장음표시 사용
181쪽
177 libertatem minime laboladfare, nemo est qui non Videas. Indisserentia autem positiva, Seu noluntlS, NON didit aetus carentiam, sed potius ipsum actum eumdem cum potentia ad oppositum; ea enim ita voluntas agis, ut p088it Oppositum. Porro auf0m indifferentia ista a Dei motione non evortitur; Volunta S enim, en
motione posita, sic eligit, ut possit non eligere. Itaque quamquam Volunta S, Stante phisica Dei motione, non habet in adium suum dominium potentiale, quod a prima illa indi rontia tribuitur; habes tamen dominium actuale, quod quidem cum perfe0tiu8 Sit, eam perfectiori modo liberam lassit. l04. Sod instant advorsarii: Motio Dei est summo e issa X, et infallibilis; ergo voluntas non potest in Opp08itum ejus, ad quod Dei motione determinatur. Dissiduitati isti primum cum Aquinato responderi
potest, divinam Voluntatem non modo Se eXfendero
ut aliquid fiat per rem quam moVet, Verum etium ut eo modo fiat, quo congruit naturae ipsius, ut in principio hujuS capitis di etiam est. Deinde potest responderi, ut etiam ibidem dictum fuit, quaecumque Dot motio ponatur, impo88ibile omnino QSSO, Voluntatem ex nossessitate moveri, judissit indisserentia por- manente. At claritatis causa respondetur, distinguendo Posita Dui motion 0 idaei et infallibili, voluntas non potest in oppositum ejus, ad quod ea deforminatur in sensu comp0sito, id eSi non potest componere assium cum non notia, consseditur; non p0f08t in Sensu diviso, id est Dei quoquo motione 90Sita, non retinet potentiam non agendi, negatur. Di8tinetionis autem ratio ost, quod quia operatio Dei Voluntatem moventis, non praecedit nisi natura et causalitate voluntatis Husdum
182쪽
oporationsem; ideo Si divina motione posita, in sensu composito Volunta 8 pOSSet non agere, pOSSet agere et non agere eodem tempore, seu Simul notum omittere et non emitere, quod apertam contradictionem involvit. At voro si dissatur voluntas, Dei quoque motione po- Sita, pOSSe non agere in Sensu diViso, nullum ea eXro sequi incommodum, eSi perspicuum; voluntatis enim
actuS, HUSque potentia ad Oppositum Simul e880 possunt, ut patet. Ea de re est illud praeclarum nostri Doctoris: ' Dicendum quod si Deus movet voluntatem ad aliquid, incompossibilo ost huic positioni quod voluntas ad illud non moveatur; non tamen est impossibilo simplissifer. Unde non sequitur quod Voluntas a Deo eX negessitate moveatur si) ἡ. Et alibi apertunis: Quamvis non esse essessium divinae Voluntatis, non possit Simul stare cum divina voluntate, tamen possentia 40ficiundi ossessium divinae voluntatis, simul stat cum divina Voluntnte. J05. At urgunt: Distinctio sensus divisi et compositi plano ridi quia videtur; Dei enim motionem ita sumpser et infallibiliter eonsequitur voluntatis operatio, ut haust isti numquam resistat: ergo quid sibi volunt illa vorba, in sensu diviso voluntas potest non agere Τ qua ratione ab adhu emittendo ua libora diei possessi Itaqu0 ut libortas ab exitio vindicetur, vel dicendum est, voluntatem posse Dei impulsioni resi- Stere, aut ipsa motio eadem est rejicienda. Respondeo, hominis voluntatem, divina qu0que motione posita, liberum esse, et permanere, Ob ΓΛ-tiones in hosi eodem capite prop08ita 8; et praecipue
183쪽
ideo quia, ut in numero pra ossedenso dictum est, etiam sub Dot motion0 0a rotinos possentiam ad oppositum quod quidem sibi volunt illa verba eam pOSSO nonagero in Sen Su diviso. Neque enim ut voluntas libora dici queat, eam posse eodem tempore u gero et non agere, eSt neceSSO; Sed Sati S superque est, ut cum regit, potentiam non agendi retineat; quae quidem potentia, ut supra dictum est, a Dei motione non follitur. Itaque distinetio sonsus compositi et Sen SuS divisi non modo non ost rejicienda, verum et inmprobanda ut Verissima, nisi huic quaestioni. Cneteroquin subtilissimae, tenebras offundere placent. His de rebus atque rationibus merito usque jure optimo acutissimus conotus ait: ' Ut pol bullo nis Silvius in opusculo de primo motore, qui hunc distinctionem derident, deberent potius ignorantiam suam deflere nam, ut festatur D. Thomas qu. 6. de Veris. nrt. 4. ad S, haec distinetio ita celebris ost et antiqua, ut en utantur Omnes antiqui theologi ad conssiliandam libertatem cum divina providentia, et praedestinatione Dicitur com-uniter, inquit, quod haec o Deus p0te8t η0n praede8tinatum praedestinare; in sensu comp08ito e8t fulsu, in diverso vera; et ideo omnes locutione8 iliae, quae Sen-8um comp08itum impli unt, sunt falsae simpliciter. Item
Venerabilis Boda in axiomatibus philosophicis sex Aristofolo collesitis, littora O, sisi hab0s: Omnia futuru de
necessitate evenient I. Periherm. Verum est in Sen8u composito, n0n autem in sensu diviso vel Oerum est em hypotest, v0n autem simplicuer l) ἡ. Post pra00lara ista Verba, quae certe demonStrunt, di Stinctionem sensus
i) Disput. 6. saepe cit. a. 2. g. 15.
184쪽
divisi et compositi neque Thomae neque antiquis theologis visam fuisse ridiculam, Olarissimus auctor Subdit, ad libortatis rationem non pertinere, quod Volunta Sp0SSit componere non notum cum praere qui Sitis DB- fura ad operationem, quin id sis asstum cum ejus CBrentia componere; Sed ei satiS eSSe, quod eum prae-
requisitis iisdem potentiam ad oppositum Voluntas retineat: quod quidem nostram doetrinam egregie confirmat. At do diffissultatibus quae ex libertatis laesione derivantur, Satis disitum est. 106. Deindo proponatur alia difficultus ex eo ducta, quod ad pe00ati actum praemOVere DeuS nequeat; etenim illud adversarii saepe Objiciunt, praemotione Statutu, Deum peceati au0forem constitui. Re Vera, inquiunt, plegati auctor citra dubium ost dicendUS, qui ad malam operationem phisico impellit;
Sed Sedundum eorum dodtrinam, qui praemotionem tuentur, non modo nil bonus, verum otium ad mulus
Operatione8 Deus phisisse permovet itaque plaiSicapraemotione posita, Deu S peccati auctor Constituitur. Verum difficultas ista nullo negotio dissolvitur; mala enim operatio dupliciter considerari poteSt, quatenus asstio eSt, et quatenus est malu . Primo modo considerata certe a Deo eSt; propterea quod, ut Thomas ait Omnis actio causatur ab aliquo eXistente in actu, quia nihil agit nisi sequndum quod est actu Omne autem ens reducitur in primum actum, Scitisset Deum, Sicut in cauSam, qui HSh per Suam essentium actus. Unde relinquitur quod Deus Sit causa actioni8, in quantum est actio fl) ἡ. Considerata autem
185쪽
Secundo modo, Seu quatenus oSt mala, a Deo citra dubium non oSt, Sed a libero arbitrio, in quantum
dos dis sui Thomas inquit) ab ordino primi agentis: - Doladius illo subdit ibidem s. Doctor) est a causa creatu, Scilicet libero arbitrio, in quantum d0fidit ab ordine primi agentis, sellicos Dol. Und0 dolaetus illo
non reducitur in Deum, sicut in causam, sed in liberum arbitrium; siqui defeetus claudicationis reducitur in tibiam curvam si qui in enu Sum, non ut femin virtutem motivam, a qua tamen CauSntur quidquid est motionis in claudicatione. Et secundum hoc Deus est quia sn actus peccati, non tamen est Onia Supeccati, quia non est cuia Sa hujus quod a situs sit cum defectu ἡ . Ex quibu8 Vorbis omnibus in promptu eSt, Secundum Thomae do0frinam, quamquam Deus ad malum Operationem phisice permovet, peccati tamen CRUSum non ΘSSe dicendum, propterea quod ad eam impellit quatenus actio est, non nutem quntenUS QSfmala. Quod ut clarius percipiatur, Simulque phisicae praemotionis doctrina magis firmotur, illud insigno nostri Doctoris, quod dixerSum modum eXplanat, quo divina motio in causis secundiS recipitur, prodi10ere lubus: U Motus primi moventis non recipitur unifor-
miter in omnibus mobilibuS, Sed in unoquoque Secundum proprium modum. . . . Cum itaque aliquid ostin dubita dispositione ad redipiendum motionem primimoVentis, consequitur a Ctio perlaeta sequndum intentionem primi moventis. Sed si non sit in ii obitu dispositione os aptitudine ad re0ipiendum motionem primi moventis, Sequitur actio imperfecta . . . Sic ergo dicendum, quod cum DeuS Sit primum principium motionis omnium, quaedam Sic moVentur ab ipso, quod
186쪽
etiam ipsa seipsa moveant, Sicut quae habent liberum arbitrium; quae si fuserint in debita disposition0 0fordino debito ad recipiendum motionem, qun mo Ventur a Deo, Sequentur bonne actioneS, quae tota liter roducantur in Deum, Sicut in cnusam. Si autem dotidiant a d0bito ordine, sequetur actio inordinutu,
quae, e8t actio pecuati. Et sic id quod ust ibi do
actione, reducetur in Deum, Sicut in cnuSum; quod
auf0m ost ibi do inordinatione, vel deformitate, non habet Deum causam sod liborum arbitrium si) EX quo praeclaro Thomae festimonio Satis lovitor intolligi p0test, quo modo phisida Dei motio ad Om es
que nullo negotio intelligitur, cur unUS potiusquam alius ad asstionem malitiae conjundium n Deo moveatur; id namque non ex divina motione, Sed ex indubita voluntatis dispositione defluere, Thoma S enunciat: U Cum Deus sit principium motioniS omnium quaedam Sic moventur ab ipso, quod etiam SeipsamoVennt.... quae Si fuerint in debitu dispositione .... Sequentur bonae asstiones. Si autem d0ficiant a d obit Ordine, Sequetur actio in Ordinata, quae e8t nctio peccati ἡ. Quod si tandem quaeratur, cur DeuS, Summe bonus Sciens malum voluntatis dispoSitionem, ad u0tionem praemoVent, quam futurum malum agnoSciti
ReSpondet Aquinas: , Dicendum quod aliter de eo est qui habet curam alissimus particulari S, et de pro-ViSOre universali; quia provisor particularis excludit defectum ab eo quod ejus curae Subditur, quantum
187쪽
poteSt, Sed proVi Sor universalis permittit aliquem defectum in aliquo particulari accidere, ne impediatur
bonum totius. Unde corruptiones et defectus in rebus naturalibus dicuntur esse confra naturam particulu- rem sed tamen sunt de infensione naturae uniVer- Salis, inquantum defectus unius cedit in bonum alterius, vel etiam totius universi; nam corruptio unius est generatio alterius, per quam SpecieS COHSerVntur. Cum igitur Deus sit universalis provisor totiuS entis, ad ipsius providentiam pertinet ut permittat quosdam defodius esse in aliquibus partistularibu S rebus, ne impediatur bonum universi perlaetum. Si enim Omnia mala impedirentur, multa bona deessent uni VerSO non enim esset Vita leonis, Si non esset Oecisio animalium; nec esset patientia martyrum, Sinon eSSet perSecutio tyrannorum. Unde dicit Augustinus: Deus omnipotens nullo modo sineret malum aliqu0d esse in operibus suis, nisi usque adeo e88et omnipotens et bonus, ut bene faceret etiam de mul0 l) . .
188쪽
De praemotione quantum ad exercitium et quantum ad specis cationem.
107. Quaestionis status exponitur, oStenditurque generatim, tum quantum ad exercitium tum qnantum ad specifieationem, praemotionem phisidam osse admittendam. - 108. Prima diffistultas sexsolvitur. - 109. Fit satis diffiduitati alteri. - 110. Seeundo eadem Veritas domprobatur ratione eX Statu potentiae Voluntatis creatas d0dueta. - 111. Evinditur tertio eadem veritas voluntatis indisseruntia, seu indeterminatione. - 112. Proponitur, Solviturque prima difficultas. - 113. Difficultas altera profligatur. - 114. Respondetur instantiae. - 115. Quarto eo veritas eadem stabilitur, quod totius
sentis Deus est causa. - 116. P0Strema ratio proponitur, eX eo derivata, quod Deus eSt Supremus omnium rerum Dominus, et universalis pr0ViSor.
J07. Qua se hadtenus de phisica motione Sunt generatim disputata, eamdem pariter quantum ud notus exercitium et quantum ad ejusdem specifieationem sevincunt; Dei enim impulsione ad utrumque Voluntatem egere, rationeS quae propOSitne Sunt, clure demonstrant. Attamen nonnulli philosophi motion om adsp00ificationem inter et motionem a d exerethium quoddam esse disdrimen opinati Sunt; atque istam ab Aquinate rejici, hanc Vero probari, compluribus rationibus
Sari, ejusdem Aquinatis teStim0niis, quae supra jam
189쪽
producta sunt, intelligero quisque potest; nulli bi enim
Thomas legitur 0am distinctionem onuncia SSe eamdemque rationes ab eo propositae, quae quidem phi 'Sicam praemotionem Statuunt egregie, Omnino Convellunt quod quidem tum ex dissondis in praesentecapite, tum ex iis quae disputabuntur in capite sequente, planum erit. Interim capitis hujus initium uxgenerali ratione petatur, quae alius peculiares Complecten S, utramque praemotionem firmius statuat. Cum itaque quis animo contemplatur, facile profecto reperit, in qualibus volitione duo posse considerari, nefUS eXOr-0itium, seu ejus rationem individuam, of ejusdem Specificationem, seu rationem ejus Specificam; no utrumquen Voluntate proficisci, tamquam a causa officiente Revora de prima ratione nullum dubium esse potest: nlia enim causa efficiens ei assignari nequit, nisi VO-luntas quod autem ad sequndam affines, idem esse dicendum, eo facile oVincitur, quod cum aliqvn causa officiones Hi tribuenda sit, alioquin aliquid creatum absque causa efficiente creatu poneretur, nihil nisi voluntas eo munia re fungi potest. Et certe intell00fus, seu objectum eo apprehenSum, de quo quidem. quod voluntatis actum specificare dicitur, posset dubitari. rationem causae efficientis habere nequis, sed Solummodo finalis et formalis eXtrin Secne, quemndmodum alibi sexplanatum ost l). Itaque voluntas ossidiens causa est dicenda tum aetus, tum ejusdem Spessis cationi8: ex quo fit, eam utrumque edere, cum Volitionis
l) Cf. caput quartum, in quo explosa est Sententia Ca etani, alio
rumque, aSSerentium, voluntatem ab intellesstu moveri in genere causae
190쪽
actum emittit. Jam vero ad volitionis notum omit tendum, voluntatem a Deo phisisse praemoveri, fumoX rationibus in praecedentibus capitibus prop08iti S, tum ex apertissimis Aquinatis festimoniis, est perspicuum. Quapropter tum ad actum sum ad ejus speciem, id ust tum ad exorditium, tum ad specificationem, Se cundum Thomae dosstrinam, Deum phisice volutitatem Ino Vere, nemo negare pote8t si) l08. Sud dix0ris fortasse, fassile quidem percipi, in qualibet volitione duo reperiri, uetus eXercitium set Hus specifidationem, diffissulter tumen, Voluntatem
quadrit: 'An ropugnet individuationi addid0ntium, ut plura solo nu-ἡ mero differentia Suece SSive Sint in eodem Subjedio. , In ea quaeStione ipse ait: 'Dicunt ergo alii hujus rei causam et rationem pendere, ex alia quaestione, sellisset unde causa seeunda determinetur ad hune, numero emetum hie et nune efficiendum potiusquam ad alium ἡ Dieunt ergo aliqui in praedicta quaestione, totam hujus determina-ἡ tionis causam et radicem reducendam esse in divinam voluntatem, et praedefinitionem. Vid0ns enim Deus ho0 agens hic et nunc esse, dispositum ad immutandum omnino subjectum ad talem formam in , Specie, et de se eme indiferens ad talem formum in individuo, set, eX Se non pOSSe elegere, Seu determinare aetionem Suam ad hoc po-ἡ tiusquam ad illud, ipse sua voluntate decrevit dare con Arsum ad , producendum tale individuum in partieulari in h00 instanto ot in ἡ h00 Subjeeto, et quia eau Sa Sedunda non potest agere Sine condur8u, Dei, consequenter illa determinatur ad agendum hie et nune tale, individuum et non aliud , . Quam sententiam ip80 valdu probabilem censet, citatque Toletum 8. Plii Sid. qua08t. 3, Fon Seen 1. Metaph. e. 2, quaest. 3, Copulata Con imbrieensia lib. 2. Phi Sic. e. z. quaest. 15, a. 1. Itaqu0 diserim0n istud int0r concursum Dei ad talem formam in individuo, et eumdem concursum ad talem formam in specie iis ex rebus quae in h00 et sequenti capite di8putantur, Satis Superque refutatum manet. Confer, si lubet, Gonetum in qua08tione ad quam