Joannis Henrici Boecleri Characteres politici Velleiani

41쪽

V E L L EI A=N I. cap. 2. suum nomen, nedum statum tuetur,cum turbarum perpetua semina non suggeruntur sed paene obtruduntur; cum legum, quibus tanquam vinculis humani continentur animi,nulla superest aucto- Iitas; tum vero deteriores omnes licentia facit,& partim opinione boni, partim cupidine mali in noua audacia consilia ruitur: quae nec deserere , Curn volunt, auctores deinceps potiunt. 4I. Itaque ut clarius loquar, ue imitariaitate

Pta non pauca

morbos ingenium aliquod Heroicum sem ma- timorem incu-gna consilia ct mutationem salmisthotantia intendat, auis intendit, ne pertendat, haud imprudenter cogitant, qui Verentur. Rationes ex iis, quae hactenus tradita sunt obuia intellectione queunt percipi. Accedit, quod illa ipsa ciuitatum seditiositas, conuersionem rerum imminere, quodammodo portendit. Accedit, quod, netenta heroica vehementes in bella impetus habent, iisque proniores plerumque quam pacis studio comperiun- tur. Accedit, quod aetatis feruor, antequam deferbuerit , in acriora de nimia facile exaestuat. 1. Patitur tamen & hic locus ruis istam.

42쪽

cap. a.

CR A RA CT. POLIT.ceptionem , tam ingenii, quam fortuna. Nam & Heroibus aliquando admirabulis moderatio ingenita, velut aequissimo temperamento vim bellicam &spiritus excelses a praecipitibus ausis continet. licet rarissima sit ea laus cuius exemplum in Scipione nostro habemus. de cuius indole nulli heroum postponenda, etiamsi in ea, quae Iulius attigit, tempora seruata esset, mitiora & moderatiora omnia sperassem, quam de Iulio.

Quod de fortuna ad sidi, cuni

interpretatione pietatis &modest tae accipiendum est. qua de re iam praemonuimus. Nam non ita timendum est, ut plus prudentiae humanae coniectationi , quam prouidentiae diuinae gubernationi tribuamus; neque ita spes de hominibus ac temporibus abiicienda, qui uin Deo perpetuam retineamus: neque de arti Culo mutandarum rerum tam so

licite aliquid praecipiamus, quin differri

posse interim meminerimus : neque animos cuiusquam tam in praua cogitemus praecipites, quin ad meliora pons iat, fato moderante, inclinari. Quae

cum similibus semper de Deo in oculis

43쪽

habenda. qui rerum publicarum pro-ipera aduersa, cepe quidem ordinaria,& quam homines vult cernere, Via moderatur; aliquando tamen ipsis euentibus ostendit, se hic multa, homi nibus igia oranda, sibi reseruassie.

4 . Superest, ut expediamus, quan ' Ineipit incipiat bacsserandi tinnendique drigen- hacpriouiso ditia, ct quomodo progrediatur. Breuiter ' μ' η sicut ipsa indoles Neroica in puero satim ct

primulum admota clari ima sui Hatim experimenta praebet , successu accenditur 9 pleno rerum actu exultat, nec sentis huc peralenito ad minora deincepsi ed moderatiora vertit: ita prudentis nostra animus expectationem suam de Puero au sticabitur in ado- Iscente, aut res agente, distinguet ac ord nabit ; e refuse euenti nus consuui abit pa-νiter θ' moderabitur. Nimirum & cunabula virtutis Heroicae; & adulta firmitasin fatalia iitae spatia siue momenta ,

suam lingula similiter, sed non similem

obseruationem habent. I. Quis enim non cum legati S ab Heraay-- Persicis , Alexandrum aliquem pueru- 'lum, maiora omnia quam pro aetate interrogantem disserentemque audiens,

44쪽

sum . actu reis rum

summi & Viri & Regis haec putet indictas' Pluta b. A ex. o de fort. Alexand. 2. De Eumene Nepos i , . Falgent, inquit, iam in adolescentulo rirtutis indoles. De

Philippo ut iures 7, 6, i. Ut est ingressius imperium, magna de illo stes omnibus fuit: ct propter ipsius ingenium, quod magnum stondebat virum; ct pro ter retera

Macedoniae fata. Nec minus inusitatae virtutis expectationem merito mouit Agesilaiis,cam inter regni initia, animosissimi de bello in Asiam transferendo consilii aut1 orem se & actorem offerret. Xen,phou strat. de usit. 66. Atque, ut ad nostra exempla redeamus ; summa, quam Iulius Caesar de Octauit pueri ingenio conceperat, spes adoptandi consilium homini suppeditauit, teste Dione 41'. ipsius Iu lii indoles tum aliis multis rebuS mature, tum in captiuitate apud piratas Muindicta captiuitatis eius,idonea dederat doctimenta tanti mox euasuri viri, sicut Noster loquitur 2, 2, 2. Quamquam, cum de eo ciuilem vitam ingressio omnia magna ominarentur multi, dubii tamen inter spem Sc metum haerebant, ad sperandum aliquando pro-

, mores

45쪽

aaiores. Nota Ciceronis vox esst apud plutarchum nr viis. Caes. Cum enim sub eo mitate & laeta in sole Cisaris, non partim latere acris spiritus & promtit tu ditiis alii maduertiis et quae res non mi-ntis suspecta aliquando prudentibu qest, quam maris, tempestatem meditantis, tranquillitas) e cetero quidem actu .

inquit , ct iniitutis huius viri prorsus

coniicio διάνο, αν τυράννικὶ , reghis Loluntatem ac dominationis consilia agnosco : at cum tam composite ornatam comam considero, cum ipsum uno caput digitulo scalpentem; adeoque es gestu delicatam ct babitu coniueis, nequeo adduci ut credam,in animiuram mollem dira euertetida libertatis conflici eadere. Non fatis constanter coniecerat ingenium honii nig Tullius: in Ec satis prudentes ab ingenii consideratione, bccasio ites dominatio his moliendae abuti de em ersuras disiunx Erat. Scipionis denique magnitudinem, adolescentiori celate of ensam, sed a & felici diuinatione fato periturae Carthaginis gestinabant Romani, neque vii quam prudentius lex personae cessit, qda in cuni ille ante annos lege requisitos ebnsul

46쪽

47. Sed non immoramur,eius modi experimentis aut signis heroicae naturae, vel ante vel in rerum actu editis : quippe qui descriptionem ' He rotam, quo commodissime ista referuntur, iam supra aliunde petendam monuerimus. Hic ea tantum tradenda istis, 'id bδntur , potitutae prudentiamaeiudie atur. viri ciuilis de Heroum iam cognita indole in futurum admonere variaq; obseruationis in utramque partem momenta subministrare. Quorum plera-qUe iaιτων πολιτευμάτων ex reip. habitu

actusque publici contextu , de quo

mox agendum, satius est petere. 8. Nam cetera adminicula, vel incertiora sunt, vel ad aliam perti l ἡ ilia ad nent stientiam. Vt,siquis de heroica geminicula qua nesi actuque ex Urologorum decretis conii-l. cretidum contendat. Quam rem, multagia, sunt, quae viro prudenti suspectam debent reddere. praeterquam enim, , quod astrologus nemo adhuc tot philos*phorum pariter ac theologorum,

prisco nuperoque aevo, eam vanitatem redarguentium rationes euertit: etiam

illud liquidae cognitionis est, necforta iis Disse, qui eam artem, se qua sit, perdidiceris

47쪽

certas scientia penetrauerit: se ut O fruorini verbis apud Gellium i , I utar coniectari pareca qκ dam αν MAE, CE ν nudo sententiae jundo concepta e fusa &vaga ct arbitraria ; gwatis longinqua oculorum acies est per interreab a media caligantium. Repetit Philosophus in sine grauissimae dissertationis eam admonitionem : non enim comprensa, inquit veque definita, neglie percepta dicunt, sed lubrica ct ambagiosa coniecitatione Diteu-tes inter falsa ath vera pedetentim quasi per tenebras ingredientes euut, &c. 69. Non memorabo iam satis nota illorum exempla, quibus credulitas ista, exitio Sc iactura salutis stetit. scilicet, dum citra & contra destinationem Dei, Heroas mathematici puluere

quoliti sunt capti si perstitione animi in f

ciunt, caelo iniuriam suam vindicante, magnis exemplis arguuntur, qui magna temeritate peccauerant. At,inqui S, nstnκe magni; Principibus trU e liqν η ' in is minui ad famam ct venerationem heroica naturae-cubi Dit, publicata cum astrologicis interpreta-- mentis genitura' Equidem reuerentius fuerit credere, factum hoc ab imperan-

48쪽

e p. 2.

θ vaticinia,

nerentur, aut Pr identum quisquam teneri debeat, sed quod commentum,in vulgus iape inualidum, nec inutile antiqua & Lepe usurpata arte, paterenture Neare. De quo ipso more, ut Sc de aliis, quae hic cogitari aut existimari possitiat, lubens hac vice parco disse

rere.

so. Sunt alii, qui eum illustre ingenium, tanqu/m sidus, alis unde exortum animadnertere, statin diuinationem suam praecipitant, & sitas ipsi spe . anteire studenti collectis ct certatim a commodatis rat civis, tum sacris, tum incerta origine 2flde disseminatis. Hici inquiunt, Heros mutabit fata felicium Miniserias infelicium : hic ille est, qui promissas diuinitus clades, hostibus Dei inferet: huyc notauit Propheta illo ex tu; hunc Apostolus signauit illa voce; de hoc antiqua circi fertur prae dictio: quaeque sit nilia extinstantis strictus oracula 'ciunt, ut quisquo, quod

confinxit, timeat aut speret. Neque vulgaris tantum turba, sed clagorum fe-pe Virorum mentes tentat hic diu man-hi pruritu S. yi' Sane condonandum hic. est aliquid

49쪽

ii quid vel simplicitati morum, vel innocentiae propositi, vel infirmitatimanae ; dum modo constet: praelictionibus extra verbum nitus reuelatum iactari sobris raro citra pericalum idem actiaberi , cautia sis transemitti haec talia ct fine assectu praeteriri, quam interpretaudo applican Oh in occasiquem superstitionis trabi.

Quod ad diuina pertinet oracula, cauebit prudentissimus' quisque, ne ante euentum &consensum maximorum interpretum, ad certas personas Sc cauLfas referat: gnarus interim, caput reuerenti* Scholis Propheticis debitae esse, disiipsin in quitem prouida pietatis ex futuris si te iter imbii ere, sed articulas temporum 2 omnes impletionis circumstantiu , non curiose rimari aut praecipere. Quam

cautionem etiam exemplδ eorum nobis commendant, quos sustinuisse calculum alicubi, satius fuerat. Certe si hoc deuotionis Sc circum spectionis , μν ριον violetur, lata aperietur fata ticis vatibus porta, per quam in ipsisSS. litterarum adyta irrumpant, faedaque passim temeritate grassentur. si. Prodigiis δc signis, quibus er prodigiai'terdum, monstrantur Heroes, non

50쪽

cap. a.

prasertim ignis lamis bens . st magni casus: iCA ARACτ. P LIT . plane nullam aestimationem conuenire, iam sapra innuebamus ne praepropere tamen,& solis, & superstitiose attendatur , amplius hic monemus. Noli est mos fingendi, exaggerandi, corrumpendi denique talia varie quae omnia vigilantiam obseruationis debent intendere. Seorsim hic quaeri potest an ignis lambens, Fem vocant, ac visi circum caput flamma Heroem indicet' constat uti, que exemplorum comparationeislarisq-

dinti id indicium ferme siemper fuisse; ν

rum heroicam fatim claritudinem non praceperim accesser ni alia quaedam argumenta, quibus id, de quo forte cupimus tali indicio cogitare, AEanifestae se no strae coniecturasuggerat. cum praesertim iste ignis

longe aliis de causis possit de soleat

aliquando emicare. . xii. Interdum etiam magni ct mi rabiles casin , e quibus seruantur, produnt Heroas : cum vix dubitari possit , dest nari summis rebus perficiendis, aut absoluendis, qui hoc modo proteguntur. Exempla in No stris habemus. Iulius Caesar, cum a Sullanis inquisitoribus ad necem conquireretur, & iam in manus ipsorum peruenisset, pecunia sere-

demit,