas ejusdem disciplinae partes fecerunt, quas certis nominibus significarunt. Velut olfius, de eius adsectae aliqui, qui Ontologiam a reliquis partibus seorsum disputaverunt . Hi vero in contrarium vitium , ut mihi videntur quidem , incurrentes , dum vetera delere cuiarant, tot alia addiderunt, ut haud sciam an implicatiorem eam disciplinam secerint. Nam primum Uniologiam ipsam tam stri Etae methodo Mathematiis eae supposuerunt, ut nihil supra et ex quo in demonis serandis rebus minutis, ct plane perspicuis , ct de quibus nemo, nisi ineptus, dubitet, praeter modum occupatos fuisse necesse fuit: existimantes non nisi hac ratione res ordine Bnibelleo demonstrari posse , quod omnino est falsum . si JDeinde, quod consequens suit , inutilia plurima , demonstrationum inlustrandarum gratia , addiderunt, quae mentem hebetant potius, quam acuunt, expeditamque reddunt. Ut illud mittam, eorum quosdam in recensendis Ueterum , ct Rccentiorum placitis, in disputandis Physicis controversiis a proposis i J Si singular argumenti partes ita disposueriamus , ut ea prius exponantur , qua faciliora sunt :ex his reliqua deducantur, ita ut priora posteriori-hus lueem faciant, quantum per argumetiti naturam licet Bnthetleo ordine philosopbabimur , quio
mentem oneremus apparatu illo definitionum , axio inmatum , theorematum , demonstrationum , lematum , Ο ejus generis alia , qua cum ad certa argumenta , Seluti Οntologiam , applieantur, tantum
abest mentem inlustrent, ut impediant potius , confusionem portant .
78쪽
posito alienis, verbo dicam , in ostentanda eruditiori ne mini ine necessaria nimios extitisse: quod an bonae methodi legibus consentaneum sit, viderint ipsit saltim methodum illam Mathematicam , quam retinent, parum aut nihil argumento luminis adferre a clare demonstrant . Tum eam ultra meritum extulerunt: ut qui eorum labores , qui Wolumina , qui elogia illa amplissima, quae plenis manibus fundunt, recte perpenderiis Plane intelligat, eos , qui talibus delectantur , haud recte de Metaphysica seu Oistologia judicare posse . Postremo sibi ipsi non constant. Nam cum po nant , Metaphysicam esse disciplinam , qua notioΠer communes, qua ad singula pertinent, dissincia ex plicat ἔ tamen praeter OntoIogiam , de qua id vere
dici posset, Metoph ma nomini subjiciunt Cosmologiam, seu disputari .nem de Mundo , quae prior Pars Physicae est : & PDeholotiam , seu de Anima, quta itidem pars est Physicae: ct Theologiam Naturalem a seu de Deo , quae etiam Physica est, vel potius pri
ma Theologiae pars. Non quod ego bellum nomini bus movere velim, sed quod omnino rationi con sentaneum videbatur, ut vel nomine Metaph cosublato , disciplinas singulas seorsum pertractarent; vel eo retento, ea, quae Physicae partes sunt, ad scientiam universalium non revocarenti hoc magis
quod iidem fatentur, Ontologiam principia suppe ditare, ex quibus Cosmologia , PDebo eia , ct No turalis Theologia, non secus ac ceterae disciplinae sin lustrantur .
. Facile ut dicere possitnus, ex singulis auctoribus ἰqui de hac disciplina accuratius scripsere , utilia multa, ct commode dicta sumi posse : neutrum ta
79쪽
46 DsRz METAPAYsre Amen nos vidisse , quod pace tantorum virorum diis Hum sit, qui modum teneret, quique ontologiam ex omni parte persectam ederet. fi J C ML J Non es necesse eos confutare, qui ontologiam quasi omnino inutilem iudicantes,in eontrarium cucurrerunt: veluti reeentissimum illum Metapbscura , de quo libro superiori commemoravimus: re fie enim, an seeus judicet, ejus Metapb ea declarat. Nam tamets ponit veluti eertum , nomina a de quibus Ontologia disputat, ita elara esse , ut Te, rustici ea intelligantra ipse tamen, quod Metaphy sicam non definiat, modo eam quadam acceptions usurpat , O scientiam scientiarum voeat; modo alia acceptione , O eontinet Physicam . Rui eonsultius faceret, si nobis explicaret, quid sit scientia scientiarum, quid Metaphysica, cur Physicam eo te Eν debeat , eetera, qua adfert. Praeterea , quos nomina , qua alii aliter aecipiunt, O ex quorum definitione eontroversia plurima nascuntur , nusquam definiat et quod nova nomina, ct insolita signi- featione indueat, ita eonfuse disputat, ut, quid uesbi otiit, nemo facile intelligat: adeo ut, quo fe a eensura liberarit, alias , O alias explicatio-ses subnectere consentaneum judicaris. Immo, quos .ix eredi potest, cum inpios Philosophos, quorum
errores nou nisi in varia acceptione verborum eου-punt, confutare sibi sumat, tamen definitiones no minum nusquam adhibet, sed quasi exploratas ponit . quae tamen si aeeurate definiret, quot paralogismox adferat, quam multis, qua intelligi omnino nequeust , veluti plane sibi eognitis oeeupetur , facile animadverteret. Sed bae tironum gratia monerσ
80쪽
CAPUT U. Ruo modo ontologia sti pertractanda demonstrat.
EGO vero mihi persuadeo , ontologiam utilitate
non carere e minori S tamen esse utilitatis , saltrin non tam esse necessariam , quam vulgo habetur .s id Ιtaque ut de Ontologia reddi judicemus , viamisque de ea disputandi penitus cognoscamus , ipsiuindisciplinae finem perpendamus oportet. Cum autem Ontologia ut saepe jam diximus ,
saepissime monere non erubescimus , immo Vero innumerabilium praejudiciorum depellendorum caussa id inculcare Adolescentibus necessarium arbitra mur 3 ad hoc fuerit excogitata , ut principia scientiarum omnium Pitus ponamus , Sc explicemus, quo facilius in singulis disciplinis verum inveniamus, aliisque commode S Ordine expliceismus ; relinquitur ea tantum in Ontologia tradi
satis fuerit et nemo enim studiis contritus , edi qui do his judicare potest, novam hanc philosephandi rationem , opinor , probabit .si J Veritas hujus propositionis ex iis, qua de Ontologia Libro IIII. alcemus , pernicue constabit. Nam si ea , quae tu Logica docuimus de id eis claris , ese distinctis, de usu vocum in Philosophia , tum etiam de modo investigandi veritatem memoria te neamus , e, pro re nata ad singula argumenta accommodare sciamus; omni ontologia carere sine u Io damno poterimus : quae nihil aliud est, quam opplicatio legum Logica ad quadam argumenta geoe ratia .