In tres priores Aretaei Cappadocis libros commentarii

81쪽

ovisse sint, donec sanguinis profluvio extinguerentur; &serpentes aet

o testudines corde extracto ad aliquod tempus superstites vivant Deusu autem cordis ad vitam ita statuit. Quoniam enim propterea V tantum animali adjeetum fuit cor, ut sanguinem in jecinore confe-etum amplius elaboraret; calidiorem scilicet, tenuioremque faceret; nec vero ut aliam hic in rem, in quam ille agi non posset, ageretur; sed ut & ipse in carnosti m nervosumque concresceret genus, &ipso illi commisso genus utrumque calidius fieret praeterea & ut spiritus ex ipso educeretur longe, quam eX illo copiosior, calidi Si que & tenuior ; eaedem Omnino, quae e sanguine uno in jecinore consecto, at

copiosiores, praestantioresque fierent res; utique quod dictum est)corde quovis modo oblatio, dempt6ve,modo sine gravi id spiritus offensione factum sit, animal aliquamdiu vivere posse, liquido patet. Itaque quin animalis mors, quae vel levissimum cordis vulnus consequitur, non cordis ipsius, sed tunicae, quae ipsum ambit, & spiritus omnino, qui longe plurimus ei inest, offensionem consequatur, nulli dubium este potest: cum praesertim aliis animalis partibus omnibus, quae & ipis multum continent spiritum, vulneratis quod, si uni cordi vitae principium, & ipsa omnino insit anima, minimo eveniat aeque praesens, ac corde saucio, statim animal commoriatur. XVIII. 3O. δ'ε τεταν J Hic pro omni convulsione τεταν usurpatur; cum tamen Vulgo species eXistimetur, qua recta & immobilis cervix intenditur, ut Celsus definiti. . c. 3. Sed eodem nomine

genus&speciem significari plerisque in rebus usu venit. Idem lib. I.

cap. τετανου) απασμ οι οἱ τετανοι: quod autem hic nervorum esse

tetanum asserit, oblitus videtur sui ipsius: in illo enim cap. - τ ά

musculi nervis etiam conitent, facile illa discordia componitur. XIIII. Ic mTurneb edit. A sη συγκοπὴ J Scribe IδεNot.MS. Hoc est τὰ vita enim vel operatio est vitalis, vel unio animae & corporis, quibus certe morbus non accidit; sed impedimentum eX morbo alicujus vitalium. Oκοσοι θ ςομάχου Supra ςομ αχον pro gula accepit, nunc pro receptaculo ciborum, seu ventriculo ; vel potius

82쪽

catione. Facultates primario quidem non sunt in instrumentis: se cundario tamen & simpliciter iisdem inesse necesse est; alioqui nullam actionem edere possent. Eo modo intelligendum illud Alexandri Aphrodisaei dies. ubi de organo laetus disputat; το μ,

obstant quae sequuntur, f ἐς τὰ μ έλλον G. μάνως ἀπεκάες, utpote seor-orsim legenda; in quibus nihil est, quod sententiam attinet. Disputat in eos, qui syncopen stomachi esse morbum putant, conjectura eX remediis ducta, cibis scilicet, vino, & frigida, quibus prostratae vires reficiuntur. Ipse proprium cordis esse aflectum, cum ex aliis symp- tomatis probat, tum praecipud hoc argumento; quia καρδιώμονῆες sensu ac mente magis valent ad pervidenda non sol im, quae praesentia sunt, sed & futura, qua in re nihil vatibus legitimis praedictionum veritate

prorsus concedunt. Clim igitur haec stomacho minime conveniant, cordi autem, in quo est animae principatus; concludit ex his Aretaeus cordis esse affectum syncopen; cui tamen stomachus causam viciniae ratione praebeat. XIX. I 6. 'Εις cIc in Tu eb. edit. G rποιθ' DJ Supplepro M. vero scribe ές. XIX. 18. θ νοσ1 -- εκλυσις τοῦ φυσιοςJ Delenda haec Verba ς ν ου, utpote superflua ac, ut puto, glossem a.

passim

83쪽

passim apud Hippocratem : cur autem addat λε , non possum sa

Arabes, febris syncopalis minuta, quae a bile. XX . Θέναρο ΘεομνίταGJ Quaenam pars mantis proprie dicatur, non convenit inter auctoreS. Laurentio sunt monticuli manus prominentioreS: aliis D μεταξυ λάι ημοι F- δακ πυλου σαρκωδές, i. C. spatium quod inter indicem digitum, O soLicem patet, ut Rufus testis est. Hippocrati vero si id λατυ s hoc est, palma, eodem Rufo teste ; . qua in significatione id nomen videtur Aretaeus hoc loco usurpasse. Sed & Theodorus GaIas εναρ salmam interpretatur apud Aristot. I. hist. C. IS. XX. s. Nοτὶς -τω τοι f κληiδαςJ Ejusmodi sudores, qui circa collum aut faciem tantum leViter & parce moventur, κεγχροειδεες dicuntur Hippocrati, prognost. οὶ κεγχροειδέες f μοῦνον τὸν

κεφαλῆς. Sunt autem hi sudores Valde mali Ominis, quia eXtremam virium eXolutionem indicant. XX. 7. 'Ο--χμος ες επομcules κεστετ Imbrem pro hydrope usurpat άνιγμ ατωοούς, Cstque allusio ad Verba Heracliti, quae vide apud Laertium in ejuS vita. De aqua intercute, quae morbis acutis succedit,vid. Hippocrat. prognost. 'Aι : τ π 'γμάτων δ τάσιες J Sic apud Maronem T. Georg. V. 93.

Boreae generrabile frigus adurat. Servius ad illud verbum ; Sad Iem inquit ad frigus pertinet. Nam uno sermone duo dri'ersa con cludit, quae tamen unum effectum habent. Nam S frigus es caloris initium, summus calor es frigoris principium. Unde quasi unus ectus es frigoris S caloris. Haec ille. Apul. I. Metam. Tunc ego sens naturaliter quosdam effectus in contrarium provenire, & quae sequuntur. In Scripturis, extrema gaudii luctus occupat. Eadem sententia non paucis eXemplis naturalibus firmari potest, apud Hippocrat. 3. Aph. lib. I. ovi εχτ ακρον ευεξίω σφαλερια, &c. Notum est ex bile

nava & calidissima generari melancholiam frigidam ; multaque alia ad

84쪽

ad hunc modum afferri possunt. Sed huic sententiae adversatur tritum axioma : Ab eX tremo in eXtremum non fit transitus, nisii per medium. Res p. per se non dari ejusmodi transiitum, quia prius calor necesse est a contrario frigore minuatur ac debilitetur, quam in frigus transeat. Alteratio enim motus est, ergo successiva ; per accidens tamen eX summo calore fieri mutationem in contrarium frigus, non absurdum est ; absumpto nimirum pabulo, quo calor sustinebatur: ut in nostro casu ; immodicus ille calor in febre ardenti, depascens naturale humidum, quo nativus calor continetur, hunc quoque necessario dissipat, & sic per accidens vices adducit frigiditatis. XX. 8. Tῆς φυσιν τοι δεσμαJ Ingenitus calor, spiritus.

XX. 9. πιέβη P σωματοςJ Ob Virium resolutionem, αλυ- σιν σωμάτων, Hippocrat. prognost Hippocrat. prognost. 3 c arta δε αν τ ρι- νων, τοῦ ςομα ς, κάρ G γίνεθ. Significat enim hoc extremam calidi nativi destructionem, & proXimam extinctionem. Addit

Aretaeus άτμος ἀνὰ ρDας πολυς. Quae sit Vera est lectio, ομο τε Hippocrati, qui citato loco dicit ψ ον-ia F ρινων; at αταος Vapor est, qui calidus. Ausim emendare α,μ- άνἀ ρι- τσολυς, vapor

per cutem multus ρινος cutis, corium ; ea Voce utitur I. cap.

ἐλεφαντιάσιος. . Ea VOCi S lectio apte quadrat conte Xtui huic. Ut enim syncopes, atque eXtremi virium defectus symptomata sunt, sudor per totum corpus qui nequit compesci; frigida respiratio: sic vapor per Cutem erumpens, ob eXolutionem scilicet & substantiae partium disti pationem. LX premit autem hanc sententiam Hippocratis ex lib. 6. Epid. ket. . -

XX. IO. μ ταλλαJ Videtur is sensus : non sitiunt aegri; quia alia quidem membra arida; non tamen, quae sitim faciunt,

οργανα, ut m OX VOCat, nempe os & ventriculus. Puto, quia imbuuntur quapiam serosa humiditate a calore fusa, aut colli- quatione. XX. I 3. Διαρρεει θ τοι Adipem, carnes, partesque

omnes molles colliquari facile intelligimus; ostia vero tam solida, tam dura, dulum, mirum, inusitatum, inauditum.

85쪽

Km atrάν ων, ὼς αν-ες τί In validis corporibus& apprime robustis, motus temper a Circumferentia ad centrum ;in imbecillis e contrario fluviorum adducit eXemplum, qui peregrina omnia extrorsum, hoc est, ad superficiem, & littus propellunt: ut ex sordibus & spumis riparum liquet: quod evidentius in mari. vid.

FAα lib. 2. Cap. 98. X. 1 . Mentem Constare dicit Celsus l. 3. c. I9. Aιθησις συμπασα καθαρ J Magi S mirum de sensibus eXternis; qui prorsus materiales. Ut tamen credamuS, facit Hermolaus Barbaruς,

qui de suo patre scripsit in quadam epistola, eum sensus omnes men tis & corporis, quibus pauci eum mortales vincebant, non solium integros, verum etiam subtiliores, quam priUS, ad eXtremum usque ostendisse. XX. Γν λη Divinare morientes etiam Homerus docuit, apud quem Patroclus moriens caedem praedicit Hectori, &Heactor Achilli. Cicero itidem testatur l. I. de divinatione. Viget autem inquit U vivit animus, quod multo magis faciet mort m i tam omnino e corpore excesserit. Itaque his occurrunt plerumqtie i=a Gines mortuoram ; tuncque vel maxime laudi student, e que qui focus

quam decuit, vixerunt, peccatorum suorum tum maxime so vitet. Divinare autem morientes, etiam illo exemplo cons matri os donius

quo aeteri Rhodium quendam morientem sex aequales nominb e, diae e. qui primus eorum, qui fecuadus, qπi deinceps moritarus esset. Eo adscribere totum hunc locum Visum est, quia, quae deinceps addit Aretaeus, adeo similia sunt, ut inde sumpta videri possint. Πριγι

cπρολέγουσι τὰ αυθις εσο α. De diVinatione morientium, longe

gravior auctoritaS Scripturae cap. XliX Genes. Congregamini inquit Jacob moribundus) ut annuuciem, quae ventura sunt vobis in diebus no-όω is. Similiter Moses, initante Obitu, quae populo CVentura eslent, vaticinatur. Sed & Tertullianus lib. de anima cap. de excessu: Hinc denique inquit evenit, saepe auimam in ipso divortio potentius a-ri, solicitiore obtutu, extraordinaria loquacitate, dum e n70ora δε

gestu, jam in libero cossituta per superfluum, quod a huc cunctiatur tu corpore, enunciat, quae videt, quae audit, quae incipit n e. et adeI tauta

86쪽

tanta vis mentis in corpore qa ' in idem scilicet. Cors ri potis

externis animus liber est, quam quum lators Prope est; solutus autem animus magis capaX di Vinalionis: Vide allel de sacra philos . cap. 3 o. in fine. X 1 . O. θ εί ' λε, ψ φασὶ oic in Turneb. edit.

ca Xenocrito teste apud Erotian. Ratio ejus est, quod desipientes ab surda & aliena effutire solent. Cels. l. 3. c. 18. Illud ante omnia scire oportet; interdum iu accessoΠe a gros desipere, S loqui aciona.

rem diis, seu animis immortalibus. Auctor lib. de mundo: bA O P

gora ; ειναχ τε νῶ τὸν si ευ ψυχῶν εμπλεοιν, 6 τύτους δαίμονάς τε f ηρωας Succinit pene Posidonius apud Cicer. 1. de divin. allerens plenum ope aerem immortaliuta animorum, tu qaibus tanquam insigui-

87쪽

tae notae veritatis appareant. Possem plura proferre ex Platonici;, sed studeo brevitati. XX. 2s. ἐξηειω ης λωαμεωςJ Virgil. q. aeneid. V. 7O .

2 lapsus calor, atque in Censos vita recessi. Existimabant ii animam in aerem reddi oportere; utpote quae esset naturae aethereae; in aqua autem suffocatorUm OXtingui eam, neque reddi suae origini, astris scilicet ; quod summam miseriam credebant; eamque ob causam prae cunctis mortis generibus laqueum & naufragium eXecrabantur. Ovid. Demite naufragium, mors mihi munus erit.

Vide Synesii epitiolam quartam.

Nolae MS. scribe igitur vel

urina suppressa ob convul ouem vel cae. T πο ρ is τι εντερονJ Per copiosos alvi successus, non sequd respondet mictio: & d contra vide Aphor. : causa est humorum

Caelius lib. 3. acui. cap. II. Tormentum inquit) dictum es, quod existiment aegrotantes convorei, atque torqueri suorum i testuorum verticula; vel quod spiritus ob ab sinentiam clausus sejὸΙ et involvens

88쪽

involsens et iuniones, obtru siones, atque tormenta efficiat; vel qu)d Ce-hementia dolbrum, supra eas partes, qui patiuutur, aegrotantes arcuati convoIuti ue pticentur. Quidam Pythagorici in Sicilia medici, codem referente, phragmon appellarunt. XXI. 13 Πνίυρια Flatum in I leo frigidum ac pigrum volvi aliquando atque aberrare per tenuia intestina, clim eXitum non habeat, fortasse haud absurdum est; quanquam Galenus id negat fieri posse 6. de loc. affect . cap. 2. Non tamen id necessarium aut perpetuum ; saepiusque absque ullo ejusmodi flatu concludi tenuia in te stina atque etiam crassa contingit in farctu pituitae viscidae, aut durio rum faecum, etiam inflammatione, aut quOVis alio tum Ore ; proinde nominis ratio aliunde repetenda. Sane hoc elymon non probat Scaliger, et sque reprehendit, qui iplam amplectuntur. 'Ει,ον, prodi, Siculos digi e testatur Schol. Aristoph. In 'Aχ νη ς ab deducentes. Eundem morbum Latini vole Dium Vertentes di Xerunt. quo nomine & eos idem Scaliger calligat comment . in librum Hippoc. υπνίων. II ou inquit) iVeste votet talum appellaui, codius neque mettoria neque est e Iio volvitur. Respondet Pander Linden medic se ledi. s. partem affectam Vol Vi, nempe intellina: Intesinorum

inquit) volu Go mhil est aliud quaω acceleratio motus geri iaItici. Sed instaret Scaliger, aliud esse aliud ; prius illud con

tractio est: posterius Volutio; quae enim Volvuntur, totum locum mutant, ut clim globUS Vol VitUr ; aut secundum partes; ita ut quae pars erat si perior, fiat inferior, & Contra, ut in Orbium c cle filum revolutionibu S: quae autem Contrahun: Ur, non item. Nihilominus tamen Aretaeus, ab spiritias volumine nomen hoc trahit iri

τλλη ν ε εν εἰ ἱν. CVi etymo favet Actuarius. Ego potius ab illo intestino uno CX tenuibus, cujus multi amfractus atque Volumina. Est

hoc cli, elixatiove statuit e χορδη autem idit sim dicitur. Nempe 3 cum

89쪽

cum intestinorum substantia vehementer emollita, ac veluti eligata est, tunc dici Sed pace tanti auctoris dixerim, hallucinatur. Non ab id nomen formatum est, sed eX quod tunicae intestinorum, quae aliquo interstitio interius patere debent, se

constringant atque coalescant. Hippocrat. 3. de morbis; ξω ο υ νεὼ μυ ὼτερον, f ξυμπιλ εἶ φλεγμασίης. Idque Riverit observatione Cent. 3. Obser U. 26. Confirmari potest. Ibi enim refert Gulielmi patris aperto cadavere, in Ventum esse intestinum it con tribus complicationibus convolutum, & quasi compas tum in unam massam circa finem illius : tota autem illa intellini portio complicata, gangraena affecta erat, cum portione mesenterii sibi adjuncta. Nec minus futilis illa distinctio, quum ait, ει λεὼ dici, cium flatus volvuntur; clim tunicae supra modum molliuntur. Siquidem Diocles Casylli his, qui appellationis hujus auctor traditur, citra ullam distinetionem, tenuis intestini morbum nuncupavit, ut apud Cels videre est i cap. 13. Tum Galenus ipse duo haec nomina, ε Mον 3c promis

cat: cum tamen me Cia Crium non sit supra sed in medio intestinorum, ut v OX μεσεν ,ον indicat. Ait iloteles tam cit lavet huic appellationi lib. 1. de hi l. anim. cap. 16. sic me senserium describens, i ερ τώ με ευ ρι ν εας ιν &C. aliter μεσαραιον dicitur. Hippocrat. lii, de ostibus meienterium distinguit a me iocolo, quod illud ad tenuia inte- 1lina pertineat, hoc ad cratia. XXI. 29 Tα μ ε τη γυ νευ μ τα αἱ γειαJ Descriptio est me senterii, niti quod omittit glandulas, quibus in lignibus nec paucis Constat, ad fulciendas Venarum in es araicarum propagines. De quibus ita M adit Hippocrat. lib. αδὶ, ουν, νέμ. νθ ά άδενες Πῖσι Cντειοι ν

90쪽

XII. I s. o C; ἀν σκ D J J De his symptomatis vid. PIippo crat. 3. Epid. sces. 2. in histor. mulieris volvulosae.

XXII. 16. An αλ οιJ Hippocrat. cit. loco in eadem historia mulieris volvulos Sed utrumque defendi potest. Sitis ab instaminatione ventris haud dubie amigit, eadem extincto tandem calore nativo conquiescit; hinc mors prOXima.

XXII. et t. f κοιλ μ J Ileon Galenus Sc plerique alii solis tenui

bus intestinis accidere putant. Aretaeus etiam in crassi S, Ut colo, fieri tradit, cui diligentiores suffragantur; imo maxime in colo fieri pro . bant non sublestis argumentis. Primum quidem ii eo tandem vomitum faecum supervenire constat; at falces in crassis intellinis continentur. Secundum, dolor fere ad hypochondria sentitur, ut licet observare ex illa historia mulieris ileosae, 3. epid. se et . a. at Colon tangit hypochondria. Tertium, FerneliuS, postquam eXposuit causas tardae dejectionis, addit: Hae causae, c- supra modum excreverunt, excrementorum vi prorsus occlusa, mi orabilem ibum reae ut. Quartum ex Tralliano, lib. IO. titulo, de doloribus colicis : Ileos nihiI os istindquum cotici a e Ius intentio atque i crementum. Supponit igitur eandem este utriusque assee is sedem & causam. Praeterea Salius Diver sus testatur se vidisse nonnullos, cum hunc morbum eX faecum mora,& pertinaci obstructione contraXissent, non nisi post vicesimum secundum diem taces evomuisse; quod fieri non potuisset, si haec affectio in tenuibus tantum intestinis fuisset; neque enim illa tantam stercoris copiam tamdiu continere possent, sed prompte Ventriculum in consensum trahentia statim, quicquid intus est, cibi & potus vomitu eXploderent. XXll. 29. 'Επὶ b πισι κωλικοισιJ Hier. Mercurialis Var. leet. lib. s. Cap. II. notat colicum dolorem, nec ab Hippocrate, nec ab ullo ante

Corn. Celsum nominatum fuisse. Unde ait nonnullos mirari, quom Odo