Joh. Adami Scherzeri Egrani, theologi apud lipsienses primarii, programmata publica cum orationibus nonnullis academicis ab anno 1658. Accedunt indices necessarii

71쪽

PRO GRAMM A V. DE TRANsuPT. M. stitura est, quae Parentum Vices iustinet, Communita, nostra, postquam in hoc Matrimonium, praevia seria deliberatione , Examinibu cs consentiendi non leves .habuit rationes.) ut Solenni u auesti, ceu novi Marisi, huic jungantur &, quoniam animos suos, diligentiori studio, ad Lunam us lye eveXerunt, veteri ritu si licet ονοματο ιῶν c asi Lunulentur. Dictus est hisce Philas hici, dies crastinus XXV Lyanuarii, Polycarpo lemnis: quibus ut MAGNI F ICUS ACADEMIAE RECTOR, UTRIUSQ REI' PROCERES AC CONSCRIPTI PATRES, reliquique, ceu selecti & omni exceptione majores Testes, Hostiles, ac Convivae, Magnifica sua, hori rifica splendid ve praesentia, die dicto, octava matutina, in Philosophorum Auditorio, interesse ne gravemur, eo quo decet, studio ac cura, praemisso, singulis debito,

honorum Titulo, reverenter, officiose & peramantem, contendimus. P. Ρ. Lipsae d. XXV.' Ian. A. O. R. cio. Iac. LX.

72쪽

PRO GRAMMA VI.

COMMUNITATIS

ARTIUM

IN ACADEMIA LIPSI ENSI

RE NUNCI ATIONEM

BACCA LAUREORUM

NAM ERO XX.

INDICIT.

DE Aristotele S agirita, Nicomachi dc moestia usilio, insculapii , Medicorum quasi Dei, prone- pote, aliquid dicturo, in mentem venit Aristotelis Rhodii, Phocaeae Principatum obtinentis. Fuerunt nimirum duo hi Synonymi, sed diverserum plane studiorum, diversi quoque si hodierna respicias tempora Eati. Rhodiivitio Aristoteles dictus, dictus&Stagirita: Principatum obtinuit ille, obtinet & hic, ille in Rep. hic in Phisbsophia: astutiam illi tribuit hic, lubtilitatem & perspicuitatem huic, universias o bis, postquam etiam a Praeceptore speciossem Anagnostae obtinuit nomen. Sed ingenium contulit ad acquirendas opes divitiasque,quas lutum aestimant sapientiores: Hic ad divitias animi, sapientiam veram, cujus solius possessio vere divitem & beatum reddit postestarenti. Hinc esse intelligimus, quod diverso, in hunc illum studio suos utem reperiat patronos. Universiis fere OD

73쪽

PRO GRAMMA VI. bis deperit jamAristotelemRhodia, ut nescio QUORUM qui ne teruncio totius orbis sapientiam aestimant) illi ARISTOTELES si nuncupandus. Esset id toleram dum, nisi Stagiritae tantum non igni & aqua, cominu nibus natura , interdicerent elementis. Tanta tamen est Sapientiae vis, ut, vel ex ipsis calumniis , sua Stagirs tae nostro praeconia nascantur, in ipse, quasi, exilio , . Patria ostendatur. Mittimus illiteratos, qui, dum auro oculos illitos habent,nil plane quod ad veram sapientiam pertinet,videre possunt,&quibus Syagmta quidem sexdet, Rhodii vero Aristotelis selus in deliciis habetur. Inter ipsses quoque, qui Philosophorum siperbiunt axiomate, sint & fuere, qui Ostractimum intentarunt nostro, sed quo saccessu, & Historia nos docet, & quod praesentis instituti est, his e pagellis aliquantum cognoscetur. ina reverentia a Christianis Europaeu, ipsius dogmata excipiantur, neminem, nisi qui cum Endymione averit, credimus ignorare. inamvis enim, nescio quid Ramin fuerit quondam molitus: saniores tamen unanimiter fatentur: si Petrum Ramum, dum relicta Elo- quentiae Professione, in qua regnasiat ,se ad Philosophiam serius oesne duritu Magistrorum contulisset: maximam sibi levitatis notam vita omnes eruditos con se: quod

de sinibus artium regundis DEO TER a1 INO ,--

clamante , hoc est, contra Aristotelis es veterum

cula, temere disceptare, quam ingenii sui mobilitati certos defigere terminos maluerit. Non deesse causas, Aristo telem defendendi, notum est iis, qui & ipsius excellenti- am mentisque acumen deprehenderunt, λ quod praecipuum est, expeditissimam docendi rationem methodumque si int experti. Nolo ex Christianis quicquam pro-

ferre. O Cum Edna d. Richerio Obstere. Animor, c. II. g. 37.

74쪽

DE ARIsT0T. VALOREM. DD. ET ARABEs. 1' ferre Testimoniorum, quae alii copiose produxae; sed ex iis, Oriental Topuli non-Chostiani passim profitentur, ea tantum confirmabo. inanti EBRAEI ingenium aestiment, dici vix potest. Prodeat in medium sapientissimus Rabbinorum, & ο - νυ quasi, Majemun, qui ita ad R. Samuelem Abben I bbon, discipulum situm, scripsit: -'n- nu

Aristotelis est perferitio es finis sicientiae hominum, emcepto , si influat in eos in si in divinin , adeo , ut permeniant ad excellentiam Prophetiae , qua non datur gradus siverior. Id sinu dubio. quoque Majemonides aut apud Averroem ut vulgo, ted non recte vocatur legit, cujus verba haec eruditis sint nota: Natura Aristotelem inbenit ad demonstrandam ultimam perfeciZionem hu manam, cuyus intelle tus est sinis intelle tus humani, aut apud Ammonium, qui , eundem modum ingenii humani excessisse, scripsit. Lege plura apud Laertium Plutarchum, Ciceronem μ), Plinium d b, Augustinum e aliosque, quia de Orientalium testimoniis tantum selliciti stimus. Quam laudem dum apud Graeos communiter possideret Aristoteles, eosdem quoque in diversas egit opiniones, ut multi non crederent Philo phum hunc, ex naturali lumine, tam divina potuisere-Jinquere monumenta nobis. Inde est, quod alii inter

pIS's. Prosil tos justitio γ alii vero inter pla-

iarios retulerint ipsum, ut libri, vos jam, ab injuria Fati vindicatos, possidemus non tam ab Aristotela cream,

omnium o Vid. de Finib. M lib. 8. e. i6. e) IIX. Y.D. c. u.

75쪽

omnium Regum sapientissimo, fuerint per scripti. Sic legimus apud R. Abrah. Zacuthum fg

: 'In id est: omne fundamentum AE trinae Arastotelis furto ablatum est despientia Salomonis, uper quem pax. Nam postea quam cepit Alexander Macedo Hi et Golyma, pr ecit AristotHem, Praeceptorem suum, Thesauro Librorum id est, Bibliothecae) Salomonis NB Non nemo, praeterquam, quod, pro fi TIN legit vertit: 'mmam rerum concredidit Arsoteli,Praeceptori suo, Viseis adeo Salomonis libros ho quae interpretatio non est ad mentem qui hic non dicit , Arist telem regnasse Hieroselymis , nivisqvid autem boni in menit in istis, 'o nomine spostmodum scripto publico vulgavit. Quae causa est, ut etiam Lipmanni, licet xentaturus Aristotelem, protestetur tamen: se non id facere o Caud Nn nN Σ'UNn, id est, ut erroris convincat Aristotelem. H Ex eodem manassὸ fonte credimus, quod Iudaei Platonem a Prophetis, & Socratem ab Achitophele selida doctrinae fundamenta petiisse scri bunt, Mirum igitur nemini videatur, cur hujus Gem rilis & scripta tanti aestiment recutiti, qui non tantum in vertendis, sed etiam in secernendis genuinis a spim riis & suppositiis seriptis Aristotelis Aristotelicisque sitam Operam sedulo navisunt. Aristotelis scripta, per universiam orbent, in Linguas, Ebraeam, Arabicamqv transfusa, fuisse divulgata,etiam perfunctorio labore pos

76쪽

Da πω. VALORE AP.RD ros ET AAAg s. faset ostendi. De diligentia in secernendis vel solus Ma-jemonides potest testari l) his verbis

id est , , quos penes Te esse memora ii, qυales seun Liber pomi, o Liber Domus Auri, omnes sunt nauci, nihili, nulliub plane momenti. Sunt autem hi duo Libri ex eorum censu, qui ascribuntur Aristoteli, sed ejm non sunt. Vellemus, ad manus nobis esset Epistola R. Sam.

ben Dbbon, qua informari, abs Majemula, in studio Philosephico, petit, ad quam Rambamus, responsurus accuratum judicium situm interponit, de Meta 'sica Rasis, Logica Abuntaris, Scriptis Alpharabit, Abu charis Alal , Commentariis Alexandri, Themistii , en Risschad qui corrupte & mendose Averroes monumentis Pandocti, Pythagorae , Hermetis , Porph rii, Platonis, Aben Sinae qui itidem perperam Avicendi cituo &c. ut vel hoc solo testimonio constet, quam diligentes extiterint, in traducendis cum accurato tamen judicio & discretione) quoque Gentilium Philosophorum scriptis, nisi Arabice extiterint, in suam Linguam, Ebraei. His vero omnibus ua Emun m) BlumStagiritam praefert, de reliquis censens. I in ')N : nn an nynha id est, inconveniens esse, ut te pus in istis perdatur. Haec Aristotelis fama non intra Ebraeorum Schiolasse poterat continere, sed rupto quasiraggere sese ad Arabes quoque Asiam Africam quid de agna illa Europae parte, cui Arabes dominantur, dic inust difffudit. Per septingentos enim ferme Annos in

77쪽

in florentissimis Acadere; ita Curana , Constantina , Tripolitana, Sigitimes a , Tunetana, Alexandrina, Fusan Hubbe dans, Maroccina, & aliis complurimis, L. -- raua praesertim , Philosephica studia, vel ad invidiam, sunt exculta ab iis scilicet Populis, quibus, ob temperamentum deiscatius puriusque coelum, subtilioribus & aptioribus esse, prae omnibus Populis Occiden iis, ad haec tractanda, natura datum ess ) praeprimis pariet ca , quod Volumus impraesentiarum. Neminem siquidem, qui haec orientalia studia, vel primis labris, d gustavit, adeo ignarum remur, ut nesciat omnino Philo- sphiam Aristotelicam apud ipsos Muhammaedanos legi dum indubie constat, non ipsa solum Stagiritae scripta; sid & luculentissima in haec eadem Commentaria sputa Explicationem Analyticorum Posteriorum Themistit, laxandri Aphrodisiensis Commentationem, Ammonii in Topica Porphyrii hin Libb. σει*υmκῆς άκροάσεως E- lucidationes, aliaq: plurima) HArabicam Venerem tran hile. Quod non adeo mirabitur,qui scit etiamOpera pro clara SS. Patrum: omnes cir Ommi Libros, Eusebium, Basilium, Clementem Alexandrinum, & hujus ultimi plurima, quae in Graeco desiderantur, apud Arabes reperiri, veluti Ravim in obtestatione ad Europam, Coi stantinopoli scripta, ῆης Testis , affirmat curiata multis. Crediderim quoque aemulatione factum, ut& A inatis Thomae .cripta, Civitate Arabica donata, apud eosdem alicubi volvantur: praesertim dum jam Graeci Orientis, suo idio te, Summam Theologicam praecipue, & reliqua ejusdem Thomae magna cum, si ita. tilitatis & acuminis Asputationum, admiratione, teste

odit, ab se studiosissime legant. Sed dicimus haec per .

78쪽

DE Misaeor. VALORE M. Iuo vos Er AMED. 63 conjecturam, quam probabilem forte reddere poterit , rabum ingenium, qui tanto studio omnium Religionum scripta conquirunt, ut, quicquid uspiam extat Eruditionis, in suam Linguam traductum postideant pro

sus, videlicet, omnia fere antiqva monumenta Romanorum , Graecorum , Chaldaeorum , Ebraeorum ,

Sirorum, Nabathaeorum, ptiorum, librorum talium plurimi sint, qui apud nos aut plane non, aut depravati saltim reperiuntur: quos, utinam Philologi, Latini Graecis', qui volunt juvare Rem lit Iariam, restituerent nobis, & operam Arabismo quoquo navarenti Titi sane deperditos Libros, cui nil de Hippocratis & Galeni non paucis, apud nos desideratis, dicamus, quae Medicorum curam tangunt quorum ja- chiram dolet universus orbis Latinus, ad unum omnes Arabice Arabes possident, & in magno pretio habent, sicuti Pani Alexandri, inaestimabilem Thesaurum, Mathematica de quorum restitutione cur non aeque,ac devovis seu plemento solliciti stimus raviano' Haec vero cura apud Arabes tenuit potissimum quibus etiam in id, ossicii ratione, erat incumbendum Imperatores, prae cipue Abu Gasiar Almanserem, dc eum Almam nem, quorum hisseptimus, ille secundus, in ordine H schemidarum, erat. Illi enim exemplo Ptolomaeiis praecipuos Scriptores Graeciae, ex Principum Bibliothecis cussos,&, Legatorum orationibus, erutos non selum undique congesserunt; sed & amplis stipendiis peritissumos Linguarum Interpretes advocarunt, ipsique Professorum Dissertationibus Philosephicis quas, malum 'hodie vel ex trivio homunciones audent contemnere frequenter interfuerunt. Plures Imperatores Mublimicos, quo utinam Christianis Principibus possemus a conseret

79쪽

censeret ab hoc studio & rara Eruditione, ob com mendavit Elmacini. Sed satis de Arabibus & philose

phico eorum studio, quos apud, cum ex Muhammaediaca Constitutione Typographis destituantur, mirum est, tot Bibliothecas reperiri, ut vel Fessana sista, teste Er pento triginta duo millia Arabicorum Voluminum aservet. inanquam vero Arabes Persi ne de vico rani quidem interpretatione conveniant, proptereaque haereseos invicem postulent, & majori odio, quam , Christianos prosequantur: in hoc tamen amice cons urant,ut utrique,posthabitis aliis ssectis, Peripateticam Phi tosophiam, in Academiis publice profiteantur, quod, quoniam hactenus de Arabibus patuit, de Persis quoque, instituti ratione, demonstramus: ad quod vel solurn, D. Olearii testimonium sussiciet nobis. Postquam nim tanquam oculatus testis, recensuisset ; Persas profiteri Arithmeticam, Geometriam, Oratoriam, Poem, P sicam, Ethicam, Astronomiam, Astrologiam , -- ruprudentiam, Artem medendi: subjungit, extare apud eos universam Philosophiam Aristotelicam, in Arabiciam sermonem transfusam, quam vocent DUNIA PIALA i. e. Mundi phialam,seu Poculum. Quo ipso licet imnuere, PERSAE, usum & abusum Philosephiae in gene re videantur; non tamen absurdi erimus, si dicamus significari etiam, nobilitatem Peripateticae Philosophiae, quod ea, tanquam aureum poculum, generoso sapieri . tiar vino universiam Terrarum orbem inebriet, ita, ut sta torum philosephorum dogmata , ad hanc collata, sint instar rippae, quam Sapientes Orbis id propter hactenus nausearunt & evomuerunt, quod alii, ex aliis prin

cipiis

80쪽

DE ARis T. VALOM Ap. Iudaeos ET ARAus. 63cipiis, ante nos demonstrarunt. Nobis ea ex Orientali Historia addidisse stafficiat impraesentiarunais, gratissima &ε exoptata hac occasione , dum P OC U LI hujus P HILO S O P HICI fama allecti, d gustare ceperunt dulcedinem VINI PERIPATETICI Iuvenes ingenui,Ornatissimi Doctissimique numero XX. videlicet,

ν JOHANN. DORERUS, Hilperhusian. CHRISTOPH. GOITI OB SCHLEGELIUS,