장음표시 사용
211쪽
evortoro, illud objiditur: Libertatis exercitium valdo dissors ab ux0rcitii libertasse; est enim exorstitium libertatis exercitii, atque exercitium libertatis specificationis ; itaque phisica praemotio quantum ad eXercitium potest admitti, quin libortas exercitii convel
Vorum difficultas ista facito dissolvitur, num diS-
crimen ab adversariis nota tum absonum eSs Commentum. Etenim quid sibi vult, quaeso, distinctio istaec inter oXercitium libertatis, et libertatem sexurcitiit Quide8t exercere libertatem, nisi aesum liberum odorol Et quid sest actualis libertas exercitii, nisi omissio actus cum potentia illum non omittendit At dicis, est otiam exorgitium libertatis specificationis. Maxime; sed quid est eXercoro libertatem specificationis, nisi odoro actum Uni HS Speciei cum potentia emittendi actum alterius spectui l Et actualis libortas specificationis in qua aliare ab adversariis constituitur' Itaque quoniam eXercitium libortatis ux0rdisii nihil ost aliud nisi emission0tUS, cum potentia ipsum non emittendi; atque eXercitium libortatis specifigationis, emi8sio actus hujus Speciei, cum potentia ad actum ulterius Spediet; per- Spicuum est, exorgitii libertatem exerti, Si praemotio,
quae Secundum adversariorum doctrinam, cum libertate componi nequit, quantum ad notus eXercitium statuatur; atque libertatem. Specificationi S, Si quantum ud actus spessiem probetur. Ut autem hac dure Omnis nequivossatio tollatur, illud notare placet, cum do libertate quatenus ad Dei actionem en refertur, Sermo instituitur, trin esSe considernniin, potentiam activam, quae est liberum arbitrium, notum potentiae, Hu8demque notu S Specificationem. Porr0
212쪽
autem Dei operatio quatenus ad potentiam refertur, collatio virtutis activae, aut conservatio, a Thomi-StiS nuneupatur; quatenus Vero actum, nut HUS Specificationem respicit, phisica motio, aut praemotio, appellatur. Quae proinde cum Voluntntem eX neceS-8itato determinet, quomodo ad VerSaritS pinees, eXercitii liburtatem, si quantum ad actum, et libertatem specifidationis, Si quantum ad ejus Speciem Statuatur, plane convellit. J23. At dissus: Liburtas est ad terminos positi VOS, non tumen ad terminum positivum et negativum; idost idcirco homo est liber, quod ad volendum hoc vel illud, seu ad actus diversae speciei, Se determinus. Itaque etsi ponatur, voluntatem a Deo ad agendum applicari, Seu phi8ice ad eXercitium praemoVeri, en tamen libera permanet; propterea quod peneS eam' dem manet potestas hoc aut illud eligendi, seu di-
VerSOS actus emittendi. Respondeo maXimo et summe pernicioso errore hast de re adversarios feneri; quemadmodum enim
in primo capite hujus opusculi dictum est, duplex est libertas, exercitii et specifigationis: ista rospicit
assium et non actum, id est actum ejusque pri Vationem, aut negationem; haec autem actus positivos diverSae Speciei. Porro autem prima libertus eXercitii nuncupatur ideo, quia actum eXercendum Rufnon eXercendum respissis; altera vero ideo libertas
contrarietatis, Vel disparitatis, appellari consueVit quia ad positi VOS actus, contrarios, aut di SpurniOS, dicit facultassem. Itaqu0 difficultas proposita eXercitii libertatem convellit, quae quidem ad assius po8ifiVOS non est, ut ex dictis est perspicuum. Ea de re est
213쪽
illud praseelarum nostri Doctoris, quod paucis totam libertatis dosstrinam apertissim0 onunciat: μ Cum VO-luntas didatur libera, inquantum neeeSSitntem non hab0t, libertas voluntatis in tribus consideratur; scilicet quantum ad assium, inquantum potest Velle et non Velle; et quantum ad Objectum, inquantum ΡΟ- fusi voltu hoc vol illud, et Hus Oppositum; et quantum ad ordinem finis, inquantum potest velle bonum Vel malum. Sed quantum ad primum horum, inest libortas voluntati in quolibet statu naturne, reSpectu cujuslibet objecti. Sessundum vero horum eSs respectu
quorumdum Objectorum, Scilicet respectu eorum quae sunt ad finem, et non ipsius finis, et etiam Secundum quemlibet statum naturae. Tertium Vero non est respesssu Omnium Objectorum, Sed quorumdam, eorum Assilicet quae Sunt ad finem; nec reSpectu cujuslibet status naturae, sed illius fantum in quo na
tura deficere potest si) ἡ. Quibus eX Verbis nullo negotio intelligi potest, praeter libertatem ad terminos p0Sitivos, Seu ad Objessia diversae speciei, libertatem quoque ad terminum p0Siti Vum et negativum, id est ad assium et non actum, qua Voluntas sui Thomas ait) potest velle et non Velle, esse admittendam: quae profecto, Ut eX dictIS planum eSt, penitus evertitur, si Dei motio voluntatem ad actum eXercendum ex necessitate impellere, dicatur.
124. Sod instabis: Ssecundum Aquinatis d0ctrinam animi virtus duplissifer reperitur in potentia ad plura,
primum quidem quantum ad agere Vel non B gere, DOSten Vero quantum ad agere hoc vel illud. Atqui
214쪽
horum Secundum solummodo in voluntatis potestatea S. Doetore relinquitur: id enim ex illo praeclaro ejusdem festimonio aperto colligitur: ' Deus movet voluntatem hominis sicut universalis motor, ad Uni VerSalo Objeetum voluntatis, quod est bonum; et Sine hac universali motione homo non potest aliquid velle Quae quidem verba Dei motionem ad 0Xercitium procul dubio asserunt. Postea autoni subdit: U Sud homo per rationem determinat so ad volendum hoc vel si lud,
quod eSi vere bonum, vel apparens bonum 2) Quibus verbis apertissime enun0iatur, Solummodo defer minationem quantum ad actuS Spediem, eSSQ in Voluntatis manu. Itaque sequndum Thomae doctrinam,
quamquam phiSica praemotio libertatem evertero dicatur, eam tamen quod ad exerethium attinet, probare tu orique licet. Verum jocantur advorsarii talia fassinora de Thoma, Doctore Angelico, asseverando; nam t.' Si in voluntatis manu tantum agere hosi vel illud, id est actus odoro diversae speciei, non tamen agere Vel non agere, Thomas relinquores; eXercitii libertatem, quae certenetum et non rectum respicit, citra dubium radicitus convelleret, quod quidem de tant0 Doctore dissere, no- fas est. 2. ' EX praeclaro ejusdem festimonio, Supra relato, satis leviter intelligere quisque poteSt, Contrarium doetrinam eum aperto palumqtae enunci RSSO
Libortas voluntatis in fribus consideratur, scitisset quantum nil actum, in quantum potest velle Vel non vello 3.' Sed saepissimo doctrinam eamdem replicat Doetor noster: ' Potost homo sinquit) vollo et non
215쪽
Velle, potest etiam voltu hoc aut illud si) - . At id
prae caeteris infenso animo ab adversariis ponderandum, qu0d Thomas asserit, illa Aristotelis Verba eX- planans ' Quibus in rebus nostra in potestate situm est agere, in iis et non agere; et in quibuS non agere,
ΠOStra poteState, oportet otiam quod non operari Sit in noStra potestate: si enim non operari non esset in 110Stra poteState, sic impossibile esset non operari ergo nece8Se eSSet ΠOS Operuri, et Operari non esset eX nobis, Sed ex necessitate s3) ἡ. Quibus eX verbis Omnibus in promptu est, sequndum auream Aquinatis dosstrinum, non modo agere hoc vel illud, Seu actus edere diversae speciei, Verum etiam agere et Donngere, eSSe in Voluntatis potestate; si enim sinquit)Operari e8t in nostra potestate, oportet etiam quod non operari sit in nostra potestate. Itaque illi solummodo assius liberi sunt, quos ita voluntas edit, ut eos non edere queat sq). Quod autem attinet ad hostimonium, quod ab adversariis opponitur, notandum eSt, ea Verba hoc fel illud non usurpari ad libortassem Specisistationis, quatenus a libertate exercitii distinguitur, Significandam; Sed potius ad peculiaria bona designanda, abstrahendo ab utroque libertatis genere. Ad ista voro bona homo se determinare dicitur, propterea quod prima finis volitione posita, proprie Semovet, id est ab actu praecedente ad consequentem 80 applicat; at id non impedit quominus ab alia causaeXferna, Scilicet a Deo, tum quantum ad notus eX01 -
216쪽
citium, tum quantum ad ejus spestificationem, mo- Ventur quum mOVeri eX se non repugnet ei quod moVetur ab alio, quemadmodum alibi ex Thoma dictum est, idem festimonium contra adversari OS phi-Sicae praemotionis etium quantum a d eXercitium, eX- planando. 125. Oppones contra quartum incommodum, quod eX ad Versariorum Sententia consequi dictum eSt, nempe Deum peccati e88e causam : Quamquam phiSien praemotio, quae quidem cum hominis libertate nequis componi, quantum ud actus exorditium Statuatur, nullo modo tamen eam ob rem Deum pessenti esse nu0fOrem licet asserere. Etenim homo etiam phisica Dei motione posita, deliberate erumpit in assium malum quapropter merito ei notionis malitia imputatur; quam
proinde ad Deum fumquam ad cui Sam, referre, non
126. Respondeo, summopere hasi de re falli adversarios, qui libertatem et deliberationem perperam permi Scent. Itaque quoniam proposita difficultas quamquam facile profligari potest, catholissae tamen dostfri-nao do hominis libertato repugnare videtur, paulo latius est evolvenda. Atque imprimis difficultatis fundamentum eVertitur, asSerendo, Voluntarium rationule, id est solam immunitatem a coactione cum plena Rd-Vertentia, Sutis non esse, ut homo Sis liber. Re vera Operationes Solummodo spontaneae, etsi cum perfecta
mentis advortentia fiant, in voluntatis potestate e8Senequeunt; quapropter eas perperam dici liberas, nemo est qui non videat. Ea doctrina in sequndo capite hujus opusculi est statuta; atque in plurimis locis a nostro Dossiore apertissime traditur; id enim OX Hus-
217쪽
dum festimoniis supra prodiasstis facile cogi potest, atque maximo quidem ex illo ' Si operari est in nostra poteState, oportet etiam quod non operari sit in no-Stra potestate: si enim non Operari non esset in nostra potestate, Sic impossibile eSSet non operari: ergo ne-CeSSe QSSet nos operari, et operari non esset eX nobis, sed ex necessitate Quibus Verbis, ut dictum est,nperte enuneintur, eos Solummodo actuS esse in nostru potestate, quos ita edimus ut eos non edere possimus non tamen eos quos ita Voluntas emittit, ut non emiffere nequeat, etsi cum perfecta mentis advertentia
iidum omittantur. Eam ob causam alibi Aquinas ait: ' Dominium quod habet Voluntas Suprn SUOS RCLUS, per quod est in ejus pote8tate Volle et non Velle, eX- cludit d0forminationem virtutis ad unum et Violentium enuSue eXferius agentis si) Itumqu0 alibi ' Rus quod ex necessitate est, non sumus domini Quam quidem ob rem cum de libertato Dei, aut Α - gelorum, aut hominis is loquitur, numquam eX immunitate a consitione, sed ex immunitate ab interna neceSSitnte eum Semper et ubique repetit: ' Oportus
dicoro inquit) in Deo liberum arbitrium inveniri, Si milit0r of in Angelis; non enim ipsi eae nece88itate volunt 2) Itumque ibi dum ait: UDicendum quod voluntas divina se habet ad opposita, non quidem ut aliquid velit et p0stea nolit, quod ejus immutabilitati repugnat, nec ut pOSSit Velle bonum et malum, quia duractibilitatem in Deo poneret, Sed quia potest hoc velle et non velle EX quibuS eSi perspicuum,
libertatis essentiam in eo Si tum eSSe, Secundum ThO-
218쪽
mae doctrinam, quod quis ita agat, Ut tamen non
J27. Ea lom veritas ipsa invitissibiliter statuitur, Ut qui Sque per8picit, ex condemnatio se illarum Bajisa OpOSitionum, quarum prima est: Sola Oiolentia repugnat libertu i hominis naturali; altera vero: Quod voluntarie sit, etiumst necessurio fiat, lissere tamen si . Praetorea ux Conditii Tridentini definitione apertissimo dedia et potost; Concilium enim contra Lutherum utquo Calvinum liburi arbitrii existentiam, ut dogma catholicum, definivit. Porro autem neque LutherVS, neque Calvinus negavit, hominem a coactione eSSe immunem, sed solummodo ab inferna necessitate; iste enim aperte ait: ' Voluntas mora lubentia et pronitate ac Sponte sua Vult et facit, non consste pro natura Voluntatis quae si cogeretur VoluntnS non esSes; nam coactio
potius est, ut Si dicam noluntas si) ἡ; hid voro: μ Si coaetioni opponitur libertas, liberum esse arbitrium os fateor et constanter assevero 2) Quibus quidem ex rebus facili nugotio intelligitur, Tridentinum Concilium cum liberi arbitrii existentiam confra eosdem asseruit, aliterque Sentientes anathemate mulctavit, non in voluntario rationali, Seu in immunitate a coactione, etsi cum plena ad Vertentia, libertatis naturum pOSitam eSSe, constitui8Se, Sed potius in immunitate ab inferna necessitate ad unum naturali modo determinante. l28. Sed neeesse non est, in ea veritate statuenda diutius immorari; quum in capite Secundo hujuS OpuSculi evieta sit atque explanata. Itaque difficultati pro
219쪽
positae satisfaciens, disso, eX eo non Sequi hominem peccare, quod delib0rate, Seu cum plenu adVertentia, omittit actum malum, Si uetum eumdem Visure nequit. Ef0nim illud ost communiter receptum: Nemo peceat in e0, qu0d vitare non p0test; qua quidem de re est illud praeclarum nostri Doctoris: ' Non videtur esse meritorium vel demeritorium, quod aliquis Sic eX nesseS-sitate agit, quod vitari non possit st) ἡ . Quibu8 ex
rebus profecto fit, Secundum adversariorum doctrinam, qui quamquam phisicam praemotionem liberum urbitrium convellere statuunt, eamdem tamen quod adactus eXercitium pertinet, tuentur, actionis malitiam, seu deformitatem, quae uetui Segundum rufionem Specificam non convenit, sed secundum individuum, homini ossi doliberate is agat, imputundum non eSSe, sed potius Duo, qui ad actum eXercendum eum phisico impellis. Deus itaque secundum doctrinam istum peccati esset auctor; quod quidem ma Ximum esse incommodum, ne ad Versarii quidem negare poterunt.
220쪽
Ratio componendi divinam motionemot humanam libertatem.
129. Adversarii Dol motionem hominisque libertatem ad concordiam nequeunt adducere, quod falso principio innituntur. 130. Imprimis diserimen notatur, quod est primum inter et Sedundum liberum. - 131. Ex eo deducitur primus modus divinam moti0nem humanamque libertatem conciliandi, quod unamquamque rem Deus movet sequndum naturam illius. - 132. Proponitur secundas modus, qui eX eo derivatur, quod Deus 08t causa totius enti8. 133. Adversariorum di ieultas in medium profertur, et multifarie dissolvitur. - 134. Hujus eapitis conelusio.
J29. Iis eX rebus, quae in capitibus praecedentibus de Dot motione quod ad 0Xercitium spectat et quod affines ad spodificationem, sunt disputatae, Omnibu Sprofecto in promptu est, eos philosophos maXime decipi, qui ut Dei actionem hominisquo libertatum
componant, phisicae praemotionis dogfrinam ad solum actus eXercitium, non tamen ad ejus speciem referandum esse, urbitrantur. Etenim eorum sententia , ut jam ovissium est, non modo hominis libertatem non tuetur, Verum etiam eam penitHS co Vellit. Cujus quidem erroris causa in eo citra dubium sita HSt, quod
ab iisdum illud ut certum ponitur: 'Aeaeem Dei m0tionem Ubertatem labefacture. Eam doctrinam Calvinus