장음표시 사용
81쪽
CAP. VII. De Regulis dirigendi Conscientiam
I. DR aenotandum est, scrupulos ex variis causis oriri: primo ex vitio temperamenti, in quo superat frigus, ut in sceminis, id melancholicisci cum enim frigus constringat, e constrictio cordis vergat ad timorem disponitur imaginatio ad magnam propensionem metus mali futuri ex quo fit, ut qui nimium timidi δε appreherisivi sunt, facile sibi malum imminere timeant, ubi non imminet .mbrum Scrupulosorum Morbus lenitur phar macis, & purgationibus, sed nunquam perfecte sanatur:
oc non raro Scrupulosos hujusmodi in stultitiam, Queia
perationem incidere experientia constat. II. Secundo: ex immoderata vigilia, nimia abstinentia Windiscretis macerationibus corporisci cnm enim per haec cerebrum exiccetur, mens quoque per conius
ne specierum turbatur, o impeditur in suis operatio nibus δε ideo haec mala eorporis gubernatio improbatur in Capite Non mediocriter de Consecratione distinet. I. III. est ioci ex occulta quadam superbia, quae facie, ut homo iudicio suo pertinaciter adhaereat, nolitque se aliorum iudicio submittere. U. Quarto ex oemonis suggestione , qui conaturpe nimium timorem Divinae Iustitiae laqueos, re angustias in animum indueere, ut homines in Divina Miseriis cordia minus, quam par est, confidentes, in desperationis baratrum praecipites agat. U. Quinto ex nimia sollicitudine, Indiscreto geIovitandi omne' malum i sicut enim qui a m hulat per angustam semisam, dum nimis attente cavet, ne labatur,4
nerat sibi metipsi majorem timorem Iahendi ita qui pu-
82쪽
Generalia Principia . Cip. VII. Is
titatem Conscientiae adeo gelant, ut vel minimi defectus umbras perhorrescant, ad plus timendum, quam decet,
VI. Sexto ex Divina Providentia permittente , ut scrupuli excitentur in aliquibus vel in poenam erudit iis, vel delim praeteriti, praesertim impuritatis, vel ad animam perfectius purgandam , vel ad exercendam, augendam humilitatem, patientiam, vel denique adtollendam peccati consuetudinem VII. Indicia Conscientiae scrupulosae solent esse primo pertinacia Iudicii, vi οjus Doctorum consilio quis non acquiescit, Multos fatigat, nemini nisi sibimetipsi
VIII. Secundo: mutatio frequens judicii ex levi fundamento, unde oritur inconstantia in agendo exempli. gratia in recitandis precibus, vel Horis Canonicis saepium mutare judicium de his vel illis verbis non prolatis,
IX. Tertio : reflexio impertinens innumerabilium cir
X. Quarto : timere ser8 in omnibus peccatum, esse inquietum contra Sapientum iudicium. XI. Quinto denique risimium angi, turbari inter
XII Porro Scrupulositas alia est adaequata , nempe, in omni materia, alia inadaequata , nempe in uno an tum gener : unde quidam sunt Scrupulou in aliqua speciali materia, Win alii gravia peccata committunt XIII. Prima ergo Regula sit : Scrupulosus credat Confessario , vel alteri viro docto afferenti ipsum ego Scrupulosum , ad instar pueri se totum committat Consessario, vel Viro docto, cujus Consilio unic regatur, eius unius dicta, consilia contra suam scrupulosam Conscientiam habeat tanquam oracula . Dixi unius, quia si pluribus rem proponat ., quaerat aliquem , qui an dem sibi dicat, quod cupit, se ipsum magis illaqueabit, confundet, suumque morbum fovebit, nutriet. XIV. Secunda regula sit Scrupullosus non solum i cite
83쪽
ti te potest, sed aliquando tenetur agere contra scrupulos,
quando scilicet ex illorum anxietate pateretur grave
damnum Salutis, aut inhabilitaretur ad proprium omcium Praestandum, aut a Communione, Cohsenione, vel ab alia acticina sub praecepto obligante praestanda retraheretur Ita Thomas Sanchea in Decalogum lib. I. cap. IO num.83. Sayrus in Claui regia lib. I. cap. Iq. Monte si nos in I. Mdisp. 29. quaeli.6 num. 2 3s., quos aliosque citatos sequi
tur Castropalaus tota. I. tract. I. disp. q. Pu DEI. I. num. a
XU. Et quia scrupulus non tollit iudicium certum , vel probabile de hone ita te aetus , saltem per principia extrinseca, idest ex authoritate aliorum, licet judicium suffocet aliquo modo, densis tenebris obnubitet, non est necessarium deponere scrupulum, ut recta sit operatio, sed etiam cum scrupulo licitum est operari: Rostellus de Scrupulis, CaP. 33. num. a.
XVI. Tertia Regula sit e licitum est scrupulum rei cereo absque ulla alia ratione pro arbitrio deponem , ideo Scrupulosus cum suis scrupulis non disputet, sed
libere contrarium faciat praesertim si accedat exemplum hominum doctorum, probatorum, id est illorum , qui praesumuntur habere affectum es iudicium reectum, aut authoi ita viri docti, cujus directioni se tradiclit. Nec
refert, quod ipse nequeat solvere argumenta in contrarium Satis enim est, si credat Doctori gravi, dictis illius, qui eum dirigit. XVII. Quarta Regula: Scrupulosus putare non het si hi esse applicandas regulas communes , quae tradi 'solent pro allic verbi gratia, in dubiis tutiorem partem esse eligendam, imites; sed potius credat, se posse uti quibusdam regulis generalibus, & benignioribus, verbi gratia, sibi non esse abstinendum ab iis, quae viri docti,
prudentes faciunt, vel docent ipsum non obligari votis, vel praeceptis, de quibus habet dubium: non e care observando Legem iuxta usum in sensum Bonorum, licet talis sensus videatur laxiorci Leges Civiles v et nunquam, vel raro admodum obligare ad mortales in audienda Missa ex prἔecepto, vel in recitandis precibus
84쪽
Generalia Principia Cip. VII. 3
ex obligatione voti, vel praecepit, satis esse attentionem externam devotam, Ideo quemlibet posse sine peccato gravi admittere distractiones voluntarias internasci ad satisfaciendum alicui obligationi non requiri formalem', expressam intentionem satisfaciendi, sed satis esse, ufiat opus injunctum imo esse cert probabile illum tisfacere, qui , verbi gratia, audiendo illam die festo, aut recitando oras Canonicas , habet intentionem non satisfaciendi, c.
XVIII. Quinta regula: Scrupulosus attendat, quae sit probabiliter origo scrupulla an verbi gratia, nimius timor, illum statim opprimat, sentiendo de Deo in bonitate, implicitate cordis, credendo ipsum esse Le
gislatorem, non tam rigidum, nec nimis durum exactorem poenarum, qui adscribat peccata in poenas decernat hominibus, qui bonam voluntatem ostendunt, cum potius
onus ejus leve sit, ciugum suave. Credat pariter, neque Deum, neque Ecclesiam velle, ut suis praeceptis homo ad insaniam redigatur , quod Scrupuloso facile accidit. Si origo scrupuli fuerit superbia, non multum confidat suae rudentiar: submittat sine discursu suum iudicium alieno, amet instrui ab alto, ejus consilium libens a ceptet ac sequendo Confessarii, vel doeti Directoris con silium pro certo habeat, se en operaturum , licet ipse
contrarium existimet. Si Scrupulosus talis sit ex hum rum visio, medicamenta sumat ad item, vitiosos humores expellendosci quaerat occupationem assiduam, Omnestas diversiones in conversationem cum clarig. 4 Per tis hominibus habeat consortium Scrupulosorum vitet,
libros de terribilibus tractantes non legat, & immode rata vigilia , corporisque macerationes respuat. XIX. Sexta regula sit: quando scrupuli recurrunt, non debet Scrupulosus subito ad Confessarium, vel virum doctum advolare consilii causa te enim .se, illum nimis fatigareto sed operetur per se iuxta regulas sibi semel traditas, vel quas scit sibi dandas, si ad illum
accederet,iquod si secus fecerit, augebuntur scrupuli.
XX. Septima regula quando excitantur scrupuli, δd
85쪽
eos depellendos non se defendat gestu , vel verbis, verbi
gratia, dicendo non facio, non assentior,&c., nec into
quendo os oculos, aut caput Phaec enim risum in aliis movent, nec ullum scrupulis remedium afferunt: sed potius scrupulos contemnat. XXI. Octava regula: Scrupulosus non tenetur in agendo adhibere illam diligentiam δε examen, quod ad hibent alii rato lib. I. pari. 3. quaest.2 art. . f. 3 n, I99. XXII. Non regula: Scrupulosus nihil debet illiciis tum , aut mortale judicare, nisi statim primo intuitu emici, sine formidine cognoscat et se tales nec debet in Iongo examine illius rei immorari, sed tanquam certum sibi persuadeat, secure credat, illud non esse illicitum, nec mortale cum enim soleant Scrupulos etiam in rebus clarissimis, in quibus umbra peccati non est, apprehendere gravem malitiam esset intolerabile, quod pro peccat. haberent illud , quod ut tale vane apprehendunt. Ita
Sanche lib. r. Sum Moral cap. io hum. 82. Bonaccina de
Peccatis disp. a. quaest. . punct. 8. I urnium remediuin, JLayma lib. I. tract. i. cap. 6 num. a. atque disp. 6T. Cap. 2. AZorius , alii XXIII. Decima regula dum scrupulus angit animum, nec consilium suppetit, potest Scrupulosus libere agere, quod vult, dummodo certum, evidens sibi non sit, eme peccatum Stoet loc. cir num. 2 I. XXIV. Undecima regulae si scrupulus occurrat de aliqua re praeterit , verbi gratia , an onsenserit turpi
cogitationi , blasphemiae , odio, &e Serupulosus nisi si hi certo constet . absque examineo investigatione judicet se non consensisse, neque peccasse mortaliter, ut
docent anche loc cit num.8a Palauso alii Conse sones praeteritas non repetat, generales Confessiones non
instituat; sed ubi semel iudicaverit se integre, & bene fuisse confessum, quiescat quod etiam debet facere non
Scrupulosus ad hoc obligatur, alioquin infamaret Sacrum Poenitentiae Tribunal, illudque vehementer odio sum redderet, ut cum Ioanne anche disp. 4 I. num. 2 . docet Sto loco citato num.1OI., imo impie, & indigne
86쪽
Generalia Principia Cap. NII so
de Deo sentiret, dum apprehenderet eum, etiam supposita Poenitentia, peccata non remisse, quod directe repugnat tum veritati, tum Fidelitati Divinae. Similiter dum anxius est de recitatis Horis, de administratis Sacramen iis, de prolatis verbis formae Sacramentorum, de forma ta intentione, c. credat se bene egisse , o pergat in opere incaepto : illi ucius tracst.2I. num i I 82. XXV. Duodecima regula: Confessarius , vel alius doctus Di rector Scrupulos gerat se authoritati v resolute respondendo sine ulla haesitationes si enim timide lociuetur, scrupulos non sedabit , sed augebit similiter nullam suae responsionis rationem adducat imo ut plum ramum tam intra , quam extra Confessionem non ad mitista Scrupulosum ad aperiendos scrupulos , quos aperire uellet, etiam causa capiendi consilii, alioquin scrupulis finem nunquam faciet rato ubi supra num. 2I4 I. XXVI. Decimatertia regula sit mi reictor Scrupulosi non permittat illi Conislsones generales, sed ei persu
deat, ut a praeteritorum peccatorum memoria, tanquam
a turpissimis cogitationibus abhorreat L promittat illi, ut quiescat, se ad De Tribunal pro eo responsurum , si
XXVII. Decima quarta regula sit: inter Scrupulos reperiuntur quidam , qui sunt Conscientiae nimis laxae in aliquibus huiuscemodi Scrupulosi angi solent scrupulis
circa praeterita, cum interea nullo metu angantur circa agenda in non raro graviter peccent: os Confessarius a frequentiam Confessionis QCommunionis inducat, cum ipsis non tam severe traftet, ac cum aliis, sed patiens sit, benevolus, trudens, alioquin facile Scrupulosus hujusmodi, tum propter austeritatem Confessarii tum propter molestiam scrupulorum , propter laxam Conscientiam , omnem Confessarii curationem respuet, sic peribit, quod est maxime cavendum, ut recte notat supracitatus Sto num. 222.
87쪽
S. Antoninus in Summa reg. . doc.q. Sylvester quaest'. Corradus, alii.
XXIX. Ad id , quod solent objicere Scrupulosi de illo dicto Sancti Gregorii ad Augustinum Anglorum Episcopum , quod refertur cap. q. ad 3. : Bonarum Μentium es ibi etiam eulpas agnoscere, ub culpa non eri, respondet primo ex Gersone Navarrus cap. 2I num. 28 . , esse
quidem hoc signum animi ad bonitatem propensi per se tamen bonum non esse, sed Scientiae, atque Judicii, fectum. Respondetur secundo ex verbis ejusdem Sancti, ab ipso ibidem non intelligi de culpa rigoros sumpta sed de magis late accepta, pro quovis defectu, quem in
se ipso homo potest agnoscere, ac deplorares cum enim proposita illi fuisset quaestio, utrum mulier, dum menstrua patitur, ad Ecclesiam,&Sanctae Communionis Mysterium accedere possit Respondit S. Doctor Sa ex veneratione magna percipere non praesumit, laudanda es , fed se pere piat non judicanduci Bonarum quippe mentium est ab etiam aliquo modo ulpa sua agnoscere, ubi cula non est, quia sepe Iin culpa agitur, quod venit e culpa funde etiam cum esurimus , sene culpa comed1mur, quibus ex culpa primi hominis factum est, ut esur1remus. Huc usque S. Gregorius: unde patet, ipsum non loqui de culpa, seu peccato rigoroso, cum non dicat ex timore peceandi emeipere non praesumit Euebarisiam, sedci si e veneratrone non praesumit, laudanda eri r quod utique laude dignum esse nemo inficiatur, utpote perferetusci hoc autem nihil suffragatur Scrupulosis, qui non ex veneratione phoc est ex consilio .ex majori perfectione' sed ex praecepto ad aliquid faciendum , vel omittendum ex nullo , aut levi fundamento se obligatos existimant, quod certe nec laudabile, aut utiles, quin imo perniciosum, ac malum esse omnibus patet.
XXX. Denique quod Scrupulosos maxime angit, illud
88쪽
Generalia Principia Cap VII. 1
1 ιὶl artieulo multa faceret homo, quae tamen nerasse non es , nee expedit facere u sta, aura homo tandem deo νaret, vel fatuus fieret .mies, afferendo etiam in illo articulo consultius Scrupulos fore, ut scrupulos contem nat, cum enim scrupuli non sint peccata, de illis tonfii teri, aut dolere, nec in vita , nec in mortis articulo Scrupulosum non teneri omnes docent.
Et hae satis diecta sint de Conscientia scrupulosa: qui plura autem circa illam videre desiderat, adeat Ioannem Angelum Bossium Barnabitam, Iosephum Rogelinium Carthusianum, qui integros libros de hac materia docte quidem, & erudite scripserunt.
De Examine Conscientiae in ordine ad Confessionem, ubi etiam de Circumstantiis in genere.
I. HI visione Conscientiae tradita, & modo regulandido quam lih et Conscientiam assignato, videndum jam occurrit, quomodo in ordine ad Confessionem Conscientia examinanda sit. Praecepit Dominus sub mortali, ut fiat integra de mortalibus, quae menti occurrunt, Sacra mentalis Confessioci quoniam vero qui praecipit finem, eodem praecepto praecipit etiam media ad ipsum, memdium ad rectam omnium peccatorum Confessionem faciendam sit examen, obligamur utique sub mortali hoc Confessioni praemitteres ita ut voluntaria ejus omissio, vel notabilis in eo habita negligentia si mortaliter Pec ea minosa is reddat Sacramentum Poenitentiae vel in fructuosum , ut cum Thomistis docet entique lib. s.ca P. II. num. I. vel invalidum, ut cum aliis docent C
ninc de Poenitentia disp. . dub. I. num. I. Dym n
89쪽
ti h. s. t ad . 6 cap. 9. num. 2. QSuare disp. 2 . se'. . Cum enim formalis integritas sit de essentia Sacramenti, o deficiente aliquo essentiali, deficiat essentiaci Sacramentum nullum est, atque adeo talis Consessio in istorum sententia est repetenda. H. Est hoc examen investigatio diligens eorum , quae a Poenitente, ut reo, lacculatore sunt ad Sacrum in nitentia Tribunal deferenda, o Sacerdote, ut Iudice cognoscenda, & iudicanda III. Ex triplici capite fieri nihilominus potest aliis quando, ut quis bene confiteatur etiam sine praevio examine. Primo, si necessario confitendum sit, temporis angustiae non permittant se examinare, ut in repentino mortis articulo verbi gratia, dum imminet naufragium, dum committitur praelium, dum quis in proximo mortis articulo conjicitur ex improviso vulneres tunc enim sus fici dicere, quod statim menti occurrit.
IV. Secundo, si quis sit valde rudis, ut sunt aliqui agrestes, pueri, miles, aut si laboret scrupulis, me tuarque, quod quo magis se examinaverit, tanto plus angustiabitur in his enim sufficit, si habeant propositumn deliter respondendi Confessario, quem sciunt de more
interrogaturum: Sio lib. I. pari. I. quaest. I. art. I. num. Ia
ubi citat Bonaccinam, o Suarez. U. Tertio , quando quis rationabiliter praesumit, se lium peccatum lethale admitisse, unde qui pie vivunt, .saepe confitentur, possunt statim sine praevio examine confiteri, quidquid in contrarium, certe ne iurulentilandamento, alterat Iacobus Coreglia in sua praxi Coninfessionarii nuper edita Ratio est, quia si quid grave amberent, facillime ,- sine examine recordarentur, atquUadeo cessante tunc fine examinis, cessat etiam ejus obligatio L ideo hanc sententiam loco superius citato, rito docet cum aliis Matthaeus StoZ. VI. Diligentia in se examinando non debet esse sum
ma cum enim tarta esse non pollit, ut nequeat esse, a jor, accuratior, si deberet esse summa , nunquam Obtineretur Conscientiae quies, quod tanquam durissimum
90쪽
Generalia Principia Cap. VIII. 3
omnes Theologi respuunt , ut videri potest apud Regiis
vlI. Sufficit ergo, quod sit mediocris, idest talis,
qualem in re seria, ct magni momenti adhibere solent homines prudentes rata Laymata lib. I. rael. I. cap. 8. n. s. Coninc disp. . dub.9. num. i. cum Suare , Waliis Haec autem mediocris diligentia tunc adhibetur, quando homo juxta conditionem sui status considerat, reste
ctit de die in diem, de hora in horam quid solitus fuerit
cogitare , dicere δε perari contra praecepta Dei , Ecelesiae: perlustrato enim sic hoc tempore, potest a quiescere, credere se satisfecisse, ne ad aliud examen tenetur, licet putaret, se reperturum alia , si diligentius investigaret, haec enim esset summa diligentia, ad quam non teneri jam diximus: Stoet loc. citato num. II. Qui eumque igitur ita se examinaverit percurrendo tempus, α reflectendo ad locum, ad personas, is negocia, in quibus versatus est, adhibuit inedia opportuna ad menti
revocanda praeterita, ere examini satas fecit.
VIII. Ad sedandos strupulos is nimium timorem depellendum scire oportet, quod qui oua fide, seu voluntate accessit ad examen, desiderans lassicientem ill- gentiam adhibere, non debet timere se defectu examinis non esse recte, fructuos confessum nam peccata Ortalia sunt per se tam obvia, latentia, ut, nisi exami ni negligentia sit crassa, notabilis, non possint latere hominem timoratae Conscientiae. Unusquisque igitur tantum temporis in discutienda sua Conscientia impendat, quantum pro ratione suae et sontes, Ac conditionis iudica verit satis esse ad recolenda peccata , quae ab ultima Confessione rite facta commisit.
IX. Insuper videndum est, ne multum laboret Poenitens in pervestigandis tentationibus , quibus consensum non praebuit, hoc enim necesse non est ad Tribunal Poenitentiae deferre alioquin Forum hoc Sacramentale nimis grave, odiosum tam longa, & inutili narratione redderetur quare si has velit Confessario aperire, id faciat breviter, ne tempus inutiliter insumat tentationes veros quas