장음표시 사용
151쪽
matrix tuae pendet a testibus , omnes non faciat mares , uotum corpus telliculosum. Probandum erat testes habere facultatem sormatricem , exlii vero ita: est in semine esse diversae rationis, cillius instrumentum separatu in Addaria instrumentum separatum esse meram phantasiam, ut alibi probabo, cum examinabo nantasias Isai rei circa
Librum leni de animatione ortus nunquam audivi antea nominatum. Recte dicit instrumentum non debere esse separatum a principali agente, saliena quoad causalitatem lapidem projectum non esse instrumentum acientis, hoc tamen non probo. Est ciuidem subjectum impetus, sed est instrumentum projicientis, ut bombarda est instrumentum hominis ad diruendas moles hostium. Sed varia sunt instrumentorum generari non potest enim negari dari aliquod instrumentum separatum , sed illud non agit propria virtutes, aliter non esset instrumentum , ut ignis genitus ab alio igne 4 comburens paleam , non est
instrumentum prioris ignis , sed est causa principalis combustionis, quia is
genitus erat per actionem uni vocam , ut filius generans nepotem , non
est instrumentum Avi, sed causa principalis, quoniam uni voce est homo cum Patre suo, ut recte objiciebat Arim. Respondet temptin, quia inquit generat propria vi. At semen generat etiam propria vi secundum eos, id est, vi quam in se habet, quae in semine interna est, non sicut vis projectorum quae est externa, ab interna lapidis vi labefactatur, ut sursum projectus propter gravitatem iterum descendit. Haec
autem manet, post conformationem censetur facultas animae, vel testium. Requiritur ait ad instrumentat ut agat serina suamn concurrente, at ignis est instrumentum artificis emollientis ferrum, Magit forma sua concurrente, sic pariter agit in chymicis operationibus V seminis, addit, agi forma semini non concurrente. Si oculus esset animal, potentia visiva foret forma ejus. Si semen ut semen ad onerationum ordinatur,
vis generans pariter debet esse forma ejus, vel est substantia sui generis eo
conius cum semine ad illius constitutionem nequaquam pertinens, immaterialis, assistens solum, non immista materiae, vel accidens aliouod independens a Brina seminis, aliter non a re forma seminis non concurrente, nam actiones debent e lesu potitorum Aut concedendum quod negatum fuit, varias formas esse in eodem subjecto, modo sint subordinatae. At verum est elle in semine partem duplicem spiritu in crassamentum, in spiritu esse facultatem alteratricem, sed
152쪽
1 a DE sae Ru CTI . tamen haec agit independenter a primo generante, nec est ejus instrumentum. Est forma seminis quatenus semen, non quatenus corpustiustum . Utiturque spiritu tanquam proximo organo.Qui animam volunt esse ex traduces, dicunt, aliter homo non diceretur generare hominem, quia Pater generans Bois attingere noductionem fora . 24 Respondent alii,&vere, Patrem generare hominem , etsi non e ne re animam, quia suggerit dispositiones Maptitudines ad recipiendalia formam, imo vis illa a generante accepta concurrit ad unionem cum corpore, sic ad productionem totius compositi. Idem dicit Plempius quod priores dixerant, nam vult semen esse tantum instrumentum generantis, Tota hujus virtute agere, quamvis mortuo Patre etiam mutero semen conformetur, ut experientia patet, non persolum impetum acquisii tum a generante , sed per vim quandam a generante separatam, ut sopra diximus. Nam pater Ron generat filium per se, sed per aliud, aut per accidens, sed generare dicitur, quia dedit vim quae agere potest, in moralibus id maxime apparet, nam Legatus est instrumentum Principis, quamvis' i facit propria virtute faciat. In sequentibus disputationem habet cum quodam P. Lupo , cui quum respondet, causas sub ordinatas non bene distinguit ab instrumentali bus, quamvis in genere ii possint dici instrumentales Pater&nlius videntur esse causae subordinatae, sed iratum per ac cidens, ut pendet
filius a Patre inessendo, quoad suum fieri, sed non in agendo. Et recte dicebat bonus ille Pater, causam piincipalem vere agere , nulla enim causa instrumentalis agere potest , si cesset causa principalis. Sed in conformatione cessat principali scilicet generans. Dicit Plempius se didicisse illam esse principalem, quae absolute denominatur essectum Noducere inediante alia causa, qua ejus vicem gerit, re illum producat vere sive non 2ε Hoc est pessime dictam. i. Nulla causa per accidens potest esse caula principalis in subordinatione essentiali causarum foret tamen ii causa quae denominatur effectum producere, illum non producat vere 2 causa cessans ab actione, non potest dici effectum producere, nisi in moralibus, mediante alia causa. s. nulla inferior causa vicem gerit superioris cui essentialiter subordinatur sed omnes simul agunt, a prima ad ultimam, si superior cesset, inferiori debetur tota actio. Haec singula libri Metaphysicorum docent. At in consorinatione hominis cessat anima Patris, unde recte sequebatur agere vim forma tricem propria vi.
24 Addit malum exemplum aqua calefacta ei a causi principalis calefactionu
153쪽
Fis N ID A M. Mis D. P. 433manu mea, cum xon vel calefaciat manum meam sed tantum mediante calore. Hic duplex est erratum. i. quod dividat quae conjunxerat, nam aqua ut aqua non calefacit manum, sed calcfacta, socii. r. aqua non est causa principalis calefactionis, sed calor, sive inscrro, sive in aqua sive in lapide, Sc. Haec autem alio spectant. Dicebat ille Pater causam principalem vere agere, hoc negat Plempi , admirabiliter, sic cum scribo haec adversus Plemplum ego non scriberem, sed calamus meus solus. Verum 2 εο male dicebat Lupi mediate agere non cite vere agere, sed hoc pendet ex alia quaestione, quomodo causae superiores pant cum inferioribus, ouae a plurimis Philosophisin Theologis tractatur. Cum arguitur nuli una instrumentum poste producere et fectum se solo, sed debere dii isti per totam actionem a cau a sua principali ille hoc negat, quasi tam 14sbonus Metaphysicus foret, quam Suares vel Fonseca. At nulla unquam talis causa fuit in Mundo, nec erit sine miraculo, quae possit agere sine continuato influxu causae suae principalis, a principio actionis ad finem. Utcunque semper restat probandum semen esse instrumentum animae parentum', vim illius esse ab anima, nec ullam esse animae facultatem, quae facilius est dicere, quam probare.
LAnt brevior erit sectio haec, quanto prolixior fuit praecedens de facultatibus, quae ad hanc refertur Actio ait est in tus a facultate animae procedens Male distinxit Galen in tum activum a passivo,cum tantum ratione non realiter differant, est enim actio non in agente, sed patiente, ut in sanguine qui generatur est motus passivus, in jecore generante activus, uterque ab an,
ma, quia sunt idem. Reliqua sunt satis bona. Ecte dictum principes facultates a temperi pendere: a conso matione somniatio est opus D phantasia: deinde ratiocinati,
154쪽
- DESTRuCTIO nis, alias nemoratiocinari posset in somnis, quia intelligentem oportet speculari phantasmata. Sed si phantasia sopita sit, intellectus non
aget. Cum memoria sit tantum locus specierum , non sensus, memoratio in somnis est actus phantasiae, vel intellectus, recolentis species in memoria asservatas Nemo negavit, imo omnes quod sciam consentiunt a vaporibus turbantibus Lagitantibus species fieri somnia, varia esse pro vaporum varia conditione, nisi tanta vaporum copia sit, ut somnus profundior succedat. Nihil hic dissicile est. An fiat olfactus ad distans per species solum , valde controversum 2 7 est. Ego id non credo de ipso objecto valde remoto, quia ventus defert secum odorem, quod non in specie intentionali, si deferretur per species solas, nihil esset odori contrarium, sicut species albi nigri non sunt contrariae, at odor odori est contrarius nulla species manet in aere absente objecto, at odor&dit tunditur&spargitur Species quoque non inficit medium, ut species nigri non reddit aerem nigrum , sed odor inficit totum medium Sed quia altera pars est etiam probabilis
Hoc in capite constituit appetitum naturalem, quem supra negavetrat esse appetitum , sed hoc transeat.
Ouae de respiratione dixit, scilicet respirationem esse voluntariarii
xliberam actionem, verum est. Est admirabilis motus diaphragmatis sicut illum descripsit, non tamen videtur habere motum spontaneum, non enim movetur, nisi quando thorax vel parum vel multum movetur, ut pulmones, Sed hoc mista ad reliqua veniendum Facultatem vitalem praecedenti sectione volebat referre ad animalem, nam 248 pulsus est tantum dilatatiovi constrictis. Quae actiones sunt tantum attractio Lexpulsio. At hoc est falsum, ossium attractio non est dilatatio, idem de carnibus, magnete dicendum, fatetur, nam addit Per dilatationem attrahit singuinem. Ergo dilatatio saltem natura prπ' cedit attractionem, imo potius, si sibi constat, sequitur attractioncm nam a sanguine attracto fit dilatatio. Est pstius ut dixi facultas sui ge-ncris, nam etiam dilatatio venarum, non est actio naturalis ipsarum venarum , sed potius passio fit enim ab extraneo scilicet sangduae accedente, ut supra nobis voluit persu dere. '
155쪽
causaeis potest sanguinis ad cor majori copia inquentis impetus, qui
in naturali oeconomia non ita valide agitatus suisset. Deinde vena cava dextro ventriculo fortiter annexa,non potest aliquantulum non moveri, una cum corde, non quidem motu pulsus ut arteriae, sed contrahitur a
corde, 5 trahitur, in altero motu quasi repellitur, nam sequax est ejus tunica; sanguinem autem cor per illam ad se trahit. Volui in cuniculo id videre , sed nihil nomine pulsus dignum animadverti. Cum singuis incor infunditur multum habet octilis manifestum matrem , sed insensi iter distenditur, sic tollitur proportio inter systole iri diastolen, iam diastole quae insensibiliter fit debet esse lenta, longa, talis facit pulsum rarum tardum systolen fatetur esse subitam. At in sanis systoleri diastole sunt aequales. Qiso sequitur, non consentit cum reliquis quando, inquit, corpulseled init primam sinister ventriculus, dein dexter, post ejus auricula celse sit, eum sensim moritur poli duas, vel tres pulsationes expergiscitur,o ui uniri, umagum it,hsto iastolen, nam utroque motu pulsus couilam, sed tunc necesse quoque est ut i faciat diastolen quia erat in sua systole, quae secundum illum sola est propria cordis actio quam tunc facere debet etsi nihil recipiat, dixit autem supra diastolen non fieri a saeuitate, sed a receptione sanguinis In hoc casu fit diastole absque receptione, multo magis si cor a corpore exemptum sit. Corvi arterias simul non moveri sorsan verum est. At, inquit, multi suis argutiolis quaestionem hanc utrinque disceptabilem faciunt. At hoc inquit sensivi testatur, attamen hactenus non potui bene capere quaenam dicenda sit systole, quae diastole Rationem addit falsam, quia arteriae pulsant ab influxu sanguinis, quam ne probare quidem aggrensus est Vase pulmonum pulsare, dilatarii constringi more reliqua pruna arteriarum , non patet, nam moventur secundum motum pulmonum, non moventur, si pulmo immotus sit, ut incohibita respiratione, Min animali sauciato, si palmones moveri non possint, de iri seu tu in quo non moventur. Putavit quidem Foroligiensii pulmonis arterias posse dilatari, etiamsi pulmo non moveatur. Sed rectius id alii non credunt, quia pulmo dilatatur ut aerem suscipiat, non potest autem suscipere, quin arteriae dilatentur. Quod si quieto pulmone possent arteria satis dilatari, frustra natura pulmonem fecisset, ex voluntatis arbitrio diutius quiescente pulmone, non auferretur cordis ventilatio, attanien videmus defecta respiratio ais cordis motu cessare.Sed de his satis. T C A P.
156쪽
ALimentum actu male describitur, quod jam finitefactum est, o in
bubstantiam aliti commutatum At tunc non est amplius alimentum, sed ipsa substantia. Hic videtur confundere, alimentum enim est actu alimentum sive proximum sit, sive remotum sed est potentia livens. Quod ille vocat actu alimentum est ipsum vivens. Omne enim alimentum quatenus tale est potentia vivens. Non datur alimentum inpotentia, nec proxima, nec remota, nisi ratione formae viventis; cst tamen actu alimentum.
Cum subolfecisset hanc dissicultatem , respondet alimentum aEctu, non esse proprie alimentum, o hanc particidam actu se allevantem, ergo male locutus erat, quod est certissimum, nam particula actu aliena potentiam ad formam aliti, sed identificat alimentum cum ipso alito Addit,ose alimentum comparari, vel ad partem praex entem cui apponitur, quomo desesi pars, vel ad partem deperditam in cujus locum substituitur,o hoc modo eli alimentum atque id iterum male. Nam alimentum postquam pars evasit, nunquam potest considerari ut alimentum , verum quidem est nutrimentum dici ratione partis deperditae, sed nunquam ubi semel pars est corpori . . Subtiliter vult nutritionem non esse necessariam ad vitam, quia in-VS quit, prim inflantiquo vitam accipit vivit sed non nutritur. Pra edit quidem vita nutritionem natura , ut causa praecedit effectum , sed sunt simul tempore. Addit nihil est quod instaurari debet. Verum omnis nutritio non est ad reparandum solum , sed etiam ad augendum conservandum . . Addit femina virunt, sed non nutriuntur , at debet probari semina vivere actu, non potentia solum. Facit suppositionem elegantem, de qua dicere possit mus , si coelum rueret, multa caperentur laudae. Anima inquit, non conberrat vitam sub quolibet gradu caloru sed certum requirit, hoc debet sano modo intelligi, nam tanta potest esse paupertas calidi, vel tantus ipsus excessus, ut vita non possit simul consistere, sed in intermediis potest, quo notato corruit quod addit. Supponammmensuram illum caloris esse ad tres gradus, accipiatur puer in quo calidi natim' sexgradus, in hoc tam tu poterit intermitti nutritio manente vita, donec qisatuor gradus nati pi in dissoluti, id est doue redeat ad tertium gradum. Ex illo 236 discursu, si anima tantum postulat, ex hypothesi tres gradus calo
157쪽
non opus obet calore, si non est mortuus cum illis sex gradibus non opus est ut perdat quatuor gradus caloris, ut nutriatur, si cum nil vivere potest, etiam cum iisdem nutrietur. Suppone igitur verius illum interii perie gradum cum quo nutritio fieri nequit, nec etiam vita per- nranebit, nec in parte, nec in toto Potest nutritio debiliter ieri, ita
ut corpus contabescat. Anii ira latentia non nutriuntur ab alum ito
extrinseco, sed ab interno quod crediture se pituita. Nollem tamen absolute negare poste vitam aliq::amdiu esse, sine prima, sectu: da coctione, sed sine tecti a di: ncile est credere, qua radiu in alis num ocaliquis superest, ut in Mutia Meuices, in quo cier Argenterius ne guttam quidem sanguinis fuisse repertam. N inibi videtur bene explicare quaenam sint partes quaecret cant, nam caro non crescit secundam materiam, quia ejusmod accretiosi 2 7 tantiim per juxta positionem, sed manus dicitur crevisse secundum fornis ii nullae tamen ipsius pa: tes creverunt secundum materiam suam,
quia alimentum solum additum est illis, sic pars crevit ex additione illa, te totum corpus Malc distinguit inter partes maleciales&Brmales integra utes. Illa vocat Maram parvasunt, ut formanrupost millis stlie pria re per suum acti piratem. At istae unitae sunt ipsum totum quod agit in alimentum quatenus si gulae agunt, illud convertunt, sed illud in se non recipiunt, fieret enim penetratio dimensionum, formales vocat qua tanta sunt magnitudinis, ut forma post agere in alimentum. At id etiam convenit prioribus quas materiales vocat, nam partes illae formales nihil sunt quam materiales unitae, tum compositum sequatur naturam suorum componentium, si ruinores sunt materiales, etiam maiores erunt, imo totum corpus dicitur non formale, sed materiale, oui partes ipsius integrantes no joresin minores sunt materiales Partes autem quae vere sunt formales, non debent dici materiales, ut am-ma Quando Philosophi dicunt accretionem seri secundum partesserinale intelligunt formam essentialem accidentariam, ut anima crescit in parte vivente, conformatio crescit, in totum organicum crescit per intus susceptionem, sed materia non crescit, sit tantum uxta positio materia novae ad praecedentem , loris. Superius dictum fuit nutritione mi accretionem non disterre rea ter sed ratione tantii m. Hic admodum intricat sese. Nam dum obji-titur unam ab altera separari posse, ne ordinariam solutionem aster-T 1 let,
158쪽
ret, q0x est bona, ari Dimalia igni icut ,:on posse ase mutuose Grari, seipsis ': quoad comidiata. Quid sibi velit, nescio, nam formalia significatae ac cretionis i iitritionis facile a se separantur, etiam quando accretio nutriti sunt simul, ut in pueris, multo magis quando nutritio est sine accretione, ut in adultis, aliter ratione non possent distingui, nisi quia habent diversa sormalia significata Connotatum vero illud , quod ac cretionem habere dicit, non autem nutritionem, en quod compo tum ex quantitate virentis o quanἰitate alimenti accedente edin is, quamqvantitas virtutis ante illam mutationem. Verum illud connotatum mihi videtur se ipsum formale signitisatum accretionis , scilicet major extentio quantitatis est ipsa accretio, modo fiat per a etiam nutritionis in vivente, in non viventibus est idem significarum , etsi fat perrarefacti nem , xjuxta-positionem. Sed praeterea istud connotatum convenit etiam nutritioni , quod non credebat. Nam ante mutationem alitamenti quantitas nutriti erat, minor, quia pacta est resolutionem tripli cis substantiae , quae per nutritionem reparari debet. Quando igitur illa deperditio per nutritionem reparatur , quantitas viventis fit major, quam fuisset si nulla fuisset reparati , tunc enim fuisset vera decretio. Unde scire oportet, ipsam nutritionem opponi decretioni, non formaliter, sed effective mana sine nutritione sit decretio Connotatum igitur accrctionis quod jebat nutritioni non competere, ipsi tamen co
venit. Unde argumentum illud facile quod attulerat pro distinctionei
accretionis manet in solutum. Adsequens argumentum solutio melior non est , scilicet accreti erras ct decretionem habere diversos terminos,substantiam ct quantitatem sic disserre. Respondet per accretinem non produci illam quantata rem Quid an non
sufficit acquiri P actiones, addit, non distinguuntur per termino , vi me illas puducantur. Quid hic audio, si iremi Iaetor inmm , lampi verba ranis, Iraxellas, an non actione illae distinguerentur, quia nec oratarum nec Iraxesia producuntur a nobis Alia solutio invenienda est Verum siquidem est accretionem iutritionem non distin ui. Addit quorundam opinionem, scilicet accinionem se actionem 'ci : υἰ m Oaxtitatu alimenti, cum quantitate virentis, distinguia x
triti ne, qu a accretiohabet pro Ierviano intonem integra em , nutruis formam
substantialcm , vel ejus imonem ad materiam. Debere ut ejusmodi somnia erutare ab omni biis libris , nutritio idem prorsiis est , habet mina pro e rmeno unionem integi alem alimenti mutati, quam ubi persecis cessa
159쪽
FuNDAM MED. PLnM P. θ' ille actus nutrionis circa illud alimentum Male igitur distinguunt illi nutritione accretionem Volt tamen eludete istam opinionem, non refellere, sed quod dicit vix intelligi potest. Scilicet si a sit conti-miam, tentamen esses retis, farina virensis non informet m in tamq nti a mentiqua coWinuatur. Verum dii ii u si ii testin vera nutritiones, quae est conversio alimentim substantiam v
ventis. Tunc accretio poterit fieri, sine nutritione ut in Analarc ad tumoribus praeter naturam, in quibus nec est nutritio, nec vera continuitas alimenti cum quantitate viventis, sed sola contiguitas, tunc Arnia viventis non iniuria talem materiam, in vera autem nutritione
loti, accrescit, ait, non manet idem realiter, sed moraliter Credo hia esse mendum Typothetarum, scribendum esse tarmaliter. 62 Alias quomodo corpus naturale possit esse idem moraliter, non m-' ei; de qua postea loquitur, non opponitur soli acerctioni,
nisi secundum serinale significatum, sed etiam nutritioni, non ut ii 26 tritio est, haec enim nunquam cessat in vivente, sed ut valida est. Dicere uantitatem acquiri secundum minoritatem, in nihil acquirere, setit oui habet centum nummoa, non acquirit quinquaginta, soli
dimittit uaerit recte quomodo virens acquirat quamitatem minorem, cum illum ebiberet, sicut quomodo qui habet centum nummos,& quinquaginta, acquirit reliquos, quos antea habebat Dict Vens non habuisse minorem illam quantitatem totam, quod est ablu dum Verum quidem minorem illam, non esse ipsius totam quantitati in Potius dicendum erat decretionem non acquiri per verum mo- sed se habere ad nutritionem accretionem tanquam privatiomamri quantitatis quae ante inerat, per res,lutionem quarundam parsum, ut tenebrae sensim acquiruntur perlucis remotionem , quod sits ne ulta motu in aere ad minoritatem non potest esse verus motus est autum relatio, ad quam non est verus motus, nam minor uantitas est in se quantitas, non minusquamina or, sed maior minor sunt relata,
160쪽
Enerationem & nutritionem non distingui probabile esse supra liximus, uel iam vis altera opinio mihi non displiceat. Eadem facultas partem generat, quae totum fecit Partem autem deperditam
per nutritionem generari videmus. Sed , inquit, quod est verum sesu lineri esse specie dirersas, non expiri principii, aut termissit, sed ex modo
tendendi ; supra dixit ficultatem generatricem esse specie diversam aqualibet animae ficultate, non ratione principii, vel termini, at hoc sussicit ut sint specie caedem, nam solus modus tendendi ad objectum non facit distinctionem specificam affert exemplum apprehensionis judicii circa idem objectum. Verum hi ac is sunt subordinati, ut alteratio&formatio in generatione, produc tio humorum secundariorum ipsa nutritio, haec fieri quidem possunt ab eadem virtute, modus hic tendendi non facit diversas specie facultates. Si igitur non instinguntur procreatrix& nutrix ratione principii, nec termini, specie non distinguentur, cujus contrarium dixerat secto praecedenti. od addit probare non possum. Divertitis, in atrii est ex disto uiο-Hibus quae requiruntur ad nutritionem, direr is ab his qua ad generationem re-6 quiruntur, ut uterum, semen. Dixit non distingui generationem a nutritione nec ex principio, nec termino , sed ex modo tendendi, quum tamen non explicat, nam quaestio est an facultas generatrix quae est in semine, tendat vel operetur alio modo quam facultas nutrix in semine conformato. Quod esse debeat in utero, est tantum circumstantia loci, necessaria ob fluiditatem seminis,&c. Sed non adimit modum agendi, nam quae pars generatur per nutritionem est ejusdem speciei cum parte praecedenti, quae in utero facta fuerat, codem modo generatur ex sanguine per hujus conversionem in substantiam corporis. Sed haec quaestio est utrinque probabilis. Mali res emittere semen, illudque esse proli ficum credo. Argumentum tamen Galeni illud non probat, quia scilicet habent eadem instrumenta; sic dicere possumus viros habere mammas, non mintis quam mulieres , non tamen sequitur eas habere eundem usum. Ille Cremoninus quis scit, nescio, argumentum Galeni robur suum habet, non quia eadem sunt instrumenta in utroque sexu , sed quia pra creamulieres habent semen album crassum, lentum, quod additum superiori