장음표시 사용
101쪽
ovi ut trahis illam. Nuces puero demostratur, et trR
Iis ex rebus jam facile intolligitur, istam Dei motionem Voluntatem immediate non respissere; nihil enim reale et phisicum in ea ponit, eamque phisisse haud
attingit, sed moraliter solummodo, eamdem Bd Operationem allectans. Itaque planum est, eam ad intellessium Spesstare, quatenus eo objecti bonitatem Deus voluntati demonstrans, hanc ad agendum allicit; quam Ob causam motio cum moralis tum Objectiva consuevit dissi.
51. Congursus autem est influXus quidam, quo DeUS cum CnUSn Secundu agit, Seu uliquem essessium cum en gignit. Eo influxu Deus in causa non agit, Sed cum ipsa; atque divina operatio causae creatae operationem comitatur, ad eumdem effectum edendum. Itaque perspicuum est conssursum Operationi Voluntatem non applicare; quod enim in ea is non recipitur, Sed potius in effectu, neque ut en agat, efficit, Sed cum ipsa agit, idcirco eamdem infrinsecus immutare, Operationique jungere nequit. Verum quoniam permagni interest, nullo hac de re errore teneri, concursus definitionem, quae a claro Tongiorgio prop0nitur, placet efferre ' Est aliquid quod cauSae secundae nctionem Comi- fatur, et ipsum Se haben S per modum actioniS, quudivina virtus una cum creatura agit, ad eumdemque terminum immediate tendit, ad quem tendit creaturae actio. Ad eum sero modum quo binae cauSae partiale8 l) Trael. 26. in JORII,
102쪽
cooperanteS, V. g. duo homines aliquid fune trahentes, non ita cooperantur alter alteri, ut alter in alterum agat, Sed ita ut uterque in eumdem effectum, im mediate influat. Ita quoque cauSa prima et Secunda ita simul operantur, ut in unum eumdemque essectum, immediate, tamquam ad terminum notionis, fendant si). ἡ Non Segus ae Tongiorgius ipse Molina loquitur, qui eXemplum profert in medium duorum hominum, DRVim trahentium, quorum motus non totus ab unoqu0que, Sed partim ab uno et partim ab altero proficiscatur, tamquam a duabus causis partialibus. Quibus
quid0m sex rebus haud difficulter intelligi potust, influxum istum apte congruenterque con0UΓSUm, serpe rum Vero Simultaneum nuncupari; quippe quin concursus dici nequit, nisi influxus sit Simultaneus: praeferen Omnino nefas esse, eum motionem appellare; non enim CRUSam movet, aut impellit, sed ei solummodo cooperatur, ad eumdem effectum producendum.
55. Motio denique phisica, de qua praecipue diSputatur, potest generatim definiri: Applicatio potontiaoactivae ad suam Operationem. Attamen ut undequaque ea perSpecta habeatur, pessuliarem ejus definitionem, quae a Thomistis traditur, in medium proferre lubet
tuens in ratione principii actualis, et efficaciter applieans ad operandum conformiter naturae ipSi HS 2). ἡ Qua eXd0sinition o pronum est colligere, influXum i Stum qui1Sae
103쪽
Secundae non cooperari; sed potius eam mOVere, impellere, determinare, applicare ad agendum, eam intrinsecus immutando. Itaqu0 is se etiam immediate non reSpicit, quemadmodum concursus, Seu influXIIS Simultaneus; Sed causam essessium edentem, quam efficacitor ac infallibi litur ad agondum impellit, SerVat0 modo ejus naturae. His de causis phisica motio, quη fenus voluntatem respieit, nihil est aliud, nisi impulsio, Seu applicatio, ad agendum, consensum ejuSdem effi-0iBIIS, R0 praecedens prioritate naturae: quam ob rem praemotio phisica, ut dissium est, appellari conSueVit. Attamen, ut jam innui, solummodo motio est dissenda; moVere enim praemoVere est, propterea quod mOVentiSmotio motum mobilis prioritate naturae praecedit, Sed ut est apud Aristotelem) movens natura priu8 68t m0t0. Quam ob causam ipse Doctor noster, cujuS men S lino de re investigatur, aperte palamque enunciat, moVentiSmotionem praecedere mobilis motum prioritate rationis et prioritate causalitatis: φ Motio autem moventis, praecedit motum mobilis ratione et gau8a si). ἡ Quae professio veritas diligentius est perpendenda; eX ea namque aperte colligitur, totie8 Deum praemovere voluntatem ad agendum, Aquinatem RSSeVernre, qUO fies eum ipsam movere dicit: non enim ejus aetate ita hac de re disceptabatur, ut verborum significationi
tenebras Offundere eSSet necesse, motionemque praemotionem appol inre.
56. Exposita natura influxus simultanei, id est qon- CUI SUS, motionis moralis atque phisicae, facili negotio eorum inter Se discrimina recensentur. Ex dictis enim
104쪽
Omnibu8 in promptu est, motionem moralem nil agendum Solummodo ullicere, seu invitare; motionem phi-Sissam intrinsecus et active ad operationem applicare atque influxum simultaneum, id est concursum, agenti Solum cooperari. Ex quo fit, morulem motionem CnuSummoVere Objective, Seu quo modo finis movet; phiSicam motionem, effecti Ve, Seu quo modo moVeh ngenS con
Quae8tio autem quae Thomae festimoniis est dirimendis, motionem moralem non respicit; omnibus enim esteXpJOrntum, non modo Deum, Verum otium Angel OS, cum bonOS, tum malos, eo modo hominis voluntatempOSSe moVere. Neque influxus Simulta neuS, Seu COI1HUYSuS, in contentionem ad iussitur; omnes enim tum Molini sta0 tum Thomissa se admittendum eSSΘ CONSΘΠ- fiunt. Et certe omnia quae in natura sunt, a Deo, ut prima cau8a, affingi est nossesse, quin ratio DRUSRO Secundorum a gentium excludatur; at vero in aliquem effectum Deum immediato non influere Si Statuntur, rationem primae causae in eo integrum Servari non p08Se e8t per8piquum. Itaque super phi Sicam motionem, Seu 3pplicationem omnium potentiarum notivn-rum ad Operationem, etiam concursus est admittendus, quo Deus immediate influat in effectum, eum Sub nitiori quadam formalitate affingens, dum n CRUSR Secunda affingitur sub formalitate sibi propria. 57. Vorum illum animadvertendum, non eodem SonSu conssursum a Thomissis admitti, usque ab adversariis phi siquo motionis; hi enim contendunt sui jam
patet ex disitis) 0um osse influXum quemdam pari in-lem, insufficientem, et quodam modo dependentem nuata Sa Secunda; iSti Vero eum ita expOSitum, ut non
105쪽
nessessarium ac plane indignum qui Deo tribuatur, omnino r ieiunt. Itaque Thomistae tradunt, Deum, ut primam causam, fotum essectum attingere, quod nulla res ejus eausalitatem potest effugere; eX quo fit, concursum, Seu insuXum Simultaneum, quo is essessium attingit, suffigientem esse atque fotalem in Suo ordine. Ea de ro est illud pra00larum Aquinatis Patos autem quod non sic idem essessius causae naturali, et divinae virtuti attribuitur, quasi partim a Deo, et partirn a naturali agente fiat, sed totus ab utroque Secundum alium modum: sicut idem effectus totus attribuitur instrumento, et prinoipali agenti etiam totus,, si). Neque ii probant, Dei concursum n CRUSn Sessundn. Cui COOperatur, dependere; quamquam enim divinus influ-Xuq absque cauSn Secunda essectum gignere pote8t, non ideo tamen eum cum secunda edit, quod hujus auxilio indigui; id enim potius ex quadam abundantia contingit divina se bonitatis, ex qua virtus activa defluit in res creatas. En de causa noster Doctor losso citato ait: ' Neque est superfluum, Si DeUS per Se ipSum potest omnes essessius producere, quod per quasdam alias CRUSRS producuntur: non enim host est ex insussissi sentia divinae virtutis, sed ex immensitate bonitatis ipsius, per quam suam similitudinem rebuS crentis communicare Voluit, non Solum quantum ad hoc quod eSSent, sed etiam quantum ad ho0 quod aliorum ea usae essent his enim duobus modis creaturne Communiter omnes divinam similitudinem consequuntur, Ut OSten Sum QSt. Por hoc etiam decor in rebus erentis apparet. ἡ EX quo praeclaro testimonio profecto intelligitur, Dei concur
106쪽
Sum, Seu insu Xum Simultaneum, tum partialem tumn creatura dependentem, quo modo ab adversariis plii fissae motionis admittitur, menti Doctoris Angelici
58. Sod major est difficultas sui jam dictum ost)
de phisica motione. Nonnulli enim clari philosophi, qui eam dem aeriter oppugnant, ne had de re magni Aquinatis dodfrinam deserere videantur, eum illum nunquam docuisse buccinant; alii vero, id est Thomi- Sine, contrarium Sententiam ardenti studio tuentur; ex quo sit quosdam illorum, alios Vero horum parteS nimis inflammato studio defendere, certe non Sine Adientiae detrimento. Cui quidem diseoptationi Thomao testimoniis sui propositum est) finem imposituru8, ut quod in capitibus consequentibus est evincendum, id clare atque dilucide imprimis constituam, Omnino est nossesse. Itaque illa est propositio, cujus dodtrinam Aquinatem tradidisse, a Thomistis asseritur Deus non modo dedit causis creati8 Cirtutes, seu p0tentiu8,
regendum repplicat, seu fhi8ice movet, et cum eis ad operati0nem concurrit. In qua propositione tria enunciuntur primum Deum Virtutes activas omnium creaturarum condidisse et conservare; in qua re evincendu immorandum non e8t, propterea quod ab omnibus catholicis philosophis, ut dictum est, ea probatur. Deinde Deum cnuSRS Secundas ud agendum applicare, id est eorum potentias activas Operationi jungere. Denique cum iisdem ad operationem concurrere influXU Simultaneo,
qui certe in dissseptationem cadere nequit, quum sui jam dictum est) quo modo a Thomistis exponitur, ab Aquinate aperto tradatur. Itaque tota difficultas ost
107쪽
de phisica motione, Seu de applicatione potentiarum asstivarum ad earum OperationeS; quapropter en Solum de re Thomae mens eSt perquirenda. Quamquam Vero praecipue quatenus voluntatem respissit, sus supra dictum est) phisissa motio gonsideratur; iis tamen eX rebus quae disputabuntur, ac ex Thomae festimoniis, fassili negotio intelligetur, Deum omnem Crenturum Suam phiSice ad Operationem moVere, Secundum illud praeclarum Augustini: ' Movet itaque Deus) osseulta potentia univerSam creaturum Suum, eoque motu illa VerSata, dum angeli ju8Sa perficiunt, dum circumeunt sidera, dum ulternans Venti, dum tabySSUS nquarum lapsibus et diversis etiam per aerem conglobationibuSagitatur, dum Vireta pullulant, suaque Seminu QVOJVunt, dum animalia gignuntur, Varioque appetitu proprias vitas agunt, dum iniqui justos eXerdere permittuntur, eXplicat Saessula, quae illi cum primum condita est scilii et universa creuturu) famquam plicita indiderat qua e famen in SuOS cursus non eXplicarentur, Si enillo qui condidit, provido motu admini Strare ceS-
l) Do Genosi ad lith. lib. 5. e. 20.
108쪽
59. Thomam tradidisse, Deum rebus ereatis dedisse et conservare p0tentias activas, imprimis demonstatur. - 60. Proponitur primum Aquinatis testimonium de phisica praemotione. - 61. Prima difficultas adversus allatum testimonium exsolvitur. - 62. Profligatur difficultas altera. - 63. Testimonium productum phisicae praemotionis doctrinam aperte enunciare, ipse Suaregius fatetur. - 64. Recens difficultas contra phisidam praemotionem in medium profertur. 65. Eidom difficultati respondetur.
59. Quamquam nesseSSe non e8s, de collatione et eo servatione potentiarum noti Varum Sermonem habere;
quod sui jam dictum est) nulla ea de re intor philo
sophos catholicos est disceptatio; attamen ut majore claritate ea percipiantur, quae ad phiSicam motionem evincendam ex Aquinate in medium proferenda Sunt, HUS- dum Sancti Doctoris sapientiam eadem de re imprimis pandere placet. Utriusque enim rei doctrinam, in quaesti 110 furtia de potentia, is diserte tradit; primum famon et collationis et con Servationis, postea Verophisicae motionis, Seu praemotioni8; et certe eo sensu quo ab Hias diseipulis intelligitur, ut tum ex capite presente, tum eX Sequentibu8 facile colligetur. In quae-
109쪽
sti0no itaque jam citata si) imprimis statuit Aquinas,
Deum operari in natura et in voluntate, quin ea rumdem operationes oXgludat: ' Dieendum quod simplieitur concedendum e8t, Deum operari in natura et Voluntate operantibus. ἡ Eum tamen veritatem nonnulli impugnarunt Sed quidam hosi non intolligentes, in errorem iussiderunt; attribuentes Deo host modo omnem nuturae operationem, quod res ponitus naturalis nihil ageret per Virtutem propriam quorum proinde Sen- fontiam riuidit Thomas, tamquam rationi repugnantem, qua sut is ait) ostenditur, in rebus naturalibus nihil sessu frustra. Postea subdit: ' Nisi autem res naturales aliquid agerens, frustra essent ei S formae ofvirtutes naturales collatae; siqui si stultellus non incideret, frustra haberet assumen. Non ergo sic est infelligondum quod Deus in omni re naturali operetur, quasi res naturalis nihil operetur; sed quia in ipsa natura Vel Voluntate operante DeuS Operatur: quod quidem qualiter intelligi possit ostendendum est. ἡ His rebus statutis ad demonstrandum, quo Sensu Deus in natura et Voluntate operari dicatur, varii modi quibus ipso cujuslibet asstionis causa dissi pote8t, a nostro Doctore recensentur. Atque imprimis illud asserit, exponitque dilucide, Deum causam esse operationum Omnium rerum crenturum, propterea quod rebus Omnibus ipso potentias activas dedit, en8que conserunt ' Selendum est quod actionis alicujuS rei res alia potest diei causa multipliciter . Uno modo quia tribuit ei Virtutem Operundi, . . . . . et hoc modo Deus agit
l) Q. 3. De potent. a. 7., ad quem Spectant omnia Τhomae testimonia, quae in h00 capite in medium proferuntur.
110쪽
omnes actiones naturae, quia dedit rebus naturalibus virtutes per quaS agere p08Sunt, non Solum Sicut generans virtutem tribuit gravi et levi, et eam ulterius non conserVnt, Sed Sissus continuo tenens virtut0m inesse, quin est cauSn Virtutis collatae non solum quantum ad fieri, Sicut generans, sed etiam quantum ad osse, ut Sic po8Sit dici Deus causa actionis, in quantum causas et conservat Virtutem nuturalem in eSSe. ἡ Quod quidem praediarum festimonium Thomae mentem tum de collatione tum de conservatione potentiarum acti- Varum patefacit.
60. Verum ea de re nulla est sus jam dictum fuit) intur catholicos philosophos dissseptatio; qui omneSprofecto probant, Deum potentias activus condidisse et con SerVare; ea Silemque Solummodo eum Operationi jungere non conSentiunt. Quam ob rem prima illa quaestione missa, ad Thomae mentem de Secundu nperiendum, primum ejusdem praeclarum festimonium in medium profertur. Itaque post Verba Supra producta,
subdis Aquinas: ' Sed quia nulla res per SeipSammovet vel agit nisi sit movens non motum; tertio
modo dicitur una res esse causa actionis alterius inquantum mOVet eam ad agendum. In quo non intellistitur collatio aut conservatio virtutis actisae, sed applicati0firtutis ad actionem; sicut homo est causa incisionis
cultelli sex hoc ipso quod applicat acumen cullelii ad incidendum movendo ipsum. Et quia natura inferiorngen S non agit ni Si mota , . . . Sequitur de negessitate quod Deus sit causa aetionis cujus libet rei naturalis ut movens es applieans firtutem ad agendum . . . . QVnrto modo unum est enuSa nctionis alterius, Sicut pringi pale agens est causa actionis instrumenti: et hoe modo