장음표시 사용
71쪽
Moura opuscul. I. sect. I. cap. s. num. I 3. Rebellus pari.I. lib. t. de Obligationibus Justitiae quaest. . num. . , qua vis contrarium communius censeant Pater Thomas Sa che , illi ucius Bonaccina, Dalii cum viva in Explicatione 28. Propositionis ab Alexandro VI l. damnatae
LII. Vigesimosecundo In dubio utrum Censura sit latae, vel ferendae sententiae, censeoda est tantum ferenda . Ratio est, quia in odiosis possessio semper stat pro minori gravamine , odia enim sunt restringendaci vita de Centuris cap.2. dub. 2. Coninc de Sacram disp.r 3. num. 22., murtadus tracti de Censuris in communi dit T. s.
LIII. vigesimotertio: Si ex diversis horologiis eneregulatis unum sonuerit horam media noctis o aliud non potest sequenti die communicare ille, qui comedit, aut bibit antequam sonuerit secundum quia possessro stat pro libertate , non pro obligatione praeceptici secundum enim horologium facit veluti opinionem probabilem,
quod nondum advenerit media nox : Sanche de Matri monio tom. I. lib. a. disp. 4 I. num. O. agunde de Praeceptis Ecclesiae lib. I. cap. Io praecepi. q. Pharaonius tracst. de Sacram Poenitentiae in Appendice sess. 3 casu rq Vega in Summa tom. I. Cap. Iq. casu a Joannes Sanctus in Sele et j disp. 33. num. 3. Uilla lobos in Summa tom. I. Irae . . . itficuli 2I. num . . Unde non est audiendus Merolla qui tom. I. disp. 3. cap. 3 corollari II num. Igin hanc ententiam falsitatis insimulat, levissimo nixus fundamento, videlicet, quod praeceptum est in possessione per sonum primi horologi , id enim supponit, sed non probat
LIV. vigesimoquarto : Quidam non obligatus eju-
nare vovit jejunare in quatuor Anni temporibus dubitat nunc, an intentionem habuerit abstinendi etiam a lacticiniis non tenetur ab ipsis abstinere, quia possessio stat pro libertate ita Bonaccina in Decal quaest.2 punct. q. num. 2q. Angle pari. I. de Jejunio quaest. , de Abstinentia
72쪽
disp. unica sect.23 num. 3m, quos citatos sequitur Diana ubi supra , resolui. o. contra Turrianum in pustulis
tom. i. disp. I. Dpuscula I a dub. a. it, . .
LV. vigesimoquinto Dubitans an habeat aetatem qui sitam ad Sacros Ordines suscipiendos, aut.ad Benefi-eia , non potest ordines suscipere, aut Beneficia Oh tinere, quia possessio stat pro praecepto i, ideo hoc servandum ell, donec de legitima aetate non constet. Qui vero duinbitat, an vigesimum primum annum expleverit, non netur ieiunue, quia possessio stat pro libertates Diana
num.33. banchez de Matrimon tom. I. lib.2. disp.4I. n.38. , alii. LUI Uigesimosexto Qui dubius est, an res, quam possidet, si aliena, propendet magis esse alienam, non tenetur illam restituere, aut dividere , quia melior elieonditio possidentisci, possessio praeponderat omnibus
rationibus non convincentibus, ut docent Diana Part. q. tract. a. resolut.26. num. 2I. illiu ius in m. a. tract. 2I. cap. q. num. II 8 Palavs Om. I. disp. 1. Punct. a. num. Iasaliique plurimi contra Coninck, valentiam,m alios. LVII. . vigesimoseptimo: Qui consilium praebuit ad
furandum, vel occidendum &dubitat, an conuium suum efficaciter influxerit, non tenetra ad restitutionem, quia in dubio de influxu possessio stat pro libertate . ta Petrus Navarrus lib. . de Restitutione Henrique lib. I q. cap. 3. num.q. Sayrus in Clavi Regia lib. Io trari. a. cap. 8 num. I. Rebcllus par. r. lib.2. quaest.24 se et a num. . o. Ioannes Medina Codie de Restitui quaest. . Sylvester verbo
Resisuti num.3. quaest. 5. dicto secundo , villatobos in
Summa tom. I. raci I difficultate et . num .9. Henricus
Streusdotis in Divum Thomam de Iustitia ,- Iure quaest.6a art.8. disp. a in alii . Ex his Hentique , cSayrus censent esse motivum lassiciens ad credendum consilium nihil influxisse, si ipse homicida vel fur asserat se tali consilio non fuisse motum . Hoc tamen non ludiis Cere putant Palaus tom. i. disp.3 punct. q. num.3., ria che in Summa tutu . I lib. I. cap. IO num.Αq. Opposit m
73쪽
cententiam, videlicet quod praedictus ad restitutionem defendunt Lemus lib. I. cap. 27 dub. 3. in fine Sanche in Selectis disp.42. num. q. M lina Salas in Merolla LMII. . vigesimoctavo e Possetfor bonae fidei, qui duinhitans rem esse alienam neglexit investigare verum ci minum, unde effectus est impotens ad illum sciendum non tenetur ad restitutionem. Ratio est, quia quamvis Peccaverit negligendo inquirere veritatem , nihilominus
incaepit bona dei iderea sed melior est conditio possidentis ergo restituere non tenetur. Rursus non constat, an alteri damnum intulerit, non inquirendo veritatem sed quando quis dubitat, an sua actione damnum intule Tu, non tenetur restituere, ergo c. ita sentiunt Bonaccina disp. I. quaest.2. unet. 2. num. 8 de Contractibus, Diana Part. q. tract. q. resolui. 29. probabile id censet Castropalaus tom. I. disp.3 punct.2. num.9. Quamvis P positum doceant Sancte in Summa cim. I. lib. 2. a P. 23. num. I 83. Molina tom. I. disp. 36. Oncl. I. lphonias de
Leone, alas, & alii. LIX. vigesimon onoci Commodatarius , QDeposita rius, Ri dubitant, an res sua culpa perieris . ad restitutionem non tenentur; quia cum delictum non praesu matur , ambo sunt in possensione suae innocentiae . Ita Sanchec matrim. Om. . lib. 2. disp.qI. num. IX. Les sus lib.a. cap. 2I. ub.3. in fine , a laus tom. I. disp.2. Punct. q. num. q. Henrique lib. I q. cap. Is in fine, illa in
na loco citat resolui. 3 o. ubi notat , quod et probabilia opinio eorum , qui exiitimant generaliter in contractibus, neminem teneri ad restitutionem, nisi de dolo, & culpa Iara, Latam autem culpam appellant illam Theologi , quae est culpa mortalis, unde inferunt, quod etiamsi non adhibeatur diligentia communis, quae faceret latam cuia pam iuridicam, tamen si hoc proveniat ex naturali oblivione, cinaduertentia, ita ut omittens diligentiam ilis a m excusetur a mortali , illa lata culpa iuridica non obligat in foro interiori ad restitutionem δε citari s
74쪽
Generalia Phinopia. Cap. VI. 4
lent pro hac sententia Solus lib.4 de Iustitia quaestivare.a Martinus de Ledeisia Parr.q. quaest.8 art.Ο. Ema huel Sa verbo Culpa num.2., menrique lib. I A. cap. I. num. r. in no . LX. Trigesimo : Si tam Creditor, quam Debitor d hi fiat de debito, an sit satis Lectum, putat Mercilla De bitorem obligatum esse ad solutionem , quia certum est debitum fuisse contractum is per consequens possessio stat pro Creditores Tannetus tamen in I. a. Divi Thoismae disp. a. quaest.6 dub. num. 9 Layman lib. I. trari. r. p. s. f. num. qa Diana pari.q. tractis resolui. 2.hrobabiliter tensent teneri tunc Debitorem non ad in4tegram solutionem, sed ad partem, secundum dubii pro portionem , quia aequitas non patitur, ut Debitor me culpa subiiciatur incommodo bis solvendi integre debita um , Creditor vero pariter dubius nulli periculo it exispositus.
IAL rigesimoprimo, Qui dubitans rem et Te furtiis vam , illam emit pretio justo cum animo restituendi eam vero Domino, si comparuerit, non peccat recipiendo ab ipso pretium, quod solvit , potestque licite exigere dictum pretium, ii alioquin Dominus non erat rem recuperaturus, saltem sine expensis Ratio est, quia cum utili ter gesserit negotium Domini , aequum non est, ut pretium suum amittat manche de Matrim rom. I lib.2. disp. I. num. 29. Palaus tom. I. disp. 3. unci. 3. num.q. anne ina a quaest.62. art.6 dub. . concl. a. Salonius ibidem con zmv.q. concula Salas in I. a. tract.8. disp. unica ecl. 23. num. 2gI., atri.
LXII. TrigesimosecundM: In duhio sive Fami, i sive Iuris, utrum quis excommunicationem contraxerit, censendus est non contraxisse. Ratio est, quia unusquisque possidet ius communicandi cum Fidelibus ergo per u bium hac possessione privari non debet, eum in dubio melior sit conditio possidentirici Sancue in Sum tom. I. lib. I. cap. Io num. 33. Diana citata pari. q. resolui. 36. Tractatus tertii.
LXIII. Trigesimotertio: Qui certus est, se vovisse
75쪽
Castitatem, dubitat vero, an perpetuam , vel tempora iem, tenetur tantum ad temporalem , qualis est conluagalis vovit similiter Religionem , dubitat, an pro miserit ingredi tantum , vel profiteri non tenetur ad profitendum, quia in dubio praesumendum est, se voluisse gravare minus, quam potest. Ita docet Sanche in Sum. eom. r. lib.q. cap. Itb. num.86. Diana par. 4. tract.3. resol.36., quidquid in contrarium doceant Azorius tom. r. lib. r. cap. Di quaest. o. Navarrus, Walii apud eumdem
. LX lv. Triges moquarto Scit aliquis se votum emiasisse personale dubitat, an emiserit ante , vel post pubertatem: similiter scit, se emisisse votum reale , dubitat, an ante, vel post vigesimum quintum annum; potest ejus Pater talia vota Irritare . Ita Joannes Sanchegi Sele is disp. 3. num. o. Suare de Religion. Om. 2.Cap.6 num. r. Thomas Sanche in Summa tonia I lj h. q. ca P. 32. num. Quorum Ratio est, quia licet possessio non stet pro vovente, & sic respectu ejus et bligatio, Pater tamen est in porsessione suae potestatis dominativae, quam habet ad uitanda vota, donec bi non constet, ea vota emissa fuisse vel post pubertatem, vel post a num vigesimum quintum quamvis contrarium doceat
LXU. Trigesimoouinto: In dubio an causa dispe sandi sit justa, potest Superior dispensare , quia in tali dubio inclinandum est in partem benigniorem hoc enim, bonum, suave regimen exigit esset namque multis scrupulis exposita Superiorum potellas, si solum ad ca
sis certas extenderetur , vix enim auderent Superiores dispensare. Ita doeent anche in Sum tom. l. ih. q. cap. q. num. Io Sylvester verbo Disspensatio quaess. rq Jacobus Granado ino. r. Divi Tnomae controv. . tract.2. disp. Re .r num. a. alii. 'mul. Trigesimosexto i Qui dispensationem obtinuit, incipit dubitare, an valida sit, licite praesumit fuisse validam a Ratio est , quia in dubio possessio stat pro
76쪽
vatore actus, ut Patet ex cap. Abbate de verbori uomu eatione , -- L. Foties F. de rebus dubiis r e cita tori
LXVII. Trigesimoseptimo monfessarius dubitans, an puer, qui confitetur, habeat usum rationis, si omnibus consideratis dubius maneat de pueri capacitate , potest illum absolvere sub conditione, saltem mente retenta; imo in articulo mortis debet necessario eum absolvere Ratio est, quia in dubiis favendum est Poenitenti, qui habet jus ratione Confessionis ad Sacramentum, Win uinhio inclinandum et in favorem animae. Ita Gyma in Tneolog. Moralis lib. s. trae'. I. cap. I. num. . Zambranus de Casibus tempore mortis cap. q. ub. . num, s. Villa lobos in sum tona. I. irae'. difficuIt.28. num. 3. Malii LXVIII. Trigesimoocta voci In dubio de obligatione praecepti per consuetudinem indure praesumendum est, potius consuetudinem esse ex devotione, aut honestare, quam e praecepto , quia generalis regula est, quod in dubio nemo praesumitur velle obligari sub praecepto me que expedit multiplicare praecepta, ubi moraliter certa non sunt ita ex Suare lib. . de Legibus cap. II. Omcet e Societate Jesu Ludovicus Maeratius in Summam Divi Thomae tom. I. tract. de Legibus disp. Is seel. a.
LXIn TrigesimononM: In dubio, an Infans sit haptigatus, sepeliendus est in loco sacro, quia in dubio, qua do non agitur de praejudicio Tertii id, quod est benignius, est amplectendum rata Homobonus in Consuli Cas. Conta
LXX. Quadragesim dici Quando dubium est , an ali quod Beneficium ut Simplex, aut Curarum, implex est reputandum, quia tot sunt qualitates ad Beneficium uinratum requisitae, ut merito praesumi non debeant, nisi probentur. Ita Horeda de In compati hi lit lienesic par. IMG quaestis
77쪽
quaest. Iai num. 2. Guttiere allegat. 8. num. I. alii
LXXI. Quadragesimoprimo : Qui dubitat, an alius, cum quo lusit, fuisset lucraturus . si a se fraudes non sui iasent adhibitae, non tenetur aliud restituere, quam id, quod
per fraudem ad bibitam vere accepit, non autem a clanis
dum aliquid de proprio, quod fortasse alter non adhibitis fraudibus luctaturus fuisset ratio est, quia in o ubi omelior est conditio possidentis, unde cum non sit certum, Guod etiam non adhibitis fraudibus alter lucraturus uiuet, ad aliquid ei solvendum non tenetur. Ita Salasinora et de Ludo dub. . num. I. Lellius lib.2. cap. 26. dub. a. de Justitia , illi ucius tom. a. tract. 3T. BP. Ianum. O3. ubi tamen advertit, quod si aliquis ludens dubius sit, an ipse ob fraudem acquisierit aliquod lucrum, tenebitur ex dubio perseverante ad restitutionem ejus, quia in dubio non potest acquirere, & melior est conditio alterius possidentis.
LXXII. Quadragesimo cundo: Episcopus dubitans, an res indigeat Apostolica dispensatione, poteli ipse licite dispensare Ratio est, quia in tali casu praesumptio stat pro libertate, & casus dubius non est censendus
Pontifici reservatus ut recte notat viva in Explic Pr positionis ra ab lexandro VII. damnatae num. i. qui quid in contrarium dixerat Cabrinus. Adde etiam, Guod Potestas dispensandi late est interpretanda. Ita docti sitiamus astropalaus tom. I. tract. 3. disp.6. Punct. . num. OaLayma lib. I. tract. q. cap. 22. num. q. Emmanuel Sa verbis
Dispensata num. r. arbosa de Potestate Episcopi Part.a. allegat. 3s. - abi communiter. LXXII l. Quadragesimo tertio : In dubio, an pueri usum Rationis habeant, praesumendi sunt habere , si septennium expleverint; si vero non expleverint, praesumendi sunt non habere. Ratio est, quia praesumptio stat
Pt communiter contingentibus, sed communiter conintingit, ut pueri complet septennio habeant usum a tionis , non anteas ergo ita praesumendum: Diana loco citato resol. 32. ubi notat, quod si detur casus,
quod aliquis puer ante septennium habeat usum Rationis, nullo
78쪽
Ceneralia Principia Cap. I. si
nulli praecepto positivo obligatur, cum Leges Iuris Minsitivi non intendant obligare ante illam aetatem, in qua communiter solitum est oriri lumen Rationis excipe casum Confessionis, in quo dubitatur , an puer sit capax absolutionis, quia in hoc casu pro eius capacitate standum est, ut dictum est supra num . . LXXIV. Quadragesimoquarto In dubio, an peccators publicus, vel occulaui, danda et ipsi Eucharistia, upublice petat possessio enim stat pro ejus libertate accedendi ad Eucharistiam. Ita caga via rael. 2. de Eum charistia quaest. Io num.Α ,- cum ipso, Diana citata
LXXV. Quadragesimoquinto : Quidam tulit suffragium pro concludenda re injusta, peccavit proiae loci sed
si dubius sit, an votum suum efficaciter influxerit, non temnetur ad restitutionem damnorum cum enim possessio stet pro ipsius libertate , non pro influxu efficaci, exemptus est ab onere restitutionisci ita Gordonus in Theol. Moral tom. I. lib. s. quaestri cap.2. q. num. I 3.
apud Dianam loco nuper citato resoL63. alii apud ipsum LXXVI. Quadragesimosexto abens tenue Beneiacium dubitat , an teneatur recitare Offitium, non obli gatur recitares similiter qui dubius est , se esse excommmunicatum, non tenetur abstinere ab iis, a quibus abstinere debent excommunicati; quia possessio stat pro libertate Ita Cornejo in I. a. Divi Thomae trae'.q. quaest. Io disp.q. ub. a. Silana eodem loco resol.66. LXXVII. Idem dicendum est de illo, qui lubitat, an percussis Clerici sit notorius non tenetur enim illum vitare , propter eamdem Rationem, quam nuper dixi Ita Hurtadus de Excommunicatione disp. II. dissicult.3.
LXXVIII. Quadragesimoseptimo : Qui erici scit, se
mortaliter peccasse, habet rationes probabiles, se jam esse confessum, sed alias etiam fortasse probabiliores, senon esse confessum, non tenetur confiteri, quia sequendo
iudicium probabile prudenter operatur. Qideo meritis et hanc
79쪽
hane sententiam docent Coninck de Poenit. disp. . dub.8.
num. 8. Matthaeus Sto lib. I. pari. . quaest.3. at t. q. n. II.
sutoribunalis, alii apud ipsosci secus ti nullas habeat rationes judicandi, se esse confessum multum temporis non sit elapsum, juxta ea, quae tradit amburinus in eis thodo Confessionis. LXXIX. Quadragesimooctavo Mulier, quae dubitat, an primus Maritus vivat, si facta diligentia , veritatem non reperiat, potest debitum reddere, uetere a Ncundo dummodo tamen Matrimonium bona fide contraxerit . Ita e Societate Jesu Joannes de Alloget in suis Floribus Summarum verbo Dubium sedi I num . . LXXX. Quadragesimo nono Qui dubitat, an laboret impedimento ad Matrimonium, vel ordines suscipiendos, potest uxorem ducere, vel ordinari ; quia post adhibitam diligentiam possessio stat pro libertates Sanche lib.8 de Matrim disp.6 num. I 8 apud Mendo in Epitome verbo Dubium, num. . . alii. LXXXI. Quinquagesimo : Si quis in Testamento gavit Petro centum, es dubitatur, an sint centum, quae illi debebat, iudicandum est esse diversa Andra a Men do in citato Epitome opinionum Moralium verbo Cnu sientia num. Io. quia constat de Legato , non constat autem, an per hoc Legatum velit debito satisfacere.
LXXXII. Quinquagesimoprimo : Si ob tactum, quod quis patravit, dubitet, an in Iure sit lata, Irregularitas,
non manet irregularis mam eum in Iure non sit expressum contrahi Irregularitatem, in dubio Juris illa non contrahitur. Ita ex cap. Is qua de sent. Excom in o. docet idem Mendo num. aa in Epitome cit verbo Conscientia.
LXXX lII. Quinquagesimosecundo Si quis dubitet, an commiserit crimen, propter quod privetur Beneficio, aut fructibus , potest utrumque retineres, quia possidet ejus libertas mendo ibidem num. 2 . LXXXIV. Quinquagesimotertio : Si vidua nubatim mediate pol mortem Mariti , post novem menses pamrlat, facta diligentia dubium sit, si filius sit primi , vel secundi Mariti, censendus est secundi , quia actualis possessio
80쪽
Generata Principia. Cap. VI. 3
sessio Matrimonii, in qua est hie secundus praevalet resta Salas tract. 8 disp. unica , se est.2q. num. 243. 'mendo ubi supra num. Us LXXXV. QuinquagesimoquartM: In dubio, an si inctum aliquod sit contra Immunitatem celasiae, pro hac est iudicandum, quia haec possideto in duhici favendum est Ecclesiae. Ut ex cap. finali de sent. - re iudicat: docet Caspensis trae . de Conscient. . . num. 6. Mendo ubi . supra num .' q. LXXXVI. Quinquagesimoquinto tabuit quis noctu pollutionem , duhitat, an in ea plenum habuerit Ratio nis usum praesumitur non habu ille non peccasse e thaliter ob defectum libertatis: ita e Societate Jesu do
est illimus Castropalaus rom. I. disp. q. punct. II. num. I.
LXXXVII. Quinquagesimotexto is ultimo, Qui
cubitat, an areio Proximi sit prava, aut bona, non tene
tu iudicare positive esse bonam , sic vero negative non iudicando esse malam : ad hoc enim secundum ius habet Proximus ex possessione sua fame, non vero ad primum, ut colligitur ex Divo Thoma a. a. quaest. . I t. q. ad 3.
LXXXVIII. Advertendum etiam hic obiter : quod dubitatio, aut suspicio regulariter loquendo , non sunt peccatum lethale, quia non sunt graves iniuriae Proximis
ut cum aliis docet illiu cius trac Α . cap. I. uum. II. O
cognitionis is determinationis imperfectionem circa actionem Proximi. Nec est illicitum prudentem habere timorem, quo quis, ut sibi, suisque consula interpretatur res dubias in pejorem partem suppositive tamen, non definitive, ut recte notavit D. Thomas a. a. quaesto . art. q. ad tertium non autem ideo et licita vers tio ab eo, a quo timetur. Imo cum ex parte obiecti da tur opinio de elus pravitate, non est illicitum dubitare positive Proximum amplectentem id objectum esse pravum, esto sit persectior Charitatis actus facere oppositum, at illud primum eum non sit contra rudentiam , nec etiam est contra Charitatem : quae omnia docet supra i tatus Andraeas Mendo Societat Iesu in suo doctissimo Epitome mam. D. verbo Conscientia. i.