장음표시 사용
121쪽
tandus. Si vero coloniarum et municipiorum sine ulla dubitatione hostis est: quid tandem huius censetis urbis, quam ille ad explendas egestates latrocinii sui concupivit 7 quam iam peritus metator et callidus decempeda sua Saxa diviserat 3 Recordamini, Per deos immortalest Patres conscripti, quid hoc biduo timuerimus a domesticis hostibus, rumoribus
improbissimis dissipatis. Quis liberos, quis coniugem adspicere poterat sine fletu' quis domum 2 quis tecta'
quis larem familiarem 2 Ιam aut foedissimam mortem omnes, aut miserabilem fugam cogitabant. Haec a quibus timebantur, eos hostes appellare dubitamus Gravius si quis attulerit nomen, libenter assentiar: hoc vulgari contentus vix sum; leviore non Utar. V. Itaque quum supplicationes iustissimas ex iis literis, quae recitatae sunt, decernere debeamus, Serviliusque decreverit; augebo omnino numerum dierum, praesertim quum non uni, sed Communiter tribus ducibus sint decernendae. Sed hoc primum faciam, ut imperatores appellem eOS, quorum Virtute, consilio, felicitato, maximis periculis servitutis atquo interitus liberati sumus. Etenim cui viginti his annis supplicatio decreta est, ut non imperator appellaretur, aut minimis rebus gestis, aut plerumque nullis Quamobrem aut supplicatio ab eo, qui ante dixit, decernonda non suit; aut usitatus honos pervulgatusque tribuendus iis, quibus Etiam novi et singulares debentur. An si quis Hispanorum, aut Gallorum, aut Thracum mille , aut duo millia Occidisset, non
122쪽
eum hac consuetudine, quae increbruit, imperatorem appellaret senatus 7 tot legionibus caesis, tanta multitudine intersecta, hostium dico; ita inquam, ii stium , quamvis hoc isti hostes domestici nolint, clarissimis ducibus supplicationum honorem tribuemus, imperatorum nomen adimemus7 Quanto euim honore,
Iaetitia, gratulatione in hoc templum ingredi debent illi ipsi huius urbis liberatores, quum hesterno die,
propter Eorum res gesta S me Ovantem, et Propotriumphantem , populus romanus in Capitolium domo tulerit, domum inde reduxerit 7 Is enim demum
est, mea quidem sententia, iustus triumphus ac verus, quum bene de repliblica meritis testimonium a consensu civitatis datur. Nam sive in communi gaudio populi romani uni gratulabantur, magnum iudicium ;sive gratias agebant, eo maius; sive utrumque, nihil magnificentius excogitari potest.
M. Tu igitur ipse de te 2 dixerit quispiam. Et qui
dem invitus: sed iniuriae dolor secit me, praeter Con-Suetudinem, gloriosum. Nonne satis est, ab hominibus virtutis ignaris gratiam bene merentibus non referri etiam in eos, qui omnes suas curas in reipublicae salute defigunt, crimen invidiaque quaeretur 7 Scitis enim per hos dies celeberrimum fuisse sermonem,
me pridie Vinalia, qui dies hodie est, cum Ascibus
descensurum. In aliquem credo hoc gladiatorem, aut latronem, aut Catilinam esse consultum, non in eum,.yiis gratias Vnlgo aiMe uni gratias. Illud unι reete delendum censuit Fere. Et abest aliquot mS. Itaque omiserunt Ge v. Εrn. In reipublieae salute defigunt Nulgo Iegebatur in mitis erimen. Sed vecta in Peius ex aliquot MM. a Grutero inserta recte repudiarent Grae . Em.
per Idus Quintiles. Pantagathus eo rigebat per Idus Apriles. Optime autem e Ferrarii eoaiectura Muretus, Lambinus et Olivetus, yridie Vinaistia. - Nemo interpretum hare melius explicavit, quam Fabrielus in Cie ronis Historia. OLrv. Consultum Conserum malebant Muret. Lamb.
123쪽
qui, ne qui l tale in repulatica scri posset, essecori l.
An ut cgo, qui Catilinam laaec molientem sustulerim. everterim, afflixerim, ipse exsisterem repente Catilina' Quibus auspiciis istos susces augur acciperem 2 quatenus haberem 3 cui traderem 2 Quom quam ire suisse tam sceleratum, qui hoc singeret 8 tam furiosum, qui crederet 8 Vnde igituo ista suspicio, vel potius unde iste sermo 2 Quum, ut scitis, hoc triduo, vel quatri duo , tristis a Mutina fama manaret: in nati laetitia atque insolentia impii cives, unum Se in locum . nil illam curiam , viribus potius suis, quam reipublicae infelicem, congregabant. Ibi quum consilium inirent
de Caede nostra, partirenturque inter se, qui Capitolium, qui rostra, qui urbis portas occuparent, ad Ine Concursum suturum civitatis putabant. Quod ut cum invidia mea fieret, et cum vitae etiam periculo, famam istam suscium dissipaverunt: susces ipsi ad mudelaturi suerunt. Quod quum esset quasi mea voluntate suctum, tum in me impetus conductorum hominum, quasi in tyrannum, Parabatur: ex quo Caedes
esset vestrum omnium ConSequuta. Quae res patescit,
Patres conscripti; sed suo tempore totius huius sceleris sons aperietur. Itaque P. Apuleius , tribunus
plebis, meorum Omnium consiliorum periculorumque iam inde a consulatu meo testis, conscius, adiutor, dolorem ferre non potuit doloris mei: concionem habuit maximam, populo romano unum atque idem sentietate. In qua concione quum me, Pro SUmma nostra coniunctione et familiaritate, liberare su
Ait illam euriam Pompeiam, tu quae sequuntur. Osteuduut : eaqii qua Caesar interfectus est. non in quemquam magis, quam ira fons a rietur Fontem huius see. . Fufium Calenuni, Antouit Proc-leris virum consularem. Virtuti et ratorem, desessoremque perpetuum. gloriae Cicerouia iuvidentem, ea, suspitio cadit. MAI.
124쪽
spicione fascium vellet, una voce cuncta concio declaravit, nihil esse a me unquam de republica, nisi optime cogitatum. Post hanc habitam concionem, duabus tribusve horis, optatissimi nuntii et lite rao venerunt: ut idem dies non modo me iniquissima invidia liberarit, sed etiam celeberrima populi romani gratulatione auxerit. VII. Haec intei posui, Patres conscripti, non iam ut pro me dicerem male enim mecum ageretur, si parum vobis essem sine defensione purgatus , quam ut quosdam nimis ieiuno animo et ungu Sis monerem, id quod semper ipse secissem, uti excellentium civium virtutem imitatione dignam, non invidia putarent. Magnus est in republica campus, ut sapienter dicere Crassus solebat: multis apertus cursus ad laudem.
Viinam quidem illi principes viverent, qui me post
meum Con utatum, quum iis ipse cederem, principem non inviti videbanti IIoc vero tempore in tanta inopia Constantium et sortium consularium , quo me doloro amici creditis, quum alios male sentire, alios nihil
omnino curare videam, alios papum constanter in Suscepta cauSa permanere, Sententiamque suam non
semper utilitate rei pii blicae, sed tum spe, tum timore modevari 2 Quod si quis de contentione principatus laborat, quae nulla esse debet, stultissime facit, si
vitiis cum virtute contendit. Vt enim cursu cursus, sic in viris sortibus virtus virtute superatur. Tu, si ego de republica optime sentiam, ut me Vincas, ipso pessime senties 7 aut, si ad me bonorum concursum
sieri videbis, ad te improbos invitabis Τ Nolim , primum reipublicae causa, deinde etiam dignitatis tuae.
Ut mo me diserem in Edd. pr. et Notim in Sic Ern. e MS. Huydee. eodd. Pall. dixerim. Vulgo nollem.
125쪽
Iao IN M. ANTONIVM Sed, si principatus ageretur, quem nunquam oXPE-livi, quid tandem mihi esset optatius 7 Ego enim 'malis sententiis vinci non possum, bonis forsitan possum , et libenter. Haec Populum romanum videre , animadvertere, iudicare, quidam moleste serunt. Poteratne seri, ut non perinde homines de quoque, ut quisque merere tuc, iudicarent 7 Vt enim de universo senatu Populus romanus verissime iudicat, nullis reipublicae temporibus hunc ordinem firmiorem atque sortiorem suisse: sic de unoquoque nOStrum, et maxime, qui hoc loco sententias dicimus, sciscitantur omnes, avent nudire, quid quisque senserit. Ita de unoquoque, ut quemque meritum arbitrantur, existimant. Memoria tenent, me ante diem x III Kalendas Ianuarias pPincipem revocandae libertatis fuisse; me ex Kalendis Ianuariis ad hanc horam invigilasso reipublicae; meam domum, measque aures dies et noctes omnium praeceptis monitisque patuisse; meis literis, meis nuntiis, meis cohortationibus omnes, qui ubique essent, ad patriae praesidium excitatos ;meis sententiis a Kalendis Ianuariis nunquam legatos ad Antonium; semper illum hostem, semper hoc bellum: ut ego , qui omni tempore verae pacis auctor fuissem, huic essem nomini pestiferae pacis inimicus. Idem Ventidium, quum alii tribunum plebis voluissent, non ego semper hostem 2 Has in sententias meas si consules designati discessionem sacere voluissent, omnibus istis latronibus auctoritate ipsa senatus iampridem de manibus arma CecidisSent. VIII. Sed, quod tum non licuit, Patres conscripti, id hoc tempore non solum licet, verum etiam necesse est, eos, qui re sunt hostes, Verbis notari, sententiis
2 feta eohortat om bus Nonnulli meraque. - Si eonstitis designati Suspieahatur Manutius, verbum designati additum esse ab interprete imperito. Tvr
126쪽
PHILIPPICA QUARTADECIMA, CAP. 8 Iai
nostris hostes iudicari. Antea quum hostem aut quum
bellum nominassem, semel et saepius sententiam meam de numero sententiarum sustulerunt; quod in hac
causa iam fieri non potest. Ex literis enim C. Pansae, A. Hirtii consulum , C. Caesaris propraetoris, de honore diis immortalibus habendo sententias diximus. Supplicationem modo qui decrevit, idem imprudens hostes iudicavit. Nunquam enim in civili bello supplicatio decreta est. Decretam dico ne victoris quidem literis postulata est. Civile bellum consul Sulla gessit: legionibus in urbem adductis, quos voluit, expulit; quos potuit, occidit; supplicationis mentio nulla. Grave bellum Octavianum insequutum est: supplicatio Cinnae nulla victoris. Cinnae victoriam imperator ultus est Sulla: nulla supplicatio decreta a senatu. Ad te ipsum, P. Servili, num misit ullas collega literas de illa calamitosa pugna Pharsaliae 2 num te de supplicatione voluit referre 3 profecto noluit. At misit postea de Alexandria, de Pharnace.
Pharsalicae vero pugnae ne triumphum quidem egit. Eos enim cives pugna illa sustulerat, quibus non modo vivis, sed etiam victoribus. et incolumis et florens civitas esse posset. Θod idem contigerat su
perioribus bellis civilibus. Nam mihi consuli suppli
catio , nullis armis sumptis, non ob caedem hostium sed ob conservationem civium , novo et inaudito genere, decreta est. Quamobrem aut supplicatio ob rempublicam pulcherrime gestam postulantibus vestris
imperatoribus publice deneganda est, quod praeter
De numero aeritentiarum austiue
runt Int. Consules non repetenda sententia eius. et super ea diseessionis saetendae potestate data, in quo illa repetitio a. pronuntiatio neeessaria erat. Loeus classicus de ea re est apud Caea. de B. C. l. II. Earr. Quibus non modo μι-s, sed etiam Miciori Sie Ern. ε ΜM. Vulgo quibus non modo Micioribus sed etiam
127쪽
Gabinium contigit nemini; aut, supplicatione decoP-nenda, hostes eos, de quibus decernitis, iudicetis
IX. Quod ergo ille re, id cgo etiam verbo, quum imperatores eos appello; hoc ipso nomine et eos, qui iam devicti sunt, et eos, qui supersunt, hostes iudico, quum victores appello imperatores. Quomodo enim potius Pansam appellem 3 etsi habet honodis amplissimi nomen. Quomodo Hirtium 3 est ille quidem consul: sed alterum nomen beneficii est populi po-naani, alterum virtutis atque victoriae. Quid 3 Caesarem , deorum beneficio reipublicae procreatum , di1-bitemne appellare imperatorem 3 qui primus Antonii
immanem et foedam crudelitatem , non Solum a iugulis nostris, sed etiam a membris et visceribus avertit.
Unius autem diei quot et quantae virtutes, dii immortales , suerunti Princeps enim omnium Pansa proclii iaciendi et cum Antonio confligendi suit: dignus imperator legione Martia, digna legio imperatore. Cuiussi acerrimum impetum cohibere Pansa potuisset, uno proelio consecta res esset. Sed quum libertatis avida legio es scenatius in aciem hostium irrupisset, ipse que in primis Pansa pugnaret. duobus periculosis vulneribus acceptis, sublatus e proelio, reipublicae vitam
reservavit. Ego vePO hunc non Solum imperatorem, sed etiam clavissimum imperatorem iudico: qui, quum aut morte aut victoria se satisfacturum reipublicae
compluri hus et edd. vett. P. Maiiutius deleverat. Quiam Mictores amello i eratores' Ηaee Ferrarius Pro glossemate habe-hat. Eruestius uneis inelusit. Milii tameta ge uiua videntur. Nam nec repetitio inanis est; nue iis omissis verba quomodo enim Politis P. προι- lem salis colliserent Cum iti tecedeu- tibia . Ιmlaetum cohibere Piaιι sa in Ponsae uomeu hic ab aliis itot codd. abest ideoque id ait et ore Ferrario Graevius Ouii sit. Equidem cum Erueatio sui auudum puto.
128쪽
spopondisset, alterum secit, alio vitis dii immoriales
X. Quid dicam de ΙΙirtio 2 qui, re audita , e castris
duas Iegiones eduxit incredibili studio at lue virtute. quartam illam, quae, relicto Antonio, se olim cum Martia legione coniunxit, et septimam, quae CDI Stiluta ex veteranis, docuit illo proelio, militibus iis, qui Caesaris beneficia servassent, senatus POpulique romani carum nomen esse. His viginti cohortibus, nullo equitatu , Hirtius ipse aquilam quartae legionis quum inferret, qua nullius pulcriore in speciem imperatoris accepimus , cum tribus Antonii legionibus equitatuque conflixit, hostesque nefarios, huic Iovi maximo, ceterisque deorum immortalium templis, urbis tectis, libertati populi romani, nostrue vitae sanguinique imminentes, prostravit, sudit, occidit; ut cum admodum paucis, nocte tectus, metu perterritus, Princeps latronum duxque sugerit. O solem ipsum beatissimum, qui, antequam se abderet, stratis cadaveribus parricidarum, cum paucis fugientem vidit Antonium t An vero quisquam dubitabit appellare Caesarem imperatorem 2 Aetas eius certe ab hac sententia neminem deterrebit, quandoquidem Virtute su Peruvit aetatem. Ac mihi sempe P eo maiora beneficia C. Caesaris visa sunt, quo minus erant ab acta te illa postulanda: cui quum imperium dabamus, eodem tempore etiam spem nominis eius deserebamus; quod, quum eSt sequutus auctoritatem nostri decreti, rebus gestis suis comprobavit. Hic ergo adolescens maximi
Qui Caesaris benescia aereassent Nam qui ea eomederant, rerum novarum studio tenebantur. Phil. xi et
Qua nullius Puleriorem Iloe ait.
imperatoris speciem nullam puleriorem esse, quam inserentis aquilam.
129쪽
IN M. ΛNTONIVM animi, ut verissime scribit Hirtius, castra multarum Iegionum paucis cohortibus tutatus est, secundum qi e
proelium secit. Ita trium imperatorum populi romani virtute, consilio, felicitate, uno die locis pluribus
respublica est conservata. Decerno igitur eorum trium nomine quinquaginta dierum supplicationes: causas, ut honorificentissimis verbis consequi Potero, Com plectar ipsa sontentia. XI. Est autem fidei pietatisque nostrae, declarare sortissimis militibus, quam memores simus, quamque grati. Quamobrem promissa noStra, atque ea, quae legionibus . hello consecto, tributuros nos spopondimus, hodierno senatus Consulto renovanda Censeo.
Aequum est enim, militum, talium praesertim, honorem coniungi. Atque utinam , Patres conscripti, ei vibus omnibus solvere nobis praemia licereti quamquam nos ea, quae Promisimus, studiose cumulatu reddemus. Sed id quidem restat, ut spero, victoribus, quibus senatus fides praestatur: quam quidem quum dissicillimo reipublicae tempore sequuti sint, eos nunquam oportebit consilii sui poenitere. Sed sa-cile est bene agere cum iis, a quibus etiam tacentibus flagitavi videmur. Illud admirabilius et maius, maximeque proprium senatus sapientis est, grata eorum
Causas ,- complectar ima sentem a Sie Muret. et Graevius euius in MSS. legebatur causis. Vulgo inepte; reserendum enim esset ad sumtieationes , quas sententia oo Deti nemo dixerit. nonorem eoniungi Int. eiam imperatorum honore; nisi quidem id excidit. Nam alibi sie Cicero dicit. In
terea neceperim eoniungi pro a ngi. Ea . Tota sententia aequum est
oonitingi nihil habet, quod non ele
gantius 'aulo ante verbis est autem grati dictum sit. Studiose etimtilata Lambinus alia
Quibiar senatusfiles maestatur Vt de solutione non dubitent. 1 estatur autem et superiore S. C. quo Promisimus. et hoc hodierno, quo promissa
Dideliamur. vlide Eru. coniecit legen-
130쪽
PHILIPPICA QVΛRTADECIMA, CAP. Ia I 25 virtutem memoria Prosequi , qui pro patria vitam profuderunt. Quorum de honore utinam mihi plura
in mentem venirenti Duo certe non praeteribo, quae maxime occurrunt: quorum alterum pertinet ad virorum sortissimorum gloriam sempiternum ; alterum ad leniendum moerorem et luctum proximorum.
XII. Placet igitur mihi, Patres conscripti, legionis
Martiae militibus, et eis, qui una pugnantes occide-Tunt, monumentum sieri quam amplissimum. Magna atque incredibilia sunt in rempublicam huius merita legionis. Haec se prima latrocinio abrupit Antonii; haec tenuit Albam; haec se ad Caesarem Contulit; hanc imitata quarta Iegio parem virtutis gloriam consequuta est. Quarta victrix desiderat neminem; ex Μartia nonnulli in ipsa victoria conciderunt. O sortunata mora, quae naturae debita, pro patria est potissimum reddita I Vos vero patriae natos iudico; quorum etiam nomen a Marte est: ut idem deus urbem
hanc gentibus, vos huic urbi genuisse videatur. In fuga foeda mors est; in victoria gloriosa. Etenim Mars ipse ex acie sortissimum quemque pignerari solet. Illi igitur impii, quos cecidistis, etiam ad inferos poenas parricidii luent: vos vero, qui extremum spiritum invictoria effudistis, piorum estis sedem et Iocum consequuti. Brevis a natura nobis Vita data est; at memoria bene redditae vitae sempiterna. Quae si non esset Iongior, quam haec vita; quis eSset tam amens,
qui maximis laboribus et periculis ad summam laudem gloriamque contenderet 8 Actum igitur praeclare vobiscuta, sortissimi, dum vixistis, nunc Vero etiam
Alisrunt, Monumeatum amplissis iugibus eorum trihuantur. u. mum. Sihi quasi suos assume-
Alterum Vt quae ipsis promissa re. Nam in acie sortissimi qui quoiueraui, ea parentibus, liberis, mortuutur. D.