장음표시 사용
111쪽
hominis altitudine, radice fi mala, surculosa , unde stipes insuris git cauus, laeuis , & quadratus , s lh, Raphani ornatus, ted crenatis per ambitum, serrae, aut vocatae Dentariae ini modum. Florem album, ac se ctum nullum assert. Sapor est amarus , iucundus odor , ac vis cales ciens . folia tus a & applicata , ii Dcm absumunt, & eius doloremis sedant. Nascitur apud Pan censes ,
112쪽
O ST arbores,de quibus Aperius iam abunde actum HI, Natura ipsa, quae per gradus quasi quosam, in admirabili sua rorum creatarum omnium scala incendit 6ν descendit, docet frutices debere reponi. Ab quibus cremia, siue suffrutices, in stib his demum herbae collocantur. Euid enim magis arbori 'PLcinum quam i e frutex ' qui inter lignosas stirpes, altitudine sis crastudine plane mediocris, ut arbori humili re sty libem rer se submittit, sic de inferioribus figi si ei sus, Omnium calculo facile triumphat. or quemadmodum caudicum multiplicitate ab arborum ille simplicitate discrepat ,sie horum nolonum'. luxuria per abscissionem arte factam coercita, in arborem facilerranscendit, cum 18si praesertim perennitas vitae Fufragetur. Euare minime mirum easi Author nosser post arbores, statim in hae terita parte ad frutices adeostsis vicia nos , 6ν seu frutices simul defendere voluerit. Illud magis mirum videri alicui posset, quod licet ab ipse fruticum steries satis exacte suis circum batur limitibus reis miorum tamen siue suputicum traetatis , satis multas herbas ex infimo genere, non sine specierum diuulsione notabili,includere simul videatur : nisi hoc ipsum Aurborem excusaret, emium ita ambigere inter fruticem sist herbam, i aliquando ad hanc magis, aliquando ad illum potius accedere comperiatur.
113쪽
to, RERUM MEDICARUM NO. HIS P. .
De TLEPAT LI. Cap. I. RVTEX est Nepailis no quod igneus sit,seὰ a faculi te, qua igneis affectibus succurrendi pollet, nomen si mens. radici magnae insistit, ac fulvo indutae cortice, e qua proseruntur caules sceniculacet, quadan tenus firment
f in eis lecundum longitudinem intersti cti, ac pleni medulla. amygdalina folia,pa lὰ tamen maiora. flores parui,candentes,-- longique, calyculorum scabrorum forma , in capitula congelli.acria sunt folia,calida & sicca ordine sire quarto. Radix videtur principio amaritudinem quandam praese- ferre, quae demum in dulcedinem finiat acrem . Subtilibus constat partibus,ac dicto citius vim suam gustata ostendit. Prouenit
in calidis Ossociam,iuxta aquarum alueos. Ius decocti eius matutino epotatum,dolores quosvis tollit,etiam e lue Gallica profictos, si tamen mediocris victus ratio inisitituatur. dolorem ventris ex frigore ortum sedat, satus dissipat,vrinam elici cholicos iuuat,& pectoris aegritudinibus mirum in modum consert. sella appliacata medentur gangrenis. iuccus eius, & Temecati iuuant conceptionem .HILLAPATUS fiutex est radici insiliens fibratae, Blijs roseis . fio, binisque iuxta singulos
exortus, uniuerso caesis procu
su. Prouenit in calidis Hoari ecensibus,& Tarapictilensibus, ubi eius explorauimuxvires. Calida, & sicca ordine tertio temperie constat. dolorem ventris , si deuoretur , sedat. &cum Chista tolli folia pugillimentura, pectori mirum in modum prodesse ieruntur . quin si exhibeantur his qui febrem quartanam patiuntur , breui ab ea liberantur. De
114쪽
suatuor dodrantes longus, multos proferens ramos ; caules lignosti ,
paulisper fulvos ; folia Ocymi, sed ob-
rotunda, inferne squallentia, superne v ro viridia , rara, & aliquantisper serrata , & baccas rubescentes. odorem suavem spirat, ac Thymi saporem praesert. N ascitur Teates cani , iuxta tesqua asperaque, & saxosa loca. Calidus est,& siccus ordine tertio . fibrium arcet typos, ac succus expressus consert culis .
na, frutex est ab una radice multos proferens caules, & ramos lignosos, & in his Origani solia,unde est illi impositu cognomen,ssores coccineos incurvos, teli quod Alabardam vocant persimiles. Odor est Saluiae, saporq. amarus.temperies ordine tertio calens, atq; sicca, partium'. tenuium. Sunt qui dicant,punctis auxiliari, corde fortassis roborato, & humore per meatus corporis expulso, aut proprietate quadam occulta &incerta. peculiare est eis flatus discutere, iuuare coctionem, perfrigeratis membris mederi, dolores a frigida caussa ortos sed re, ac intestinis retentas emundare seces. Io. TERENTII LI NCAEI NΟΤΑΕ. Pleraeqtie herba Pu is, Falaiae, Origano, Menrbae, Thymo, ymo stlipitibus1. covgeneres sunt aromatica, bom odoris ,s vris acrιs, vel amari. unde etiam ex His otium EUBllatione extrahitur, fragranti limum , s acerrimum,quod a tum sp sedorem quicquid ineor re nomum est pellere,concoctionem iuuare,atq, adeo cor ab omni Mneno defendere.
115쪽
1o4 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
quem alii etiam Xuomchiti, alij vero Tentisnochiti, seu florem barba tum vocant, alij mma caesaracori, alij Tepexiloxochin, & Tubiloxochiti appellant , sufirutex est solijs Mit ii, floriabus comantibus, capillis longis, & co cineis similibus, prodeuntibus ab acinis orbicularibus & rubrescentibus, radice fibrata, extra fit tua, & intra, cum secatur, rubra, rubris stipitibus, dc fit luis siliquis. Nascitur in planis, montosisq. locis, & interdum iuxta aquarum fluent, . Cortex radicis, siccus, & adstringens est, & nonnihil glutinosus, calidaq. ordine tertio constat natura, & Ω-pore acri. Tusi flores, S Immixti aquae,& instillati, oculorum morbis mire Opitulantur . nam inflammationes cohibent, adnascentem carnem absumunt,
116쪽
& distutiunt argemata. radicis quoque decocti epotum ius, aut infisum, sistit quentem aluum, lorodest dylantericis, sepitam excitat appetentiam, satieta. tiq. medetur. Sunt etiam qui dicam, pectus lenire, aluum soluere, biter v cuare per duperiora, & tussientibus quoque esse reme)io. Fila huius foris per totam longitudinem depicta .nt colore εoce neo,in summo a rem μαι Iuui coloris, fil-ίψω sint, eis3 nempe coloris qui in Heiar lutea eo
I. De T LACOX OCHI TL, quam al
stutex hic a tenuitate, colore, diserma comantium in summis virgis florum. stipites plures a fibrata radicor .profert, selijs Lini longiusculis, & an guttis, ternis quaternisue , per modum interualla ornatos. Radix amara, &. odora Pitu elh , calida siccaque ordial ne tertio. Ius decocti eius medetur dysentetijs, & confert doloribus artis
Flos rubeiani eoniunctam habet albe
D. X ONERVILPATLI cap. VLLXONE QUIL PAT LIs fiutex est radicibus insistens surculosis, e
quibus edit caules sulum, & in eis folia Salicis, sed tamen minora, di angustiora, flores pallescentes, parum, calyculorum figura. calida natura tertio gradu constat, sicca, & adstringenti, atque vrenti guttur, quamquam initio dulcis appareat, Glycyrrhietae sapore,& nullum pene sensum caloris pra bens epota. Folia tusa, ac seluta ex aqua, semiuncta mensura, articulorum dolores, & quosvis alios a causa se ida ortos mitigant, dc eos qui oriuntur ex tensone. uadores eliciunt, neruos imbecilles corroborant, & omnibus pene morbis contendunt mederi, qui a frigida caussa sint orta. & sertastis idem est cum Micuitaui. MDiuitig Cooste
117쪽
cibus firmatur iurculorum instar. extra nigris, di intra candidis, multos . . proserens stipites, teretes, & aliquantisper purpureos , asperos , di praelongos; lalia Limonis, maiora tamen , raris per ambitum ornata stissuris , ac interuenijs secundum longitudinem disturrentibus insignia; flores luteos, & orbicul res . Nascitur montibus Te olanim Tam Hencensibus, & Tacapicibiensibus. Radix est . acris, odora, sebtilium partium, calidaq.& seca ordine tertio natura, & Ventrem dolentibus, tumentibusque impense utilis. statum siquidem discutit, aluum expurgat , atque ita drsentericis dicitur meaeri. . capitala Scabiosa sunt similia est . in genere reponi debere indicant tauris non reclamantibu unde nomen nos ub δ deduximus.
quem alij Τlanoquilonipatii, ML chuacanens Heximo vocant,frutex est fialiis paruulis , pennis auium similibus , aut illis si mauis Tlatait ili , & luteis floribus. Nascitur in temperatis Tepexi. censibus locis . acris est, calidaque & sic.
ca ordine tertio constat temperie. cortea radicis tritus, ac drachmae unius mensur deuoratus, Omnes humores, sed praecia
pue pituitos, purgare dicitur; atqu ita disii pare bubones, unde postremum
118쪽
. M AC VILOT L, sevi Volubili Aquatica. op. X.
x A C UILOTL, seu planta volux bilis, prope aquas proueniens ,
haud pr.eter rationem a Mexicanis Acuitati vocatur, quando humidis aqu6sisque locis nasci consueuit, repatque per terram , aut propinquis arboribus conuoluatur. Sunt vero illius duae species colore tantum foris, ac nomine
distantes , & seliorum amplitudine . prior enim tares fert candidos, & folia paulo minora , vocaturque Acuiloti. alterius vero flores pallescunt, & Alia maiora sunt , diciturque cociiracuitolla luteo colore storum. Stipites Vterque proicri rotundos, purpureos, lignotos, fragiles, & tenues, lenta fartos medulta . ssores Irdinxochiti candidos, ut diximus , & pallescentes, nec absimiles odore, & forma , foribus Rosae illius
quae a recentioribus sub Moscha nomine circumfertur, cui hic frutex totus non omnino dissimilis est. Folia sunt Rubi, sed minime serrata, nerueis discursibus recte secundum longitudinem discurrentibus, & odorem Cucumeris sere praeseserentia. flores in odoramenta, & corollas veneunt, floridosque manipulos Indis passim consuetos , ac familiares. e quibus ignis beneficio, stillatiliab extrahitur , quae valde odora sit, & iucunda. Temperato aut paulo frigidiore Casso exultare solet. Folia sunt amara, & tertio sere ordine sicca, & calida. quamobrem deuorata pugilli mensura ex vino, flatum discutiunt, tusaque & admota ,
contracta membra laxant, ac tumores praeter naturam restauunt.
119쪽
ni, seu oculos extergentem vocant,frutex
est crassae & serculolae radici innixus, unde profert stipites spini seros, quatuord drantum, & in eis Elia quadantenus v catae Spinachiae similia, inserna pane hirseta, & subal stentia; purpureum florem non sine luteis quibusdam capillamentis , ex quibus fiunt fructus cerasis candidis similes. Nascitur in frigidis, ac humidis regionibus Temucaeensebus, MAmaquemecensibus, in planis, & campestribus. Radix eth amara, actisque, M
tertio sere calefaciens ordine. eiusdem cortex semiunciae mensura lusus, atque ex aqua deuoratus, omnes humores v
cuat per infima. atque ita fibribus, α difficultati respirationis, & hydropi mrure consert.
Anir tenui folia , radicem unicam fundit, e qua multi prodeunt stipites, sex cubitos longi, ac minimum digitum craΩs, coloris cineret, teretes, atque leves; s lia similia Ciceris foliis. flores parui ex albo rubrestentes. siliquae aceruatim appense cauli ascaridibus cras liusculis, ve miculisq. similes, plenae semine nigro. Frutex hic amarus nonnihil est, & legumina quadantenus resipiens, acris; calidaque , & sicca secundo ordine natura . Pulvis eius antiqua ulcera sanat, abluta tamen prius urina . quo fit, ut nunc passis multis vocetur. dolorem & calorem ingentem capitum puerorum sella con-Iuia, admotaq. dicuntur extinguere. I sit Di ii Cooste
120쪽
solutaue ex aqua, atque illita, cerebrum. Fit ex eisdem pigmentum nuncupatum ab Indis Tlacchoili me libue, quo capillos atro colore tingunt. Nascitur sponte sua in calidis regionibus, campestribus, montosisq. locis . etsi aliqui ilia herbara genus referant,frutex tamen videtur duos annos vivens, vivaxq. persistens Parandi pigmenti, quod Latini Caeruleu vocant, Mexicani vero Mohuiui, inthisis& Tl uobis, hic est nodus. Folia incisa,in ahenum cortinamve feruentis aquae, I 'Osed iam ab igne seposita tepentisque,aut melius, sui rei amrmant periti in frigescentis, neque ignem expertae, niiciuntur.concutiunturq vehementer rutris.
ac paulatim aqua insecta transfunditur in testam,aut dolium.& tandem per se ramina paulo sublimiora effuse humore, quidquid e folijs decessit, permittitur
residere. Fex illa pigmentum cli.siccatur id sele,& sacco cannabino percolatur. mox efformantur paruae rotae, quae catinis superpositis carbonibus, ibit dantur , ut recondi tandem queant in annuos Vlus. Seri quoque apud Hispanos integrum esset, calidioribus nempe regionibus, qualis cil Bctica, aut alia ex his quas alluit mare, seu campcstribus, leu m. Oratosis locis, in areas late puluinatas sparso semine illius, Lactucae more. mense quidem Ima uario, si clemens sit, aut calidum cUum, solum q. udum,& irriguum . sin minus, Septembri, Octobriue & tempelliue in liberiores campos,sicut ipse quoque paruae Lactucae solent digello, atque transposito. sarritis tamen nouellis plantis,uindicati Sq. a noxiarum herbarum tyrannide, quoties illae nimium lasciuiere, & tandem euulsis,& accommodatis usui.
α XIV VILITI PI AHAC altera. Cap. XIII. EST & alia eodem nomine planta, Xiubcruditi teaiae dicta, quae caeruleo quoque tingit colore, foeminarumq. denigrat capillos. magnitudine tamen & forma,a praedicta diuersa. Frutex siquidem est mediocris magnitudinis, multis insiliens radicibus, si1rculosis, fibratisque, unde multi prodeunt stipites cineret. Folia Piperis longi aliquanto maiora, nerueisq. discursibus secum dum eorum longitudinem dii currentibus. & ssores capillacet, candontes. Frigida , & humida conitae natura. parandi pigmenti modus est utrisque idem.& deterior huius tinctura, atque ideo de fatu nihil.
Te Sacchari Arundinibus,interpolandi ratione, atque satu, ae de modo extrahendi Saccharum. cap. XI ITETSI non tantum Canariensibus, sed Haitinis quoque, & nouae Hispaniae colonis, quarum regionum res medicas omnes scribere animus est, Sacchari Arundines aduenescunt,& eorum regionibus frequentes tamen quoniam apud Canarios su m eas primum conspicatus, libuit inter eorum plantas numerare, atque describere. . Prouenit ergo in planis, montosisque, sed leniliabus, irriguis, calidis,ac praecipua diligentia cultis magnae Canariae locis,iuuante natura soli,colonum solicitudine oc cura, Arundinum,ex quibus saccharum silet exprimi, ingens copia. unde uberrimus eximis illius liquoris prouentus
contingit. Rigandae sunt hae bis, terve singulis quibusque septimanis, neque Κ segni- Dissiliaco by Corale