장음표시 사용
41쪽
Antonius, cum parum adhue praerogativit, di per cons. quens veteris, inter ius civitatis consecutos, , reliquos provinciales , Icriminis iuperesset. Quin & insigne lyrannidis fulcrum esse , depressis optimatibus qui naris plerumque sunt emunctioris promticuae turbae spem libe tatis ostendere, jam dudum ante Antonium Philolaphus .
noster Polin XI. clare docuit.
XXX. Et haec erant, quibus via ad secundum disputationis nosrae membrum ex mente di methodo Philosophi sub inito indicata munienda erat. Ejusdem nunc Ocilegia lecturi, pauca de civitate etiam disputabimus. consideraturi. ci) Quid sit civitas P ὶ Quomodo coepΡ m ξψQuae jura habeat in cives λ, immediate enim Arbstoteles explicatae civis definitioni haec verba subneetii:
die ra. inae definitio utrum naturam civitatis sic latis exprimat, & an eadem perfectior in opere Politico extet, b . plenius deinde exsequemur, ubi eam, quae se hia offert, non vulgarem civitaris ambiguitatem expediverimus. Quod e. si hie ab Arist. factum non deprehendamus, in lavit autem id alibi, & nominatim etiam a. civit tem multi variam dici confitetur j omitti tamen a nobis sine ingenti totius tractationis confusione nequit, praesese tim cum di doctos cceteroquin Vitos in eo lapsos fuisse, alijs sit observatum. 'XXXI. Primo autem civitas pro urbe accipi usque adeo frequentςr solet, ut non tantum, quae urbis sunt,'ci' vitati , sed di quae civitatis sunt, uitii passim a multis agi-- . snata videamus, non secus, atque hodie Mesesiae vox pro
42쪽
'Gib. moae β. am. asacrum in civitatem induci est. quod non civitas, sed urbs passi erat. Hae autem significatio quemadmodum a mente omnium saniorum Politicorum
aliena est, ita merito discrimen hoc loco inter civitatem urbem constituendum fuerit, quod in ijs, ne in re m 'nisina prolixi simus, consistit. si 3 Quod civitas illaesa udi he, & urbs illaesa civitate interire queat , cujus rei exempla
abunde historiae suppedirant. a 3 Qyod civitas ut plur,inum unius urbis fines longe excedat, di una saepenum 'ro eademque sit civitas , quae tamen per multas stu disjunctas urbes sit.dispersa. Neque enim continuatae domus, moenia finitima, quae urbem terminant, in civitate sem per requiruntur. Apposite Ciceror. de Rep. mum Acism
XXXII. Altera eaque usitatissima civitatis significatio est, qua pro Rep. eandem usurpant, plane eundem ad modum , quo Graecis interdum m- dem ut idem den tat. sensu non a Thonia Aquinate tantum 'patissimum eorum, q- humana ratisne constituim nt , desiiDtur, sed etiam ab omnibus iis, qui inter civem & subditum non recte distinguunt, accipitur. Accurate autem Aristint teles noster haec duo inter se distinxit, cum quod utrisque diversas definitiones adhibuerit , tum quod Remp. voc rit ordinem Pol . di anima in civitatis . Poti sim Et vero in genere , ubicunque est totum aliquod congregativum, quod ex multis conjungitur' in quorum numero Arist teles&eivitatem ponit s. Polit..j.ὶ unitatem habent 4 -- ora conjungente , ut numeri di voces in concentu: Sicut
43쪽
iam numeria alius est ab harmonia , oportet Rem p. quae est concentus α ordo civitatis, ab ipsi civitate distinctamine, ut aitΛ nisaeus itura'. 'olit. Lι. XXVII. Tertia significatio salias enim minus ustuos silentio transmittimust hujus loci propria est , seco dum quam civitatem esse statuimus subjectum .i quia dum quidem ea continet, quae per sol mam superaddiλη- tur, sed iis tamen subordinatur, eodem modo , qdo scaphrina rationis particςps ad virtutes habet . quibus perscitur&finem suum obtinet. Hoc tamen notatu dignum est. Aristotelem in definitione civitatiar solis. a. tradita vid ri magis abducςre animum ab omni potestatς, legibu iuris dictione & cceteris Reip. partibus, adeoque magis i tiam hanc vocis significationem attendisse . quam I. Pρβαμ- tibi definit eam per multitudinem civium impeiij & Mdicij participum, uuae nomina iam tum aliquod prasuPronunt imperium , judicia, quae tamen non nisi Rejp.
sunt annexa. Atque hoc vult Pi artus, qu*ndo in exΡgesi cap. r. inquit , Aristoteli ι. Polit. a. Civitatem magis cum respectu ad materialia ejus principia suis, definitam. s. vero Polit. t. cum respeβu ad formalia eiusdem prinς- via, quae sunt homines magistratu participep. Etsi us . Daec ita distinguantur, tamen, eum ita civium multitudo ferme absque ordine, adepque dc Rep, ne cogitari quidςm, nedum subsstere possit, ideo de nominibus tam solicui non erimus, dummodo rem satis tradiderimus. . Imo ut quod res est dicamus', cum homine non simplis tςr Ma
Lint homines, sed quatenus sunt idonei regi her magistratiis & iudicia, sint subjectum sive materia cui pro iose asstruspublica , liquet prudςMςr adpiodum topy 'ita'
44쪽
lisectum libro es, Aristotele definitionem illa, eivitat id
permanens autem bene vivendicas QP definitio habetur Politicorum primo. mod vero r. Oecon. civit tem definiat societatem e multitudine domorum ortam,
ejus caucam reddit Piceartus, ne, quum inibi de domorum cura & oeconomia agere instituisset, nimis longea subicicto discederet. XXXV. Genus definitionis nostra est societas.Quodcunque enim e caliis societatibus est compositum, & ali tum societatum fines in se continet, id ipsum est societas. A. civitas. E. est societas. Min. in seqq. confirmabimur.
Societas vero haec non includit omnium rerum bono rumque communionem, quaepotius cum fine nostrae socia
etatis civilis pugnat, vel eum saltem impedit, sed commmnicationem suffragiorum , judiciorum, conjunctam cum mutua defensione , iure connubiorum alijsque amicitiae ossiciis, ad quae non solum alicui, ut vitam, sed & beatam degat itam tenemur. Quantum enim amicitia momentuma erat ad id, ut cives magis magisque virtute imbuam. tur, id cum alibi , tum omnium optime ostendit Philos phus robis Loir. ubi, postquam pro necessitate amicitiae ita fuisset argumentatus quodcunque ad vitam civilem degendanisummopere est necessarium, de eo in Ethicis est agendum. A. amicitia. E.)Minorem, quae nostram asserti nem complectitur, hocmodo per inductionem probati Mneque divites, neque pauperes, nec fueri, nee adolescentes,
nec seges , nco Viri siliciturum amiciua yhere possunt,
45쪽
inique ea ad vitam civilem degendam est necessaria; Q'ia
omnes in vita civili degentes ad horum aliquod genus i serri possunt. Taceo iam . quod omne jus scuius n civitate vlus est longe maximus i in societate consistat I. Eibκ. s. ut adeo civitatem societatem quandam esse fateri oporteat, siquident in ea iuri concedere locum velimus. Parum ivero genere abludit idem Philosophus s. Posit. r. quando eam per multitudinem civium , seu hominum iudiciorum suffragiorumq; participum desinit. Similiter Augustinui, qui, a. de civitate Deio/t. eam appellat coe: um juris consensu & utilitatis communione sociatum, quia nihilominus restringit genus remotum ad societatem aliquam , cujus membra ad commune civitatis bonum suas actiones dirigunt, quum rς communi βorenyς res privatorum qumvς henc se habeant. XXXVI. Haec societas ex pluribus; agis seu vicis nφn
enim moramur eos, quos inter Besoldus s. Potit. XII. n. qui persuadere nobis conantur, vicum latine nunquam
pro aliquot inter se conjunctis aedificijs , sed tantum via publica aedificijs inrinq; cincta usurpari in ortum immediate trahit. vici autem cum duorum sint generum , alii quidem primae ac simplicis formae; quando una familia ita a petur, ut vicum constituere possit, alij mistae, quando vi- licet e variis locis homines nullo alioquin naturali vin-ςulo tibi obstrieti, tanto numero habitandi gratia conveniunt, ut vi cum sonstituant, ex utriusque generis vicis vitatem constare posse censemus. Cum enim primitus hinmines in lusuriis atque etiam antris habitarent , di juti quisq; natis daret & uxoribus L congrega enturm , prout eos vel animi libido ferebat, vel commoditas aliqua , uti stasque communis conciliabat. Bucban. in Diac de r. r. v. au. Postmodum ad supplendam vitye indis entiam,
46쪽
seliciorem digusiori societate opus sibi sore cense.
bant mortales. & natura quadantenus hi mulante in unum ccetum frequentes coibaiar. Vnde non suffragamur iis, qui causam initar eximiae hujus societatis vel ad nistum potentiae lubidinisque tyrannicae, vel alia mortaliutis. I scchra solummodo referunt: Hoe siquidem posito necessario sequeretur, homines si in statu integritatis permansissent, nullam inter se societatem habituros fuisse; vide
Diss. de Vrbib. Germ.'iub praesidio E cessentissimi Domini
Praelid. hab. tam ib. o. adis. quanquam inficias non eamus,
easdem causas instinctum illum naturalem, qui in homineti λm erat, magis excitasse. cXXX V i l. Antequam' vero ad aratranseamus, duo nobis notanda veniunt i) Rectius Aristotelem ex pagis sive familii, constare civitatem velle , quam hominibus, quia cives non tam homines simpliciter,quam Patresfanii, lias esse intelligiantur. sa) Aristotelem, qui s. pHi .L&pal sim alibi in coli. bilatione seu communione locorum civitatem minin: e consistoe docuit, nihilominus sibi consa ic, tamcis hic plurium pagorum conjui et nem ad ciuitatem constituendam rxquirat. Nam nec bic per vicos si inpliciterae', sicia, sed ipsis simul familias vicis comprehcnias iri cis igit, quod exs. Polit c. o. liquido patet, ubi civitatem dc scribit , χ, κομῶν κοινωνία: Ουisin est scietas Ur virorum. Dcinde non negat A stoteles supra citata cap. o. cohabitationem & com-n unionem loci ad civitatem requiri, quin id dii eue assirmat, liquidem civitas ad peis ciam ac abunde instructam
vitam commode con 'equend)m contendere velit: se disputat contra eos, qui iis comunione loci summum civitariis apicem consaese arbitrabantur. Adeoque ad id q. - dcui, uti avitas Uiuri, do beat ivat, Gmnino cohabitatio-
47쪽
civium opus est, vel certe nimis longum locorum intero vallum finem civitatis impedit. Id quod ex eo Aristo les probat, quod per hane cohabitationem amicitia inter cives ,quae congrcitu, sacrificiis , affinitatibus, sodalitiis dic
aestimatur, rectius aliter, ac indigentiae melius succurria tur, etsi sertassis unius atque alterius civis absentia mus. tum in commodi non asserat. Rursus vero certum est, eivitatem unam eandemque longa terrarum spatia posse compecti, atque adeo finem civitatis primarium non es communionem arctioris cujusdam loci, multo minus p sta cohabitatione civitatem statim poni, vel jus civitatis. Vnde fortassis mentem Aristotelis non satis assequuntur. qui κομῶν vertunt vicinitates , quasi e vicinitate ultimu
civitatis finis penderet. XXXIIX a jam de ortu civitatis ex pluribus his sive familiis diximus, ea de prima & naturali civitatis
alicujus constitutione intelligenda veniunt. Alioquin enim ex historiis compertum habemus, uno quasi momento civitates quasdam extitisse, quibus non tam mutuestudo pagorum, & naturaIis quidam insii'ctus, quam si perfluus hominum in civitatibus numerus, & ex valijs ac dispersis famiIin congrcgati homines originem praebue runt. Sic Carthaginiensis profitebantnr se Tyriorum c lanos in. lib. s. & tamen diversa a Tyriorum civitate, cisti iuris erat civitas Carthaginiensis. Ita quoque Parthoniati spartae e diversis familiis prognati in unam societ tem occupato Tarento coierunt nec pluribus pagis, vel
integiis familiis c de quibus Aristotelis definitio loquiturin
XXXIX. Sed audiamus porro Aristatelam duo de
civitate assirmantem: eam perfectam esse: Nec in
48쪽
net, ol, quod offines ali, seclitates eontrahuntur, ea est persectior omnibus. Etenim ex fine perfecti nem sic in ius rei in artibus & Philosophia naaic, metimur. Atqui
civitas id , ob quod reliquaecontrahuntur , continet. Quia, quum reliquas societates primas ad indigentiam & imbecillitatem humanam sublevandam unice propemodum in tutas reperias, in isto fine nondum acquiescit, sed animo etiam laccurrit, eidem que ad perfectionem squae in virtutum exercitio consistit) obtinendam magno est
adjumento. Quin, si maxime in pago etiam in d gentiae Dccurri potes, civilis tamen societas longe maloii copia atque facilitate id assequitur, quod alijs societatibus m mmo sumtu majorioue labore stetit. Ergo civitas est peris sectior omnibus reliquis secietatibus. Notanter dico,
Hliquu persectiorem eis nam haud raro contingit, ut cis vitas etiam rerum ad vitam beatamque vitam necestaribrum penuria labrici: Nec enim omnia sert omnia tellus,
iii erim hoc suffcit,s&reliquis est perfectior, & praeterea aliunde ea liceat portare, quae praeter domi nata & f cta ad nnem obtinendum desiderat, Ex his quoquetis fit Acciajolori a. dubitanti, qua ratione civit perfecta vocari queat, quum adhuc a republ. introduce .ca perfectione' exspectet. Nam diverso modo civitas
perseqa dicitur. si Ea persectione, quam a se habet, b) Ea,
ipsi a repubi, stipet additur. Nemo enita tantam cibvitati terfectionem tribuerit, cui non aliquid interventu Reipubl- ac ' queat. Sed tum civitas suam persi eum . nem' de qua iam robis sermocrat assecuta est, quum c in promptu habet, vel aliunde importat, in quibus dispin incndis , & ad vitam beatam dirigendis dum versatur Re . Dubl., cam re agi, magisque pcrscit. Ves, quod perinde
49쪽
am etiam ratione sui materialis maxime omnium idonea est persectionem lairimam consequi. Adde quod civitas Ddeo a Republ. abstrahi non soluerit , quin in definitione aliquis ad eam ,&speratam exinde perfectibnem respectus includeretur , proptcrea qυ0β Respubs, non forma tantum, sed& finis sit Reipt.bl. i. e. ineuntes hanc societatem statim aliquam sibi propositam habeant Rempubli, oportet , nisi frustra de obtinendo utroque civitatis finc labo
rare velint. X L. t iterum eur Civitatem -- - ἐυπηγέας
stoicientia terminum habere. Scilicet tantorum honorum autor fuit, qui civitates primus instituit I. Pec a.
ut nihil sit, quod ultra civitatem aptius humanis necessi talibus remederi possit. Atque hoc sessu civitatis summam, sive finem susscier tiat complecti dicitur, quod in ea . felicitatem humanam terminari oporteat, ita ut, qui ex tra eam in his terris aliari quaerat , ad divinitatem qua Gim accederςdjςatur Aristoteli d. cap. Aut enim ipsa- 'ΠUt ea babet, quibus prρ se tibus ruin κα est civitas, aut tar. men inter omnes reliqu4s societates aptissima est ad p cipienda e .longinquis textis ea . quibus redditur ἀυτο G. I, υτ ρυ ara vero Aristoteles in civitate tantopere necessari*m iudicat, ut obi0du nimia.in civitatis parvit tem da
mnium optimς ira esse instructam ό ut sibi sitssiciens esset
50쪽
que postremo etiam sensu a boni, scriptoribus vox accipi cotisuevit, & hic ab Aristotele hoc modo sum tam
fuisse, exinde recte colligunt Interpretes quod in fine dc- finitionis cautelam quandam adhibuerit, επις ἐιπῶν qua generaliter dicta restringere solent Philosopbi, latine pene , ni ita dicam inummatim,) quali diceret, se hic in sum mogradu atque perfectione civitatis definitionem iradidisse, propterea tamen, si sorte civitati cuidam quaedam eorum non aeque adsint ex his, quae in definitione exproina sunt, eidem nomen civitatis ideo negandum non esse. Pertimnet huc, quod, Polit. e. δ. postquam paucitatem civium civitati inutilem fore demonstrasset, magnitudinem iii
dem de multitudinem nimiam reprehendat hoc argumen' toti od nimis. magna civitas ta Mis αναγ-
Meti; . , ἀλλ' ὐ πιλια : Quae verba planui faciunt, Philosophum per την, τά κω, non simpliciter quemlibet omnium bonorum cumulum in una civitater 'uirere, sed cum tamen qui ad vitam civilem est neces
sarius., XLI. Nune ad gnem societatis nostrae pergamus quo
recte assignato definitio nostra recte se habebit. Is autem duplex est , quorum primus impulit homines magis ad iungendam inter se societatem & ad alterum tanquam ubrinium referturr Alter, societatem facile alioquin interlaturam simul conservat. Et ille quidem est vivere simpluciter, sive indigentia humana, sub qua di mutua nostride'
fenso &permutatio comprehenditur. Iste est beate, hi vivere. Esse vero hanc Aristotelis mentem, nec per in commodam, sed beatam vitam designari sacile eA 3. Pobr. c. apparet, ubi de Oligarchicorum & Demo craticorum iure disputans tandem in virtute , remotis