장음표시 사용
41쪽
IN T. CATILINAM GRATIO II. 85Num Suas secum mulierculas sunt in castra ducturi Quem ad modum autem illis carere pοterunt, his praesertim jam noctibus Quo autem pacto illi Apenninum atque illas pruinas ac nives perferent FNisi ideirco se facilius hiemem toleraturos putant, quod nudi in conviviis saltare didicerunt.
II. O bellum magno opere pertimeMendum, Cum hanc sit habiturus Catilina scortorum cohortem praetoriam i Instruite nunc, Quirites, cοntra hastam praeclaras Catilinae copias vestra praesidia IoveStrosque exercitu et primum gladiatori illi confecto et sauei consules imperatoreSque veStrOS Pponites deinde contra illam naufragοrum ejectam ac debilitatam iasinum florem totius Italiae ac rοbur educite jam vero urbes coloniarum ac municipi Ibrum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus; neque ego ceteras eοpiaS, ornamenta, praeSidia vestra cum illius latronis inopia atque egeState conferre debeo. Sed si, missis his rebu8, quibus nos Suppeditamur, eget ille, senatu, equitibus Romanis, o uri , Rerario, vectigalibus, cuncta Italia, provinciis omnibus, exteris nationibus, si his rebus omissis causa ipSas, quae inter se confligunt, contendere velimuS, ex e ipSο, quam valde illi jaceant, intelligere OSSumus ex hac enim parte pudor pugnat, 25
illinc petulantia hine pudicitia, illine stuprum; hinc fides, illinc fraudatios hinc pietas, illinc Seelusa hinc constantia, illinc furor hinc honestas illinc turpitudo hinc continentia illinc libido denique
aequitaS temperantia, fortitudo, prudentia, virtutes Boomnes certant cum iniquitate luxuria, ignavia, temeritate, cum vitiis omnibus, pοStrem copia eum egestate, bona ratio cum perdita, men Sana Cum amentia, bona denique spes eum omnium rerum
desperatione confligit. In ejus modi certamine a 35 proeli nonne etiam si hominum studia defietant di ipsi immortales cogant ab his praeclarissimis virtutibus tot et tanta vitia superari Z12. Quae cum ita sint, Quirites, vos, quem ad
42쪽
36 M. TULLIL CICERONIS modum jam antea vestra tecta custodiis vigiliisque
defendite mihi, ut urbi sine vestro motu ac sine ullo tumultu satis esset praesidii, conSultum atque provisum est. Coloni omnes municipeSque veStri, certiores a me facti de hac noeturna excursiοne Catilinae facile urbes suas finesque defendent; gladiatores, quam sibi ille manum certissimam fores lavit, quamquam animo meliοre Sunt quam pars patriciorum, potestate tamen nοStra continebuntur;
Io Q. Metellus, quem ego hoc prospicien in agrum Gallicum Picenumque praemisi, aut opprimet'
minem aut omnes ejus motus conatusque prohibebit; reliquis autem de rebus constituendis, maturandis, iugendi jam ad senatum referemus, quem vocari
Nunc illos, qui in urbe remanserunt atque deo qui cοntra urbis salutem omniumque vestrum in urbe a Catilina relisiti sunt, quamquam sunt hoStes, tamen, quia Sunt eiveS, οnitos etiam atque etiam 2 volo : mea lenitas si cui adhuc solutior visa est, hoc exspectavit, ut id, quod latebat, erumperet. Quod reliquum est, jam non possum oblivisci meam hanc
QSSe patriam, me horum esse consulem, mihi aut cum his vivendum aut pro his esse moriendum 25 Nullus est portis custos, nullus insidiator viae: si qui exire volunt, connivere possum; qui ver Se in urbe commoverit, cujus ego non modo factum, gQuinceptum ullum conatumve contra patriam de Prehendero, sentiet in hac urbe Sse consule vigilantes,Bo esse egregios magiStratuS, SSe fortem Senatum, EASQarma, SA careerem, quem vindicem nefariorum ac manifestorum celerum majores nostri SSe volue
13. Atque haec omnia sic agentur, Quirites, ut
35 maximae res minim motu, pericula summa nullo tumultu bellum infestinum a domesticum post hominum memoriam crudelissimum et maximum me
uno togato duee et imperatore sedetur Quod ego sic administrabo, Quirites, ut, si ullo modo fieri,
43쪽
IN T. CATILINAM GRATIO II. nserit, ne improbus quidem quisquam in hac urbe pοenam sui sceleris sufferat; sed si vis manifestae
audaciae, si impendens patriae periculum me nece
sario de hac animi lenitate deduxerit, illud profecto perficiam, quod in tant et tam insidioso bello vix
optandum videtur, ut neque bonus quisquam intereat pausiorumque Poena vοs omnes Salvi esse possitis. Quae quidem ego neque mea prudentia neque'
manis consiliis fretus polliceor vobis, Quirites, sed multis et non dubiis deorum immortalium significa Iotionibus, quibus ego ducibus in hanc spem sententiamque sum ingre8Susa qui jam non procul, ut quondam solebant, ab extern hoste atque longinquo, sed hic praesentes suo numine atque auxilio sua templa atque urbis tecta defendunt quos vos, Quirites, Ibprecari, venerari, implorare debetis, ut, quam urbem pulcherrimam florentissimamque esse voluerunt, hanc omnibus hostium copiis terra marique Sup ratis a perditissimorum civium uetario scelere defendant.
44쪽
I. REM publicam, Quirites, vitamque omnium Vestrum bona fortunas, cοnjuge liberoSque vestros atque hoc domicilium clarissimi imperii, fortun tissimam pulcherrimamque urbem hodierno die deo-5 rum immortalium summo erga vos amοre, laboribuS, consiliis, periculis meis e flamma atque ferro ac paene ex faucibus fati ereptam et vobis conservatam ac restitutam vidulis; et si non minus nobis i eundi atque illustres sunt ii dies, quibus conserv Io mur, quam illi, quibus nascimur, quod Salutis certa laetitia est, nascendi incuria condici et quod sine
Sensu naScimur, cum Voluptate Servamur, Prometo,
quoniam illum, qui hanc urbem condidit, ad deos immortales benevolentia famaque SuStulimuS, SABIS apud vos posterosque vestros in honore debebit is, qui eandem hanc urbem conditam amplificatamque servavit. Nam toti urbi templis delubris, tectis ac moenibus subjectos prope jam ignes circumdatoSque restinximus, idemque gladios in rem publicam de-2o strictos rettudimus mucronesque eorum a jugulis vestris dejecimus: quae quoniam in senatu illustrata, patefacta, Omperta Sunt per me, vobis jam
exponam breviter, Quirites, ut et quanta et quis r tione investigata et comprehenga sint, vοS, qui igno- 25 ratis et exspectatis, scire POSSitiS. 38
45쪽
M. T. CICERONIS IN L. CATILINAM ORATI III. Is Principio, ut Catilina paucis ante diebus erupit ex
urbe, cum sceleris sui socios, hujusce nefarii belli Merrimos duces, Romae reliquisset, semper vigilavi et providi, Quirites. quem ad modum in tanti et tam absconditis insidiis salvi esse pοssemus. 52. Nam tum, cum ex urbe Catilinam diciebam non enim jam vereor hujus verbi invidiam, cum illa magis sit timenda, quod vivus exierit-, Sed tum, cum illum exterminari volebam, aut reliquam conjuratοrum manum simul exituram aut eos, qui resti- Iotissent, infirmos sine illo ac debiles fore putabam. Atque ego, ut vidi, quos maximo furore et scelere
esse inflammatos sciebam, eos nobiscum esSe et Romae remansisse, in eo omnes dies noctesque consumpsi, ut quid agerent, quid mοliretitur, sentirem Isa viderem, ut, quoniam auribus vestris propter incredibilem magnitudinem sceleris minorem fidem faeeret oratio mea, rem ita comprehenderem, ut tum demum animis saluti vestrae provideretis, cum Culis maleficium ipsum vidcretis Itaque ut comperi olegatos Allobrogum belli Transalpini et tumultus Gallici excitandi causa a P. Lentulo esse sollicitatoS, eosque in Galliam ad suos cives eodemque itinere cum litteris mandatisque ad Catilinam esse missoS, comitemque eis adjunctum esse T. Volturcium, atque 25 huic ad Catilinam esse datas litteras, facultatem mihi oblatam putavi ut, quod erat difficillimumquοdque ego semperjptabam ab dis immortalibus,
tota res non solum a me, sed etiam a senatu et a
vobis manifesto deprehenderetur Itaque hesterno Bodie L. Flaccum et C. Pomptinum praetores, fortiSsbmos atque amantissimos rei publicae viros, ad me vocavi, rem exposui, quid fieri placeret ostendi illi autem, qui omnia de re publica praeclara atque egregia gentirent, gine recusatiοne ac sine ulla mora 35
culte ad pοntem Mulvium pervenerunt atque ibi in proximis villis ita bipartit fuerunt, ut Tiberis inter eos et pons interesset Eodem autem et ipsi sine
46쪽
cujusquam suspicione multos fortes viros eduxerant, et ego ex praefectura Reatina complures delectos adolescenteS, quorum opera utor assidue in re publi
ca, praeSidio cum gladii miseram. Interim tertia fere vigilia exacta, cum jam pontem Mulvium magno comitatu legati Allobrogum ingredi inciperent unaque Volturcius fit in eos impetus educuntur et ab illis gladii et a nostris. Res praetoribus erat nota
solis, ignorabatur a ceteris.1 3. Tum interventu Pomptini atque Flacci pugna,
quae erat commiSSa, sedatur litterae, quaeeumque erant in e comitatu integris signis praetοribus tr
duntur; ipsi comprehensi ad me, cum jam dilucesceret, deducuntur. Atque horum omnium scelerum I improbissimum machinatorem Cimbrum Gabinium statim ad me, nihil una Suspicantem, vocavi; deinde item arcessitus est L. Statilius et post eum C. Cethegus tardissime autem Lentulus venit, credo quod in litteris dandis praeter consuetudinem 2 proxima nocte vigilarat. Cum summis ac clarissimis hujus civitatis viris, qui audita re frequentes ad me mane convenerant, litteras a me prius aperiri quam ad senatum deferrem, placeret, ne, si nihil esset inventum, temere a me tantus tumultus injectus 25 civitati videretur, negavi me esse facturum ut de periculo publico non ad consilium publicum rem integram deferrem. Etenim, QuiriteS, Si ea, quae erant ad me delata, reperta non Ssent, tamen ego non arbitrabar in tantis rei publicae periculis essedo mihi nimiam diligentiam pertimescendam. Senatum frequentem celeriter, ut vidistis, coegi. Atque interea statim admonitu Allobrogum C. Sulpicium pra torem, fortem virum, misi, qui ex aedibus Cethegi, si quid telorum esset, est erret ex quibus ille maxi- ab mum sicarum numerum et gladiorum extulit. . Introduxi Volturcium sine Gallisa fidem publi- eam jussu senatus dedi hortatus Sum, ut ea, quae ciret, sine timοre indicaret. Tum ille dixit, cum vix Be e magno timore recreasset, ab Lentulo se habere
47쪽
IN T. ATILINAM GRATIO III. 1ad Catilinam mandata et litteras, ut servorum praesidi uteretur, ut ad urbem quam primum cum Phercitu accederet id autem eo conSilio, ut, cum urbem ex omnibus partibus, quem ad modum de
criptum distributumque erat, incendissent eaedem 5que infinitam civium fecissent, praesto esset ille qui et fugientes exciperet et se cum his urbanis ducibus conjungeret. Introducti autem Galli jusjurandum sibi et litteras ab Lentulo, Cethego, Statili ad suam gentem data esse dixerunt, atque ita sibi ab his et Ioa L. Cassio esse praescriptum, ut equitatum in Italiam quam primum mitterent pedestres sibi copias non defuturas Lentulum autem sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis Se SA te tium illum Cornelium, ad quem regnum hujus urbis fiatque imperium pervenire esset necesse Cinnam ante se et Sullam fuisse eundemque dixisse fatalem hunc annum esse ad interitum hujus urbis atque imperii, qui esset annus decimus post virginum amsolutionem, post Capitolii autem incensiοnem vice 2osimus. an autem Cethego eum ceteris eοntrο-
versiam fuisse dixerunt, quod Lentulo et aliis Saturnalibus eaedem fieri atque urbem incendi placeret, Cethego nimium id longum videretur. b. Ac ne longum sit, Quirites, tabellas proferri 25juSSimus, quae a quoque dicebantur datae Primum ostendimus Cethego signum cognovit nο linum incidimus legimus di erat scriptum ipsius manu
Allobrogum senatui et populo, seSe quae eorum legatis cοnfirmasset facturum esse orare ut item do
illi facerent quae sibi eorum legati recepissent. Tum Cethegus, qui paulo ante aliquid tamen de gladiis
ac sicis, quae apud ipSum erant deprehenSa r spondisset dixissetque se semper bonorum ferr mentorum studiosum fuisse, recitatis littoris debili 35tatus atque abjectus conscientia repente conticuit Introductus est Statilius; cognovit et signum et manum suam: recitatae sunt tabellae in eandem fere ententiam; confessus est Tum ostendi tabellas
48쪽
2 M. TULLIL CICERONI sLentulo et quaesivi cognosceretne signum. Adnuiu Est vero, ra inquam notum quidem Signum imag'avi tui, larissimi viri, qui amavit unice patriam et Cive Sum quae quidem te a tanto scelere etiani muta revocare debuit. U Leguntur eadem ratione ad senatum Allobrogum populumque litterae siquid de his rebus dicere vellet, feci potestatem: atque ille primo quidem negavit; post autem aliquanto, tot jam indicio Xposito atque edito, Sur- 1 rexit, quaesivit a Gallis quid sibi esset cum eis, quamobrem domum suam venissent, itemque, Vobturcio qui cum illi breviter constanterque reSPο, diSsent, per quem ad eum quotieSque veniSSent, quaesissentque ab eo, nihilne secum esset de fatis 15 Sibyllinis locutus, tum ille subito scelere demenSquanta conscientiae vis esset stendit; nam cum id posset infitiari, repente praeterispinionem omnium confeSSUS est. Ita eum non modo ingenium illud et dicendi exercitatio, qua semper valuit, sed etiam 2 propter vim sceleris manifesti atque deprehensi impudentia qua superabat omnes, improbitasque defecit. Volturcius vero subito litteras proferri atque aperiri jubet quas sibi a Lentulo ad Catilinam datas esse dicebat atque ibi vehementissime perturbatus 25 Lentulus tamen et signum et manum Suam cogninuit; erant autem scriptae sine nomine, sed ita: Quis sim scies ex eo, quem ad te misi Cura ut Vir is, et cogita quem in locum sis progresSusa vide ecquid tibi jam sit necesse, et cura ut omnium tibido auxilia adjungas, etiam infimorum. Usabinius deinde introductus, cum primo impudenter reSpondere cο piSSet, ad extremum nihil ex eis, quae Galli insimulabant, negavit. Ac mihi quidem, Quirites, cum illa certissima visa sunt argumenta atque indicio
35 seeleris, tabellae, signa manus, deniqUE Uniu em usque eonfesSio, tum multo cortiora illa, color, oculi, vultus, taciturnitas. Sic enim bstupuerant, sic terram intuebantur, si furtim nonnumquam
inter sese aspiciebant, ut non jam ab aliis indicari, o sod indicare se ipsi viderentur.
49쪽
IN T. CATILINAM ORATIO III. 3 6. Indiciis expositis atque editis senatum eonSului de summa re publica quid fieri placeret dictae
sunt a principibus acerrimae ac fortissimae sententiae, quas senatus in una varietate est secutus et quoniam nondum eSt perscriptum senatu consultum, ex memoria vobis, Quirites, quid senatus censuerit exponam. Primum mihi gratiae verbis amplissimis aguntur, quod virtute, consilio, providentia mea respublica maximis periculis sit liberata deinde L.
Flaccus et C. Pomptinus praetores, quod eorum Ioopera forti fidelique usus essem, merito a jure la dantur, atque etiam vir forti, collega meo, laus impertitur, quod eos, qui hujus conjuratiοnis participes fuissent, a suis et a rei publicae eοnsiliis renio-visSet atque ita ensuerunt, ut P. Lentulus, cum os praetura abdicaaset, in custodiam traderetur;
itemque uti C. Cethegus, L. Statilius, P. Gabinius,
qui mnes praesentes erant, in custodiam traderentura atque idem hoc decretum est in L. Cassium, qui sibi procurationem incendendae urbis depopos 2ocerat. in M. Ceparium, cui ad sollieitandos pastores Apuliam attributam esse erat indicatum in P. F rium, qui est ex eis colonis, quos Faesulas L. Sulla deduxit, in Q. Annium Chilonem qui una cum hoc Furi semper erat in hac An obrogum sollicitatione 25 versatus, in P. Umbrenum, libertinum hominem, a quo primum Gallos ad Gabinium perductos esse constabat. Atque ea lenitate Senatus Si Sus, Quirites, ut ex tanta con uratione tantaque hac ubtitudine domesticorum hostium novem hominum Soperditissimorum pοena re publica cοnservata, reliquorum mente sanari pοsse arbitraretur. Atque
etiam supplicati dis immortalibus pro singulari
Eorum merit me nomine destreta est, quod mihi prinaum pοst hanc urbem conditam togato eontigit 35 et his verbis deeruta est: quod urbem ineundiis, caede cives, Italiam bello liberassem. Quae suppli-eati si cum ceteris conferatur, hoc intereSt, quod ceterae bene gesta, haec una conservata re publica
50쪽
M M. TULLII CICERONI sconstituta est. Atque illud, quod faciendum primum
fuit, factum atque transactum est: nam P. Lentulus, quamquam patefactis indiciis, cοnfessionibus suis, judici senatu non mοdo praetoris jus, verum etiam civis amiserat, tamen magistratu se abdicavit, ut.quae religio C. Mario, clarissimo viro, non fuerat, quo minus C. Glauciam, de quo nihil nominatim erat decretum, praeiurem occideret, ea nos religione in privato P. Lentulo puniendo liberaremur.
I i. Nunc quoniam, Quirites, consceleratissimi periculosissimique belli nefarios duces captos jam et comprehctusos tenetis, existimare debetis omnes Catilinae copias, omnes spes atque pes his depulsis urbis periculis concidisse quem quidem ego Io cum ex urbe pellebam, hoc prοvidebam mimo, Quirites, remoto Catilina non mihi esse P. Lentuli somnum nec L. Cassii adipes nec C. Cethegi furiosam
temeritatem pertimescendam ille erat unus tib mendus ex istis omnibus, sed tam diu, dum urbis 2 moenibus continebatur. Omnia norat, omnium aditus tenebat; appellare temptare, Sollicitare, Poterat, a debat; erat ei cοnsilium ad facinus aptum, consilio autem neque manus neque lingua deerat. Iam ad certas res conficiendas certos homines delectos ae 25 descriptos habebat neque vero, cum aliquid mamdarat, confectum putabat nihil erat quod non ipse obiret, occurreret, vigilaret, laboraret frigus, sitim, famem ferre poterat. unc ego hominem tam aerem, tam audacem, tam paratum, tam callidum, tam indo scelere vigilantem, tam in perditis rebus diligentem nisi ex domesticis insidiis in castrense latrocinium compulissem, dicam id, quod sentio, Quirites, non facile hanc tantam molem mali a cervicibus vestris depulissem. Non ille nobis Saturnalia constituisset, 35 neque tant ante exsilii a fati diem rei publicae denuntiavisset neque commiSisset, ut signum, ut litterae suae testes manifesti sceleris deprehenderentur: qua nunc ill abSente sic gesta sunt, ut nullum in