장음표시 사용
181쪽
IN M. ANTONIUM GRATIO PHILIPPIcA I. IT5 sermone laudabant; veterani qui appellabantur, quibus hic ordo diligentissime caverat, non ad ConSP vationem earum rerum, qua habebant Sed ad spem novarum praedarum incitabantur. Quae cum audire
mallem quam videre haberemque jus legationis liberum, ea mente discessi, ut adessem,alendis dan artis, quod initium senatus cogendi fore videbatur.3. ExpoSui patre conscripti, profectionis consilium: nunc reverSionis, quae plus admirationis habet, breviter exponam. Cum Brundisium iterque illud, Io quod tritum in Graeciam est, non sine cauS Vit vissem, Κalendis Sextilibus veni Syracusas, quod ab ea urbe transmissio in Graeciam laudabatur: quae tamen urbs mihi conjunctissima plus una me
nocte cupien retinere non potuit veritus sum ne Ismeus repentinus ad meo DeeesSarios adventus suSpicionis aliquid adferret, si essem commoratus. Cum autem me ex istilia ad Leucopetram, quod est prο- montorium agri Regini, venti detulissent, ab eo loco congcendi, ut transmitterem nec ita multum pro Iovectus ejectu austro sum in eum ipsum locum, unde conScenderam ; cumque intempesta nox SSet mansissemque in villa P. Valerii comitis et famibiaris mei, PοStridieque apud eundem ventum XSPectans manerem, municipes Regini complures ad meris venerunt, X eis quidam Roma recentes a quibus primum accipi M. Antonii concionem, quae mihi ita placuit, ut ea ieeta de reversione primum Oe-
perim eogitare. Ne ita multo post edictum Bruti adfertur et Cassii, quod quidem mihi fortasse quod Boeos plus etiam rei publicae quam familiaritatis gratia diligo, plenum aequitatis videbatur. Addebant praetereae fit enim plerumque ut ii, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid quo faciant id,
quod nuntiant, laetius, rem eonventuram : Κalen 35 dis senatum frequentem fores Antonium, repudiatis malis suasoribus, remissis provinciis Galliis ad auctoritatem senatus Age rediturum. . Tum vis o tanta sum cupiditate incensus ad
182쪽
1et M. TULLII CICERONIBreditum, ut mihi nulli neque remi neque venti satis
facerent, non quo me ad tempus occursurum non
putarem, Sed ne tardius quam cuperem rei publicae gratularer Atque ego celeriter Veliam devectus Brutum vidi quant me dolore non dico turpe mihi ipsi videbatur in eam urbem me audere reverti, ex qua Brutus cederet, et ibi velle tuto esse, ubi ille non poSSet. Neque ver illum similiter atque ipse eram commotum esse vidi: erectus enim maximi ac Io pulcherrimi facti sui conscientia nihil de Au casu, multa de vestro querebatur. Exque e primum cognovi quaeialendis Sextilibus in senatu fuisset L. Pisonis ratio qui quamquam parum erat id enim ipsum a Bruto audieram), a quibus debuerat I adjutus, tamen et Bruti testimonioe quo quid potest esse gravius et omnium praedicatione, quo po te vidi, magnam mihi videbatur gloriam conSecutuS.Ηunc igitur ut sequerer properavi, quem PraeSentes non Sunt secuti, non ut prosicerem aliquid nec enim 2 sperabam id nec praestare poteram), Sed ut, si quid mihi humanitus accidisset, multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterqueri tum , hujus tamen diei vocem testem rei publicae relinquerem meae perpetuae erga Se voluntatis. 25 Quoniam utriusque consilii cauSam, Patre con- Scripti, probatam vobi esse confido, prius quam de re publica dicere ineipio pauec querar de hesterna Antonii injuria cui sum amicus, idque me nomnullo ejus ossici debere esse prae me semper tuli.3 5. Quid tandem erat causae cur in Senatum e terno die tam acerbe cogerer Solusne aberam' An non saepe minus frequentes fuistis An ea res Agebatur, ut etiam aegrotos deferri oporteret' Ηannibal, credo, erat ad portas aut de Pyrrhi pace Bb agebatur, ad quam causam etiam Appium illum et
Caecum et senem delatum esse memoriae proditum est de supplicationibus referebatur, qu in genere Senatores deesse non solent coguntur enim non Pignoribus, sed eorum, de quorum honore agitur,
183쪽
IN L. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA I. II gratia quod idem fit, cum de triumpho refertur:
ita in cura consules sunt, ut paene liberum sit senatori non adesse. Qui cum mihi mos notus
esset cumque e via languerem et mihimet displic rem, misi pro amicitia qui hoc ei diceret. At illo vobis audientibus cum fabris se domum meam emturum esse dixit Nimis iracunde hoc quidem et valde intemperanter cujus enim maleficii tanta ista poena est, ut dicere in hoc ordine auderet se publicis operis disturbaturum publice ex senatus Iosententia aedificatam domum Quis autem umquam tant damn senatorem coegit Z Aut quid est ultra pignus aut multam Z Quod si scisset quam sententiam dicturus essem, remisisset aliquid prosecto de severitate cοgendi. 156. An me censetis, patres conscripti, quod vos inviti secuti estis, decreturum fuisse, ut parentalia
cum supplicationibus miscerentur Z Ut inexpiabiles religiones in rem publicam inducerentur Z Ut decedinerentur supplicationes mortu, Nihil dico cui Iosuerit ille Brutus, qui et ipse dominatu regi rempublicam liberavit et ad similem virtutem et simile
factum stirpem jam prope in quingentesimum annum prοpagavit: adduci tamen non possem ut quemquam mortuum conjungerem cum immortalium religione 25 ut, cujus epulcrum usquis exstet ubi parentetur, ei publice supplicetur. Ego ver eam sententiam dixissem, ut me adversus populum RomRnum, Si
qui accidisset gravior rei publicae casus, si bellum, si morbus, si fames, facile possem defendere quae Sopartim jam sunt, partim timeo ne impendeant. Sed hoc ignοscant di immortales velim et populo, mano, qui id non probat, et huic ordini, qui decrevit
invitus. Quid De reliquis rei publicae malis licetne ieeres Mihi vero licet et semper licebit 35
dignitatem tueri, mortem contemnere. PοteStas modo veniendi in hunc locum sit dicendi periculum non recu8ο. Atque utinam, patres conscripti,
Κalendis Sextilibus adesse potuissem non quo
184쪽
1et M. TULLII GICERONIS profici potuerit aliquid, sed ne unus modo consularis, quod tum accidit, dignus illo hοnore dignus republiea inveniretur. Qua quidem ex re magnum accipio dolorem, homines amplissimis populi, 5 mani beneficiis usos L. Pisonem ducem optimae
sententiae non se tοS. Idcircone nos populus,
manus consules fecit, ut in altissimo gradu dignitatis locati rem publicam pro nihil haberemus 'Non modo voce nemo L. Pisoni eousularis, sed De Io vultu quidem adsensus est. Quae malum est ista voluntaria servitus Fuerit quaedam necessaria; neque ego hoc ab omnibus ei desidero, qui sente tiam consulari loe dicunt Alia cauBa St eorum, quorum silentio ignoSeο; alia eorum, quorum vostem Is requiro quos quidem doleo in suspieionem populammano venire non modo metus, quod ipsum esset turpe, sed alium alia de causa deesse dignitati suae. . Quare primum maximas gratias et ago et habeo
Pisoni, qui non qui essicere posset in re publiea 2o cogitavit, sed quid astere ipse deberet deinde avοbis, patres conseripti, peto, ut, etiam si sequi minus audebitis orationem atque auetοritatem meam, benigne me tamen, ut adhuc fecistis, audiatis. Primum igitur acta Caesaris servandis Censeo,
25 non quo probem - quis enim id quidem potest sed quia rationem habendam maxime arbitror pacis atque otii. Vellem adesset M. Antonius, modo sine advocatis. Sed, ut pinor, licet ei minus valere, quod mihi heri per illum non licuit doreret me velgo potius vos, patres conseripti, quem ad modum ipse Caesaris acta defenderet. An in commentariolis et chirographis et libellis se uno auctore prolatis, ne prolatis quidem, sed tantummodo dictis acta a
saris firma erunt; quae ille in aes incidit, in quo 35 populi jussa perpetuasque leges esSe voluit, pro nihilo habobuntur Equidem existim nihil tam
esse in actis Caesaris quam leges Caesaris An, si
cui quid ille promisit, id erit fixum, quod idem non lacore potuit Ut multis multa promissa non feeit:
185쪽
IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA I. IN
quae tamen multo plura illo mοrtu reperta sunt quam a vivo beneficia per omnes annos tributa et
datis. Sed ea non muto, non moveo: Summo Studio
illius praeclara acta defendo. Pecunia utinam ad Opis maneret cruenta illa quidem, sed his temporibus, quοniam ei S, quorum Et nοn redditur, nece
Saria. Quamquam ea quoque sit effusa, si ita in actis fuit. Ecquid est quod tam proprie dici possit actum ejus, qui togatus in re publica cum potestate imperioque versatus sit, quam ei Quaere acta IoGracchi leges Semproniae proferentur; quaere Sullae Corneliae. Quid Z Pompeii tertius consulatus in quibus actis constitit Z Nempe in legibus.
De Caesare ipso si quaereres quidnam egisset in urbe et in toga leges multas responderet se et praeclara Iotulisse, chirographa vero aut mutaret aut non daret, aut, si dedisset, non istas res in actis suis duceret. Sed haec ipsa concedo quibusdam etiam in rebus conniveo in maximis vero rebus, id est legibus,aeta Caesaris dissolvi ferendum non puto. o8. Quae lex melior, utilior, optima etiam re publica saepius flagitata quam ne praetoriae provinciaeptu quam annum neve plus quam biennium consulares obtinerentur Z ac lege sublata videnturne Vobis posse Caesaris acta servari Z Quid Z Lege, 25 quae promulgata est de iertia decuria nonne omnes judiciariae leges Caesaris dissolvuntur Z Et vos acta Caesaris defenditis, qui leges ejus evertitis rNisi forte, si quid memoriae causa rettulit in libellum, id numerabitur in actis et, quamvis iniquum et Boiuutile sit, defendetur: quοd ad populum centuriatis comitiis tulit, id in actis Caesaris non habebitur. At quae est ista tertia decuria VCenturiοnum,'
inquit. Quid Z Isti ordini judicatus lege Iulia, etiam
ante Pompeia, Aurelia non patebat Census prae 35 finiebatur 'loquit. Non centurioni quidem Solum, Sed, equiti etiam Romano itaque viri fortissimi atque hο-neStissimi, qui ordines duxerunt, res et judicant et judicaverunt. Non quaero inquit istos: quicumque
186쪽
18o M. TULLII CICERONIs ordinem duxit, judicet. At si ferretis, quicumque
equ meruisset, quod est lautius, nem ui probaretis; in judice enim spectari et fortuna debet et dignitas. Non quaero' inquit Vista addo etiam judices 5 manipulares ex legione Alaudarum aliter enim
noStri negant posse se salvos esse. O contumeliosum honorem eis, quos ad judicandum necopinantes
vocatis ibi enim est legis index, ut ii res in tertia decuri judicent, qui libere judicare non audeant in Io quinquantus error est, di immortales eorum, qui istam legem excogitaverunt i Ut enim quisque sordidissimus videbitur, ita libentissime severitate judicandi Sordes suas eluet laborabitque ut honestis decuriis p tius dignus videatur quam in turpem jure conjeci . I s. Altera promulgata lex est, ut et de vi et majestatis damnati ad populum provοcent, Si, linti ae utrum tandem lex est an legum omnium dissoluti, Quis est enim hodie cujus intersit istis legem manere Nemo reus est legibus 2 illis, nemo quem futurum putemus armis enim gesta numquam profecto in judicium vocabuntur. At res popularis. Utinam quidem aliquid velletis esse populares omnes enim jam cives de rei publicae salute una et mente et voce consentiunt Quae
25 est igitur ista cupiditas legis ejus ferendae, quae turpitudinem summam habeat, gratiam nullam rQuid enim turpius quam qui majestatem populi
Romani minuerit per vim, eum damnatum judicio ad eam ipsam vim reverti, prοpter quam sit jure
go damnatus Z Sed quid plura de lege disput, Quasi
ver id agatur ut quisquam provocet id agitur, id
fertur, ne quis omnino umquam istis legibus reus fiat quis enim aut accusator tam amen reperietur, qui re condemnat objicere se multitudini conduin Uriae velit aut judex qui reum damnare audeat, ut ipse ad opera mercenarias statim protrahatur Z Non igitur provocatio ista lege datur, sed duae maxime salutare leges quaestionesque tolluntur. Quid est aliud hortari adolescentes, ut turbulenti, ut seditiosi,
187쪽
IN M. ANTONIUM RATIO PRILIPPIOA I 181 ut perniciosi cives velint esse Quam autem ad pestem furor tribunicius impelli non poterit his dum bus quaestionibus de vi et majestate sublatis suid, quod obrogatur legibus Caesaris, quae jubent ei, qui de vi, itemque ei, qui majestati damnatus sit, aqua et igni interdici Z Quibus cum provocati datur,
nonne acta Caesaris rescinduntur Z Quae quidem ego, patres conscripti, qui illa numquam probavi, tamen ita conservanda concordiae causa arbitratus Bum, ut non modo, quas vivus leges Caesar tulisset, Io infirmandas hoc tempore non putarem, sed ne illas quidem, quas post mortem Caesaris prolatas eSse et fixas videtis: Io. De exsilio reducti a mortuo; civitas data non solum singulis, sed nationibus et provinciis univer Issis a mortuo; immunitatibus infinitis sublata vectugalia a mortuo ergo haec uno verum Optim auctore domo prolata defendimus eas leges, quas ipse nobis inspectantibus recitavit, pronuntiavit, tulit, quibus latis gloriabatur eisque legibus rem publieam Ioeontineri putabat, de provinciis de judiciis, eas imquam, Caesaris leges nos, qui defendimus acta a Saris, evertendas putamus I Ac de his tamen legibus, quae prοmulgatae Sunt, saltem queri posSumus:
de eis, quae jam latae dicuntur, ne illud quidem 25
licuit illae enim sine ulla promulgatione latae sunt ante quam Scriptae. Quaero autem quid sit cur aut ego aut quisquam vestrum, patres conscripti, bonistribuni plebis leges malas metuat paratos habemus qui intercedant paratos qui rem publicam reli Bogione defendant vacui metu esse debemus. Quas tu mihi' inquit intercessiones, quas religiones Z Eas scilicet, quibus rei publicae salus continetur. Negligimus ista et nimis antiqua ac stulta ducimus: forum saepietur omnes claudentur aditus armati 5
in praesidiis multis locis collocabuntur. Quid tum Quod ita erit gestum, id lex erit Z Et in aes incidi
jubebitis, credo, illa legitima OONSULES POPULUM/URE ROGAVERUNT hocine a majoribus Accepi-
188쪽
182 M. TULLII GICERONIS mus jus rogandi POPULUSQUE IURE CIVIT. Qui populus Igne, qui exclusus est y Quo jure Aneo, quο vi et armis omne sublatum est y ' Atque haec dico de futuris, quod est amicorum ante dicereo est, quae vitari poSSint quae si facta non erunt, refelletur rati mea. Loquor de legibus promulgatis, de quibus est integrum vobis demonstro vitia tollite Denunti vim arma removete II. Irasci quidem vos mihi, Dolabella, pro rei publica dicenti non oportebit Quamquam te ubdem id facturum non sirbitror; novi facilitatem tuam: collegam tuum aiunt in hac sua fortuna, quae bona ipsi videtur - mihi, ne graviu quippiam dicam,
avorum et avunculi sui consulatum si imitaretur, I fortunatior videretur, sed eum iracundum audio esse factum. Video autem quam sit odiosum habere eundem iratum et armatum, cum tanta praesertim
gladiorum sit impunitas sed proponam jus, ut opinοr, aequum, quod M. Antonium non arbitror 2o repudiaturum. Ego si quid in vitam ejus aut in mοres cum contumelia dixero, quo minus mihi in bcissimus sit non recusabos in conSuetudinem meam quam in re publica semper habui, tenuero, id est, si libere quae sentiam de re publica diXero, primum 25 deprecor ne irascatur deinde, si hoc non impetro, peto ut sic irascatur, ut civi armis utatur, si ita necesse est, ut dicit, sui defendendi causa: eis, qui pro re publica quae ipsis visa erunt dixerint, ista arma ne noceant. Quid hac postulatione dici potest 3 aequius Quod si, ut mihi a quibusdam ejus familiaribus dictum est, mni eum, quae habetur contra voluntatem ejus orati graviter offendit, etiam si nulla inest contumelia feremus amici naturam. Sed idem illi ita mecum loquuntur: Non idem tibi 35 adversari Caesaris licebit quod Pisoni socero, et simul admonent quiddam, quod cavebimus nec erit justior in senatum non veniendi morbi causis
12. Sed per deos immortalest de enim intuens,
189쪽
IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA I. 183 Dolisbella, qui es mihi carissimus non possum
utriuSque vestrum errorem reticere credo enimvοS, nobile homineS, magna quaedam SpesitanteS,Dοn pecuniam, ut quidam nimis creduli Suspicantur, quae Semper ab amplissim quoque clarissimoque Contempta egi, non opes violentas et populo Romano minime ferendam potentiam, sed caritatem civium et gloriam concupivisse. Est autem gloria laus recte factorum magnorumque in rem publicam meritorum, quae cum optimi cujusque tum etiam multi Iotudinis testimonio comprobatur. Dicerem, Ol bella, qui recte factorum fructus esset, nisi te praeter
cetero PauliSper Sse expertum viderem quem
potes recordari in vita illuxisse tibi diem laetiorem quam cum expiat foro, dissipat concursu impio Iorum, principibu sceleri poena affectis, urbe incendio et caedis metu liberata te domum recepisti 'Cujus ordinis, cujus generis, cujus denique fortinnae studia tum laudi et gratulationi tuae se non
obtulerunt Z Quin mihi etiam, quo auctore te in hiarao rebus uti arbitrabantur, et gratias boni viri agebant
et tu nomine gratulabantur. Recordare, quaeBο, Dolabella, consensum illum theatri, cum omneSearum rerum obliti, propter quis fuerant tibi offensi, significarent se beneficio novo memoriam veteris 25 doloris abjecisse. Hanc tu, P. Dolabella, magnοloquor cum dolore, hanc tu, inquam, potuisti aequo animo tantam dignitatem deponerer
18. Tu autem, M. Antoni, - absentem enim p-Pello-, unum illum diem, quo in aede Telluris Bosenatus fuit, non omnibus his mensibus, quibus te quidam multum a me dissentientes beatum putant, anteponis ' Quae fuit oratio de concordia Z Quanto metu veterani , quanta sollicitudine civitas tum a te liberata est, cum collegam tuum depositis inimi 35 citiis, oblitus auspiciorum a te ipso augure pοpuli Romani nuntiatorum, illo primum die collegam tibi eSse voluisti tuus parvus filius in Capitolium a te missus pacis obses fuit Quo senatus die laetior
190쪽
IB M. TULLII CICERONIS Quo populus Romanus Qui quidem multa ineoneione umquam frequentior fuit Tum denique liberati per vim fortissimos videbamur, quia, ut illi voluerant libertatem pax mnsequebatur. Prox imo altero, tertio denique reliquis consecutis diebus non intermittebas quasi donum aliquod quotidie adferre rei publicae maximum autem illud, quod dietaturae nomen sustulisti Haec inusta est a te, a te, inquum, mortuo Caesari nota ad ignominiam is sempiternam Ut enim propter unius M. Manlii Melus deeret gentis Manliae neminem patrietum Manlium Marcum vocari lieet, sic tu propter unius dictatoris odium nomen dictatoris funditus sustiniisti Num te, cum haec pro salute rei publicael, tanta gessisses, fortunae tuae, num amplitudinis,
num elaritatis, num gloriae poenitebat Unde igitur subito tanta ista mutatio V Non possum asduci ut suspicer te pecunia captum Licet quod
euique libet loquatur, credere non est necesse et nihil 2o enim umquam in te sordidum, nihil humile cognovi.Quamquam solent domestici depravare nonnumquam sed novi firmitatem tuam. Atque utinam ut culpam, sic etiam suspicionem vitare potuisses Id. Illud magis vereor, ne ignorans verum iter 25 gloriae gloriosum putes plus te unum Sm quam omnes et metui a civibus tuis quod si ita putas, totam ignoras viam gloriae: carum PSSe civem, hens de re publica mereri, laudari, eoli, diligi gloriosum est metui vero et in odi esse invidiosum, dete
Boriabile imbestillum reducum Quod videmus etiam in fabula illi ipsi, qui rederint, dum metuant diruerit, pernieiosum fuisse. Utinam, Antoni, avum tuum meminisse. de quo tamen audisti multa ex me eaque saepissime Putasne illum immortalitatem mereri voluisse, ut propter armorum habemdorum licentiam metueretur Illa erat vita, illa secunda fortuna libertate esse parem ceteris, Primcipem dignitate. Itaque, ut mittam res avi tui ProSpero, MerbiSSimum ejus supremum diem malim