장음표시 사용
251쪽
mine in senatorem recipiunt, pecuniasque insuper Bonifacio dant, quo ei profici sci ad urbem liceret. Vrbem itaque ingressu munita mole Hadriani ut antea diximus moeniis & turribus,dominatu urbis sensim potitus est.Celebrato deinde Iubilei anno MCCCC. quo innumera sere hominum multitudo ad urbem religionis causa venerat, Florentini Galeatium a ceruicibus suis auertere cupientes, Robertum Bauariae ducem, quem imperij electores, abrogato ob ignauiam Veiacetio Boemo,delegeran t, hac conditione in Italiam vocant, ut no prius promissam mercedem accipiat,quam vicecomitis ducatum attigisset: qui Brixianum agrii in ad Bunacum ingressus, parte pecuniarum accepta, cum Galearii copiis congrediens superatur, ac Tridentum fuga petit. Retinere hominem Veneti, &Florentini multa polliciti,quo minus in Germaniam rediret, nequaquam potu re.Tum vero Bonifacius,cue vicecomitum potentiam veritus,siue augendae ditionis eeclesiasticae cupidus, Annatarum usum beneficijsecclesiasticis primus imposuit, hac conditione, ut qui beneficium consequeretur, dimidium annui prouentus fisco apostolico persolueret.Sunt tamen qui hoc inuentum Iohanni vigesimosecundo asscribant.Hanc autem consuetudinem omnes admisere, praeter Anglos, qui id de solis episcopalibus concessere, in caeteris beneficiis non adeo.Conis firmata hoc modo pecuniis arce, magistratibus suo nutu in urDe delectis ditione ecclesiallica, pontifex Ladislaum adolescentem Caroli Neapolitani resis filium, in regnu in paternu rellituit,a tyrannis Sc populis occupatum, qui Lodo uici Andegavensis partes secuti fuerant. Quo autem facilius Sc honestius id fieret, priu conem Caroli ab Vrbano sexto Nuceriae fictam, abrogauit, cardinalemque R
rentinum Caietain misit, quae sola in fide reman serat, ut & eo loci adolet centem coronare ubi summa cum fide seruatus fuerat. Vicecomes aute redeunte in Germaniam imperatore Roberto, copias suas Albrico duce ad opprimendum Iohannesti Benti uolum misit, qui Bononiensem urbem in suam redegerat potestatem, pulso vicecomitii praesidio.Militabant tum in exercitu Galeatii Franciscus Gon-Σaga, coposita inter eos pace: militabat Pandulphus Malalesia,Caroli frater:ad rat&Octo bonus Rubeus, Parmensis ciuis: quorum nominibus perterriti Florentini, Bernardonem copiarum suarum praesectum, Bononiensibus sociis auxilio
mittunt: cuius aduentu Bononieles animis aucti, hosti moenibus appropinquanti occurrere audente quo praelio superati, omnem equitatum cum Bernardo ne in ipsa pugna interempto amisere. Captus etiam eo praelio Iacobus Carraria, Francisci Gon Tagae precibus conseruatur. Aufugerat tum cum paucis Bentivolus in urbem: quam dum acriter nimi lim tutatur, in globum incidens, cum vivus capi non posset, obtruncatur. Potitus itaque deinceps, nullo resistente, Bononia Galeatius, magnum terrorem Floretin siniecit. Edenim se breui moturi omnem belli impetum ostendebat. Verum morte eius adiuti, ut ipsi optabant, non ita multo poli tanto metu liberati sunt. Mortuo autem ex febre Iohanne Galeatio apud
Meregnanum, cum ante cometes tantae mortis indicium apparuis te anno millea, sino quadringetesimolecundo, multi repente tyranni oborti sunt,aut ciuitatum suarum principes,aut cohortium praesecti,a militibus ducis ob lar itionem ad occupandas ciuitates adiuti. Oborta tum quide infinita mala sunt, cum nemo unus praeesset, qui vitia hominum imperio & autoritate compesceret. Innovata estetiam Guelphorum de Gibellinorum pernitiosa seditio, quae ducentis & eo amplius
annis per Italiam vagata, omnes ciuitates ita ad arma ciuilia concitauit, ut fermε
ad internetionem certatum st.Nam Ugolinus Caualcabos,oppressis Gibellinis, Cremonae imperitabat: Parmam Ottho tertius, intersectis ac pulsis Rubeis, obtinebat, Soardi Bergo mum, Ruscomj Comum, Uiginatae Laudam: Vercellas, Als andriam,plurimaq; per eam regione oppidarizinus Canis dux copiarum egrosius, vi occupauerat. Omitto reliquos vyrannos a Galeatio pulsos,qui tum qui
252쪽
verbGuil ielmus Scala, ScCarolus vicecomes Bernabouis filius, qui principes omnes & populos ad defectionem solicitabant.Hinc etiam Py nus Ordelaphus patria pulsus,Foroliuio potitur.Albricus quoque Cuniiij comes, Patientiam bello presfam in ' sui potestatem redegisset, nisi a Lad istao adhortante etiam pontifice in regnum accitus propere fuisset,in agnusq; comestabilis, Ut eorum vocabulo utar, creatus. Miserat &eb cum satis iusto exercitu fratrem suum pontifex,ut regi auxilio esset:quia Neapolitanis repulsus, Perusium mouens,ciuitatem ipsam in pol
statem pontificis breui redegit. At Baldesar Cossa Neopolitanus ciuis, sancti Eustachii cardinalis,Bononienses aliquandiu obsessos, redire tandem ad Ecclesiam copulit,Brachio Montonio copias ecesesiasticas ducente,quem ut virum in re militari praestantem Albricus in Flaminia reliquerat . Sub eo enim ab ineunte aetate militauerat,ordinesq; duxerat.Idem etiam contigerat Ssorti e Cot ignota Flaminiae oppido originem ducente:quorum virtute militia Italica ita breui creuit, ut qui duce in re bellica deinceps indigerent, altero istorum uterentur. Hinc illae factiones militares exortae sunt, ut sexaginta iam annis nil prope gestii in Italia sit, quod non alteri istarum asscribi possit.Qui enim a Brachianis opprimebatur, vicissima Sfortianis alteram factione pretio coducebat. Albricus aute unde tanqua ex equo Troiano in numerabiles belli principes emanarunt Neapolim diu oppugnatam,tandem in potestatem Ladistat recepit. Qua victoria moti omnes regni principes ciuitatesq;, statim in deditionem regis peruenere. At vero Ladissa us regnandi cupidus,priusquam fundamenta regni Neapolitani confirmasset,accitus ab Ungaris, ad illud quoque regnum iure haereditario suscipiendum, cum copias traiecisset aderamq; obsidere certior ab amicis fit, Neapolitanos,& al uot rogni proceres ad desectionem spectare. Iadera itaque potitus, eademq; Venetis diuendita, Neapolim redijt, reuocatoq; e Flaminia Albrico eo nanque ad suos visendos prosectus erat omnes proceres dominatu priuauit. Recusantes autem parere, patria deiecit.In Seuermatum vero familiam crudeliter animaduertit, primatibus ipsis ultimo supplicio affectis.Bonifacius autem in lata rerum per; urbatioedi uafiuctatus,dolore laterum tandem moritur, pontificatus sui anno quartod cimo,inese nono,millesimo quadringetesimoquarto.Sepeliturq; in basilica Petri . sepulchro marmoreo,vermiculato opere distincto,quod adhuc cernitur,cugetilitiis insignibus: quae item indicant,multa aedificia tu in mole Hadriani,tu in Capitolio,tu in palatio Vaticani, huius iussit &irnpensa aedificata tum fuisse. Huic aut potisci ad summam gloriam nil certe defuisset, nisi amniu& cognatorum affinitatibus obtemperans,aliquam notam contraxisset.Multa enim crimina per simoniacam prauitatem committebantur, petentibus contra ius fasq; Omnia tu in fratribus,tum cognatis, quorum magna multitudo quἴstus gratia Romam venerat.
Indulgentiae vero,&quidem plenariae, ita passim vendebantur, ut iam viles eret
clauium & literarum apostolicarum autoritas. Reuocare haec omnia Bonifacius lusu, erat. conatus, cognatorum precibus eo identidem redire cogebatur. Vnde melius actu qua revile
cum ecclesia Dei cens erem,s pontifices reiectis assilibus & cognatis, vel saltem iςς -- in mediocri fortuna collocatis,potificiae dignitati potius quam carni & sanguini
considerent. Maxime vero hoc tempore,quo mortuo Taburiano, qui Turcos superauerat, eorumq; rege catenis vinctu secum trahebat, Armenios, Perses, Aegyptios, Assyrios sine gubernatoribus reliquerat: qua ex re facile Christianis tum fuisset Hierusalem,ac sanctum domini sepulchrum recuperare. In nostros enim conuersu Albos suo pontiscatu nouam superstitionem introducentes persecutus est. Ex alpibus nanq; descendis te in Italiam anno ante iubileum presbyterum quedam cum agna hominum multitudine, ex patre meo, qui hominem viderat, intellexi. Is quidem albo indutus panno, tantam modestiam vultu ac Verbis prae iioducti. se serebat, ut ab Oinnibus sanctus haberetur. In Italiam itaque descendens, ma-
253쪽
gnam hominum ae mulierum multitudinem in sententiam sui ipsius breui dedit-xerat .Linteis albis circunuoluti omnes sine discrimine,mares an foeminorustici an ciues, sexui an liberi essent, passim veluti pecora, ubi nox oppressisset,dormi bant.Publice in vicis epulabantur, perlatis undique certatim quasi ad sacrum epulis. Crucifixum sacerdos ipse prae se serebat,quem lachrymari ob hominum errata dictitabat.Id quoties accidisset, succlamabant omnes, veniam a Deo petentes.. Laudes beatae virginis canebant euntes D stantes, hymnis ad id apte compositis. Ex Cisalpinis autem in Flaminiam,Hetruriam,Picentes,aucta opinione sanctitatis veniens, non plebem modo rudem & crudelem, sed& principes & Episcopos ciuitatum in sententiam suam facile pertraxit. Substitit Viterbij cum magna multitudine labore itineris selliis,Romam inde,ut ipse dicebat, ad visenda loca sancta,
sanctorumq; corpora venturus.Sed Bonifacius fraudem subesse veritus, quod diceret,hominem superstitiosum pontificatum appetere, adiuuante illa multitudine, milites aliquot praemittit, qui hominem comprehensum ad se perducant.Sunt qui scribant huius fraudem quaestione detectam fuisse, hominemque in tanto facinoi edeprehensum,naeritas poenas luisse, igne scilicet, quo exustu m serui. Sunt
et i a qui dicant nil fraudis in homine deprehensum suis te,sed id fictum a pontifice
abolendo rumori, quo hominem per inuidiam captum & necatum affirmabant. Vtrum verius sit, Deus nouit.Hoc tame constat,post tantam colluuion quae partim hac superstitione, parti in frequetia rubii ei obuenerat, magnam hominum ultitudinem pelli letia consumptam fuisse. In tantis aut malis, quibus prouincia n stra af Aicta natur,unum tame bonum in Italiam aduectum est. Ad nos enim Chrychio Io- ibi oras B Zantius i iteras Graecas attulit, quae annis iam quingentis in Italia con- Si δ Π' licueraM. Hinc Graecς Latinaeque linguae scholς exortae sunt, Guarino, Victori-
M no, Philielpho, Ambroso monacho, Leonardo Aretino, Caroloque, ac plerisque alijs,tanquam ex equo Troiano in lucem prodeuntibus, quoru aemulatione multa ingenia deinceps ad laudem excitata sunt.
Nnocentius vij.patria Sulmonesis,Cosmatus antea vocatus,sanctς crucis presbyter cardinalis,Romae pontifex creatur, tumultuante tota Italia.Mortuo enim Iohanne Galeatio, duobus filiis superstitibu sed adolescetibus, adhuc tota Italia ad arma respiciebat.Iohannes Maria maior natu,id enim ei nonae erat, ducatu Mediolani sibi vendicat: Philippus vero Mariam inornatu,Papie dominatu tra,cuius comes iure habebatur,facile obtinuit. Relira ciuitates,ut antea dixi:adv. enim & xx. Hi ste constat: ab imperio vicecomitacere.Nam & Paulus Gui nisus ciuis Lucesis, patriae dominatum sibi usurpauit:& Franciscus Carrarius sublato e medio tanto duce,cuius arma mirum in modum timuerat,augendae ditionis in magna spem veniens, Veronam,Brixiam,Bergo mum,Cremona, legatos ad solicitandos in partes suas Guelphos mi sit. Verum ubi videt Guillelmum Scalant,de Carolum vicecomite, qui imperia ciuitatum suarum desiderabant, poste conatibus suis obstar Guillelmo Verons,Carolo Mediolant,acceptis ab eo mutuo triginta millibus aureis,dominatum pollicitus est Reducto itaq; in patriam Guillelmo, eodemque non ita multo pdst veneno sublato, Verona ipse potitur. Eadem quoq; fraude Carolum aggressi is est, cum is instaret,
Vt no apparetibus promi s sis, pecuniam salte mutuo datam solueret. Literis quoque Franciscum Gonzagam admonet,ut descedere in partes suas sponte velit,am-
plediiq; eius amicitiam & societatem: sin secus esset animatus, habiturum se eum pro hoste,facturum iri ut breui eius pertinaciae poeniteat: fieri perfacile id possedicebat, cum Veronam Mantuanis finitimam adeptus, Brixiam quoq; in potest tem suam breui sit redacturus,unde percomode Mantuanos bello premat. Nil r spondere Fraciscus instituit,priusquam Venetorii legatos audiret, quos in via ad
254쪽
Vincentia dedentibus vltro ciuibus in deditione& tutelam recipiunt, quod Francisci arma vererentur, quodque sub quouis alio, quam sub Patauino domino esse malebant: quippe cum inter Patauinos & Vm centinos immortale odium in te cedat. Admonet tum Franciscum Carrarium Venetus, ne Vincentinos vectigales suos bello attingat,utque ab expugnanda colonia quam suae ditionis esse rebantur abstineat:aliter Venetos bello persecuturos illatas iniurias. Respondet Franciscus, mirari se Venetorum impotentiam, qui cum nullum ius in continenti habeant, leges tamen merito imperantibus velint praescribere: irent,& aestiuariis se ac paludibus continerent,eosq; praeesse ciuitatibus sinerent, qui eam facultatem a maioribus suis accepissent. Indignati mirum in modum Veneti,legatos suos qui in via erant admonent,ut foedus & sbcietate cum Francisco Gonraga ineant, eumq; primum copiarum suarum ducem deligant, addita pecuniarum summa, quae ei stipendij nomine quotannis daretur.Tum vero Franciscus icto foedere maturandia in ratus, quod iam hostes potitos colonia intellexerat, conscripto magno militum numero, 'eronenses ad eam partem adoritur, qua ad Mantuanos vergunt. Idem faciunt Veneti,ex Vincenti nis eo mouentes.Quo impetu Veroneses perterriti,cum nulla spes auxilii subesset, deditionem fecere. Oderant etiam ciues Franciscum Carrariensem, qui Guillelmum Scalam veneno necasset,eiusque filios,occupata fraude Verona, in carcere coniecisset.Duin urbem vero initructis
aciebus ingrediunt,ne qua fraus ab hoste subesset, Iacobus Garraria, qui ibi cum praesidio erat repente cum militibus aliquot Hollitiam profugit.Sed dum Padum traiicit, captus Venetias mittitur. Munita aut firmissimo praesidio Verona, inde cum omnibus copiis Veneti Patauiu mouentes,Vrbe praealtis muris ac prosunda fossa munitam,defensamq; firmo praesidio obsident, & tandem post aliquot menses interclusis undiq; commeatibus, in deditionem accipiunt. Confugerat in arcem Franciscus cum filijs ac nepotibus,quam tam e Veneti non ita multo post copere,urgente eos,qui in presidio erant,ad deditione fame. Franciscus au te captus,
ac Venetras missus,una cuin fratre necatur.Hunc exitum & finem habu i t,qu i lin-manam cupiditatem secutus, spreta pace,omnia bello occupaturus videbat dKN
que in hoc quide malorum omnium finis fuit. Nam vel ignauia pontificum, qui
interdictis antea, minis, armis postremo tollere discordias consueuerant,vel scnismate potius quotum Ecclesia Dei multum laborabat eb ventum erat, ut vilissimus quisque tyrannus post mortem Iohannis Galeatij,unumquodque facinus, quantumuis magnum, aggrederetur. Innocentius enim dum adhuc eardinalis est et,carpere negligentiam & timiditate priorum pontificum consueuerat, quod diceret eorum socordia factum, ne schisma Ecclesis Romanae, totiusq; reipublicae Christianae pernicies, hactenus extinctum & sublatum esset.Verum ipse pontificatum adeptus, secutusq; in quibusdam Vrbani & Bonifacii vestigia,quos priuatus
carpebat, non modo quod tantopere laudabat, effecit, verum etiam iniquo animo serebat, si quis apud se ea de re verbum ullum secisset. Praeterea vero adeo tumultuose omnia gubernabat,ut cum semel Romani rinitui in libertatem,reddiq; sibi Capitolium, pontem Milutum, & arcem Hadriani petexent, instarentque item ut schisma rem pernitios exempli de Ecclesia tolleret bella extingueret,& teditiones rege Gallorum ad eam rem conficiendam operam suam poli icente, ac Petro Luna anti papa nequaquam tantam concordiam abnuente,Romanos ipsos ponti sex
ad Lodovicum nepotem diuertentem apud hospitale sancti spiritus via saxea,tanquam ad certum carnificem miserit. Vndecim enim ciues rei publicae suae lasenti in negligentia pontificis consulturi, statim necantur,e senestrisque deij ciuntur,
quod diceret eo modo tolli seditiones & schisma, no alio qui de posse.Hac aut e s uitia motus populus Romanus, accito Ladistao Apuliae rege, arma capit, suppli-crum deLodovico sumpturus. Verum pontifex declinaturus populi furorem, Vi
255쪽
terbium eum Lodovico citato gressu proficiscituraum ver populus eum saeuire
in autorem tanti facinoris non posse in aulicos iram conuertit,quoru bona magna ex parte direpta sunt. ruati tamen quidam dicuntur in aedibus cardinalium Romanorum, qui adiuuantibus clientibus, aegre tamen, ad se confugientes tutati sunt.Capto deinde capitolio,occupatoque ponte Miluio, arcem Hadriani oppu- gnare frustra conati sunt,adiuuatibiis etiam Romanos Iohanne Columna Troiae . comite,Gentile Monterano, comite Carrari egregiis tum copiarum ducibus,& II adis lai regis auspiciis militantibus. Verum superueniente Paulo Ursino mandato pontificis cum Mostarda Sc Cecchalino turmarum praefectis, in pratis Ner nianis Iohannem Columnam, & reliquam Ladistat militiam fundunt. Hanc ob
rem Romani quidem multis incommodis circumuenti, cum &homines& eorum pecora abigerentur, residente etiam ira iam antea concepta, pontificem ingratiam recipiun rogant'; ut ad urbem redeat. Erat enim natura comis & blandus, adeoq; pontilicii ciuilisq; iuris peritus, ut facile homines tum rationibus tusseau itate Jicendi in sulipsius sententiam alliceret.Rebus itaq; hoc modo compositis Romam veniens, plures cardinales deligit: quorum de numero suit Angelus Carrarius,patria Venetus, tituli sancti Marci presbyter cardinali in pontificatu Gregorius duodecimus appellatus .Fuit & Petrus Philardi natione Cretensis,basilice duodecim apostolorum presbyter cardinalis, Alexander quintus deinde creatus.Tertius habitus est OtthoColumna, natus e principibus Romanis ad Vellus aureum,sancti Gregorij diaconus cardinalis, Martinus quintus postea vocatus. Confirmato autem hoc modo pontificatu suo, Lodo uicum nepotem agri Piceni Marchione creat,eundemq; Firmanum principem constituit. Ipse vero non diu
post Romae moritur pontificatus sui anno secundo: sepeliturq; in basilica Petri in sacello quod olim pontificibus dedicatum erat,quodq; vetustate & situ corruens, Nicolaus quintus pollea restituit, notatu etia hoc epitaphio hominis sepulchro:
de vero pontifice, dc optimo imperatore carerent Itali, unicuique scelerato pe eandi licentia data est. Nam Cabrinus Fundulus, cuius opera Carolus Caualcabos multum Se belli Sc pacis artibus utebatur, spe occupandae tyrannidis et tus,qubdei non secus ac Carolo magistratus omnes atque arcium praesecti parerent, redeuntem Lauda Pompeiana Carolum,ad Machas turmam ab urbe G mona decem millia passuum cum fratribus Se cognatis obtruncat. Inde verὁ pr pere antequam res in urbe sciretur, cum aliquot militibus Cremonam properas, occupata arce ac portis omnibus, forum armato ingressus milite, quos videt conatibus suis obliare posse,aut obtruncat aut pellit. Obtinendae autem tyrannidis causa, nullum genus crudelitatis omittit. Erant tum quoque in armis Mediolanenses principes, ne dicas eorum opera tyrannos opprimi potuisse, initante praesertim Gutecaldo Genuae praesedio regis Gallorum nomine , qui tum redigere Mediolanum in potestuem regis conabatur: contra vero Faetino Cane egregio tum copiarum duce, retinere Iohanem Mariam in dominatu paterno conante,Ottho quoque tertius Parmesis dominus,ad colloquium spe componendae pacis cum Nicolao Estensi pellectus,ad Ruberam, castelli nomen et obtruncatur.Cuius quidem cae lis S sortia Cot ignota, iubente Nicola autor habitus es Mortuo autem Otthone, Rhegio statim Sc Parma dedentibus sponte ciuibus, qui oderant Otthonis nomen, Nicolaus potitur. Ladislaus vero occupata Roma, ut antea dixi, acceptaq; in deditionem Perusia, quam tum armis Brachius vexabat,
in Hetruriam hostili animo moliet: quae certe industria & auspici j; Malalethe Pisauriensis egregie defensa est.Repulsus enim inde Ladisi aus, in regnum trepidus sese recepit, maiore prope accepto quam illato hostibus incommodo.Liberati aut ςM
256쪽
po NTI IcVM. 1 7 autem tanto hoste plorentini, in Pisanos conuersi, post longam oppugnationem Pisas tandem capiunt,Tartalia,Ssortia ducibus, anno domini millesimo quadrin- tuost
T vero dum schisma in Ecclesia Dei longius protraheretur cum perni
cie Christiani nominis, altero pontifice Romae creato, altero Auenione,principes Gallice, luces scilicet Bituricensis, Burgundus, Aurelianus, qui tum ob valetudinem regis Gallias gubernabant,calamitatem Ecclesiae tandem miserati, Auenionem ad Petriam Lunam, Benedictum decimum tertium appellatum, perueniunt, hominemque rogant, ut collabenti ecclesiae tandem consulat, etiamsi abdicare se pontificatu necesse esset, quemadmodum in conclaui se facturum promiserat iureiurando interposito, dum pontifex creatur.Spondent praeterea alterum pontificem, qui tum Romae crearetur post mortem innocentia, idem facturum. Ita enim inter hos principes, & qui in Italia erant, rei p. Christianae amantissimi, conuenerat, ut abrogatis duobus de pontificatu contendentibus, quorum alter Gallicae, alter Italicae factionis haberetur,unus aliquis postea deligeretur omnium nationum pater & pontifex. Respondet Benedictus, se quidem grauiter Deum offensurum,si Ecclesiam Dei d sereret, cui patronus & publicus pater consensu bonorum non sertim, sed publice asscriptus esset,nolle se in dubium ponere,quod iussis suffragijs sibi demandatum fuerat: quod dicerent, sublato schisina te,de concoidia agendum este, sibi ad modum placere, modo id in loco fieret libero,ne coactus quispiam potius qi iam sponte facere aliquid videretur. Vnum tamen se polliceri, idq; iureiurando assirin mare,si aliter tolli schisma non posset, depositu ru omnem pontificiam dignitate,
modo idem eodem tempore ab altero anti papa statim fieret.Principes itaq; cognita hominis voluntate,consultare inter se coeperunt, quonam modo Benedictum in sententiam sua perducerent: quorum colloquia& consultationes Benedictus veritus, pontificias aedes armis & comeatu optime muniuit: in quibus aliquot meses obsessus,tandcm paratis ad sugam triremibus,per Rhodanum in Cateloniam, unde oriundus erat,ad nauigauit. Sunt aute qui scribant principes Gallos id molitos in Benedictum esse, instantibus cardinalibus Gallicis,qui eum oderat,quod alterius nationis est et,& no Gallicae. Nam cum post mortem Clementis de crea-do potifice allico in ter eos non c5ueniret, hunc poli longa altercatione crea rut, ut virum bonu,s rei publics Christianae amantissimu: qui eos saepe admonuit,ut honeste ac sancte viverent,utii; a simoniaca prauitate cauerent,ali ter se in eos grauiter animaduersuru .Huius itaq; mores ferre nequeuntes,principes Gallos in virum optimum & constantis vitae concitasse.At rerb cardinales, qui post mortem innocent ij Romae erant,cognita trium priorum pontificum in tollendo schismate negligentia,cognitoque etiam discximine, in quo respublica Christiana ubiq;
terrarum, maxime vero in Gallia versabatur,in unum conuenientes, conclam ad
sanctum Petrum in Vaticano habito iurarunt singuli maximis execrationibus interpositis,abdicaturos se statim pontificatu, si sibi deligi ad tantum magistr tum contigillet, hac conditione tamen, ut id quoque ab anti papa fieret. Venerat autem in hanc sententiam, ut&Gallicς nationi satisfacerent, quae ob impotentia creandi anti papae consuetudinem introduxerat, a qua remoueri non sine ignominia videbatur,in si id quoque ab Italis fieret: utq; in sententiam Benedicti veniret, qui hac una ratione, non alia,sanari Ecesesiam polle dicebat.Quod si sibi contigis
set utrunq; abrogari,unum verum pontificem omnium, qui tinn erat, cardinalia consensu creandum esse, cui omnes reges & principes obtemperarent. Creatus
itaq; Romae anno domini millesimo quadringetesimo sexto pridie Calendas Nouebris,A ngelus Corarius Venetus,tituli sancti Marci presbyter cardinalis, qui
257쪽
et 3 FLATINA DE vr Tis ut dixi Gregorius duodecimus appellatus est, statim quod ante pontiscatu pro
miserat se facturum, scripto,adhibitis etiam notarijs&testibus, cofirmauit,suaq; manu scripta tabellionum notauit. Cum vero de eligendo loco, qub sine discrimine uterq; venire posset,mentio haberetur, neque ea de re satis inter eos conuenire collusores & fidi fragi ab utroque cardinalium conuentu sunt habiti: qui Pisas, hinc Roma,hinc Auenione ad nauigantes,vno consensu Gregorium & Benedictuna dignitate pontificia priuarunt , consentientibus in tam grauem sententiam omnibus nationibus, praeter Hispaniam citeriorem, regem Scotiae,&comitem Armeniaci, qui Benedicto fauebant. Inita deinde crea odi noui ponti scis ratione, qui beneae sancte sine ulla seditione ecclesiam Dei gubernaret, venere in hanc sententiam,vi Alexandrum quintum crearent. Dum autem Gregorius abesset, creandique Alexandri ratio haberetur, armis omnia Romae ei Gcusonabant. Ladis laus enim rex occupata Hostia pedestribus naualibusq; copijs, adeo Romanos incursionibus vexavit, ut inita pace honorifice postea in urbem receptus tanquam dominus, & magistratus mutauerit, I portas ac moenia pro arbitrio animi sui operibus &custodiis firmauerit. Verum superueniente Paulo Vrsino ecblesiastico duce,apud sanctum Iacobum in Septimiano acerrime pugnatum est, multis utrinq ue desideratis. In transtiberi namque rex suos tum continebat,arbitratus se illo in loco tutiorem esse ob nauales copias,quas Hostia Romam subvexerat. Is vero deinceps cedens potiusquam fugiens Vrsinae factioni,quae in- dies magis magisq; augebatu Neapolim proficiscitur, debilitata praesertim facti one su a ob superatos ante ingressunt suum Colum nentes,Iohanne Columna, Baptista Sabello,Iacobo Ursino,Nicolao Columna ducibus,qui occupata sancti Laurent ij porta, urbem iam ingressi erant.Verum superueniente Paulo Ursino, sup rati ut dixi & capti magna ex parte fuerant. Ex his capitali supplicio duo affecti
sunt: quorum alter Galeottus Normannus eques insignis, alter vero Richardus Sanguineus est habitus, e familia nobili ac vetulla originem ducens. Resiqui vero incolumes dimissi fuerant: hac tamen conditione, ne amplius Ladistat auspiciis militarent. His autem perturbationibus adeo Romae annonae caritas inualuit,vimensura tritici quam rubium vocat florinis decem Sc octo venderetur,propter abacta pecora,&rulticos partim captos, partim necatos,ut in bello seri consueuit.
Lexander quintus, natione Cretesis, Petrus antea vocatus,ordinis Minorum frater, archiepiscopus Mediolanensis, vir doctrina&sanctitate vitae praeclarus,omnium cardinalium consensu,qui tum in concilio Pisano erant,Pontifex creatur. Hanc ob rem Gregorius in Austria ciuitatem prosectus, quasi profugus de concilio generali mentionem fecit. Ver uncum eo in loco nequaquam se tutum arbitraretur, Ariminum profectus, Car ito Malalesta perbenigne& splendide est habitus. Benedictus autem post habitum
in Perpiniano concilium,quo tutior este ad calles lum Panischolae, locum munitissimum confugit, ubi diutius immoratus est. Vterque autem licet in Pisano concilio exautorati essent, tanquam veri ponti fices, cardinales crearunt, maximo vero Gregorius,qui dum Lucae esset, de cosensu cardinalium,qui nondum ab eo discesserant, Gabrielem Condelmerium cardinalem creat: qui postea in pontiscem electus, Eugenius quartus appellatus est. Ad Alexandrum redeo, virum in omni vita & aetate praestan tem . Hic enim ab adolescentia ordinem Minorum ingressus, adeo Parisiis liberalibus studiis, theologi coeq; doctrinae vacavit, ut breuita publicam scholam habuerit,& in libros sententiarum docte Sc acute scripterit.
Magnus quoque orator, magnus praedicator est habitus. Hanc ob rem a Iohanne Galeatio duce Mediolanensi accitus, primit in locum in consultationibus suis h
buit. Creatur deinde rogatu Galeatij Vincentinus episcopus, postea Nouariensis
258쪽
nalis basilicae xij. a poli olorum creatu r: quo qui de gradu pontificiam dignitate adeptus, meritis Alexandri nome consecutus est, cum Sc liberalitate,&magnitudine animi,cu quouis optimo principe coferri posset. Adeo enim munificus erat in pauperes,& viros sua benignitate dignos,ut breui nil sibi reliquerit. Unde per iocum dicere interdii solebat,sie diuite Episcopum fuisse, paupere cardinalem, mendicum pontificem. In eo enim defuit illa habendi cupiditas,que una cu re& aetate accrescit simul.Sed hoc vitili cadere in viros bonos, & rerum humanaria contemetores no potest:qui quo magis consenescunt,eo minus viatici indigere se cognoscimi,& ob hanc rem cupiditates sedant,restenant auaritiam,ac caeteras animi labes expellunt.Tanti praeterea animi Alexander fuit ut Ladissa iam rege tum potentisiim iam, qui ditione Ecclesiae ponti ficibus absentibus diu multumq; vexaverat, oppida m aliquot vi occupauerat,in concilio Pisano approbantibus,qui tum ad ransiregno priuauerit, iusque illud Lodo uico Andagaviae duci competere declarauerit. Soluto autem concilio Pisano, pontifex Bononiam profici scitur, cui ciuitati tum praeerat Baldesar Costa sancti Euthach ij cardinalis, quem Alexander in legatione confirmauit, quod eius industria ac praesidijs Pisanum concilium habitum fui siet: quodque etiam vir erat,qui percommode tyrannis,ac rem ecclesia-ificam occupare conantibus,obiici quovis tempore posset.In homine tamen plus ferociae, plusque audaciae & secularitatis ut ita dicam erat, quam eius professio requirebat. Mi litaris prope habebatur eius vita, militares mores, adeo, ut multa etiam, quae loqui fas non est, sibi licere arbitraretur. Cum vero Alexander grauiter aegrotate coepisset, nossetque mortein prope instare,cardinales ad se venientes, ad concordiam, ad pacem, ad tuendam Ecclesae dignitatem, adhortatur. Testatus praeterea est per eam morte, quam ante oculos se cotinuo cernere dicebat: nec reformidare, conscientia bene actae vitae motus, se existimare& credere, quae in concilio Pisano decreta fuissent, recte atq; integre facta esse omnia, sine dolo malo, fraudevo Cum haec dixit, lachrymantibus omnibus, qui aderant, illud saluatoris verbum aegre proferens: Pacem meam do vobis, pacem meam relinquo vobis, statim moritur, pontificatus sui mense octavo, sepeliturq; Bononiae in Ecclesia fratrum Minorum .Laboratum est autem hoc anno fame ac peste.
-- Obannes vigesimusquartus, patria Neapolitanus & nobilis, Baldesar co- ignomento Cossa antea vocatus, Bononiae omni ia consensu pontifex cre ' Alatur. Sunt autem qui scribant id factum violenter esse,quod & legatus Bononiensis ellet,& armatos milites tum in urbe, tum in agris pro statione habuerat,ut si precario id obtinere non posset, minis & armis tandem consequeretur. Vtcunque est, constat eum pontificem creatum fuisse, ad eamque dignitatem semper aspirasse. Nam ciuia adolescens ellet, ac Bononiae aliquot annis iuri ciuili operam dedisset, assumpto vi nunc fit doctrinae gradu, Romam iter instituit. . Interrogatus autem ab amicis,quo proficisceretur, ad pontificatum respondit. Romam itaque veniens,a Bonifacio nono in cubiculum secretum recipitur.Cr atiis deinde sancti Eultacliij cardinalis,legatus e latere Bononiam mittitur,quam breui conducto milite viai cum magna Flaminia parthin potestatem Ecclesiae redegit, pulsis quibusdam tyrannis,alijsque extremo supplicio affectis.Verum post
nouem annos cum longa pace ciuitatem Bononiensem mirum in modum auxis se grandemque pecuniam sibi comparasset,mortuo Alexandro,largitione usiis, maxime vero ergo cardinales a Gregorio creatos, pauperes adhuc, pontifex cr atur. Quo facto, oratores statim ad electores imperij misit, eos oratum, ut Sigisi mundum Lucinaburgum Vngariae Sc Boemiae regem, imperatorem crearent,
virum strenuuin ut ipse dicebat de ad omnia fortiter agenda promptissimum. Hac
259쪽
Hac enim ratione hominis gratiam aucupabatur. i vero hoc ei ex sententia aecidit,cum in conuentu Pisano constitutum esset,ut ad certum tempus concilium haberetur, ne alibi transferretur, celebraturum se id Romae praedixit: & quo liberi sis eb proficisci omnibus licere pacare Italiam conatus est, maxime vero Cisalpinam,in qua bellum in dies magis magisque crescebat, FaZino Cane discordias suscitante,qui mercenarios milites retinere sine bello apud se nequaqua poterat. Eos enim rapinis,direptionibusque urbium pascere consueuerat. Forte tum ac cidit, ut Papienses, quos Philippus ob tenellam adhuc aetatem retinere in ossicio non poterat, studio partium concitati,ad arma concurrerent.Hinc Gibellini Beecaria familia duc FaZinum cum exercitu in urbem introduxere, pacti fortunas Guelphorum. erum is cum armato milite ingressus, neutri in diripiendis se
tunis pepercit. Querentibus autem Gibellinis, sua quoque bona contra datam fidem diripi, reseondi t,ac egreste quidem,Gibelli nos saluos sere: eorum verbbona, quod Guelpha essent, militibus se in praedam concessurum, deridens utriusq; factionis stultitia in & cupiditatem.Inde vero abiens, relicto in portis&in arce firmo praesidio,tutelam Philippi donec adoleuisset prae se ferens, contra PandulphuMalat etiam ducens Brixianos Se Bergo mates incursionibus ac rapinis vexat: nec a Cremonensibus quidem abstinuit, quibus tum Cabrinus Fundulus imperita bat. Du haec autem in Brixiano ageretur, Vnsariae rex iturus ut ipse praedicabat Romam libero itinere ad accipiendam imperii coronam, duodecim millia equitum, peditu in octo in Venetos mittens,capto primo impetu Forolivio, Tarui suoppugnat.Huic vero tanto exercitui Veneti Carolum Malalesiam ob ij ciunt, qui cunctando magis quam dimicando exultantem victoria hostem remoraretur. Parum etiam abfuit quin Veneti eodem anno Veronam proditione quorundam cibulum a m itteren t,ad rapinam magis quam ad libertatem spectantium. De nocentibus poena suinpta,ac statim sedata sunt omnia. Mortuo autem eodem anno F etino Cane oniurati quidam Iohannem Mariam Mediolani ducem interficientes, Bernabouis sitos de nepotes in urbem recipiunt. Tum vero Phil pus persuadentibus amicis, Beatricem viduam ob HZini mortem diti ssimam, & cuius aut ritate, qui sub marito militauerant, admodum mouebantur, duxit uxorem. Qua ex re dc ciuitates omnes, quae FaZino paruerant, statim in deditionem accepit, de Carmignotam,Siccumque Montagnanum, qui legionem mortuo FaZino per soditionem diuiserant, in suam militiam persuadente Beatrice, pertraxit: quibus ducibus Philippus postea usus, Altorgium Bernabouis filium Mediolano pellens,
in expugnatione Modoecis interfecit. Agebantur hec in Insubria,cum Iohannes Franciscus G5Zaga, Francisci iam mortui filius, cum satis iusto equitu peditumque numero, Bononiam praesidij causa proficistit, mandato Iohannis pontificis, cuius auspicijs tum militabat. Nam Malatella Ariminensis Ladisai regis meres narius, urbem ipsam graui bello tum premebat. Is itaque adiuuantibus Bononiensibus,grauia aliquot praelia cum hostibus secit: qui biis superior factus, urbe ace rime tutatus est Sequenti vero hyeme Iohanes pontifex a Ladillao bello vexatus, Roma Florentiam, atque inde Bononiam veniens, haud ita multb post Mantuam proficiscitur, ubi splendide ac magnifice a Iohanne Francisco Gon Zagasii sceptus est. em inde abiens cum magna parte copiam Laudam Pompeianam quo venturum Vngariae regem sciebat secum ducit. Multum enim huic principi fidebat, cuius fidem & integritatem Bononiensi bello optime norat, quamuis pollicit tionibus Sc donis in partes regias a Malalesta solicitaretur. Cium itaque pontifex ac rex haudquaquam se tutos Laudae arbitrarentur, Iohannem Francistum Mantuam quo se velle ire dicebat ad parandos commeatus, disponendamque urbem, quo recipi commode tanta multitudo posset, properὁ mittunt: qui breui paratis rebus omnibus, Cremonam quo iam peruenisse pontificem ac regem intellex rat redijt.Hos autem inde Mantuam abducens,populo omni fere obuiam effuso
260쪽
opinionem omnIum benignitate & gratia superauit. His vero conuentibus, qui Laud Cremonae, tantuae sunt habiti,de pellendo ex Latio,Vmbria, Hetruria Ladis lao, qui Romam & multa Ee lesiae oppida occupauerat, est actum. Vid bant hi Italiam incendijs bellorum ali ter liberari non posse,de impen sa bellica noMantuae, sed Bononiae cum eo venissent agendum censuere. Verum maior eos cura incessit. Ad concilium nanque Iohannes omnium nationum consensu cit
tus, ad tollendum schisma, duos cardinales statim in Germaniam misit, qui una cum principibus GallicaeS: Germanicae nationis locum concilio idoneum deli- feretu.Constantia Maguntinae prouinciae ciuitas,ad id potissimum idonea est vi- . Eo itaque ad certam diem ex instituto proficiscuntur omnes: profici scitur &Iohannes pontifex,admonentibus tamen quibusdam ne id faceret,quod vererentur, ne cum pontifex accederet, priuatus reuerteretur: quod etiam contigit. Eo
namq; proficiscens cum viris quibusdam in omni genere doctrinae prsstantibus, diu multumq; Germanos disputationibus incertos & amsiguos tenuit,quid potissimum decernerent.Verum superuenienteSigismundo,factaq; omnibus dicendi quod liberet potestate, multa crimina,& quidem grauissima, pontifici obiecta sunt: quorum causa mutato habitu i miliaq;,Constantia clanculum Scaphusam se contulit, veritus ne quid grauius in se consuleretur. Erat Scaehusa Frederici Austriae ducis ciuitas, quo etiam plerique cardinales isse creati, tusa peruenere. Verum his postea concilij autoritate reuocatis, Iohannes Scaphusa Priburgum confugit, iturus inde, si tuto fieri post et, ad Burgundiae ducem .sed curante conci- rv lio, Iohannes capitur, & in insula sanini Marci prope Constantiam in carcerem E';
coni j citur, pontilicatus sui anno quarto mense decimo. Causam fugae disquirere p. conii concilium tum coepit,certosq; iudices viros grauissimos& doctissianos delegit, ii in con- qui crimina Iohanni obiecta discuterent, eademque concilio ex ordine refert. iiM Ad quadraginta capitula & eo amplius contra hominem probata sunt: quorum aliqua cum in eo minime immutari possent,adeo erant inueterata, contra fidem iudicata sunt: aliqua vero Christianis omnisus, si non damnarentur,scandalunt paritura. Venientibus itaque omnibus in eandem sententiam, Iohannes merito e pontificatu deiectus, sententiam in se latam comprobat. Quo facto, statim ad Lodo uicum Bauarum, qui eum Gregorio duodecimo sentiebat, custodiendus mittitur, donec aliud decerneretur.In Haldeberga castello munitissimo, triennio sine ullo cubiculario famulove Italico diligenter asseruatus est. I lieu - , tonici erant custodes omnes, quibus cum Iohannes nutu & signis loquebatur, cum nec ipse linguam Theutonicam, nec illi vicissim Italicam scirent. Abrogarunt Iohanni pontificatum ab his tantummodo, qui cum eo ante senserant, te runt. Nondum enim qui cum Gregorio & Benedicto sentiebant, conuenerant. Hi igitur ut abrogationem a se faetim, veram Sc integram iudicarent, omnes synodicum decretum promulgarunt, quo amrmabant, concilium generale legiti me congregatum,habere statim a Christo potestatem . Hoc quidem fundamento concesto, ipsum etiam pontificem concilio subiiciebant. Quare Gresorio necesse sitit,suadente etiam imperatore Sigismundo,unum aliquem ad concilium mittere,cum ipse proficisci recusaret, qui suo nomine concilij sententiam approbaret. Missus itaque Carolus Malalesta vir certe insignis,cum videret omnes in hanc sententiam venire, ut Gregorius quoque pontificatu se abdicaret, in publicum prodiens,ac in sede Gregorii non aliter extructa,ac si ipse adesset,collocatus, per- lesta renunciandi facultate, Cregorium pontificatu abdicat: quem statim convctus omnis pro tam libera abdicatione, agri Piceni legatum creat. Is itaque non multo post Recaneti moritur, dolore animi ut aiunt γ propter subitam abrogationem ante constitutum tempus a Carolo faetam. In longum enim reprotrahi volebat,in mora spem aliquam ponens. Mortuus igitur ante Martini pontificatum,hi Recanetensi eccletia sepelitur.Sublatis duobus potificibus, tertius,in quo abroSando