장음표시 사용
171쪽
N signis est errorum firrago in hoc capite Morbus, inquit, an sit,
cubactistiti. Quare qua so ita vocaretur cum non sit, sicut Pater 9 a non est Hlius; sed rationem reddit, quia agere ac set ab agendo morbo tamen tenetur. Hoc verum est, sed rectius de sanitate dicitur, quam de morbo, si sanus esset ab agendo sanus tamen est. Nam cessare ab a pendo, ruando quis agere debet, ei signum morbi, cui ben Murcesti num sanitatis , cessare ab agendo per omniaua, non est igniunmotu quia sanus ita celsat Eger autem vigilans ruor mens habet actionem laesam, propterea potis morbus dici actio laesa , si verum id esset, sed est causa laetionis, quia sive vigilet , sive dormiat, em per laeditur actio illa, cui morbus adversatur. Sed hoc leve eit, sicut
Foneliis male des nil morbum s.ctum praeter naturam corpori insidentem, convenit enim qualitati mutatae, ubi Cedo cetericorum colori, quibus 29sdam causis, quas Fer elim nolebat esse ipsos morbos. Sed male explicat ipsius sensum. Eu habitin corporeus actionem interturbans. Non est necesse hanc esse mentem Fernelu Verba plana sunt, non apparet re didisse Ferrielium, morbum esse habitum , saltem non omnem, nec corporcum, vitium est affectus contra naturam corpori insidens, imo est habitus Dubitare posset quispiam utrum morbus etsi corpus afficiat. dici debeat corporeus, nam relationes non sunt corporeae, ut paternitas morbus habet entitatem assinem resationi, undamentum esse corporeum, nemo negare potest, sed dubium esse potest de morbo in suo formali significato Constitutio seu tactus est genus morbi sanitati. at ut Ompivi definit .nstitutionem non amplius est genus, sed ipse morbus, vel sanitas definitio autem speciei non convenit generi, sed
'o Lis eum definit morbum, eum considerat in suasormali ratione, sine respectu ad ullum particulare subjectum. At Plempivi subjectum 91
facit corpus vivens , Verumtamen morbus competit animo Inanimata
ut mineralia possunt pati affectus p. n. Ergo morbos. Non placet quod dicit morbum esse habitum , si itinveteratus , dissiculter sanabilis , dispositionem si sit facile separabilis, a minor 29; bus nunquam si habitus, semper dispositio, sicut scientia nunquam
172쪽
est disposito, semper habitus. Potest quidem habitus, vocari disp
sitio, sed non contra, nam dispositio nunquam fit habitus. Imo habitus potest comparari per unicum actum, quoad essentiam suam , quod fieri non posset si esset prius dispositio, quam habitus. Utrum morbus possit dici substantia , ut sanitas supra explicatum 293 fuit. Morbus in suo ormali significato est aliquid abstractum substantia male temperata, c. est aliquid concretum , ut substantia alba. Substantia non potest esse genus morbi, quia per dii serentias essentiales non potest restringi ad morbum sanitatem. Et propterea morbus non est substantia. Quae de morbo dicit, esse relationemri supra explicatum fuit, male 293 tamen dicit morbum formaliter esse relationem, quoniam non est relatio, nisi quatenus est dispositio quae est aliqua relatio. Sed male addit tunc
assectum aliter desicribi debere. Quare enim describere astectum alia notione .quam natura rei postulat, quis unquam audivit anici una definiri posse per propoitionem , quae requiritur ad affectum , sic imaginaria est ipsius definitio, quam tamen vellet probare. Sic loco fundamentorum inanes contemplationes nobis reponit. Bonas profert ratiqnes adversus hoc dogma morbum esse relationem, primo inorbus per se sedit actiones,
relati nonidi per se, quia non es acti ri, respondet relatio etsi nullarii 6 habeat agendi vim potest tamen esse prima cim mediata ratio ob
quam actiones laesae proveniunt. Sed heus tu objectio dicit morbum per se laedere actiones, quod non audes negare, esse autem rationem propter quam actiones laeduntur, non est laedere per se Male quoque addit morbum nunquam emere actiones, quod verum est, quoniam eas laedit, aliud est morbum laedere actiones, quod est verum, aliud morbum esse solam rationem quare actio laedatur Exemplum allatum id ostendit, calor cerebri inducit delirium, non quatenus calor, sed quatenus anima improportionatus , ex quo patet talem gradum caloris hedere actiones, nam in Morali Philosophia actiones non fiunt a sola potentia , sed etiam ab ipso habitu, vel dispositione, ut plenius posternexplicare nisi brevitati studerem. Secunda ratio est Vales male descripta nam morbus esset in proporari tione, cyram hac fidue variari s , idemnsimero morbus variabitur. Non potest ipse istam objectionem solvere, sed cogitur fateri morbum non esis sor maliter proportionem, sic nec relationem, quod tamen supra dixerat, dicit enim speciem morbi a flandamento dcsumi, quod est fata sura;
173쪽
FuND sum ; nam petitur a subjecto in multis, ut morbus in temnerie, cons ,rmatione, c. ut fatetur inserius, scut calida jecoris cerebri intemperies non sunt diversi specie morbi, quoniam pertinent ad partem quatenus et ii milaris; sed relatio de proportio non est idem siquidem quilibet gradus mutat proportionem non speciem, unde sequitur morbum non esse proportionem, sed non advertit proportionem dupliciter considerati vel ratione subjecti, in quo est, vel ratione qualitatum inter sese comparatarum , fundamenta enia remota sunt vatia , sed proxima sunt tria, numerus vel quantitas, actio palli, mensura, . metaphysicae capite 3. Cum igitur morbus non mutat speciem ratione subjecti, sic nec ratione fundamenti;
Quaerit quod nam sit fundamentum in digiti defectu , male dicit
fundamentum esse partes reliquas, quod est talsum, nam tota manus 293 est subjectum, saltem si est fundamentum, est remotum, proximum vero potest esse quantitas, vel mensura in manu.
Quod sequitur morbum esse potentiam Orientem a mala con stitutione plus dicit quam morbus est, qui solum est ipsa mala conliit uti, causa 99 impotentiae. Idem dicere possem de reliquis habitibus, ut supra dixi. Praeterquam quaestio esse potest utrum impotentia haec sit eadem cum impotentia apud Aristotelem, haec enim est naturalis, illa vero praeter
Proponit opinionem quorundam morbum non esse habitum , quia habitus facilite potentiam ad agendum. Verum quae sequuntur dotes habitus non conveniunt vitio, qui tamen est habitus proprie dictus, multo minus morbo. Quod si conveniunt habitui, non tamen sequitur SQQconvenire morbo, qui est tantum dispositio. Objicit non esse necesse qualitatem esse, quae sit sanitas vel morbivi, quia post bono temperamento , unione conformatione, uni actiones illis xiliatis Dduntur. At sic eadem ratione probabo non dari virtutem, vel vitium. Dicendum autem, sicut ut potentiae hoc vel illo modo agant, se debent habere dispositiones, ita sanitas morbus sunt dispositionis potentiae. Sic autem dicuntur ratione corporis affecti, fundamentaliter respectu actionum sunt potentiae, posito temperamento non ponitur
sanitas, nisi sit bonum, id est secundum naturam subjecti, est relatio quaedam. Nec alium ipse dicit nisi quod objectio improbabat, scilicet quamvis potentia longo usu positi esse facilis ad actionem eliciendam, abs que ulla alia qualitate, amo Philos bi ponunt aliam qualitatemscilicet dista- uioncm,
174쪽
Dys T CT Iositionem, ut i te hic etiam At hoc non est respondere, nam argu mentum probabat non esse opus aliam dare qualitatem praeter poten iam tandem addit dispositionem esse modum cui qualitatas Cmen. datur, uia a sanitate&morbo dicimur ales, sed omittit sanitatem morbum esse revera uualitates primae speciei. Falsum autem est quod obiectio dicebat scilicet potentiam posse longo usu fieri tacilem cla-ctionem sine acquisitione dispositionis vel habitus, quae autem non lunt capaces habitus nunquam acquirunt illam sacilitatem, ut lapis ad mo-'' 'Quod ilia distineserit resinetor naturam contra naturam etsi
in quibusdem verum dixerit, tamen tam apud Graecos quam apud La-
22 Vocabula haec idem significant, maxime apud Graecos Praepositio
sest 1 atinorum contra, ut multis exemplis ostendi pollet,
'; si es quandam immedio te laedere actiones, Nicoctu-
b ταί mi consideranda sunt, nam vitium serrae est prava sp
Impedimentum actionis a senibus cons ingenuous non est o p;o quicquid ille dicat, sed pathos, vel symptoma, sicut ebrietas, e en eius morbi, vel symptoma, Veli x Q Proser subtilem argutiam, non esse necesse ut pars si subiectum o morbi. Si suprema corp r OV exre nim iiii in lira Do
175쪽
contra, nulla illarum est morbos , nec opponuntur inter sese niti relative, ut caput majus est pugno sitne imorbo, sed si consideretii re icorporis, ut una major sit quam corpus postulet. altera linor, tunc si, ut illarum sunt subjectum sui morbi, ut tabes unius cruris, hydrocephalus sunt duo diversi morbi qui non curantur nisi seorsim , de singuli sunt in parte astem, Globus magnus, parvus annulus non poti uni sese penetrare : non desectu alterutrius, quia hi nullus est defectus, sed est natura qualitatis, nam magnitudo illain parvitas non opponuntur, sed sunt relata quorum unum non potest esse aliud , id pendet ex determinatione quantitatis.
DIVisio morbi in similarem, organicum communem , male discitur essentialis, quia non petitur ab essentia morbi, sed a natura partium, sive a subjecto, nam natura morbi est una scilicet dispositio praeter naturam; sive sit in similaribus, sive in organicis idem de sanitate dicendum. Ita ut potius dicendum sit constitutionem elle in tribus, quam eam eis triplicem , nisi materialiter. Bene dicit partem non bene dividi in similarem&organicam , quia hac non sunt opposita, sepossunt esse in eodem sed male addit morbum simila remi organicum esse opposita formaliter, quod falsum est, s in enim tantum disparata, quorum unum non est aliud , ut Canis Leo albedovi dulcedo, non sunt opposita, sic nec morbus organicus disimilaris. Dicit morbum smilarem non esse elim qui parti similari inest in responsione ad Gardinium quod tamen est falsum, nam morbus similaris tollit aut mutat temperiem quae est partis similaris essentia, soli igitur competit sim: lari, per similares disti milari sive organo sic calor cerebri est morbus similaris, quia omnes partes cerebri similares assiciuntur. Recte tamen observat morbum non dici dissimilarem n crespondere d: visioni partis Addo ego quia non sunt formaliter opponta, Daorbus enim ianitas formaliter opponuntur , unde sanitas divi litur,
seri morbus non autem ut pars.
Ad quaestionem quomodo divisio sit essentialis, quae sumitur a pari has , cum diversitas subjectorum non faciat tacilitatem acciden - tium
176쪽
466 EsT Ru Caelium optimo id negat perum esse in Me itina, quasi una veritas sit philoso-3Q phica, alia medica, nam vulnus pedi sis corcis specie non differunt, nec phrenitis, pleuritis, hepatitis, sunt diversa species inflammationis, quum habeant eandem essentiam , atque eadem signa communia omnibus inflammationibus Tum eadem generalia medenda praecepta Distinctio igitur est accidentalis secundum naturam partium affectarum
Secundo addit non sum istam divisionem ex diversitate partium ais quod est etiam falsusn, nam similaris est, qui partem similarem occupat, ut similaris est, organicus qui organicam , quamvis contrarium dicat. At inquit morbus potest esse in parte similari, Messe organicus. Quidni quatenus pars similaris est organica, ut obstructio vena est morbus organicus, vena pars organica parti organica, addit, potenti; 4se morbivi uiuilaris, ut intemperies cerebri sed id propter similares, ter aliud, sive per accidens , quoniam igitur ex modo laesionis harum parintium praedicta divisio petitur, non est essentialis Eis igitur constitutio praeter naturamis vis laedendi sint de essentia morbi, tamen laedere partem organicam vel similarem non est de essentia morbi: Objicit Galenum in arte parva non meminisse morbi solutae unitatis, sed haec ex Gregorio Horctio ad verbum desumpta sunt, unicam habet solutionem cum Gregorius habeat duplicem, & secundam, quae optima est,
DE sinit morbum similarem a quo laeditur functio partis, quatenus non est organica. Sed male, nam solutio continui potest laedere actionem partis, quatenus non est organica, sic obstructio vena laedit actionem venae, sed non quatenus similaris, sed quatenus organica: nam quaedam solutio continui interdum magis actigit similares, interdum magis
Quae sequuntur de morbis materiae ex Fernelio vel Fucu deprompsit, ut male scribat se tramitem inire priorum vestigiis nondum calcatum. cuivi enim mollitiem lauritiem ad morbos intemperiei referebat, raritatem, densitatem ad morbos organicos Curandem de alii referunt.
177쪽
Apite cluinto nihil est quod non sit consonum veteri Doc , de divisione intemperiei nisi quod intemperiem humidam sine
noteria quandam statuat, modo non fiat a causa antecedente, sed pro- catarctica,cum tamen certum sit humorem non nisi se ipsum communicando morbum facere, sive humor intus genitus sit, sive extrinsecus accedat praeterea nullus humor morbum sora aliter facit, sed semper est causa iropterea male humida intemperies inter morbos recei fetur, sed his omissis Ad caput sextum veniendum Oui nestavit supra qualitates occultas, non debebat hoc loco definire morbum formae, qui fit ex occultis qualitatibus. Vocamur morbiforma, induit, non quoi forma patiatur, quia nec otiatem, tuc morbum constituit: MFerneliis putavit Armam pati, saltem debebat significationem a primo aut bore adductam retinere, putat vero vocari quia inseruntur ab assentibus a tota substantia. Verum haec agentia alios inducere possunt
morbos etiam manifestos. Quod sequitur idem probat nam ait mediateis se attribui a sectis qualitatibia quod si verum est, male scriptum fuit eos a forma immediate profluere, ut diximus supra suo loco. Oportet laitur ut agentia a tota substantia illas primo immutent, de per eas o bos formae producant, nam ejusmodi morbi sunt etiam occultae qualitati, nam vel essectus producunt illaesis manifestis, vel laesis; si illaesistunc effectus non potest mediate abscribi manifestis, proinde falsum est occultas vires esse a remperamento Prosectus. Si laesis illis, ergo non immediate producunt Duas autem profert rationes ad probandum morbos totius subitans anti, primam ab actione agentium, secundam a curatione. Verum etsi dentur agentia a tota substantia, non sequitur ea diversos a vulgaribus morbos aut peculiarem eorum dii ferentiam constituere, nam haec non sunt adentia univoca, ut septica putrefaciunt, sed ipsa non sunt pu- , i Erco cum insertur ea sibi simile producere, non est semper verum, si remedia alterant, vel tollunt causa morbiscas, ter eas morbos, illibarbarum a tota substantia vacuat bilem, i febrem curat, quae febris non erat morbus serinae Exempla quae proseri de peste, rabie ulceribus malignis, morbo Hispanico , c. idem docent: si ulcus malignum est solutio continui omnibus nota, sed malis
178쪽
16 DESTRuCTIO nitas est accidentalis differentia , sic omnis ebris est calor , sed addita malignitas , quae est in causa , non in morbo. Sic venenum Hispanicum intemperat, ulcerat, erodit ab ulcere maligno, ineste. Altera , vel tolle causam morbificam, morbus qui superest, non erit totius substantia'. leo Medici ad accidentales morborum disterentias
hos retulerunt, possunt enim convenire omnibus morborum generibtis,
nullum igitur peculiare constituunt, verum quia etiam verisimilis est haec sententia , ulterius nihil addam.
DE definitione morbi organici supra sat dictum est, morbus est partis organicae quatenus organica est , ut supra dictum. Reprehensi dii hic Sennertum simulque addere poterat Mercatum, Varandaeum Malios qui perspicuitatem oculi mutatum ad morbos figurae referunt; verum id maledixit, quia referunt ad conlarmationem , non ad figuram , quae est species conformationis, proptet ea non suffcienter diriditur in figuram, asperitatem , levitatem, cavitates. Alia enim requiruntur ad perfectam conformationem, Mactionem organicam, cum enim magna
iii actionum varietas, quaelibet pars peculiarem habet constitutionem quae ad alteram necessaria non est, ut in oculo perspicuitas, unde male capite quinto morbum dicit esse similarem , ex secundis qualitatibus. Quod est merum somnium, nam calor ille alienus in oculo, vel est tantum symptoma, vel habet rationem objecti externi, sicut&humor amarus vel salsus in lingua, falsum est colorem actionis primo de per se laederes, nam qualitates secundae non sunt active , si color possit laedere per se, cur solum in oculo , non alibi laederet.
DE sinit morbum communem a quo principaliter ditur functi partutum smilaris quam organica, quod tamen non semper est verum , nam interdum magis competit similaribus, interdum magis organicis. In ratione quam affert ex argenterio, ipso in nominato, loco magni-3I tudinis ponit extensionem, quoniam eam credit non posse auferri a corpore, nisi virtute divina, sed dicit Argenterius, Magnitudo competit similaribus Lorganicis,ci tamen non facit morbum communem male
179쪽
autem ille magnitudinem eis competere , cum tamen ubicunque est quantitas ibi sit nagnitudo, nec sub qualibet magnitudine possinessentiam suam retinere, quod si possunt etiam sub qualibri figura, ea
lasciunt leviora Recte poste observat unitatem esse tantum conditionem,' lic vertim est facere morbum tantum in usu, non laedere per se Actiones sit initares, quae fiunt primo a temperie, loc dicendo solvitur obsectiosequens quain arsertex quibusdam, quae est bona, recte ostendit actiones fili ilarium non laedi immediate a solutione continui, quia vulnus prili, vacuat sanguinem, spiritus, inde succedit intemperies ;haec vero proxiine laedit actiones similares Respondit raro in vulnere
tantum fieri sangui iis et fluxum ut intemperies inducatur. Iste Circulator non vidit vulnera ex quibus repente sanguis profluit. Addit raro a imoedii spiritus caloris at fluxum objectio dicebat per solutionem eontinui fieri ci ixum spiritus de sanguinis Addit ponam: in minere, nulla rase, ecti, non' in Invisa quin inon impedietur rura licia. ratio hoc non debuit dicere, falso fuit descripta, ut sequela la- monstrat, sed tunc erit parva laetio respondens magnitudini solutionis Addit tu uno Vulnere ena umio Dditur ore tuum ladatur temperiei,
hoc est verum de actione organica vene, cujus ossi tum est continere sis sanguinem. Facilis autem erat responsio solutionem unitatis esse morbum in usu, ut Gesen citatus de disserentiis morborum capite quarto
Mila adhuc explicat rationem Argenterii. Cujus sensus erat Galenum
debuisse probare aliquid esse commune limitaribus & orgarucis sto od actionum causa sit, unionem autem tale quid esse negabat, re-sbondet Plempi unionem esse sanitatem partialem, quod ei gratis sine ratione dictum, est quidem aliquid necessarium ad sanitatem, ut Galatiis loco citato dicit, sed quicquid est necessarium, non est ipsa Lamias, nam sanitas perfecta resultat quidem ex temperie rumone, sed ex
hac tanquain usum praestante. Affert obiectionem ex Suavis,unionem continui esse morbum organicum ere, solutionem continui ex lege contrariorum; hae objectio rinon est S i , sed erat vulgari meo tempore in Academia Monspelietis ante ham barpim amicus meus foret Medicinae Professor. Remondet risi in unionein praeter ituram continui solutionem Y continui,
180쪽
1 G. continui,& solutioncm continui praeter naturam non esse contraria hoς non est quod objectio dicebat, nam unio solutio nitatis in genere sunt contraria habent diversas rationes. Sicut se habet unio prarier naturam partis ad solutioncm naturalem , ita se habet solutio praeter naturam ad unionem naturalem. Sed unio praeter naturam est morbus an tum organicus, ergo dolutio est morbus organicus. Contraria enim vel sunt in eodem genere, vel in contrariis generibus, vel ipsa genera respectu proximorum , alias semper sunt sub eodem genere proximo vel remoto, unde contrariorum eadem est ratio sive conlequentia, ut si v num contrarium est color etiam alterum erit, si unio est morbus in sit , etiam solutio erit. Non est autem absurdum unum morbum ad duo genera referri. Si ignis est natura calidus , non sequitur frigus non esse ipsi contrarium .imo quia uni, solutio natura sua sunt opposita, ideo solutio continui praeter naturam opponitur unioni , contra, LudoviciuMercatus lianc objectionem habet & bene solvit.
Caput nonum .deinceps usque ad finem
REcte dicit ad morbum universalem non esse necesse, ut omnes actiones vitientur. Siquidem Syncope quae omnes actiones vitiat, non est morbus universalis, febris inquit laedit duas actiones , nonne cessario animales. At vero nec etiam naturales omnes , nam quaedam sunt abolitae, quaedam auctae quae non possunt simul laedi in eadem febre Nervorum obstructio causa paralysis in toto corpore non est morbus universalis, quia est solum affectus principii nervorum , alias Syncope esset etiam morbus universalis. Morbus communis male definitur, qui determinatam corporis par- 22 tem non corripit nam proprie morbus communis opponitur sporadico, sic ophthalmia non est morbus communis, est tamen inflammatio, sed haec sunt leviora. Reliqua capita de accidentalibus disserentiis quia nihil continent extraorclinatium omitti possunt. Capite tamen decimo observandum nullam qualitatem realem posse communicari sine proprio subjecto, quamvis sorsitan intentionalis qualitas possit, ut lumen cum aere& species colorum , non autem qualitas contagiosa, quae requirit cer-3r tuna vaporem in quo sit. Sicut Malbedo certum subjectum , intentionalis qualitas non habet vim corrumpendi, ut contagiosa.