장음표시 사용
171쪽
sibi determinat, siqui sunt ea quae ordinantur in finem ultimum quorum electio ad ipsam pertinet si) ἡ . Ex
eo testimonio ab advorsariis stolligitur, phiSicam prae- determinationem, secundum Thomae doctrinam, hominis libertatem funditus ovortere; idque ratiostinatione Sequente adnituntur evincere. Aquinas, inquiunt, aperti88ime asserit, in iis rebus voluntat0m liberum non eSSe, ad quae Dei impressione ea determinatur
ait enim ' Et iduo voluntas non potest in OppOSitum ejus, ad quod divina impressione determina fur ,,. Jum Vero phisica praedeterminatio nihil est aliud nisi quaedam impre88io, qua Voluntas, quae indisserenS eSt, a Deo determinatur ad peculiarem asstum emittendum. ItaqHe planum est, Secundum Thomae doctrinam, phi- Sicam praedeterminationem hominis libertatem convellere. Et haess quidem adversariorum rufiossinatio. 98. At vero eam maXima aequivocatione laborare ex facili demonstrari potest; cum enim qui S animo contemplatur, sine labore reperit, duplicem Dei impressionem esse admittendam: unam quidem, quae primam respicis naturae institutionem, ulterum Vero, qUR ΠΛ- tura in actu primo constituta, ad actum secundum impellitur, seu determinatur. Porro autem primu impressio habet esse permanens in natura, cujuS eStquaedam proprietas atque id ea effissit, ut quae eadem Sunt Obsignata, seu ad aliquid doterminata, ad illud
ea libera non sint: ista autem divina impressio, phi-Sica praemotio, Seu praedeterminatio, non eSt, quae quidem asstio est transiens, ut saepe repligatum fuit. De eadem tamen in testimonio producto nostrum Do-
172쪽
cforem loqui. nullo negotio intelligitur; nam postquamis ait: 'Voluntas non potest in oppositum eju8, ad quod sex divina impressione determinatur, mΟX rem explanans subdit, ' Sellisset in oppositum finis ultimi ἡ
quae quidem Verba de impressione eum loqui, quae naturae respissis institutionem, apertissime ostendunt quum ad finem ultimum a natura voluntas sit deferminata. Altera autem divina impressio, qun natura jam constituta in actu primo ad actum sessundum determinatur, est phisica motio, non quidem permaneΠS, sed transienS, qua Deus intrinsecus potentiam perficit, ut en actum Suum odere, queat. At Vero eum impreS-sionem hominis libertatem non convellere, immo potiuS eamdem efficere, omnibus Aquinatis fustimoniis atque rationibus, hactenus citatis, egregie stabilitur. Itaque adversariorum nequivocatio eX eo defluere perspicitur,
quod ii nullum diserimen osse arbitron fur, inter id quod a Deo fit in naturae institution0, atque id quod ab eo fit, ut natura instituta exeas in asstum. At Thomas discrimen istud statuit, probavitque, ut eX illis verbis alibi pro luetis, est perspicuum: ' Virtus naturalis sinquit) quae est rebus naturalibus in sua institutione collata, inest eis ut quaedam forma, haben8
esse ratum et fiXum in natura ἡ quae verba ad primam impressionem, quae naturae institutionem respicit, pro
subdit Sod id quod a Duo fit in re naturali, quo
actualiter agat, est ut intentio sola, habens esse quoddam incompletum, per modum quo colores Sunt in aere, et virtus artis in instrumento artificis si) - .
173쪽
- 169Quod quidem praeclarum testimonium, eX quaeStione tertia de potentia depromptum, ita a prima Secundam impreSSionem Sedernit, proindequo ita dilucide phisicam praedeterminationem asserit, ut ipse SuareZiUS, quomodo alibi dictum est, negare non potuerit, Thomam Aquinatem in quaestione eadem phisicae praemotioniS doctrinam diserto tradidisse. 99. Sed opponent fortasse adversarii, alia non deesse Thomae festimonia, quae quidem phiSicae praemotioni Omnino repugnant, atque praecipuum illud esse: ' Dicendum quod moVens tunc OX necessitate causas motum in mobili, quando potestas moventi SeX00dis mobile, ita quod tota ejus possibili fas moventi subdatur si) ἡ. Quibus ex verbis illud argumentum informa dispositum licet derivare: Tum mOVonS ΘΚ ne ceSSitate motum generat, cum mobile omnino sibi subjicit; sed divina prasemotio sibi omnino Subdit voluntatem I ergo in ea oX necessitate motum generat. Itaque Secundum Thomae doctrinam, hominis voluntas, divina motione posita, libera non erit: quod quidem absurdum
l00. Vorum dissiduitas ista laetio dissolvitur; mo-Vens enim motum eX neceSSitate generat, Si potentiam ad oppositum in mobili convellat; at si eam potentiam non exertat, motum gignit liberum, ut est perSpicuum. Itaque sati S non est, mobile moventi subjici, ut dissiqu0at hod in isto motum neceSSarium procreare Sed praeterea nessesse est, Sic mobile Subdi moventi, ut in illo potentia ad oppositum penituS evertatur: quod
174쪽
hie certe non contingit. Re vera phisica Dei motio quamquam Voluntatis capacitatem eXcedit, atque proinde voluntatem eamdem sibi omnino subjicit; ab ea tamen potentiam ad oppositum non modo non tollit, verum etiam ossissit atque Servat; propterea quod DeUS causa est libertatis, cum asstualis, tum potentialis, ut in peculiari capite statutum fuit si). Quam ob rem noster Doetor ait: ' Dous igitur est prima caia SamoVens et nuturules causas et voluntarias. Et sicut naturalibus causis, moVendo ea S, non aufert quin RetUS earum Sint naturales, i in movendo causas Volunturia S, non aufert quin notiones earum Sint voluntarine, sed potius hoc in eis facit; operatur enim in unoquoque secundum
ejus proprietutem 2) Sod do dissiduitatu ista satis
10 l. Deinde veniamus ad antiquam dissicultatem, nuperrime repetitam; quae quidem quamquam iis eX rebus quae in capite decimotertio hujus opusculi sunt disputatae, facile profligatur, quoniam tamen ab ud
verSariis en Saepius replicatur, denuo est eXSOlvenda. Itaqu0 dicunt adversarii, Thomam Aquinutem numquam praemotioniS, Seu praedeterminationis, nomen usurpaSSe, ad Dei influxum in hominis voluntatem significandum: qua eX re cogendum ΘSSe RSSeVerunt, eum phi Sicae praemotionis doctrinam numquam fradidi8Se.
1) CL caput octavum, in quo etiam Thomae rationibus statuitur, illud eontradictionem involvere, Voluntatem a Deo eX nece8sitate moveri, judieii indisserentia permanente. - 2) a. p. q. 83.
175쪽
Verum t.' ex eo non licet inferre, doetrinam aliquum ΠOVnm QSSe, et Blienam n mente Seriptorum qui eam tradiderunt, quod nomen quo postea deSignata fuit, iidem non usurparunt. RUS rei eXemplum perspicitur in Voce consubstantialis, quam ad Signi fissandam unitatem naturae Verbi divini cum Patre, adhibendam non esse, Arinni acerrime contendebant ideo, quia a Saeris Scriptoribus numquam en usurpatu fuerus. At vero Ecclesia, quase Sessundum divina eloquin CO-lumna est Veritatis, Vocem eamdem adhibendum esse solemniter degrevit; nam etsi novum nomen videri potuerit, doctrina tamen ab eo designata pervetuSinerat, atque a cultoribus Supientia e catholicae semper probata. 2.' Illud in disceptationem non VOCntur, num ThomaS praemotionis, praedeterminationiSVe, nomen HSurparit; Sed potius, an ejusdem rei doctrinam fradideris. 3.' Praemotionis nomen non adhibuit Thoma S,
propterea quod motio praemotio est, ut alibi fusius dictum, atque eXplanatum fuit. Hinc A.' quoties Thoma S, de phiSi8a motione loquens, Deum hominis vo
Serit, toties phisicae praemotionis dod rinum tradit. 5.' Thomistae ab adversuritS non petunt, ut praemotionis, praedeterminationisve, nomen ab iisdem adhi-b0atur; sed ut doctrinam ii probent, tueanturque, eo nomine designatam. Immo 6.' a Thomistis asseritur,nptius congruentiusque USurpari V0008 motionis phisicae et determinutionis ad unum, aut applicationis potentiae ad
rectum, quemadmodum sit a Thoma Aquinate. Tun domi.' illud saltem Thomistae volunt, do0trinam de phisica motione, Seu de divino influxu, tradi ab adver-
176쪽
sariis ipsis Thomae verbis; ita enim continget, Ut nomine praemotioni S amoto, quod dissidium quoddam in mentem revossas, Angelisti Doctoris dosstrina ab omnibus ediscatur. Quibus quidem OX rebus atque rationibus satis loviter intelligi potest, illud non esse probandum, quod quidam philOSOphUS germanus cneteroquin clariSSimu8, nuperrime scripsit: ' Quod ad Doetorem Angelicum attinet, certum est eum haust
sed prindipia dumtaXat generalia et inconcuSSn, quibus immodiatus concursus divinus cum uotionibus liberis croaturarum defenditur, Stabilisse,. Etenim non modo principia generalia, quibus di Vinus concursus generatim defenditur, Aquinas statuit; verum etiam principia pessuliaria, quibuS concurSUS prneViUS egregie stabilitur, tum quod ad gausas necessaria Sspediat, tum quod attinet ad causas liberas, ut ex a portissimis festimoniis haetenus productis est perspicuum. Neque illud probandum, Thomam hanc quae-Stionem eX professo non trasstasse; si enim de phisica motione Sermo Sit sub nomine praemotionis, certo eam Aquinas non pertragia vis; at de nomine disceptandum non est, Sed potita 8 de re: de qua quidem sub nomine motionis, aut operationis Dei in Omni operante, eum eX profeSSO di SSerui SSe, praecipuae HuSdem quae8tioneS, in preSente opusculo citatae, testantur. Itaque quae in hoc capite sunt disputata, merito Optimoque, jure concluduntur, a SSerendo, non modo nullum e8Se Thomae festimonium quod phisidae Dei motioni repugnet, Verum etiam integraS eSSe
177쪽
ejusdem demonstrationes, quae motionem eumdem, RS Serunt, Statuunt, atque tuentur si).
1) CL Thomao quaestiones, citatas in eapite dedimo, undedimo, et sequentium, in quibus mens ejusdem hae de re aperitur.
CAPUT XVII. Solvuntur aliae difflcultates.
102. Diffiduitatibus ox lib0rtatis laesione derivatis generatim reSpondetur. - 103. Proponitur solviturque prima peculi ris difficulta8, eX eo dedueta, quod phisida praemotio se voluntat0 indis .rentiam t0llit. - 101. Evolvitur instantia, quae didit, praemotione 908ita Voluntatem non posse non agere. - 105. Sedundae instantiae respondetur, quae distinetionem Sensus compositi ot divisi r iei0ndam didit. - 106. Diffissultas ex oo ducta, quod ad pedeati actum praem0Vere Deu8 nequeat, proponitur, enodaturque Thomae d00trina.
J02. Duae sunt praecipuae difficultates, ob quas adversarii nulla ratione possunt impelli, ut phisissae prasemotionis doctrinam probent ac tueantur: prima e St, quod impossibile existimant, Voluntatem n Deo mOVeri, os liberam permanere; Secunda Vero, quod phi Sion motio ad omnes uetus, Deum pe00ati auctorem effissore videtur. Itaque quamquam ene difficultates prae000upatae Sunt, in pessuliari tamen Capite easdem disqu-tere, atque dissolvere placet. Et imprimis quod ad primam diffissultatem spectat, ea facile profligatur,
178쪽
quae sunt in capite Oetavo disputata, in memoriam revocando; ibi enim probatum ost, illud eonfra dictionem involvere, Voluntatem n Deo necessario moVeri,
judicii indiflarontia permanente. Re Vera quonium modus appetendi, sequndum thomiSticam doetrinam, modum cognoscendi consequitur, a jente Aquinasse: ' Tota ratio libortatis sex modo cognitioniS dependet; ἡ ΡΟΥ- Spiculam eSt, Voluntatem eX necessitate Drri in obj0Cfum 11011 90880, quod sub judicii indiflarontia si ab intellectu demonstratur. Qua eX re pronum est colligere, quacumque Dei motione voluntas ad agendum impellatur, eam liberam manere, quoad judicii indifferentin permanet. Jam vero phiSica applicatio, Seu impulSio, voluntatis ad suum operationem, judicii indisserentiam non convellit, ut patet; itaque planum est, eam hominis libertatem non exorsore. Praeferen Deus, ut otium dictum est, libertatis cum potentialis tum a cluniis est causa: quia enim ipso officias totumens, id est sit causa ensis, Omniumque modorum HUS propterea quod ejus ei fidientia maXimn cum sit, non modo ipsam sentis substantiam, Verum etiam omneS0jus modos of difforo fias affingit; planum eSt, eum tum voluntatis, tum liberae ejusdem deferminationis,eSSO causam. Qua de re est illud Thomae praeclarum,
Supra productum: ' Deus est prima qui1Sn movens et nuturnius causas et voluntarius: et sicut naturalibusCRUSiS mOVelado eas, non aufert quin notus earum Sint natura les, ita movendo causa S Voluntaria S, non Rufert
quin actiones earum sint Volnia fariae; sed potius hoc
in eis facit st). ἡ Ex quibus verbiS atque rationibus
179쪽
Omnibus professio in promptu est, non modo divinum motionem libertatem non laedere, Verum etiam eumdem e issere. His rebus velut cumulus, a CCedat, Thomam Saepi SSi me replicare, Deum rem quamlibet mo-Vere, Sessundum ejus naturam, Seu conditionem. Etenim Secundum perpetuam Aquinatis do0frinam, non Solum Deus movet ad actum, sed etiam eo modo IDOVet, qui congruit naturae potentiae motae: ita ut si possentia motis necessarin Sit, eX necessitato moVentur; si autem libera, moveatur libero. Quod quidem sic divinae motionis proprium Thomas existimat, ut aperte palam lite enunciet, majorem contradictionem in VolVere, Voluntatem a Deo moveri eX noeessitate, quod HUS naturae repugnat, quam libere moveri, quod convenit HUS 119-turae Dissendum quod voluntas divina non Solum
so sextondit ut aliquid fiat por rem quam mOVet, Sed ut etiam eo modo fiat quo congruit naturae ip8iu S. Et ideo magis repugnares divinae motioni, si Volunta A
petit, quam Si moveretur libere, prout competit sua onaturae l). ἡ EX quo praeclaro festimonio satis levi forintelligi potest, Aquinatis do0trinam eSSe, non modo
Deum Voluntatem movere, Verum etiam Sid eum movere ut libera permaneat. Quod quidem ut clarius percipiatur, illud non praetermittendum, nostrum DO-ctorem in hoc eodem articulo qui citatur, quaerere
ex re nullo negotio intelligitur, Thomam probare,
180쪽
propter artissulo finem imponis cum illis verbis, quae Sint eonclusio hujus g0n0ralis disputationis: U Undo
non Sequitur, quod Voluntas a Deo eX nossessitate
l03. Sed opponuntur ab adverSariis qUnedum P0-culiares difficultates, quae proinde paucis eXSOlVentino sunt. Imprimis itaque dissutis, a motione divina Voluntatem ad unum determinari; qua eX re eam libΘre
non munere, eSSe cogendum, sequente ratiocinationesta fuero adnituntur. Qui ad unum determinatus eSt, ad 0ligondum liosi vol illud indisserotis esse nequit deforminatum enim et indisserens opponuntiar, cumidum sit indisserens quod in determinutum. Porro nutem ad libertatis rationem pertinos, ut voluntas indisserenS sit ad hosi vol illud ago dum; alioquin enim Suorum adiuum dominium ea non haberet. Quapropter cum divina motio a voluntate indifferentiam tollat, eam ad unum determinando, perspicuum eSt ipSum Voluntatis Husdem libertatem rudissitus convellere; num Volunta8, ut patet, numquam agit ut indisserens. Verum ratiostinatio ista aequivossatione laborat; dupleX enim genus indisserentia se voluntatis est admittendum; cum quisque facito in folligat, indisserentiam pri Vativam, Seu potentialem, ab indifferentia positiva, Seu asstuali, maXime differre. Ita quo indisserentia pri-Vntiva est actus carentia, seu privatio; quae quidemphisida D0i motion se a voluntate follitur; num cum motio ista qua sedam sit parsissipatio divinae actualitati8, Voluntatem persissis, imperfectionem simplicis potentialitatis ab ua tollo do, id est eum ab actu primo ad actum sequndum perducendo: quod quidem