장음표시 사용
161쪽
i conclauia modo dicta fulguris vestigia vlla ob uata fuisse. Nescio, an singularis huius phae meni ratio ex humore in parietibus superstite, , ex eo humore quem pluuia in illis deposuerat licienter explicari possit. An vero suspicandum
ipsam fulguris materiam, custa muroS Penetra- , caementum solutile et emolli uisseyd SAEpENUMERO accidit , ut fulgur domos o Tas set folitarias vel aliis contiguas destrueret. 2ELivs Episcopus, in frontologia sua centum sev exempla memorat templorum Suecicorum, quae gur usque ad a. IT 2 O. vel destruxit vel combusial Nimis longum foret omnes aedium sacraruml pro sanarum ruinas et incendia enumerare, quae ille ab eo tempore usque in hunc annum fulgu-
li re vel incenduntur , vel confringuntur et findunt r. De incendiis a fulmine ortis infra ad au)jura proferam. Quod autem ligna a fulgure fran- ntur atque findantur id eius impetui, quo viamaam prosequirur, tribuendum est. Singulare illius rei exemplum narratur a P. I 'AMY in Conais erations physiiques fur les plus extraordinatres es P s ri tonnerre a. 1696. Accidit nempe ut d. 1 8.
l . Iulii a. 1689. Lagnyae quod Galliae oppi-lim est fulgur in templum de coelo delapsit mitissale in altari collocatum feriret, et verba irili. us pagina mappae altaris obuersa, minio exscripta: bc est corpus meum , hic es enim calix sanguinis c. inuerib literarum ordine mappae inprimeret.
162쪽
Praeter ea eiusdem pagjnae litera initialis , Q, pariter miniata in mappa expressa erat, 1 ud pallidior. tinetu. Credibile esst, fulgur ad perpendiculum in superiorem canonis mitialis paginam irruisse, sed,
cum atramentum typographicum oleosum h. e. idioeleefricam materiam contineat, literas eo scriptas a fulgure non penetrari, sed tantummodo aliquas atramenti particulas diuulsas, literarum serie
in subiacentem mappam impingi potuisse.
I ΑαvM est stipitem asseremue exaridum tranS. versim a fulgure frangi: lapideas aurem columnas,
fulminis ictu fissas esse apud auctores legitur. Plerumque ligna rimas ducunt vel finduntur, vel rumpuntur, pro diuersa via, qua fulgur processit.
e Fursvκ nauibus haud parcere multa exempla restantur. Ea calamitate a. I 3oo classis Sueci cadisiecta et tantum non destructa fuit. A. iS94. malum unius ex 4 nauibus Sigismundum regem, post: coronationem ax Suecia in Poloniam traiicientem comitantibus, sulgur disrupit; idem a. i7istrauem in portu Erones toti accenso pulueris pyrii penu displosit. Recentiora exempla in Transactionibus Philosophicis Anglicanis Vol. XLVI. p. II I.
narrantur. Huc pertinent nauis Iohannis Wadde is nauarchae a fulmine destructa: malus triremis Bellonae 74 bombardis armatae. , a. I 762. m. Ia nuario a fulgure sisus, alia. Eodem anno II 62 navem Anglicam Noueboracum teudentem fulgur seriit eiusque malum et vela cum rudentibus ambul- sit, acum nauticam turbauit, viatimque ex nautis
vehemontcr sauciauit, reliquis attonitis et terrore prostratis.
163쪽
istratis. Vid. Phil. Transact. a. I 62. p. 629. Caeterum nauigantibus longe crebriora gra- aque pericula metuenda fore eXistirno nisi i fulminis materiam absorbens eos circuin ne A. I 76O. d. 2ψ. m. Augusti fulmen Vplaliae
riuum subieetum se demisit. em mense fulmen in Holiniae subui bio Lad uia fland horreum soliis nicorianae siccandis de a tum petiit, unde per decliuem collem musco tam in vicinum paludem se demersit. μ)f FvLGvR nonrnon quam iacum nauticam abnor- η' reddere cyperientia multiplex centum et quod irrit annorum docuit. Sic. V. C. in natae an
i, in insulam fari, ad os proficiscente, non isto. malum vela et rudentes disruptos, verum m acus nauticas turbatas sui e memoratur. I id Imal des Sciences i. Mars I 677. idern accidita 181. vid. Phil . Transa I. NO. IST. I 2 T. et In emplis antea citatis, aliisque plurimis . . Hincas ret, fulgur polos acus magneticae vel destruere ta mutare, ut polus borealis australis fiat, et versa. Chalybem vel serrum fulgure t ctum Deticam vim adipisci, cum alia multa , tumo eXemplum a CURRs oeso in Philo . Trans rLI. 437.) narratum, manifesto docent. Merca- Auidam cultros sturcasque trans mare VenUmendos in cissa condiderat. Dum nauem eXPe- fulmen in domum delapsum tum multa alia. distidit
164쪽
disiicit destruitque, tum inprimis cultros illos furcasque in validos magnetes conueriit. ELEc1R1CITATκ arti tali idem escitur. F RAN κL1Nus hoc primus et omnium felicissimo tentauit, cum acum chalybeam quatuor lagenarum electrica rum fulmine magnetizari viderit. Acus ita collo
cata, ut altero suo eXtremo versus orientem alterove us ocidentem conuersa sit, in eo loco, quo lictus electricus cam tetigit, polum septentrione in acquirit. At si acus inter septentrionem et austrum media iacet, quocunque demum eius loco scintillam electricam immiseris, septentrionalis extremiras semper septentrionem monstrabit: distinctior at item tum erit polorum diuisio, quam in acta inter Orientem et occidentem electrificata. FRANRL1Novero simile videtur, acus magneticae extremitatem australem, 'si vehementiori ictu electrico striatur, in polum septentrionalem transmutatum iri. EvROPAEis horum experimentorum repetitio non bene cessit. Obseruatum enim es , acus parvas igne electrico sacile liquari, maiores autem perparum ab eo assci. Neminem certe noui, qui Frankliniana experimenta propria obseruatione asseruerit, praeter Bosi, M Proses rem Wittenbergen- sein , qui in epistola ad Societatem regiam Londi nensem data narrat, se electricitate magnetum arti in sicialium polos inuertisse, destruxisse et nouos polosi fecisse. lnde WitsoNus quatuordecim experimentis idem eiscere tentauit, quorum tamen nullum
votis respondit. Vid. F). Treatife on Ele trici ad finem.) Vfui autem est magnetibus artificialibus
165쪽
s Knightii 8 pollices longis. FRANKLi Nis putat latamina ob nimiam magne Um longitudinem: et 'rificationem iusto debiliorem haud succestis e. ARFonas optime vigentes a folgure laeduntur, 1 ἱ non corim ubique modo. Aliae eni in iiDduntur, lii itim cortice pri hiantur. id su icibus in villa nisu inge a. l74 . accidit, Ac P. Acari Sue .lΙ7 9.) tribusque aliis arboribus prope Lidhdping
AtiΑΕ arbores a fulgure tactae mediae rumpun-
r et in fragmenta innumera dehiscunt. Exemplo abies xaetusta tu parochia Haslled, quam a. IT al. lgur feriit, diffregit, radicitus ridit, fragmental e ligni et corticis ad aliquot orgyarum distantiamoiecit. De quercu, septem vel octo pedum pe- ' oheria, a. I7aῖ. in Galliae prouincia Gautinensi
ritioso, soO pedibus a viuina sylva distans, a ful- re in quatuor partes findebat Ur qua iam unali des longa, ad 4 a rei a 22 pedes longa, ad is tuam distantiam a caudice proiiciebatur. Reli-laae duae partes inde ab arboris fastigio si ae 'erant, i paullo propius in terram deciderant. Fra Piniata ligni et corticis usque ad 3OO pedum distan
in dispersa erant. MaXima illa arboris fragmen - nuda cortice sed foliis intemerata erant et in ere rerrae aduerso ardebant. Licu A subinde a fulgure ita e X uruntur, Ut prae- carbonem nihil superlit. Vide, praeter alia, K a CXeIΩ-
166쪽
exemplum, quod HYNRY in Recueil obseruations
de mederine IIS T. p. I9. commemorat.
SAticis fulguri prae aliis arboribus obnoxias esse, nemo mirabitur, qui consideret, acuta illarum solist, lignique materiam spongiosam et hi midam alliciendo fulmini peropportuna esse. Rarum tamen est, salices tanto impetu ac alias arbores a fulgure laedi, cum enim humore abundent,sulgur susticienter abducitur; praeterea ob molliriem longe minus ac aliae arbores resistunt. Nos ita facile fulguri cedunt arbores, quarum materia robustior est; ipsa vero resistentia impetum augent. Cumulato enim in ipsis igne eleelrico, humores in vasis ligneis conclusi illico in vaporem dissoluuntur , cuius cypansione crastissimi arboris
rami diffringi, sindi, et longissime proiici possunt.
Accedit violentia venti, qui plerumque tonitrua comitatur eorumque vim auget. Vid. ρ h) IN Animalibus fulgure interemtis saepenumero omnis plaga exicrna abest , certe obseruari oculisque cerni nequit. Id RiciiMANNi multorumque aliorum hominum, simili sato oppresso runt cxempla docuerunt. Quid Z quod narratur, oues, quas fulgur occiderat, stantes, quasi viverent, de-IPrehensas fuisse. Vid. WALLERO Diff. de flatu et oris Lothi P. I O. NONNUNQvAM tamen in scieratorum animalium cadaueribus plaga quidem nulla extus apparet, sed ossa fracta imi eniuntur. Sic a III 8. PriZwalliti,
in Marchiat Priegnigensi fulgur duodecim oues seriit
167쪽
at humumque prostrauit, eX quibus octo eo casu nectae sunt. . Quas cum mensae apponere et conere vellent rustici, omnia ossa contusa et com-ii olita carnibusque undique infixa deprehenderunt. iid. .Rrestauer Sammiungo a. III 8. p. I I 88.l fulgur animal et amburit, et ei adco comb-l763. fulmen puerum quinquennem in arochia Hasbios ensi occidit, in cuius cadauere lactis sinistri capillos adustos, caeterum nihil lae tin esse visum est, nisi, quod maculae liuidae in i rgo huc illuc isparsae essent. Vid. 0hemer. Gec. h. a. In muliere a. 176O. in suburbio Hol- liensi Ladugardfland a fulgure racta, liuida in i en- iculo macula et soramen in pectore' apparuit. l 'vonii duos studiosos in nauicula sulgur occidit,
tuorum Vnus in facie et collo liuorem; ut ab estui sanguine, et maculas nigras, vsturam mentientes, ii toto corporei passim exhibuit. Vid. I m. dat si que .de toutes fes Academios des Sciences T. L o. BR00 Rio equiti fulmen manus et ossa ambuit. i . Ibid. p. SO. HAR TMA WN VS l. C. P. I 2I. arrat fulgur pastorem, qui sub arbore effugium et gmen a tempestate quaesiuerat, concremasse, cinere nium relicto, arborem autem fidisse. l. c. p. Ias.
ANiΜAxi A subinde a fulgure interimi nulla
laga e Xterna conspicua, veteres iam duerim obser arunt. Inde PLvTARcrius ait, prae metu animam
corpore auis instar euolare. Sumpos L. VIII. 2. Iam vero experientia docet, cum fulguret i signem vaporum sulphureorum abundantiam con- inctam este; qua re necessarium est, aerem delirui
168쪽
Si ob hanc causam aer vi sua ex pati sua et clasticitate priuatur, cellulae pulmonum subito concidunt; hoc autem necando animali abunde sufficit. Haec HAi Esii sententia de causa mortis iideratorum: Vid. Statical Esays Vol. I. Exp. Ii ) cadauerum incisione confirmatur, ista enim pulmones laxos cellulasque eorum vacuas offendit. Vid. Recueis des prem. mem. de l' Acad. des M. Vol. l. Necem etiam inferre posient, minimarum
corporis particularum conturbatio et commotio,
vel inflammatio interna et s. p. qua de re Physiologi decernant. CRgo isti E est , subitaneam fluidorum stagnationem tantum totius corporis rigorem inducere posse, ut animal en celum in co statu quo oppressum est a fulgure, permaneat. Rarillima tamen sunt huius phaenomeni exempla. Oss A intemeratis carnibus comminui non mirum est, cum sine renisu vis nulla magnum effectu naedat. Scilicet carnes ob mollitiem impetui facile cedunt, ossa autem firmitare hia et resistentia vim corpus petentem augent. Adde, quod ossa electricitatem dissicilius quam carnes admittunt et propagant, unde cogitur illa grauius a sulmine affligi. DE ambustione et vulneratione, cuius causa sulgur est, paullo inferius ad na plura prostram. Caeterum, qui siderati pereunt, placidissimo mortis
genere opprimi videntur, cum ira omento citiuS exanimes fiant, et ignis dolorcm plane non sentire videantur.
169쪽
' ANi MALi A nonnunqVam a fulgure tanguntur
ta superstite. Subinde, ut ab ictu electrico, pro-arnutitur, vel animi deliquium patiuntur; quod i 16 d 3 i. Iulii manipulo militum Helsingens ina Stocksundiae accidit, qui tacti a fulgure subi-
conciderunt nec tamen grauius quidquam passimi. Cum nuper Uo. Hay, Optioni, nonnulla perimenta electrica monstrarem, is occasionet oloris a concussione electrica validiori percepit promus ictus fulmini memitiit, 'quem anno l7S9. veli 76 o. senserat, cum in itinere in Indiam Orienta-rm inter nauticos milites stipendia mereret. Nam cuit mihi, fulgur iuxta nauis malum delapsum, in are per rimam quandam properaste, nullo damno lato, nisi quod maxima pars nauigantium semani- aes et stupefacti conciderint. idem pasti sunt ali tot homines, in templo Stae Clarae, nuper a sul-ure tacto; quod mihi narrauit Cl. KL INGENs TERMFlues et Secretarius Status. Quos fulgur feriit nec tamen necauit, hi, post suam expergefacti sunt, nescire solent, quid sit bil eciderit. A. II 63. d. io. Iulii. fulgur in Smol vidia in domum rustici cuiusdam incidit. Erant duodecim homines, qui omnes attoniti proster-
hpntur, cumque paullo post ad se rediis lent, militas rei memores erant, nisi quod ex vaporibustiisque signis domum a sulgure tactam esse, con- acerent. Eodem fere modo Wo xius cum sortet olentis abductorias machinae electricae
Obb tetigisssiet, valido telu perculsus, humi pr6 idit, ignorans ipse quid secum factum esset. Pa
170쪽
riter FRANκLINus duarum lagenarum clectricarum fulmine ex improuiso percusius, neque fragorem audiuit, neque scintillam vidit, et aliquot monaenta velut semanimis torpuit. Hoc est quod Ovi Div
Vivit et est vitae nescitis ipse suae.
Aa I visus a fulguro taestis, sensu uno aseeroue priuari accidit. Coccitas haud iniis equenter ab
hac causa nascinar, quam etiam in pullis et columbis electricitate machinatus est FRANKLINus. Audivi. a. I76O. optionem quendam in Smolandia . per sex septimanas coecum surdumque suisse, cum
haud procul ab eo fulgur pueriinv iugulasset. Idem . in Hibernia viro et mulieri accidisse legimus. Vid. Aresfauer Sa mL .ipi 7. p. is 7. A sulgure illo, quod i in rustici Smolandici calam incidisse supra
narraui, mater familias in dextra manu et alius quidam rusticus, in digito, quo fistulam tabacariam tenebat, resolutionem neruorum s nlit. Hamburgi, cum turris S. Petri a fulgure accensa fuisset, iuue nis quidam per aliquod tempus mentis absentiam ipactus est.. Vid. ITIT. p. 62. Ain As variae animalium partes a fulgure amb- nruntur. SCH φ vGMZYRus Gie se puellae cuidam brachitam, velut ab ardente oleo ambustum, simul faquam in vitro, quod illa manu tenebat, percales actam esse. Vid. Brol. SammL ITI 8. p. IO8 I. In illa casa villica, iam saepius citata, unus eX TU-