장음표시 사용
251쪽
bet, praeter peccatum Scandali committit etiam peaeais tum illius speciei, ad quam alterum induxit , vel probam hi liter inducere poterat, Hoc tamen intellige , quando ex intentione Scandalum dedisti, non autem , si praeter invitentionem , ut ex Cardinali de Lugo docet Bullenibaum
VII. Infertur Tertio, ei qui Scandalum passivum sumpsit, satis esse, si confiteatur peccatum, quod alterius exemplo patravit , v. g. Si ad exemplum, vel suasionem alterius iratus est, satis erit, si confiteatur se furatum esses; non autem requiritur, ut fateatur Scandalum, quia respectu ipsius haec non est circumstantia speciem mutans. Layma ubi supra cap. g. UIII. Infertur Quarto, quod qui alium ad furandum induxit non mandato, neque consilio, sed nudo exemplo, peccat peccato Scandali contra Charitatem, non vero contra Iustitiam , ac proinde ad restitutionem rei per alium sublatae non tenetur. Lessius loco cit. cap. p. duri
IX. Infertur Quinto esse opinionem probabilem illam
Patris vasque quaest. r. de Poenitentia art. I. dub Α--dub. . num. 34. docentis in peccato, quod sine compli ce patrari non potest, v. g. in fornicatione, c. non esse obligationem confitendi inductionem , sed sufficere si s leatur Peccatum , v. g. semicatio unde secundum hanc sententiam non tenetur Confessarius interrogare Poenite tem an ipse induxerit alium . Communis tamen Senten tia est, talem circumstantiam necessario explicandam ab
eo, qui induxit, quia dicendo fornicatus sum, non int ligitur sufficienter peccatum Scandali , quo peccavit i dii cens, praesertim si Mulier induxit virum, lycet in Uiris satis intelligatur, quia regulariter ipsi solent esse inductores. Ita Sanche lib. I. in Decalog. cap. 6 num. q. X. Infertur Sexto , quod si non auferas alteri occasionem peccandi ob hoc praecise , ut ille deprehensus in peccat puniatur, peccas, quia unx paena non sit per se digna, ut appetatur, cum solum ob peccatum possitim, poni, non est. suificiens causa cohonestandi permissiouem
252쪽
peccati Si autem non auferas occasionem , ut deprehensus in peccato corrigatur , non peccas. Ita Bonaccina disp. a. de Peccatis quaest.q. punct. 2. g. I. num. 28 qui num. 3 et astumat te Pariter non peccare, si permittas alterius peccatum, ut te serves indemnem, v. g. si non tollas et aisvem a Scrinio, ut videas quis ille sit, qui pecunias surari solet , dummodo tamen aliam viam non habeas, qua eommode possis te ab illa injuria liberare quo etiam concedit Molina trae'. 3. de Iustitia disp. s.
XI. Infertur Septimo, non esse licitum positio osse re alteri occasionem peccandi, ut deprehensus emendetur: ver hi gratia, non licet Patri mandare Famulo, ut proponat Filio furtum ad experiendum , an Filius in furtum inclinet similiter non et licitum Uiro, mandare Uxori, ut Amasium invitet ad suum cubiculum eo fines, ut deprehensus corrigatur quia talis oblatio positivae occasionis esset moralis cooperatio peccato illius. Ita cum communi Bonaccina disp.a de Peccatis quaest. q. punctia. g. l. num. 28. q. Sanche lib. Io de Matrimonio disp. ra. num. 33. Castropalaus trac'.6. de Charitate disp. f. punct.
I. num. I. contra Petrum Navarium lib. 3. de Rettitutione Cap. q. parr. I. dub ultim num Io . in . editione, La yman lib. a. tract. 3. cap. 3. cuius opinionem probabilem putat Bussembaum lib. a. trae'. 3. cap. 2. art. 2. in fine.
XII. Infertur Octavo, Mulierem, quae scit, aliauem sumpturum occasionem ipsam turpiter concupiscendi exornatu congruo suae conditioni, teneri ad breve tempus a tali ornatu abstinere, vel conspectum hujusmodi hominis vitares dixi ad breo tempus , quia per longum tempus ad haec hon teneretur , cum hoc esset ipsi nimis grave
XIII. Infertur Nono, qud si Mulier probabiliter timeat , ornatu superfluo se scandalum alicui particulari Personae allaturam, tenetur sub mortali illum deponere quia nullum habet jus ad illum ex alia parte obligatur , cum commode potest , vitare peccatum Proximi Ita Doctores communiter, ut notat Butambaum ubi lap.
253쪽
XIV. Insertur Decimo, excusari a mortali Mulieres, quae ex loci Consuetudine se ornant , dummodo majoris pulchritudinis ostendendae', non libidinis procurandae gratia id faciant. Ita ex Navarro Laymano Bonaccina , aliis reser Bussem baum loco cit art. a. num.9. Scio. XU. Infertur Undecimo, quod si Mulier non aliquam
Personam in particulari , sed in genere tantum credat Scandalum accepturam, si ipsa se ornatu superfluo pigmentis pulchriorem reddat recte notant Layma , Bonaccina ubi supra eam graviter non peccare, quia hoc est Scandalum non datum , sed acceptum sicut enim nataturalis pulchritudo vultus magis movet, quam pulchritum do artificialis, Qtamen non peccant pulchrae Feminae exeundo in publicum, licet putent, se ab aliquo esse desiderandas, ita in casu nostro. XUI. Infertur Duodecimo , graviter eos peccare oui turpia pingunt, scribunt, vel repraesentant. Ita Doctores communiter apud Bossium tona. a. Morat titulo Io.
Tamburinum in Decalogum lib. . cap. 8. g. s. Dixi
valde turpia, nam secus, leviter tantum peccaretur, quia esset levis, remota ad ubi dinem provocatio. XVII. Insertur Decimo tertio , quod si quis parato facere majus malum , suadeat minus, quando potest utrumque impedire, peccat similiter si volenti occidere Petrum suadeat, ut occidat Paulum , vel volenti furari centum a Petro suadeat , ut furetur quinquaginta a Paulo peccat, ad restitutionem obligatur, quia cooperatur damno Pauli, quod hic non tenebatur subire adiervandum Petrum indemnem. Ita cum communi essius lib. a. de Justitia cap. 3. ub. 3. num. I9 sicut etiam alicui determinato ad furandum , dubitanti vero an furetur a Paulo divite, vel a Petro paupere, non potest quis sine peccato suadere, ut potius a Paulo divite furetur, quam a Petro paupere, quia determinando furem ad Pauli damnum esset causa illius damni. Posset tamen aliquis ei generaliter dicere, me minus peccatum furari a divite, quam a paupere casu , quo velit omnin furari,
suadere illi, ut peccet minus, quam potest . Ita Castrosa-
254쪽
laus tr.6. de Charitate disp.6 punct. o. num. q. XVIII. Infertur Decimoquarto, quod volenti omni no explere libidinem , vel simplici fornicatione , vel adulisterio, non licet positive suadere fornicationem , quia etiam hanc suadendo malum suadetur, quod numquam
licet Licebit tamen proponere ei esse minus malum se nicari, quam adulterare , quia sic non inducitur directe in fornicationem. Cajetanus in a. a. quaest. I. art.q. Otabili tertio. Sanche lib. . de Matrimonio disp. D. num. xς apud Castropalaum loco cit num. s. XIX. Infertur Decimoquinto, peccare eum , qui vendit res , quae regulariter in malum usum destinari s lent, vel semper, vel occasione loci, temporis , nisi ipsi certo moraliter constet, eum , cui venduntur, illis non usurum in malum: sic illicitum est vendere venenum petent illud occulteo praeparare medicinam directe en dentem ad procurandum abortum is his similia. Tunc autem constat moraliter de bono usu, si Personae sint pruindentes, tiae si non petant secreto si credi possit ea ha heri privilegium , vel justam aliam causam , ut si quis a Caupone petat carnem in die jejunii; si publice accedat ad Pharmacopolam is venenum poscat sibi vendi . Ita
ex Cajetano a. a. quaest. U. art. q. Suare disp. I . de Charitate sect. q. num .3. Sanehe lib. I. in Decal. cap.7. num. 3. E 'contrario vero si res aliquae indifferentes ordinari soleant in bonum usum adhiberi , licitum est eas vendere , quoties non constat de futuro abusu petentis, quia de ullo debet praesum malum sine causa urgenti. Ita ex D. Thoma Suare die . disp. Io de Charitate sedi. q. num. Io. alii communiter . uti si prudenter putes, Proximum male usurum re indifferenti, 4ois eam sine tuo magno mcomodo ipsi non vendere, obligaris ex Charitate id faceres obligat enim nos Charitas ad peccatum Proximi impediendum cum commode possumus in eo sequenter ad non ministrandum illi materiam peccati Sancheclib. I. in Decalogum cap. . num. ys. Dixi si comm at possis, nam si non vendendo rem indifferentem esse te
privaturus magna utilitate, vel si haberes necessitatem Fri a ve
255쪽
vendendi , tunc non obligareris a venditione abstinere, nec censereris cooperari peccato alterius , sed tuo iure
uti rata Thomas Sanche lib. I. in Decal. cap. I. num. 9. ii Bonaccina disp. a. de Peccatis quaest. q. pundi. a. f. utricci num. II. Unde a jetanus a. a. qu est AT art. q. Ledeis tona. a. r. 27. cap. a. dub. q. Salonius a. a. quaest. . art.q. controv. 6. post. 3. Conclusionem , alii dicunt,
posse Tabernarios, Caupones, c. libere vendere, is inistrare cibaria illis, qui jejunium solvunt, quia neque inducunt eos ad non jejunandum is ex Mia parte actiois ne secundum se non malam , inservientem humanae sustentationi iaciunt . Puto tamen cum Castropala loco superius citato id esse probabile, si praesumant eos ex legitima causa petere talia cibaria, non autem si desit funis damentum id rationabiliter praesumendi nam si homo pa rum Dei timoratus , notus tamquam gulosus petat eum Caupo possit impedire sine suo gravi incommodo ne solvat ieiunium, non subministrando cibaria , utique tenebitur non subministrare . Ita valentia a. a. disp. 9.quaesi. a. punct. 3. Lessius lib. . de Iustitia cap. a. ub. 4. num. 24. Sanche in Decalog. lib. I. cap. I. num 3 s. ealii. XX. Rogabis, an licitum sit ministrare Proximo indifferentia , quibus scis eum peccaturum, quando tibi constat, qu6d, si tu non ministres, alius ministrabit , ille nihilominus peccabit Existimant aliqui te non peccare ratio ipsorum est, quia illae ae iones de se malae non sunt , alioquin unis quam possent cohonestari, quod est salsum solum igitur malae sunt, quatenus movent , adjuvant ad malam operationem; sed hoc non contingit, quando ipse operans est eodem modo male operaturus seclusa tua actio ne unde si a Geties furem ad furandum, aut homicidam ad Occidendum , quando furtum, homicidium aeque
extitit sent, etiam si non a clares, dummodo tamen a sociando non augeas animam furi, vel homicidae, non teneris ad restitutionem, quia tunc non censeris causa fur
ii, & homicidii. An autem alio genere peccatu pecc/ro possis,
256쪽
possis, de hoc videri potest Pater Uiva in Explicat. r.
Propositionis ab Innocenti XI damnatae num. I. XXI. Certum tamen est , te graviter peccaturum peccato Scandali . Ratio eli, quia, quod alius sit ea mi nistraturus , si tu non ministres, non facit, ut haec tua ministrati non adjuvet peccantem ad peccandum, praesertim in illis circumstantiis, in quibus res illae sunt proinximae peccato alterius, quales sunt admovere scalam volenti furari humeris aliquem sustentares, ut ingrediatur per fenestram ad fornicandum, praebere gladium ei, qui determinavit occidere, invitare ad coenam illum, qui est paratus solvere jejunium,&c. Ita anche lib. r. in De calog. cap. . num. I 6. in strie toribus terminis Caltro in palaus tractri de Charitate disp.6 punct. In n.q. Unde a Innocentio XI. in suo Decreto die a Maji anno 169T. promulgato damnata est illa Propositio , quae dicebat rFamulus , qui submissis umeri scienter diu D.it Harum suum ascendere per feneserar ad stuprandam Hrginem , mul toties eidem subservit deferendo scalam, aperiendojanuam,
aut quιd simile cooperando, non peceat mortaliter, si,djacra metu notabalis detriment , puta, ne d Domino maia tractetur, ne torvis oculis aspiciatur, ne domo expeliatur. Hoeidem dicendum est de Famulo scribente literas turpes, wamatorias, vel provocantes ad duellum licet hoc in dubium revocare videatur Castropalaus loco cita to punct.rr num. .
XXII. De Christianis remigantibus in Triremibus
Turcarum, porrigentibus scalas, aut arma ad Rem Christianam expugnandam, putarunt quidam, eo peccare mortaliter , non post excusari etiam ob periculum mortis. Ita gotinus de Censuris Papae reservatis . a.
post cap. 3 versu omnes eorum, Toletus in Summa in ex positione ullae cenae Excommunicatione . Navarrus in Summa cap. 27. num. N. Suare tom. q. in part disp. 2I. lae'. a. num.6o cum aliis; quorum ratio est, quia
cooperari Bello injusto, rapinae , occisioni Innocentis est intrinsece malum eum autem illis actionibus Bello injusto occisioni Christianorum innocentium coope
257쪽
rentur, utique eos illicite se gerere certum videtur. XXIII. Alii tamen probabiliter eos a peccato e tutant, quando id faciunt timore mortis, vel gravissimi damni quia praedictae actiones non sunt de se malae, sed inditrarentes , cum illis adhuc positis, possint vere , si nolint, non nocere Christianis , atque adeo cohonestaripolrant , urgente mortis, vel alterius gravissimi damni
periculo. Ita essius lib. a. de Iustitia , Iure cap. 9.dub. I 8. n. Iaa. Rebellus I. par de Obligationibus Justitiae lib. a. quael Laq. ec'. I. n. a. asque quaest.M. art. 8.de Scandalo dub. . Molina t. I. de Justitia disp. II 3 concl. r. Sanche Iib. I. in Decalog. cap. . num. I 8. Corduba quaest. 13 . dub.2. alii. Non sic dicendum est , si emittant sagittas, aut explodant Bombardas in Christianos, quia hae actiones directe tendunt ad occisionem Innocentium, atque adeo sunt intrinsece malae. XXIV. Addenda tamen est limitatio, quam fere praecitati omnes Doctores apponunt, scilicet illos non ex cu sari timore mortis, quando praevident eas ac Hones indifferentes magnum damnum Christianae Reipublicae fore allaturas , tunc enim tenentur potius mori , quam tale damnum etiam indirecte inferre XXU Inquires, an imminente mortis timore, praedi est captivi apud Turcas facere missint allas ac iones diarecte injuriosas Proximo , quales sunt utra Dominorum perfringere portas devastare agros, surripere substantias Christianorum, C.
Respondeo, quod quamvis Coninck, 'orca apud
Castropalaum dicant, eos peccare si illas faciant communis tamen, Qvera sententia est , non peccare, quia sicut omnes in extrema necessitate possumus vitam nostram conservare surripiendo rem aliena , ita etiam in hoc casu licebit rem Christianorum surripere , cum ad conservandam Captivorum vitam sit necessaria. Ita Molina t. a. de Iustitia disp. iis conclusio. Castropalaus tr. o. de Charitate disp.6 punct. I. num. I 2. XXVI. Advertendum est contra Castropalaum ibidem punct. I 6 esie communem sententiam Theologorum, quod
258쪽
cesset obligatio Praecepti assirmativi ob scandalum vi atandum verbi gratia, cessat obligatio faciendi Conseiationem materialiter integram audiendi Missam die festo, ieiunandi in Quadragesima,&e. Hi e ejusmodi Praece piorum observatione prudenter timeas vel tibi, vel Pici αximo grave aliquod detrimentum ligenturum. Ita C varruvias in Regula Peccatum par. r. num. . Suare disp. Io de Scandalo sect. q. num. 9. QIo valentia ton .3. di . 3 punct. q. quaest. Io La. Emanuel a verb. msiae aurita num. et Lorca quaest.*3. in Summa .ro Sylvester verb. Confessori quaeli. I 8. Solus in . dist.I8. quaest. 2.art. 3 a Medina Codice de Confessione quaest. De integri rate Confessioni semper servanda Navarrus cap. I. num. 3.
Canus in Relect de Poenit. pune'. s. Wallici quia cum obligatio vitandi scandali sit iuris naturalis, debet utique in hujus concursu obligatio juris positivi cessare.
XXVII. Ex quibus inferes prim Λ, quti si scias , vel
prudenter credas ex tuo peccato in Confessione manifestato Consessarium sumpturum occasionem ruinae spiritualis, vel suae, vel aliorum, teneris illud tacere. Ita cum citatis Layma , cui subscribit Bussem haum th. r. r. 3. cap. 2. art. 2. num. 3, mundo, si praevideas te eunte ad audiendum Sacrum die festo excitandam esse gravem ri-Xam, aut caedem teneris non ire Tertici, si Uxor prae-
videat gravem orituram discordiam inter ipsam, maritum , si jejune in vigilia, tenetur non jejunares. Quarto si Superior praecognoscat, ex correctione peccati Subditi oritura majora mala, debet a correctione abstinere. Quinto, pingentes turpia ad libidinem provocantia ,
haec scribentes, aut repraesentantes mortaliter peccant,
quando non subest causa iusta haec, similia faciendi: sic non peccant Medici, Theologi de materiis Venereis in suis libris tractantes , cum justa causa eos ad hos scribendos moveat. Sexto , peccat mortaliter Sponsa contrahens cum eo, quem scit habere votum Callitatis, quia concurrit ad contractum illicitum Iancne lib. . de Matrimonio disp.ri num. o. Non peccat vero contrahens
cum illo, quem scit esse in mortali, si non possit illius
259쪽
peccatum impedire luxta ea, quae diximus supra , quia tantum materialiter illi cooperatur : Bussem baum loco citato art.3. num. I. Septimo denique , Peccatori , Ex communicato is aeretico occultis , si publice petant, debet Parochus Eucharistiam administrare, im etiam si
petant privatim, quando ex sola Confessione illorum inis dignitatem novit Bullembaum ibidem num. 3.
inusculi de Charitate Dei, Proximi.
260쪽
C A P. Q. Quid sit Iuramentum,in quo condutiones requirantur ad illius licitum usum.
I. Uramentum est invocatio Divini Nominis in testim I nium a cujus dicti, vel necti consentit Divus Chrysoltomus Homil.o in est Apostolorum, inquiens Uurare es Deum vocare resem , qua Fideisssorem dare dictit. II. Haec invocatio alia est explicita , quando scilicet invocatur ipse Deus olla est implicita , quae fit , cum Deu invocatur non in se, sed in aliqua Creatura , quae dignitatem, excellentiam habet singularem, redigentem nobis in memoriam ipsum Deum verbi gratia , quando iuratur per Sacramenta, per Crucem, per Beatam vi ginem, per Sanctos, per Coelum, per Terram,&C. III. Juramentum est actus Religionis is cultus Laistriae in illo enim implicite agnoscimus Deum, ut primam veritatem, Omniscium , Providum, Gubernatorem Universi,&c. Ipsa nihilominus Religionis virtus inclinat ad non facile, nec frequenter jurandum, sed raro, parce , necessitate scilicet exigentes: nam Juramentum inter ejus generis Bona recensetur, quae non semper, sed solum in casu alicuius necessitatis sunt Bona ut sunt etiam Medicamenta, Sectio venae, Bella,&ci, quae non