장음표시 사용
261쪽
in omni casu sunt Bona, sed tunc solum , quand aliqua
IU Ut autem Iuramentum licitum sit, tres conditiones requirugitur . vidclicet veritas , Iustitia, Iudicium, seu Necessitas ut habettur Ieremiae . Iurabis in Veritate, in Ddsero, Iustitνα. v. Veritas in eo consistit, ut nulla in ipso tisi sitas, seu mendacium contineatur; si enim sin veritate fueritve in re gravi, vel et lanx in levissima, erit Periurium S semper mortale peccatum, nisi excuset defectus plenae advertentiae , aut deliberationis . Ita Suare lib. 3. de Juramento cap.q. n.6. Bonaccina de Iuramento punct. 34num.6. . alii communiter VI Justitia' vero contistit in hoc quo in , quem μratur, sit aliquid iustum, licitum δε honestum unde siquis uret se non facturum aliouod opus Consi Iii, verbi gratia, non ingressurum in Religionem, non commodaturum cuiquam,&c., aut si Iuret rem venialiter malam, Iuramentum est temerarium quod in rebus levibus, ut si quis juret, se dicturum mendacium ossiciosum, est peccatum veniales in rebus vero gravibus, ut si quis juret, se fornicaturum, aut blasphematurum , est peccatum mortale hoc duplicem malitiam continet, alteram scilicet illius mali , quod jurat, alteram vero eoquod abutitur auctoritate Dei, qui odio habet omne malum: ex utraque haec malitia est aperienda in Confessione. VII. Judietum, seu Necessitas exigit, ut non iuretur de re, quae parvi reserat, ut Iuramento confirmetur: ut si quis jure deambulasses, lusisse, Sc. defectus hujus conditionis facit Iuramentum incautum,in solum venialiter peccaminosum. VIII. Unde liquet qucid defectus Ueritatis constituit Periurium, quod semper est mortale. Defectus Justitiae constituit Juramentum temerarium, S consequenter leviter, vel graviter peccaminosum, prout res, quae juratur, est leviter, vel graviter injusta, illicita. Defectus denique Iudicii, seu Necessitatis constituit Juramentum incautum, ac proinde solum venialiter peccaminosum. CAP
262쪽
De Iuramento Cap. II. 33C A P. II.
De Divisioni hus Iuramenti,4 variis Iurandi sormulis.
I. Tmter multas divisiones Iuramenti celeberrima est illa
I in Assertorium, Promissiorium Assertorium et iulud, quo confirmamus id , quod dicimus verbi gratia iuro me audivisse Sacrum me habere aliquem librum, α lie hoe Juramentum respicit tempus, aut praeteritum, .aut praesens, pro ut res, quae juratur, aut praeterita, aut praesens est. II. Promissis rium eli, quo confirmamus id, quod pro mittimus ut cum quis jurat, se daturum alicui Eleemo
synam, α in Promissbrio etiam continetur illud, quod aliqui appellant Comminatorium , quo scilicet juramus, nos aliquod malum alicui esse allaturos verbi gratia, Iuro , me tibi alapas inflieturum, &c., nam etiam hae
comminationes sunt promissioriae. III. Aliud Iuramentum dicitur Execratorium n quo Deus invocatur, non solum ut Testis, sed etiam ut uis dec ex gr. si hoc scelus patravi, Deus non me adiuinuet , Deus me a sua gloria excludat, c. In utroque foro, tam Ecclesiastico, quam. Civili pro Juramento usitatissima est haec formulari ι me Deus adjuvet, O hae Sancta De Evangetia. IU. Juramenta tam Assertoria, quam Promitaria excommuni octorum sententia sunt ejusdem speciei is adeo, per se loquendo , non est necesse in Confessione exprimere circumstantiam Assertori , vel Promitarii In Periurio Execratorio tamen, si ex animo fiat , adest specialis malitia contra Charitatem sui δε quod in Cominminatorio adsit duplex malitia, una contra Charitatem, alia contra reverentiam Dei, recte notat Felix Potestanum. III 8.
263쪽
U. Dixi per se loquendo nam per accidens fieri nistest, ut superveniat aliqua circumstantia mutans speciem, ita teneatur Poenitens hanc aperire, ut si quis jur vit, se occisurum, sornicaturum sta aut si Iuramento Execratori Deum vindice contra proprium attem i vocavit sicut etiam si in aliqua Dioecesi adsit reis vatio Iuramenti Execratorii. In his enim, similibum casibus diversitas Juramenti est necessario in Confessione aperienda. UI. Promissio de re mala, verbi gratia , de fornicando, tu promissi de re an , aut indifferenti non sunt implenda : imo si promissio sit de re mala etiam venia is VII. Non est Iuramentum , si jures per Creaturas, repraesentantes specialiter Divinam Bonitatem, &exeellentiam verbi gratia , si dicas ,Iuro per hane Barbam per hunc Panem , e. Si vero iure per Creaturas, quae habent specialem repraesentationem Dei , ut per Coelum quod est habitati Dei per Terram , quae est Scabellum pedum ejus, per Sacramenta , quae sunt vasa Gratiae ahapso constituta est iuramentum est cum communi Do-esiorum Bussembaum lib.3 icia de Secundo Praecepto De
VIII. Minus malum est iurare, se facturum rem veniam liter malam , vel vanam , vel indifferentem animo ex e quendi, quam sine hujusmodi animo ; quia in priori casu committitur solum culpa venialis, in posteriori vero com mittitur culpa mortalis quia eum desit animus exequen di, deest in Iuramento Veritas, cujus defectus est semper Peccatum mortale Perjurii: Sto lib. I. p. 3. quaest. 3. art a. f. I. num. I 88. IX. Illae sermulae , Deus novis r Deus resabitur sua tempore ruoquo coram Deo Deus .ide meam conserenisam ως non sunt Iuramenta , quia tantum narrative non invocatis proferuntur: Layma lib. q. tr. 3. cap. I. umo4. M alii . Si tamen sic loquens credat se jurare, vere
264쪽
iurat ex Suare lib.a de Iuramento, callΔ apud eumdem
X. Illa pariter formula per eonscientiam meam pe fidem meam : de bovi Christiani Sacerdotas , et Resus Fesbo es tam verum , qudm es erum, quὸ sol lucet quod dico, est Evangelium , es insa Eidei es de Fides inibi
amputetur vingua, Fbo non est verum 9e non sunt vere, proprie Iuramenta, cum eis non competat vera ratio. definitio Iuramenti et Butambaum loco citato num. sequenti S. XI. Non iurat etiam qui dicit: hoe e verum , ut ea .erus Deus est tam verum est verum, quod brisuxes in binia consecrata: qud verum est Evangelium sum innocens, qu- brisus, iam Beata rimo G e quia per nullum ex his invocat Deum in testem. Ita citatus Bussem haum oen citatorium. In , ubi etiam notat, quod quam vis tales formulae videantur continere Blasphemiam, hane tamen regulariter non continent, quia regulariter animus proferentis non est significare, quod sit tanta veritas in suo dicto, quanta est in Deo, veritate Fie i, aut Eva gelio , si enim vellet significare persectam aequalitatem profecto foret Blasphemia ; sed sic loquens vult significare aliquam similitudinem, nempe ut hoc sit verum suo modo, si cui suo modo est verus Deus.
An liceat exigere Iuramentum ab eo, qui creditur pejeraturus Θ
Ι VI exigit in gravi ausa Iuramentum ab eo , quem icit peieraturum , peccat mortaliter : si v ro justam exigendi causam habeat, non peccat, quia utitur iure suo, alter potest non peierare, si v Iit sic Suare Iib. 3. cap. I 3. ωIq. Tamburinus Om
265쪽
I. lib. 3. cap. I. I. 6. ,- alii plurimi. II. Ipsorum tamen do in locum habet regulariter in iudicio tantum, non vero extra. Nam in judicio licet aliquando Iuramentum exigere ab eo, qui creditur pete
raturus, quia in hoc adest aliquando necessitas illud exigendi , ut enim Iudex ordinem iuris servet, debet etiam aliquando iuramentum exigere extra iudicium vero non licet privatae Personae a pejeraturo iuramentum exigere, sui regulariter non potest subesse necessitas, iusta cau- La exigendi nam iustae causae, quae passim adducuntur ab Auctoribus contrariae sententiae sunt Irin Persona privata Liuitio sui iuris , detectio fraudis, aut firmatio pacti; sed per Iuramentum delatum illi, quem certo scis pejeraturam, nihil ipsorum potes obtinere , mnio si ille falsum iure Perdis id, pro quo tuendo, recuperando , aut firmando Iuramentum exegisti ergo inducis illum sine necessitate in
perditionem animae suae . Nec est par ratio de petent m tuum ab Usurario in necessitate , quia hic obtinet pecu niam , qua suae necessitati consulit, at tu exigens Jur mentum a peieraturo nihil obtinere potes per illud talis sum Iuramentum, ac proinde nullam habes justam causam exigendi , cum tibi nullum possit resultare commodum, illi resultet Animae detrimentum. Ita ex S. Thoma, aliis docet Bonaccina in Decalogum tom. a. , disp. q. quaest. I. punct. II. III. Attamen tam publicae , quam privatae Personae licet, iusta de causa, verbi gratia, ad ius suum tuendum, ad firmandum pactum , ad consulendum Bono publico, aut privato, exigere Iuramentum ab Idololatra, quem cerici omnes sciunt iuraturum per Idolum jam in illo Iurame to Christianus non habet rationem venerationis Idoli, sed solius exterioris confirmationis verborum aganici quae confirmatio cum de se non sit mala, ideo Christianus illam
tantum exigens non peccat . Ita Octore communiter cum D Thoma, raon accina locis citatis.
266쪽
De Iuramento Cap. IV. 21sC AP. IV. Varii Casus in materia Iuramenti
I. I Ro maiori claritate eorum, quae in resolutione dia
o versorum casuum in materia de Iuramento infra dicentur, advertendum est, quod Veritas ad Iuramentum requisita potest esse certa, vel ex parte rei iuratae, vesex parte Jurantis. Est certa ex parte rei iuratae, quandores, de qua iuratur, est vera in sensu, quem communiter Homines consueuerunt accipere: ex. r. si Parochus per aliquos paucos dies absit a residentia, iuret, se alsidue Iesidere, verum iurat , quia communiter Homines sentia mi, eum assidue residere, qui toto anno residet, paucis
exceptis diebus in sic lassicit, quti res iurata solum moraliter sit talis, qualis juraturi, nec est necesse, ut sit quoque physice talis.
. I. Ex parte Iurantis ueritas est mn raliter certa, quan
do Iurans prudenter putat, remita se habere, ductus certa, vel verisimili, vel valde probabili conjectura Unde si a Parocho petat quis informationem de vita, moribus, aut bona fama alicujus habitantis in ejus Paroehic tu Parochus non noverit, eum notatum fuisse in Tribunali de aliquo delicto , nec quidquam male de ipso audierit; habet moralem certi tuainem de eius honestate potestque eam Juramento testificari. Im si agatur de favorabilibus, haec moralis certitudo lassicit etiam ad jurandum inci dicio in talo enim, ut ait amburinus in Deca rigum lib. 3- cap. 2. g. I. num. I., non semper exigitur Juramentum de visu, sed aliqitando etiam solum de auditu a Personis fide dignis ut quando petitur informatio vitae, ac morum alicujus Personae. Si vero agatur de odiosis
nempe de iis in quibus Tertio Gaiam immineat, mu
267쪽
potest quis licite iurare propter eam solam certitudinem moralem, sed requiritur certitudo physica, de visu ut
recte notat cum Scoto Pater Faelix Potesta in suo ex mine Confessariorum tom. r. p. a. de secundo Deca logi Praecepto cap. a. num. I .
III. Ex hactenus dictis sequentilam casuum resolutio
Primo : potest quis licite iurare se scire Petrum S a. cerdotem hodie luam celebrasse , si hoc a viris fide diis gnis audierit. Iv. Secundo Creditor per aceepti lationem intendens habere perceptam pecuniam, cujus est Creditor , potest licite iurare, se illam recepisse a Debitores, quia in comuni ominum aestimatione censetur recepisse a Debitore creditum , qui illud habet pro recepto .
U. Tertio: Petrus creditor Pauli centum aureorum metuit, ne Antonius praetensi ne incerta, & dubia, quam
habet contra ipsum Petrum, intentet sequestrum potest per accepti lationem habere illos centum aureos pro receptis a Paulo, jurare se illos recepisse, quia Petrus habet jus certum ad illos centum aureos, unde potest tale ius conistra Antonium , cujus jus est incertum , tueri. VI. Quarto qui jurat, se observare Constitutiones vel Statuta non obligantia ad culpam, sed ad paenam tantum , si postea non observet, non peccabit si vero ea obligent ad culpam tantum levem, peccabit solum, nialiter non observando , nam Juramentum est accipie dum juxta naturam actus, cui adjungitur. Ita cum Communi Doctorum Pater Andraeas Mendo Societatis es in suo eruditissimo opere de Iure Academico lib. 2. quaest. Ig., ubi praecipue citat Bona cinam Ianchea Salac, Castro. palaum, Machadum .
VII. Quinto qui jurat, non ludere, ut vitet prodiis
galitatem, aut nimiam temporis iacturam, potest nihilominus sine peccato cum moderatione ludere , quia ludus moderatus honestus est, Iurantis autem intentio fuit, se privare ludis otiosis, Malis qui autem iuravit non ludere , ne nimiam temporis aeturam faceret, non pecca
268쪽
bit mortaliter, si per duas tantum horas ludat, quia duae horae respectu unius diei sunt parvitas materiae , ut in simili de Laborantibus in die Festo nonnulli Doctores adinmittunt. Si vero jurasset non ludere, ut in Divinum obse- qium, & augmentum meriti se privaret hone ita illa recreatione, tunc peccaret etiam moderate ludendo , quia licet moderatus ludus sit honestus , melius tamen est in Dei honorem , lanimae utilitatem ab illo abstinere , cuti etiam Matrimonium est honestum, tamen Caelibatus votum obligat, quia utriusque voti materia est honesta, melior opposita VIII. Sexto qui jura non dare mutuum , non Ohliga tur tali Juramento, cum opponatur Misericordiae si tamen tale Iuramentum fecisset in gratiam Tertii verbi gratia, Pater in gratiam Filiorum egentium , Tertius ille acceptasset, teneretur Juramento posset illud nihilo-lominus ante acceptationem revocare . Obligat pariter Juramentum de non dando mutuum inconsiderate , quia melius est vitare inconsiderationem, utpote malam, quam dare mutuum: non sunt enim facienda mala ut eveniant
IX. Septimo Juramentum , quo quis aliquid alteri
promittit, non obligat in foro Conscientiae ante accepistationem, quia sequitur naturam promissionis, quae non obligat, antequam acceptetur . Aliud dicendum est de Voto , quo quis vovet aliquid alteri donaturum , nam hoc , cum fiat I eo , statim obligat ratione promissionis Deo factae potest tamen ante alterius acceptationem ab habente potestatem commutari. Similiter si quis accepta
vi promissionem juratam M renunci et promissioni , Juina an liberatur a Juramento.
X. Octavo : Qui iurat de materia reservata Summo Pontifici, verbi gratia , de Religione o de Castitate perpetua , ejus Juramentum , sicuti votum est Summo Pontifici reservatum. Ita Mendo in Epitome opinionum
moralium Nerbo Dramentum . . quamvis contrarium
269쪽
materia indifferenti, vel impeditiva majoris Boni Iur
XI. Nono: Captus ab Infidelibus, si cogatur iurare, se rediturum, vel mirsurum pretium Redemptionis , t netur implere, alioquin sequeretur Scandalum P con temptus Ecclesitae. Non tenentur tamen alii, qui vi vel metu gravi coguntur iurare, vel vovere in favorem etiam Tertii quia cum desit perfecta ratio voluntarii, votum, Juramentum sunt invalida mendo ubi supra n. s. XII. Decim Iuramentum solvendi iuras tenet, sed cum Usurario nullum Ius sit acquisitum, potest Iurans ab Episcopo, vel ab alio habente privilegium dispensari, ut clare colligitur ex Cap. Debitores de Iuramento. XIII. Undecimo, Qui etiam ficte iurat ducere uel lam, quae propterea consentit in copulam, obligatur eam ducere, nil tanta sit Natalium disparitas , ut illa facile cognoscere potuerit fictionem consequenter voluerit decipi. Ita Joannes Allorra verb. Draementum , . 32. XIV. Duodecimo et Qui iura sine animo iurandi, sed eum animo implendi, peccat mortaliter, si hoc in Iudicio faciat quia iuridice deserenti Iuramentum adest obli gatio respondendi Iuramento vero rata Doctores Ommuniter . Extra iudicium vero is extra Contractus, hunc peccare solum venialiter probabiliter docet Sua regio m. a. de Religione rari de Iuramento lib.3. cap. I.
ipsorum est, quia jurare verum sine animo jurandi Atra Judicium, .extra Contractus est mendacium non perniciosum omini, quia cum adsit animus implendi, nullum ei affertur praeiudicium neque est perniciosum Deo, quia quamvis exterius afferatur testimonium Dei, illud affertur in materia vera ergo remanet, uti sit tu in meo eiu armon perniciosum, atque adeo leve.
oppositum docuerunt Caletanus a. a. quaest. 89 art. 3. Armilla uer h. Periarium n. 3. C sarruvias de Pactis I par.
270쪽
positionis 3 ab Innocentio XI damnatae, quae dice hat: Cum ausa ιι citum es jurare fine animo juWanda stoe in At levir, e sit gravι quorum opinionem fuse resutae Cardenas dissert. I 8. cap. 2. ostendens sententiam communem primo loco relatam esse veram, nullo modo eadere sub damnationem Innocentianam quia haec intelis ligitur de Iuramento quovis modo facto, id est etiani sine animo implendi. Secundo quia Innocentius damnat Pro positionem assirmantem esse absolute licitum, .cons quenter, eo ue esse venialiter peccaminosum iurare sine animo iurandi; at communis sententia , quae dicit esse peccatum mortale, si iuretur sine animo implendi dicie etiam esse peccatum veniale, si juretur sine animo iurandi, licet habeatur intentio implendi, unde non docet, hoc esse absolute licitum, cum peccatum veniale sit semper illieitum : quare immerit conatur Filgue ira hanc se tentiam damnationi supponere. XU. Decimolertitia In dubio Iuramentum est restrinis gendum , ut minus gravet Iurantem : nam , quando de alia
qua obligatione agitur, semper est facienda restrictio, ex Quidquid T de obligationibus verborum notat
Mendo in Epitome loco citato, num. O. XVI. Qui Jurament Promissis rici se obliga vii, excusatur ab ejus impletiones Primo : si materia Iuramenti fiat illicita, aut impeditiva majoris Bonici verbi gratia, si jurasti donare Petro hune Equm, quem credebas tuum, nune sis certior esse alienum , non teneris implere Iu in ramentum, quia materia est illicita si iurasti hoc mane nunquam dii cedere ab Ecclesia, sed si non discedas ad assistendum Moribundo, periclitabitur ejus salus Iura mentum te amplius non obligat, quia impediret majus Bonum Secundo si status rei sit notabiliter mutatus everbi gratia, iurasti punire delinquentem,' hic iam sit emendatus, supplex veniam petat, non teneris stare Iuramento Tertio si res iurata reddita sit inutilis ad finem Iurantis verbi gratia, iurasti corripere toximum, ut melior fieret, videns postea per correctionem evasurum pejorem , non debes corriperes: Quarto si sic ferantri a com