장음표시 사용
481쪽
S. 13. MORBI ORGANI cI. IIco irrorant, ut putredo praecaveatur Dadparatum totum probe ligatura firmanta laxant tourniquet, ut Videant, an vulnus arteriae bene sit clausum si non factum, reficiunt. Arteriam hi non reddunt inutilem scd curato penitus vulnere post O , o dies arteria denuo permeabilis est. Addidit hic in spio codice cel. UA AN
nonnulla de agarico se ceu remedio sanguinem sistente egregio, Chartae masticatae substituto attamen inperfecta adeo ea, ut inseri hic nequeant inprimis invehitur in Gallos, tibi Taepenumero inventorum, ab aliis dudum publici juris actorum, gloriam
tribuente r uti, inter alia plura eXempla etiam Cumagarico accidit, cujus usus longe ante FOUBRn-TUM , ORANDUM, AER OSSARDUM pronauigatus
catio ad curatissima omnium, quae auctor optimus diYErat in descriptione vulnerum, quatenus nervi, vendineS membranae in iisdem essent laesi, scilicet in sphis a62--165 y quum autem, ut scitis, in illis mox adductis Sphis Vobis simul explicuerim causas cur talia phaenomena oriri oporteat a laesis nervis; hines habuistis tum etiam torum Tei Sphorum eX-plicationem. Ne ergo nimia repetione taediosus sim paucis faciam ibi dictorum ancephalaeosm.
RUYsCHI Us antequam thesaurum magnum suum vendidisset ET ROM. Russorum Imperatori , exhibuerat videndum BoERHAAVIo, omnibus rerum maioribus, nervum a se paratum, quem sane nunquam pro merito mirari potuere. UYscΗIus sum sit ner-Vum, eumque deglubit, tum in aqua tepida maceraVit,
482쪽
47 PATHOLOGIA.qua maceratione, quod nervus non esset, separaretur Omne Nervum tunc tenera acu fissum iterum in tepida aqua maceravit, iterum deglubit, microscopi objecti viditque ultimo corollas nervorum, adeo subtiles, ut comas factitias referrent; scilicet quando collectae haerebant halitu vero oris vix non evanescebant; substantia enim erat aranearum tela subtilior. Hi tamen omnes fasciculi faciunt statu nervum, nectuntur fibril-1ulae hae omnes per vincula inter sese habentque i termedia assa sanguifera lympiratica, adipola. Jungite huic Rr schiano praeparato nervi etiam praeparationem EEWENHOEcK11 saepius ab ipso repetitam, ac descriptam . . p. 35O. Sumsit nervum fetaCeo non majorem, eXaminavit, invenit constare ad minimum O aliis minoribus, qui singuli iterum propria membrana vestiebantur. Idem in multo tenuioribus nervis postea vidit ipsa demum vascula tenerrima sanguinea, inter media hasce decurrentia mbrillas.
Tandem addi hic possunt mira Ila, quae indefen
demonstraverat in n)inimis divisionibus nervulorum bombycis apis, aliorumque insectorum. Quantumne spectaculum ita paratus exhibet ner- vus Sed simul quantane symptomata teterrima oriantur oportet, si illum vulnerari Contingat certo quodammodo lId ut apiamus, speculemur usum nervi, qui est
instrumentum, quo a sensorio communi motus Volumlatilis spontanei ad omnia interna externaque Corporis deferuntur, a derivantur; quo ab omni corpori eXterna internaque parte motus adsectionesque adsensorium Commune deseruntur. Qua porro ratione id nervi ossiciant, adhuc sub
judice lis est si tamen probabilitas quid valeat, vide
483쪽
S. 713. oKnc ORGANI cI. 473ystur omnium esse probabilissima sententia eorum, qui subtilissimi sensus nostros subterfugientis liquidi crnervos moti, ope hoc fieri autumant Copia enim sanguinis purissimi, a ALPIGHIo traci de cerebro p. 6. ad unam tertiam totius massae aestimata, quae peraortam adscendit ad cerebrum ingressus vasorum in corticem decursus vasorum rubrorum inter medullosam substantiam exitus nerVorum e medulla oblongata, vestiti ex tot fibris medullossis oriundus decursu nervorum per omnia loca defectus a nervo Compresso in itinere suo, eodemque vel integre, vel partim abscisio, si consideretur; videmur fluido inperceptibili omnia haec adscribere debere sed neque probabilitas haec caret sua dissicultate unde sua cuique libera esto
Si igitur nervum ita Consideremus, atque cogitemus, illum plane abscindi tune certe utrinque se retrotrahat plus minUsve, prout laxius tensimSV haeret, seque intra partes recondat, necesse est. Est enim corpus firmum elasticum, quod dimissum sibi retrosilit. Patet hoc evidenter in nerVO tenso Verum utcunquo o iam in laxo et ut enim omnia vasa nervi tu laxi, timen cellulosa fabrica semper haerent illis partibus, quas percurrunt, adsiXi sic sua ex natura, si abscindantur, resilient. Si ponatur talis nervus solitarius omni prorsus ramo carere, saltem ante locum perscissionis 'nihil mal1emcis ratione abscissionis : verum functio Hus abolita erit infra ocum divisionis motusne ille fuerit, an
Si Consideremus praeterea , nervum hunc ipsum partim abscindi, partim manere integrum alia longe nobis nascitur dea. Ρonamus I nervum constare e nerUulis IOOO, quorum abscindantur OO Re-
Inlanentes jam integri IO, sustinebunt decuplo plus
484쪽
474 PATH Lo G ΤΑ. quam antea ergo decupIo plus extendentur in parte
2 Τens decuplo plus nervuli O plus elo gabuntur, distendentur , comprimentum ergo dolebunt
Vasa arteriosa , venosa, rubra, alba , numero infinita inter nervulos decurrentia ComprimentUr Um de vi a tergo urgente dirae inflammationeS, tam rubrae, qUam albae.
40 Abscissi nervuli retrotrahentes se dilacerant intermodias fibrillas is forte vasa subtilissima, quibus ner uli minimi adparent inter se invicem uncti unde dolor summus.s Et quia tot arteria lymphatica hic decurrunt, lymphae Xcretio magna, continua observatur in tali
6o Arteriae rubrae, flavae, albae, discissae Cum nervo retrosilientes, Contrahendoque se claudentes, accipiunt a corde liquores, ne transmittunt; unde oriri possunt inflammationes, subpurationeS, gangraenae. 7 Nervuli ante abscinionem orti, o lateraliter deflectentes , a retrosilientibus nervulis vehementer Contrahentur , Comprimen sua vascula ; unde nasci possunt inflammationes dirae &c vellicatione perpetua convulsiones C. Atque haec de ipsis nervis quia Vero poneVrosis, multaeque membranaeti tensae , nervis potissimum constant; erunt vulnera earum mustum Convenientes Cum vulneribus nervorum , eodemque modo horum Uulneratorum explicabuntur Phaenomena.
Sic theoria vulnerum absoluta est,' in quantum opus sit edicis pro renuntiationibus. Sequitur nunc Cura. Quum vero Medici ipsi per sese non soleant Xercere curationem vulnerum esse potero in cura brevior praesertim quum queatis, Um
485쪽
g. 713. MORUM ORGAMcr. 475 oportet, cili Chirurgis ad vulneratos curando convenire, ac in Comment. Inodum agendi videre. Caeteroqui tempus urget, ut de Pactologia continuanda cogitem. S. 185-187. Homo a dolor sere convulsus a-Cet. Educendo corpora heterogenea, Vulneri inpacta, augebo dolorem forsan convulsus morietur ergo re- Iinquatur saltem, donec melius ferre Ueat. Infixa sunt corpora aliena tam profunde intra Cerebrum, ut potius cerebrum susque deque vertere me oporteat, antequam educerem et praestat reliquisse. Nam quandoque miras adfectat vel docet natura vires. Ego saltem cavebo ab inferenda illi certa nece. Frustulum vestis, vel indusii vulneri est inmissum una Cum globo eXtracto hoc, vel alio instrumento vulnerante, manent laciniae vestium in vulnere verum haemorrhagia magna in illo vulnere adfuit, quae nunc subsistit; quodsi jam laciniam educam, movebo a teriam, quia extremitati arteria fors illa adhaeret cavebo hinc ab extractione; exspectabo potius, donec post 14, 2 dies arteria bene clausa fuerit.
S. 188. Ex iisdem 187. demitur in frumentum s modus, quibus tolli queant. Ι 86. PAR Us, Sc ULTETU in Armamentario, BELLOS TE MEI STER, PETIT, GAREN GEOTTE, aliique, instrumenta idonea pro quibuscunque extrahendis excogitarunt perficere eadem RR. ubique adnituntur. Verum, etsi instrumenta bona, saepe vel Iocus primo dilatandus est, ut instrumenta ilJa agere postat, Vel Ontraapertura, Ut Ocant, est facienda, ut illinc ducatur res inpacta.
oblami quid uerit de corpore, id repleri debet, generata iterum materia simili perdita. Id fit so ascula arterissa, lympηatico , nervosa Sc. cita se habent
486쪽
go i liquidunt bonum, naturale, debita copia es apto
inpetu fertur in illa af r alioqui avum maneret;
labiis ad sese adpropinquantibus, superesset foedum adspectu quid, ut in variolis saepe visitur, ,haud raro usus parti minus aptus postea adesset. Multa scripta videtis in Comment de adpositis abscis-s partibus Corporis per vulnus iterum adplicandis loco suo, ibidemque iterum adcretis. Verum hae relinquentes , dicamus, vulnus nec nimis emolliendum nec nimis indurandum, non nimis inplendum, nec nimis acuandum esse sed labiis, quantum fieri queat, adductis, Omnia retineantur in aequabili, molli, blanda compressione. Unde' de consolidatione non cogitandum, quamdiu pars ablata non recrescit. Musculi quidem sane non recrescunt: sed vasa omnia fiunt in Vulnere paullo latiora cellulosa sub stantia potest multum dilatari quae, quum Vasa multa rubra soleat gerere, caro vocatur, male tamen. Si aequabiliter contingat inpleri vulnus ex omni parte, tam a labiis, quam a fundo vulnus rite curatur, cutis tunc cum epidermide supercrescit. Μirum profecto, quomodo ex omni puncto cavi vulneris, microscopio id Iustrantes, cernamus albas papillas numerosas emergere, ad se invicem magis adplicari magisque, prout vulnus minus sit, ac tandem ita adponi, Ut arteriae vena fluente demum, Consolidatione facta, sanguine per substantiam omnem partis
Non tamen hic sit quidquam aliud, nisi quod mollis adpressio fiat ad vulnus, ne fungosum eVadat, quoad inpedimenta omnia auferantur. Est aliquid, quo Conditoris admiramur sapientiam providentiam, quodque caeterum ignoramus, Faber
487쪽
Faber ferrarius in magno vulnere brachii multum de ejus substantia perdiderat. B. auctor fuit, ut Chirurgi torositatem vicinarum partium spleniis prudenter versu vulnus remerent quo factum, ut sensim ia- tu minueretur, natura reliquum subplente ita, ut posthac in suo opere bene potuerit brachio illo uti rquodsi in magna substantiae deperditione id negligatur, natura quandoque per se subplere, ac inplere tantum hiatum non potest. Sed utut bene haec fiant, partes carnis restitutae non sunt praecise id, quod antea fuerant. Cellulosa aut adipos membrana subplet multum defectum Caeterariam,
ita ut verissime HIPP. aph. - 19. , ubi dissectum fuerit os aut cartilago, aut genae Par tenuis, aut Praeputiumri neqde augetur, neque Coalescit Nam
semper est aliquid aliud, quod sese interponat non praecis id, quod antea fuerat, sed quod prioris naturam utcunque aemuletur.
s. 19 - 199. Hisce Sphis . at nobis doctrinam, quam ante illum nemo bene exposuit, quamque non modo proficuam in vulneribus, sed i in omnibus morbis Chronici atque acutis, auro cariorem eXistimare debemus. in partinaper circa eam nos deti
Videte quaeso , doctrinam Veterum Galenicorum usque in praecedentis saeculi finem. Alimenta, medicamenta, in Calida, frigida , humida, sicca dividebantur: quarum quatuor qualitatum erant iterum gra- du quatuor ita, ut quodvi alimentum aut medicamentum esset calidum, aut frigidum, aut humidum, aut siccum inomo vel ad vel otio vel to gradu Temperamenta porro quatuor sanguineum, biliosum , melancholicum, phlegmaticum, disponebantur secundum has quatuor qualitates. Sanguineum tem- Peramentum erat calidum .humidum P ergo alimenta
488쪽
478 PATHOL OTA. medicamenta ex siccantibus & refrigerantibus biliosum erat calidum siccum, ergo alimenta medicamenta refrigerantia ac humida et melancholicum frigidum siccum , ergo alimenta, medicamenta Calefacienti humida: phlegmaticum denique figidum. humidum ergo alimenta medicamenta calefacientia, ac siccantia. Quaestio nunc ingens restitabat an quisque homo juste esset in sua classe locatusa Sed major quaestio
num alimenta medicamenta essent praecise ea in qua- Iitate, eo qualitatis suae in gradu, collocata Hoc opus , hic labor erat, si quis consideret doctrinam communem scholarum, plenam spiniso tribulis; omni vera physica experimentali, mathematico judicio destitutam.
Hinc bella inter eruditos, artisque coryphaeos de diaeta medela. Curtammedicorum Chirurgorum subpellectilemeXpertus PAR Ac ELsUM bellum ubique sequutus, adeoque in curandis vulneratis multus, invehitur maxima in methodum medendi, diaetam vulneratis praescribendam. Videte totam ejus Chirurgiam . . F. in fol. praecipue lib. I. Carpit medente maXime, quod non respicerent ad variam horum naturam ri Uare, inquit, haec non minima causa est, quae me coegit, ut vulgatis medicamentis relictis, nova quaeisierim: nam etsi ea uni quandoque salubria eXistant, tamen postea vix decimo usui sunt. Moneo itaque, Ut, repudiatis istis, formulas sequenti tractatu adiicitatas recipiatis habebitis namque calepodium, quodajunt, sin gulis calceamentis aptum. Nam etsi quandoque videbuntur dysepulotica esse vulnera Omnia tamen tandem istis remediis nostris curari cognoscetis. Ad haec jubeo Chirurgos praeparata medicamenta, singulis Partibus convenientia, adservare. Empyricorum enim transitus
489쪽
tus ille ad similia mire medicinam conspurcavit. Sed boni isti homines hoc solo se defendunt, dum contemtis remediis meis objiciunt, jam olim antequam ego Xstitissem, vulnera Curata esse. Esto ita sane lnam Uulnera ante me curata esse non inficior.
Hoc tamen dico, meis remediis in magnis cladibus ae obpugnationibus me, quantum natura serebat, ex mille non unum spe sua frustrasse, vel percidisse quum ipsi interim vix vigesimum quemque restituerint. Usu testatur ARAcELsus, se vidisse vanam actantiam omnium, qui potum quemdam nosse dicerent, quo Vulnera curarent breviter de absolute. Vidisse se Belgradi Thracem sive alachum, tali decocto felicem e verum se, eodem remedio, deinceps usum, didicisse, uni quod prodesset, nocere alteri. Idem se observasse ab decantati remedii usu cujusdam noti δε-
si in Croatia idem' ab usu remedii vulnerarii nobis
lis matronae holmiensIS. Igitur desectum vidit PAR Ac Ensu ; utinam eme
dasset sed desectum subpleturus, defecit ipse. Dum condit suas formulas, varias quidem' bonas, oblitus videtur ejus, quod damnaverat in aliis. Nam totus catalogus remediorum ejus descit in eo, quod ad varia temperamenta hominum non respexerit maXime id valet de eo remedio, quod vocavit suum universale; quod vero in homine robusto, ac humoribus ad alka-1inam naturam tendentibus praedito, damnosum. Discipuli ac admiratores ARAcELSI generalibus ejus monitis excitati, ac statuente eum , qui tam acria ter in inperfectam ac vitiosam medendi sthodum illorum temporum invectus esset, jam methodum numeris omnibus absolutam tradidisse, utebantur ARA CELSI remedio universali verum hi deceptos se
atque infelices saepe esse, fateri coacti sunt.
490쪽
48 PATHOLO GLA. I. . ab HELΜONT, PAR Ac EL SI admirator, fioren maxime ineuntes saeculo Xui . fere iras meaium usque, Vidit luxitque artis , hac in Tarte, defectum. In scholam galenicam invectus atrociter . tandem Uulneraria ipse remedia Praescribere autumat Sed quomodo ille scholas femendaverit, adtendi te Videte
librum de Blas humano . 52 9 53. . ius in vuInere
docet, secundum riui sententiam, incidi Praesentiam, Coagulantis humores adluente in pus Vulneraria, cocta nulla sunt, nisi quae polleant ali ali Erat ejus tempore famosus agyrta curans in bello vulneratos milites , idque quam felicissime Emit arcanum HBL-ano NTIUS, eratque, ut fatetur l. de lithias, e 3 potus paratus e lixivio cinerum ustae iliae Idea prae- Concepta HELMONTII de acido peccante in vulneribus egregius successus rustici empyrici in XercitibuS, AEGfecerunt, Ut HEL ΜΟΝΤΙ Us in curandis vulneribus nil
fere praedicaverit quam aikalia Mabsorbentia, quae si
ut quoque ali alia Vocant. Sistamus parum gradum AA. Ut videamus, qui potuerit fieri, ut remedium tale tantam fecerit fortunam, quod nos, e bonis artis principiis inutile saepe, noxium declarare cogimur. HELMONTIUS Porro vir candidus fuit, cui in his, quae narrat, factiS, adhibenda fides. Bellum atrox continuum erat tempore EL-nONTII in ea regione, ubi degebat, inter Hispanos' Belgas Milites, ut ocet temporum illorum historia, nutriebantur pane Castrensi, ex optimo tritico sane non parato, Cum omnibus furfuribus, e farina non
separatis r potus aqua fuit subin aliquid cerevisiae forte aliquid spiritus vini aut juniperini; quorum tanae spirituum usus rarior illis temporibus fructus
horraeo furto ademtos comedebant. Beata sorte Iiquando egregie lauteque epulabantur dum lac cum